پیامدهای مثبت توافق هسته ای
مذاکرات هسته ای ایران و 1+5 به مرحله حساسی وارد شده است. دور هشتم مذاکرات در جریان است و این در حالی است که به موعد مقرر پایان مهلت توافق در 24 نوامبر (سوم آذر93) نزدیک می شویم. قسمت اعظم این حساسیت، جدای از محتوای مذاکرات و اختلافات باقی مانده، بار روانی توافق یا عدم توافق است.
آفتاب‌‌نیوز : 
آفتاب: سرویس سیاسی - شهروز ابراهیمی*-
بی تردید جامعه رأی دهندگان و حتی بسیاری از آن هایی که به آقای روحانی
رای ندادند اما به طیف اصلاح طلب، معتدل و اصولگرایان میانه رو نزدیک تر
هستند، در انتظار موفقیت دولت روحانی در سیاست خارجی هستند که فعلأ مهمترین
گره کور آن موضوع هسته ای است.
به اعتقاد نگارنده حتی هر گونه توافقی (البته با حفظ خطوط قرمز ایران) به نوعی برد- برد خواهد بود. توافق هسته ای جدای از این که موضوع هسته ای و غنی سازی را از وضعیت غیر عادی به وضعیت عادی خواهد انداخت، ممکن است طبق منطق " تسری بخشی "، با برقراری اعتماد کلی در روابط بین ایران با غرب و بویژه با آمریکا، به سایر حوزه ها نیز بتدریج کشیده شود.
چالش ها و مشکلات بزرگی در منطقه وجود دارد که باز شدن گره آنها با نقش موثر همکاری ایران و آمریکا میسر خواهد بود. استمرار دشمنی این دو قدرت جهانی و منطقه ای بر لاینحل شدن مشکلات خواهد افزود. ملاحظه دستاوردهای توافق هسته ای هر دو را تشویق خواهد نمود که به مشکلات دیگر خود در منطقه بپردازند.
حتی می توان با وجود عدم رابطه، همکاری نمود. بسیاری از کشورها در روابط بین الملل با یکدیگر اختلافات زیاد دارند ولی در عین حال به همکاری هم می پردازند؛ نمونه آن چین و روسیه، چین و آمریکا، روسیه و آمریکا، ترکیه و غرب و سایرین هستند. ایرادی نخواهد داشت که ما و آمریکا با وجود عدم رابطه، در زمینه مبارزه با تروریسم دیدگاههای خود را نزدیک کنیم. روسیه و آمریکا نیز علیرغم اختلافاتی که گاهأ به مرحله تنش هم می رسد در زمینه تروریسم دیدگاههای خود را به هم نزدیک کرده اند.
خاورمیانه مهد گروه های افراطی و تروریستی شده است که در کنار ریشه های داخلی، ریشه های منطقه ای و بین المللی هم دارد. همکاری ایران و آمریکا، می تواند حداقل این دستاورد را داشته باشد که از گستره این گروه ها کاسته شود.
از حیث نگرش افکار جامعه، ایران و آمریکا بیشتر می توانند به یکدیگر نزدیک باشند تا جامعه اعراب و آمریکا. می توان از این پتانسیل برای همکاری دو کشور در عین حفظ اختلافات بهره برد. بزرگترین دشمنان آمریکا برخی از کشورهای عرب است تا ایران. بزرگترین گروه های تندرو همچون داعش و القاعده و طالبان از بین جوامع عرب برخاسته اند نه از ایران. این بازگوی یک منطق است که ایستار مردم این جوامع با ایستار حکامشان متفاوت است.
در اینجا معلوم می گردد که یک چیزی باید غیر طبیعی باشد. چرا ایستار جوامع عرب نسبت به غرب و بویژه آمریکا علیرغم رابطه نزدیکشان با آمریکا کاملا برعکس است. به هر حال مردم ایران برعکس مردم عرب منطقه خلیج فارس حداقل، ایستار دشمنی با مردم غرب و آمریکا ندارند. این خود زمینه مثبتی برای ایران و غرب ایجاد می کند که هر چند با حفظ اختلافات به همکاری نیز پرداخته شود.
مبارزه با گروههای افراطی در منطقه مستلزم همکاری ایران و آمریکا هستند. اگر توافق هسته ای انجام گردد، ضمن داشتن نتایج مثبت برای هردو طرف در عرصه های تجاری و اقتصادی و سیاسی، می تواند به سایر حوزه های موضوعی نیز تسری یابد.
حال اگر چنانچه توافق انجام نگیرد در چنین صورتی همه چیز به نقطه صفر برگشت خواهد خورد. احتمالا افزودن بر حجم و میزان غنی سازی از طرف ایران و ژست این که " تمام گزینه ها روی میز است" از طرف آمریکا نشانه آغازین آن خواهد بود. ضمن این که در هر دو طرف تندروها ممکن است میدان دار عرصه سیاست گردند.
چنین اوضاع و احوالی در کنار شرایط سخت اقتصادی به بهای از دست رفتن منفعت ملی تمام خواهد شد. اوضاع جاری منطقه نه تنها بهبود نخواهد یافت بلکه تنش های بیشتری خواهد داشت.
این چیزی است که هر دو طرف ایران و آمریکا هم نباید آرزوی آن را بکنند و اگر برخی گروه های تندرو داخلی نیز ذره ای دلشان به آینده مملکت می سوزد نباید نسبت به هرگونه عدم توافق ابراز خوشحالی کنند. چرا که وقتی که آتش در خرمن افتد تر و خشک باهم خواهند سوخت.
