از پناهندگی 30 هزار دلاری تا یک میلیون دلار ضرر مهاجرت

آفتاب‌‌نیوز :

آفتاب: این روزها رویای زندگی در سرزمینی دیگر که می گویند آسمانی رنگین تر از وطن دارد، برای خیلی ها یک آرزو شده است و برخی نیز برای رسیدن به این آرزوی خود دستمایه سوءاستفاده سودجویان قرار گرفته تا نه تنها به آرزوی خود دست پیدا نکنند بلکه در برخی موارد مال و جان خود را نیز به خطر بیندازند.

مهاجرت پدیده ای جهانی است و بسیاری از کشورها به طور مستقیم و غیر مستقیم با آن دست و پنجه نرم می کنند. برخی کشورها مبدا مهاجرت بوده و برخی دیگر نیز مقصد و در پاره ای موارد هر دو.

جاذبه زندگی در کشورهای صنعتی پیشرفته برای متخصصان و اندیشمندان کشورهای اصطلاحا جهان سوم، پدیده فرار مغزها و سرمایه های فکری و نخبگان را به یک فاجعه برای مردم این کشورها تبدیل کرده است.

اما مسئله اینجاست خیل عظیم آگهی های تبلیغاتی شرکت های مهاجرتی در فضای مجازی آنقدر زیاد شده است که با توجه به افزایش علاقه به زندگی در آنسوی مرزها، بازار خوبی را نیز برای کلاهبراری مهیا کرده است.

واقعیت این است که وقتی در معرض تبلیغات این مراکز و سایت ها قرار می گیریم، به ما اعلام می شود اگر ما یکی از هزاران نفری هستیم که به دنبال مهاجرت به خارج از کشور و بهره مندی از زندگی ای استثنایی و امکانات بی شمار این کشورها می باشیم.

این مراکز تاکید می کنند که پاسخگوی تمام نیازهای مهاجرتی فرد خواهند بود. اما در بسیاری موارد تمامی این وعده و وعیدها سرابی بیش نبوده و مال باختگان زیادی این راه را طی کرده اند.

گزارشات نشان می دهد، کمترین مبلغی که برخی از این شرکت ها به بهانه کمک به مهاجرت به خارج از کشور از مردم دریافت می کنند، 30 هزار دلار برای هر نفر است. پولی که همواره بدون بازگشت می ماند و متقاضیان نیز در رویا باقی می مانند.

اما دلیل عمده مهاجرت از ایران چیست؟ مهاجران بیشتر به کدام کشورها مهاجرت می کنند و در چه مشغول به چه فعالیتی می شوند؟ آیا این افراد با زندگی در آنسوی مرزها به رویای رنگین خود دست پیدا می کنند؟ مهاجرت به خارج از کشور چه مزایا و تبعاتی به دنبال خواهد داشت؟ تبعات افزایش مهاجرت ایران چه پیامدهایی را برای کشورمان در پی خواهد داشت؟

ایرانیان در حال حاضر در بیش از پنجاه کشور جهان حضور دارند که از میان این‏ کشورها حضور ایرانیان مهاجر به ترتیب در کشورهای امریکا، فرانسه، انگلستان، آلمان، ترکیه و استرالیا بیش از دیگر نقاط جهان است.

در حال حاضر تعداد مهاجرین ایرانی در خارج از کشور طبق آمار غیررسمی تا سه میلیون نفر برآورد می‏شود که حدود یک میلیون نفر در آمریکا، یک میلیون نفر در اروپای غربی و اسکاندیناوی و مابقی در دیگر کشورهای جهان سکونت دارند. از نظر ویژگی جمعیتی در حال حاضر سن متوسط ایرانیان مقیم و مهاجر بین 25 - 32 سال بوده و اکثر آنان را جوانان و نوجوانان تشکیل می‏دهند و تقریبا جمعیت زنان با مردان مساوی است.

شاید بتوان عمده دلایل مهاجرت از کشور را انگیزه یافت شغل، زندگی راحت تر، انگیزه های سیاسی و اجتماعی، مشکلات روحی و احساسی در وطن، ادامه تحصیل و رسیدن به مدارج بالای علمی و غیره دانست.

امید به یافتن کار و موقعیت بهتر شغل در آنسوی مرزها یکی از عمده ترین دلیل مهاجرت به خارج از کشور است. در بسیاری از موارد، شخصی که می خواهد به امید یافتن کار و موقعیتی بهتر، مهاجرت کند، تصویر درستی از شرایطی که در انتظار اوست ندارد و گاهی تنها عامل این مهاجرت، جذابیت های خیالی است که تناسبی با موقعیت و توانایی های فرد مهاجر ندارد. البته کم هم نیستند افرادی که به خارج از کشور مهاجرت کرده اند و اکنون در شرایط شغلی عالی و کم نظیر می باشند.

به هر حال مهاجرت برای کار، پدیده ای است که در گذشته، بیشتر تابع عرضه و تقاضا و احساس نیاز برای کار بوده است؛ ولی در حال حاضر، احتیاجات منطقی جوامع، تنها عوامل مهاجرت نیستند و به همین دلیل، گاهی مهاجرت به عنوان یک بحران اجتماعی و فرهنگی مطرح می شود . در واقع، امروزه در بسیاری از موارد، نه شهر یا کشور مهاجرپذیر به این همه نیروی کار مهاجر نیازمند است و نه شهر یا کشور مبدأ از این نیرو بی نیاز است .

از دست رفتن فرصت ها و مهارت های مورد نیاز شهر یا کشور و پایین آمدن تولید ناخالص ملی و درآمد سرانه از مهمترین پیامدهای کشور مبدا مهاجران است. از دیگر پیامدهای افزایش این امر نیز می توان به تهی شدن کشور از نیروی کار متخصص اشاره کرد. کارگری که در یک فن متخصص است، سرمایه آن کشور محسوب می شود و طبیعتا با مهاجرت خود هزینه های زیادی را بر اقتصاد کشور تحمیل می نماید.

فرار مغزها یا به عبارتی دیگر مهاجرت با انگیزه های تحصیلی و علمی از دیگر عوامل عمده مهاجرت ایرانیان است. دور از واقعیت نیست اگر بگوییم به طور کلی پیشرفت تحصیلی و علمی ایرانیان مقیم در کشورهای دیگر از موضوعات قابل توجه به شمار رفته و تاکنون چندین پایان‏ نامه و رساله دکتری‏ در این زمینه نگارش یافته است .

مهاجرت نخبگان یکی از چالش هایی است که جامعه ما از دیر باز تاکنون و به ویژه در چند دهه اخیر با آن مواجه بوده است و از آن همواره به عنوان یکی از مسایل آسیب زا در جامعه یاد می شود.

بر اساس نتیجه تحقیقاتی که صندوق بین المللی پول در سال 1999 انجام داده است، ایران در میان کشورهای در حال توسعه بیشترین میزان مهاجرت نخبگان را به خود اختصاص داده است. به طوری که نزدیک به 150 هزار نفر از بهترین جوانان و نخبگان ایرانی هر سال کشور را ترک می کنند. این صندوق همچنین در گزارش سال 2009 خود نیز اعلام که ایران در میان 91 کشور توسعه یافته و توسعه نیافته بیشترین میزان فرار مغزها را به خود اختصاص داده است. به طوری که در حال حاضر 250 هزار مهندس و فیزیکدان ایرانی و بیش از 170 هزار ایرانی با مدارک علمی بالا در ایالات متحده آمریکا زندگی می کنند.

حتی بر اساس تحقیقات نهاد ملی علوم 89 درصد از ایرانی هایی که به آمریکا پرواز کرده اند، پس از اخذ مدرک دکترا در این کشور برای همیشه می مانند و اقامت می گیرند. بر اساس آمارها همچنین در سال 2011 و 2012 هم در حدود 8/48 از کل دانشجویان فارغ التحصیل لیسانس، ایران را ترک کرده اند.

چندی پیش رضا فرجی دانا، وزیر سابق علوم اعلام کرد: «هر سال 150 هزار نفر از نخبگان ایران، کشور را ترک می کنند.» این یعنی ماهی 12 هزار و 500 نفر یا روزی 410 نفر از نخبگان کشور بدون قصد بازگشت به خارج سفر می کنند. سفر بدون بازگشتی که به گفته وزیر علوم وقت، باعث می شود «سالانه 150 میلیارد دلار» به کشورهای دیگر کمک کنیم و خودمان ضرر ببینیم؛ یعنی برای هر یک دانش آموخته مهاجرت کرده، یک میلیون دلار. ضرری که باعث شده ایران در زمینه فرار مغزها در میان کشور های دنیا در رتبه دوم قرار گیرد.

و اما مهاجرت برای تحقق رویای زندگی بهتر و آزادانه تر. رویایی که بعضی اوقات به کابوسی تلخ تبدیل می شود و در مواردی نیز محقق خواهد شد. کم نبود مواردی که آنقدر زندگی در کشورهای دیگر برایشان آرزو شده بود که از راههای غیرقانونی وارد شدند و تنها زندگی در تبعیدگاه ها و مرگ نصیبشان شد. سست شدن شدید ساختار و نهاد خانواده‏ نیز یکی از تبعات مهاجرت هایی به شمار می رود که به موفقیت انجام شده است. به نحوی که خانواده‏های ایرانی در محیط مهاجرت، به شدت در معرض فروپاشی قرار دارند . طبق تحقیقات، میزان طلاق در بین ایرانیان ساکن امریکا و اروپا، ده برابر میزان طلاق در ایران است.

به گزارش پارسینه، در ماجرای مهاجرت ایرانی ها به خارج از کشور، در کنار ایرانیانی که با کسب جایگاه های رفیع، زندگی موفقی را برای خود رقم می زنند، هستند کسانی که پس از مهاجرت به وضعیت از زندگی می رسند که به مراتب بسیار نامناسب تر از سطح زندگی داخل کشورشان است، اما بسیاری برای اینکه از بازگشت به وطن و اعتراف به شکست می ترسند، تریجح می دهند که سایر سال های عمرشان را در غربت بگذارنند، اما دیگران فکر نکنند که آن ها به آرزوهایشان نرسیده اند و همه چیز سراب بوده است.

گزارش خطا

لینک کوتاه: https://aftabnews.ir/00184K