• استادیار روابط بین الملل دانشگاه اصفهان
آفتاب: سرویس سیاسی - شهروز ابراهیمی*-
بی تردید جامعه رأی دهندگان و حتی بسیاری از آن هایی که به آقای روحانی
رای ندادند اما به طیف اصلاح طلب، معتدل و اصولگرایان میانه رو نزدیک تر
هستند، در انتظار موفقیت دولت روحانی در سیاست خارجی هستند که فعلأ مهمترین
گره کور آن موضوع هسته ای است. به اعتقاد نگارنده حتی هر گونه توافقی (البته با حفظ خطوط قرمز ایران) به نوعی برد- برد خواهد بود. توافق هسته ای جدای از این که موضوع هسته ای و غنی سازی را از وضعیت غیر عادی به وضعیت عادی خواهد انداخت، ممکن است طبق منطق " تسری بخشی "، با برقراری اعتماد کلی در روابط بین ایران با غرب و بویژه با آمریکا، به سایر حوزه ها نیز بتدریج کشیده شود.
چالش ها و مشکلات بزرگی در منطقه وجود دارد که باز شدن گره آنها با نقش موثر همکاری ایران و آمریکا میسر خواهد بود. استمرار دشمنی این دو قدرت جهانی و منطقه ای بر لاینحل شدن مشکلات خواهد افزود. ملاحظه دستاوردهای توافق هسته ای هر دو را تشویق خواهد نمود که به مشکلات دیگر خود در منطقه بپردازند.
حتی می توان با وجود عدم رابطه، همکاری نمود. بسیاری از کشورها در روابط بین الملل با یکدیگر اختلافات زیاد دارند ولی در عین حال به همکاری هم می پردازند؛ نمونه آن چین و روسیه، چین و آمریکا، روسیه و آمریکا، ترکیه و غرب و سایرین هستند. ایرادی نخواهد داشت که ما و آمریکا با وجود عدم رابطه، در زمینه مبارزه با تروریسم دیدگاههای خود را نزدیک کنیم. روسیه و آمریکا نیز علیرغم اختلافاتی که گاهأ به مرحله تنش هم می رسد در زمینه تروریسم دیدگاههای خود را به هم نزدیک کرده اند.
خاورمیانه مهد گروه های افراطی و تروریستی شده است که در کنار ریشه های داخلی، ریشه های منطقه ای و بین المللی هم دارد. همکاری ایران و آمریکا، می تواند حداقل این دستاورد را داشته باشد که از گستره این گروه ها کاسته شود.
از حیث نگرش افکار جامعه، ایران و آمریکا بیشتر می توانند به یکدیگر نزدیک باشند تا جامعه اعراب و آمریکا. می توان از این پتانسیل برای همکاری دو کشور در عین حفظ اختلافات بهره برد. بزرگترین دشمنان آمریکا برخی از کشورهای عرب است تا ایران. بزرگترین گروه های تندرو همچون داعش و القاعده و طالبان از بین جوامع عرب برخاسته اند نه از ایران. این بازگوی یک منطق است که ایستار مردم این جوامع با ایستار حکامشان متفاوت است.
در اینجا معلوم می گردد که یک چیزی باید غیر طبیعی باشد. چرا ایستار جوامع عرب نسبت به غرب و بویژه آمریکا علیرغم رابطه نزدیکشان با آمریکا کاملا برعکس است. به هر حال مردم ایران برعکس مردم عرب منطقه خلیج فارس حداقل، ایستار دشمنی با مردم غرب و آمریکا ندارند. این خود زمینه مثبتی برای ایران و غرب ایجاد می کند که هر چند با حفظ اختلافات به همکاری نیز پرداخته شود.
مبارزه با گروههای افراطی در منطقه مستلزم همکاری ایران و آمریکا هستند. اگر توافق هسته ای انجام گردد، ضمن داشتن نتایج مثبت برای هردو طرف در عرصه های تجاری و اقتصادی و سیاسی، می تواند به سایر حوزه های موضوعی نیز تسری یابد.
حال اگر چنانچه توافق انجام نگیرد در چنین صورتی همه چیز به نقطه صفر برگشت خواهد خورد. احتمالا افزودن بر حجم و میزان غنی سازی از طرف ایران و ژست این که " تمام گزینه ها روی میز است" از طرف آمریکا نشانه آغازین آن خواهد بود. ضمن این که در هر دو طرف تندروها ممکن است میدان دار عرصه سیاست گردند.
چنین اوضاع و احوالی در کنار شرایط سخت اقتصادی به بهای از دست رفتن منفعت ملی تمام خواهد شد. اوضاع جاری منطقه نه تنها بهبود نخواهد یافت بلکه تنش های بیشتری خواهد داشت.
این چیزی است که هر دو طرف ایران و آمریکا هم نباید آرزوی آن را بکنند و اگر برخی گروه های تندرو داخلی نیز ذره ای دلشان به آینده مملکت می سوزد نباید نسبت به هرگونه عدم توافق ابراز خوشحالی کنند. چرا که وقتی که آتش در خرمن افتد تر و خشک باهم خواهند سوخت.
• استادیار روابط بین الملل دانشگاه اصفهان
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه خبرهای مرتبط
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید