گزارش فصلی آمانو در مورد برنامه هسته‌ای ایران
مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز جمعه تازه‌ترین گزارش فصلی خود با موضوع برنامه هسته‌ای ایران را منتشر کرد.
آفتاب‌‌نیوز :
آفتاب: به گزارش خبرگزاری فارس، «یوکیا آمانو» مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز جمعه تازه‌ترین گزارش فصلی خود با موضوع برنامه هسته‌ای ایران را منتشر کرد.
بنا بر اعلام آقای آمانو، در سه ماهه اخیر میزان ذخایر اورانیوم با غنای 5درصد ایران، افزایش یافته و به بیش از 8 تن رسیده است. این رقم در گزارش پیشین مدیر کل، 7765 کیلوگرم بود و نسبت به گزارش پیش از آن، کاهش یافته بود.
مدیر کل در گزارش جدید با بیان اینکه دو اقدام عملی از سومین گام چارچوب همکاری هنوز اجرایی نشده، نوشته است که ایران و آژانس توافق کرده‌اند تا بعد از تاریخ 24 نوامبر (سوم آذر) یعنی ضرب‌الاجل توافق موقت ژنو، در سریعترین زمان ممکن، دیداری فنی داشته باشند. همچنین آژانس قرار است سوالات بیشتری در رابطه با اقدامات عملی باقیمانده، به ایران ارائه دهد.
آقای آمانو در این گزارش بار دیگر تائید کرده است که تهران به طور کامل به مفاد برنامه مشترک اقدام که سال گذشته در شهر ژنو سوئیس میان ایران و گروه 1+5 (آمریکا، روسیه، چین، انگلیس، فرانسه و آلمان) به دست آمد و در پایان تیر ماه تمدید شد، به طور کامل پایبند بوده است.
مدیر کل آژانس در بخش دیگری از این گزارش بار دیگر به تکرار ادعاها در مورد ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته‌ای ایران پرداخته و خواستار ارائه اطلاعات بیشتر در این رابطه شده است.
این گزارش همچنین اعلام کرده است که ایران برای چهارمین بار از ورود یکی از اعضای تیم بازرسی آژانس ممانعت به عمل آورده است. تهران پیش از این از همکاری برخی بازرسان با سرویس‌های اطلاعاتی ابراز نگرانی کرده بود.
متن این گزارش در ادامه آمده است:
GOV/2014/58
7 نوامبر 2014
اجرای موافقتنامه پادمان معاهده عدم اشاعه هسته‌ای (NPT) و مفاد مربوطه قطعنامه‌های شورای امنیت در جمهوری اسلامی ایران
گزارش مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی
تحولات عمده
• ایران و آژانس دو نشست جداگانه در تهران داشتند تا اقدامات عملی باقیمانده مورد توافق به تاریخ ماه می 2014 در سومین گام از چارچوب همکاری را مورد بحث قرار دهند.
• ایران هیچ توضیحی که آژانس را قادر کند تا در مورد اقدامات عملی باقیمانده شفاف‌سازی کند، ارائه نداده و در عین حال اقدام عملی تازه‌ای نیز به عنوان گام بعدی چارچوب همکاری، پیشنهاد نکرده است.
• آژانس به اجرای اقدامات نظارتی و راستی‌آزمایی در ارتباط با اقدامات مرتبط به هسته‌ای اعلام‌شده در برنامه مشترک اقدام و تمدید آن، ادامه داده است.
• از زمان اجرای برنامه مشترک اقدام، ایران در هیچ یک از تأسیسات اعلام‌شده خود، UF6 را تا سطح بالاتر از اورانیوم-235 غنای 5درصد، غنی‌سازی نکرده و تمام ذخایر UF6 غنی‌شده تا سطح اورانیوم 235 با غنای 20درصد این کشور، از طریق رقیق‌سازی یا تبدیل، به اکسید اورانیوم بدل شده است.
• غنی‌سازی UF6 تا سطح اورانیوم 235 با غنای 5درصد، با همان نرخی که در گزارش پیشین مدیر کل عنوان شده بود، ادامه یافته است. مقدار این مواد که در فرم UF6 غنی‌شده تا سطح اورانیوم 235 با غنای 5درصد باقی مانده، به 8390.3 کیلوگرم افزایش یافته است.
• هیچ قطعه مهم تازه‌ای در رآکتور IR-40 نصب نشده و هیچ فعالیت ساخت و آزمایش سوخت برای رآکتور، صورت نگرفته است.
• ایران به ارائه دسترسی مدیریت‌شده آژانس به کارگاه‌های تولید سانتریفیوژ، کارگاه‌های تولید روتور سانتریفیوژ و تأسیسات ذخیره‌سازی، ادامه داده است.
A. مقدمه
1. این گزارش مدیر کل به شورای حکام و همزمان به شورای امنیت در خصوص اجرای موافقتنامه پـادمان معاهده عدم اشاعه سلاح‌های هسته‌ای و مفاد مربوطه قطعنامه‌های شورای امنیت درجمـهوری اسـلامی ایران (ایران) می‌باشد. این گزارش همچنین در بردارنده اطلاعاتی در مورد اجرای اقدامات ذیل بیانیه مشترک در مورد یک چهارچوب برای همکاری (چهارچوب برای همکاری) و نیز برنامه اقدام مشترک (آنگونه که تمدید شده) می‌باشد.
2. شورای امنیت تاکید کرده است که اقدامات مورد درخواست شورای حکام در قطعنامه‌هایش در خصوص ایران الزام آور است. مفاد مربوطه قطعنامه‌های یادشده شورای امنیت که بر اساس فصل هفتم منشور سازمان ملل تصویب شده‌اند مطابق شرایط این قطعنامه‌ها الزام آور هستند. اجرای کامل تعهدات ایران جهت اعاده اعتماد به ماهیت صرفا صلح آمیز برنامه هسته‌ایش لازم می‌باشد.
3. همان طور که قبلا گزارش شده، آژانس و ایران در تاریخ 11 نوامبر 2013 یک «بیانیه مشترک در مورد یک چهارچوب برای همکاری» امضاء کردند (GOV/INF/2013/14). ذیل چهارچوب برای همکاری، آژانس و ایران جهت همکاری بیشتر در ارتباط با فعالیتهای راستی آزمایی توسط آژانس به منظور حل و فصل همه موضوعات گذشته و حال، و نیز پیشبرد کار در خصوص چنین فعالیت‌هایی به صورت گام به گام موافقت کردند. اقدامات عملی که تا کنون در ارتباط با «چهارچوب برای همکاری» مورد توافق قرار گرفته‌اند در ضمیمه شماره یک فهرست شده‌اند.
4. همان گونه که قبلا گزارش شده در یک تحول جداگانه، چین، فرانسه، آلمان، روسیه، انگلستان و آمریکا (E3+3)در تاریخ 24 نوامبر 2013 در مورد برنامه مشترک اقدام با ایران به توافق رسیدند. برنامه اقدام مشترک ، از جمله، بیان می‌دارد که «هدف این مذاکرات دستیابی به یک راه‌حل جامع بلند مدت مرضی الطرفین است که اطمینان می‌دهد که برنامه هسته‌ای ایران منحصرا صلح آمیز خواهد بود.» بر اساس برنامه مشترک اقدام که از 20 ژانویه 2014 لازم الاجرا گشت، نخستین گام دارای ظرف زمانی شش ماهه و قابل تمدید با رضایت طرفین است. طبق درخواست E3+3 و ایران و با توجه به تصویب شورای حکام ( به شرط وجود منابع مالی)، آژانس به نظارت و راستی آزمایی فعالیتهای ذیربط هسته‌ای مندرج در برنامه اقدام مشترک (JPA)، علاوه بر آنچه قبلا مطابق موافقتنامه پادمان ایران و قطعنامه های ذیربط شورای امنیت انجام می داد، می پردازد. در جولای 2014، E3/EU+3 و ایران توافق کردند که برنامه مشترک اقدام را تا تاریخ 24 نوامبر 2014 تمدید نمایند و از آژانس درخواست کردند به نظارت و راستی آزمایی فعالیتهای ذیربط هسته‌ای ادامه دهد. بر اساس تائیدیه شورای حکام در ژانویه 2014، آژانس به این کار مبادرت کرد. در این رابطه، یک میلیون یورو دیگر، برای تداوم اجرای این امر، از سوی تعدادی از کشورهای عضو بر عهده گرفته شده است.
5. این گزارش فصلی، به تحولاتی که از آخرین گزارش مدیر کل (GOV/2014/43) به بعد رخ داده و نیز به موضوعاتی که سابقه بیشتری دارند، می‌پردازد.
B. شفاف سازی مسائل حل نشده
6. شورای حکام در قطعنامه مورخ نوامبر 2011 خود (GOV/2011/69) تاکید کرد که برای ایران و آژانس ضروری است به منظور حل و فصل فوری همه مسائل محتوایی باقیمانده با هدف روشنگری درخصوص آنها شامل دسترسی به تمامی اطلاعات مربوطه، مستندات، سایت‌ها، مواد و اشخاص در ایران، به گفتگوهای خود شدت بخشند. شورای حکام در قطعنامه سپتامبر 2012 خود (GOV/2012/50) تصمیم گرفت که همکاری ایران با درخواست‌های آژانس با هدف حل و فصل همه مسائل باقیمانده به منظور اعاده اعتماد بین‌المللی نسبت به ماهیت منحصرا صلح آمیز برنامه هسته‌ای ایران، ضرورت و فوریت دارد.
7. همانطور که پیش از این گزارش شد، مدیر کل در طول دیدارهایش در تهران در ماه اوت 2014، بیانیه‌های ایران در مورد تعهد واقعی که از سوی مقامات عالی‌رتبه در رابطه با اجرای چهارچوب همکاری عنوان شده و همچنین اراده اظهارشده از سوی ایران برای تسریع حل و فصل تمامی موضوعات باقیمانده را متذکر شد.
8. در طول دیدارهای فنی در تهران به تاریخ 7 اکتبر 2014 و 2 نوامبر 2014، مقامات ایران و آژانس مذاکراتی در ارتباط با اجرای دو اقدام عملی مورد توافق در ماه می 2014 در قالب گام سوم چهارچوب همکاری که هنوز اجرایی نشده، یعنی اقدامات مربوط به انجام انفجارهای مقیاس بزرگ و محاسبات ترابرد نوترونی (ضمیمه 1)، صورت دادند. آژانس در دیدار روز 7 اکتبر 2014، نگرانی‌ها در رابطه با دو اقدام عملی را با جزئیات شرح دادند. این دیدار شامل پرسش از این و به اشتراک‌گذاری اطلاعات بود. در دیدار روز 2 نوامبر 2014، ایران برخی توضیحات مربوط به انتشارات علمی منابع آزاد ارائه کرد. با این وجود، ایران هیچ توضیحاتی که آژانس را قادر سازد تا در مورد دو اقدام عملی باقیمانده شفاف‌سازی کند، ارائه نکرده است.
9. توافق شد که دیدار فنی دیگری برای بحث بیشتر در مورد دو اقدام عملی باقیمانده در سریعترین زمان ممکن، پس از 24 نوامبر 2014، برگزار شود. در تدارک این نشست، آژانس پذیرفت که سوالات بیشتری به ایران ارائه کند.
10. در ارتباط با اقدامات عملی جدید، آژانس طی نامه‌ای به تاریخ 25 اوت 2014، ابتدا از ایران دعوت کرد تا اقدامات عملی جدیدی را که می‌خواهد در گام بعدی چهارچوب همکاری انجام دهد، پیشنهاد دهد. از آن زمان، این دعوت چندین بار تکرار شده است، از جمله در جریان دیداری در تهران به تاریخ 8 اکتبر 2014. اما ایران اقدام عملی جدیدی پیشنهاد نکرده است.
C. تاسیسات اعلام شده براساس پادمان توافق شده با ایران
11. براساس توافق پادمانی، ایران 18 تأسیسات هسته ای و 9 محل در خارج از تاسیسات را که مواد هسته ای به صورت معمول در آن مورد استفاده قرار می گیرند LOFs)[15]) در اختیار آژانس قرار داده است. (ضمیمه II).
بدیهی است که برخی از فعالیتهای صورت گرفته در شماری از این تاسیسات با قطعنامه‌های مرتبط شورای امنیت و شورای حکام به شکلی که در پایین آورده می شود، در تضاد است، آژانس همچنان به راستی‌آزمایی عدم انحراف مواد اعلام شده در این مراکز ادامه می‌دهد.
D. فعالیتهای مرتبط با غنی‌سازی
12. مغایر قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل و شورای حکام، ایران همه فعالیتهای مرتبط با غنی سازی در مراکز اعلام شده را به شکلی که در ذیل آورده می شود متوقف نکرده است. با این حال، از زمان 20 ژانویه 2014، با این حال از 20 ژانویه 2014، ایران UF6 غنی شده بالاتر از 5 درصد U-235 را تولید نکرده و تمام ذخایر UF6 غنی شده تا 20 درصد U-235 ایران یا از طریق رقیق سازی و یا تبدیل، مورد فرآوری بیشتر قرار گرفته است. تمام فعالیتهای مرتبط با غنی سازی در تاسیسات اعلام شده ایران تحت پادمان آژانس است و همه مواد هسته‌ای ، آبشارهای نصب شده و ایستگاه‌های خوراک دهی و کنارگذاری در این تاسیسات تحت اقدامات مراقبتی و نظارتی آژانس قرار دارند.
13. ایران اعلام کرده است که هدف غنی سازی UF6 تا 5 درصد اورانیوم 235 ، تولید سوخت برای تاسیسات هسته ایش می‌باشد. ایران همچنین اعلام کرده است که هدف غنی سازی UF6 تا 20 درصد اورانیوم 235 ، تولید سوخت برای رآکتورهای تحقیقاتی می‌باشد.
14. از زمانی که ایران غنی سازی اورانیوم را در تاسیسات اعلام شده خود آغاز کرده است، در آن تاسیسات موارد ذیل را تولید کرده است:
• 13397.3 کیلوگرم ( 625+ کیلوگرم از زمان گزارش قبلی مدیرکل) UF6 غنی شده تا 5 درصد اورانیوم 235 که 8390.3 کیلوگرم (+625.3 کیلوگرم از زمان گزارش قبلی مدیرکل) آن به شکل UF6غنی شده تا 5 درصد اورانیوم 235 باقی مانده است و بقیه مشمول فرآوری بیشتری شده‌اند (نگاه کنید به ضمیمه III): و
• تا آن نقطه‌ای که ایران تولیدUF6غنی شده تا 20 درصد اورانیوم 235را متوقف کرد، با تولیدی برابر 8/447 کیلوگرم از این مواد، تمام مواد تولید شده مورد فرآوری بیشتر از طریق کاهش غنا یا تبدیل به اکسید اورانیوم واقع شده اند (نگاه کنید به ضمیمه III).
D.1 نطنز
15. کارخانه غنی سازی سوخت: کارخانه غنی سازی سوخت (FEP) یک کارخانه غنی سازی برای تولید اورانیوم با غنای پایین(LEU) غنی شده تا 5 درصد اورانیوم 235 می‌باشد که اولین بار در سال 2007 راه اندازی شد. این کارخانه به سالن تولید A و سالن تولید B تقسیم شده است. مطابق با اطلاعات طراحی ارائه شده توسط ایران، 8 واحد برای سالن تولید A برنامه ریزی شده است که هر واحد شامل 18 آبشار است و مجموعا حدود 25000 سانتریفیوژ در 144 آبشار دارد. در حال حاضر یک واحد آن دارای سانتریفیوژهای IR-2m، پنج واحد آن دارای سانتریفیوژهای IR-1 می‌باشد و دو واحد دیگر سانتریفیوژ ندارد. ایران هنوز باید اطلاعات طراحی مشابه را برای سالن تولید B ارائه کند.
16. در بخشی که شامل سانتریفیوژهای IR-2m می شود، تا تاریخ 15 اکتبر 2014، وضعیت از زمان گزارش قبلی مدیرکل بدون تغییر باقی ماند: سانتریفیوژهای IR-2m بطور کامل در شش آبشار نصب شده بودند، هیچکدام از این آبشارها با UF6 طبیعی خوراک دهی نشده‌اند، و کار نصب اولیه 12 آبشار دیگر با سانتریفیوژهایIR-2m در این واحد تکمیل شده بود.
17. تا تاریخ 15 اکتبر 2014، در پنج واحد حاوی سانتریفیوژهایIR-1 وضعیت از زمان گزارش قبلی مدیر کل بدون تغییر باقی ماند: 90 آبشار بطور کامل نصب شده بود که 54 آبشار با UF6 طبیعی خوراک دهی می‌شد. همانطور که قبلا گزارش شد، کار نصب اولیه 36 آبشار با سانتریفیوژهایIR-1 در دو واحدی که دارای سانتریفیوژ نبودند تکمیل شده بود.
18. تا تاریخ ، ایران 146855 کیلوگرم UF6 طبیعی را به آبشارهای کارخانه غنی سازی سوخت که تولید آن در فوریه 2007 آغاز شد و مجموعا 12945 کیلوگرم UF6 غنی شده تا 5 درصد اورانیوم 235 تولید می‌کرد خوراک دهی کرده است.
19. در تاریخ 19 اکتبر 2014، ایران حدود 4118 کیلوگرم UF6 غنی شده تا 2% اورانیوم 235 را به اورانیوم طبیعی رقیق کرد.
20. آژانس بر اساس نتایج آنالیز نمونه‌های محیط زیستی گرفته شده در کارخانه غنی سازی سوخت و سایر فعالیتهای راستی آزمایی نتیجه گرفته است که این تاسیسات همانگونه که از سوی ایران در پرسشنامه اطلاعات طراحی گزارش شده عمل کرده است.
21. کارخانه نیمه صنعتی غنی سازی سوخت (PFEP): کارخانه نیمه صنعتی غنی سازی سوخت جزو تاسیسات تولید اورانیوم با غنای پایین و جزء تاسیسات تحقیقات و توسعه است که نخستین بار در اکتبر 2003 راه اندازی شده است. این تاسیسات می‌تواند شش آبشار را در خود جای دهد و به دو محوطه تقسیم می شود که یکی برای تولید UF6 غنی سازی شده تا 20 درصد اورانیوم 235 (آبشارهای 1 و 6) تعیین شده و محوطه دیگر برای تحقیق و توسعه (آبشارهای 2 ، 3 ، 4 و 5) تعیین شده است.
22. بین 13 و 30 سپتامبر 2014، آژانس یک راستی آزمایی موجودی فیزیکی (PIV) را در کارخانه نیمه صنعتی غنی سازی سوخت اجرا کرد تا موجودی فیزیکی را همانطور که ایران در 13 سپتامبر 2014 اعلام کرده بود، راستی آزمایی کند. نتیجه (PIV) هم اکنون توسط آژانس تحت ارزیابی است.
23. محوطه تولید: همانطور که در گزارش قبلی مدیر کل نشان داده شد، ایران خوراک دهی به آبشارهای 1 و 6 با UF6 با غنای 5% اورانیوم 235 را متوقف کرده و در عوض آبشارها را با UF6 طبیعی خوراک دهی می‌کند. در تاریخ 8 فوریه 2014 ایران بخش‌های بروز شده پرسشنامه اطلاعات طراحی را ارائه کرد و ضمن آن اعلام کرد که اقداماتی را «به سبب تغییر در سطح غنی سازی» انجام داده است و این اقدامات «بطور موقت در طول نخستین مرحله اجرای برنامه اقدام مشترک» اتخاذ شده است. از زمانی که برنامه اقدام مشترک اجرایی شد ایران آبشارهای 1 و 6 را به صورت به هم متصل به کار نینداخته است.
24. تا 20 ژانویه 2014 که ایران تولید UF6با غنای 20 درصد اورانیوم 235 را متوقف کرد، این کشور 8/1630 کیلوگرم UF6 با غنای 5 درصد اورانیوم 235 را به آبشارهای 1 و 6 خوراک دهی کرده یعنی از زمان آغاز تولید از فوریه 2010 و در مجموع 9/201 کیلوگرم UF6با غنای 20 درصد اورانیوم 235 تولید کرده بود که تمام آن از فرآیند کنار گذاشته شده و این موضوع از سوی آژانس راستی آزمایی شده است. بین 20 ژانویه 2014 و 10 اکتبر 2014، ایران 4/660 کیلوگرم UF6 طبیعی را به آبشارهای 1 و 6 در کارخانه نیمه صنعتی غنی سازی سوخت خوراک دهی کرده و مجموعا 7/62 کیلوگرم UF6 با غنای 5 درصد اورانیوم 235 تولید نمود.
25. محوطه تحقیق و توسعه: از زمان گزارش قبلی مدیرکل، ایران به طور متناوب UF6 طبیعی را به سانتریفیوژهای IR-5 و IR-6s به عنوان ماشینهای مجزا و به سانتـــریفیوژهایIR-1، IR-2m، IR-4 و IR-6 ، بعضی اوقات به ماشینهای مجزا و گاهی به آبشارهایی با اندازه های گوناگون خوراک دهی کرده است. آژانس تأیید کرده است که یک نمونه اصلی از سانتریفیوژ IR-8 بدون همچنان در جای خود برقرار مانده است اما بدون اتصال می باشد.
26. بین 19 اوت 2014 و 10 اکتبر 2014، تقریباً در مجموع 2/166 کیلوگرم UF6 طبیعی به سانتریفیوژهای محوطه تحقیق و توسعه خوراک دهی شده است ، اما هیچ اورانیوم با غنای پایینی به دلیل اینکه محصول و دور ریز آن در پایان فرآیند دوباره ترکیب شده اند کنار گذاشته نشده است.
27. بین 20 ژانویه 2014 و 20 ژوئیه 2014، ایران 4/108 کیلوگرم از موجودی UF6 با غنای 20% اورانیوم 235 را رقیق کرد.
28. براساس نتایج آنالیز نمونه‌های زیست محیطی در کارخانه نیمه صنعتی غنی سازی سوخت و سایر اقدامات راستی آزمایی، آژانس نتیجه گرفته است که تاسیسات، همانطور که ایران در پرسشنامه اطلاعات طراحی (DIQ) مربوطه اعلام نموده، فعالیت کرده است.
D.2 فردو
29. کارخانه غنی‌سازی سوخت فردو: کارخانه غنی‌سازی سوخت فوردو بر اساس پرسشنامه اطلاعات طراحی (DIQ) مورخ 18 ژانویه 2012، یک کارخانه غنی‌سازی با استفاده از سانتریفیوژ برای تولید UF6 غنی‌شده تا 20 درصد اورانیوم 235 و تولید UF6 غنی‌شده تا 5 درصد اورانیوم 235 می‌باشد. این تاسیسات که برای اولین بار در سال 2011 راه‌اندازی شد به نحوی طراحی شده است که 2976 سانتریفیوژ را در 16 آبشار در بر می‌گیرد و بین واحد یک و واحد دو تقسیم شده‌اند. تا کنون همه سانتریفیوژهایی که نصب شده‌اند از نوع ماشینهای IR-1 هستند . ایران در تاریخ 8 فوریه 2014 اطلاعات روزآمدی را برای بخشهایی از پرسشنامه اطلاعات طراحی، ارائه نمود و ضمن آن اعلام کرد که اقداماتی را «به سبب تغییر در سطح غنی‌سازی» انجام داده و این اقدامات را «بطور موقت در طول اجرای مرحله اول برنامه اقدام مشترک» به انجام رسانده است.
30. همانطور که در گزارش قبلی مدیر کل گفته شد ایران خوراک دهی چهار آبشار واحد دو با UF6 غنی‌شده تا 5 درصد اورانیوم 235 را که قبلا برای این منظور بکار گرفته شده بود متوقف کرد و در عوض از آن زمان شروع به خوراک دهی آنها با UF6طبیعی کرده است. ایران از زمان اجرایی شدن برنامه اقدام مشترک دیگر این آبشارها را به نحوی که به هم متصل شده باشند بکار نگرفته است. تا تاریخ 11 اکتبر سال 2014، هیچ یک از 12 آبشار دیگر در کارخانه غنی‌سازی سوخت فوردو با UF6 خوراک‌دهی نشده‌اند.
31. ایران تا تاریخ 20 ژانویه 2014 که تولید UF6غنی‌شده تا غنای 20 درصد اورانیوم 235 را متوقف نمود مقدار 1806 کیلوگرم UF6 غنی‌شده تا 5 درصد اورانیوم 235 را به آبشارهای کارخانه غنی‌سازی سوخت فردو خوراک‌دهی کرده بود که تولید آن از دسامبر 2011 شروع شد و در مجموع تقریبا 9/245 کیلوگرم UF6 غنی‌شده تا 20 درصد اورانیوم 235 را تولید کرده بود که همه آن از آن زمان از فرآیند کنار گذاشته شد و از سوی آژانس مورد راستی‌آزمایی قرار گرفته است. ایران بین تاریخهای 20 ژانویه 2014 و 11 اکتبر 2014 مقدار 1683.4 کیلوگرم UF6 طبیعی را به داخل آبشارهای کارخانه غنی‌سازی سوخت فردو خوراک‌دهی کرد و در مجموع 174 کیلوگرم UF6 غنی‌شده تا 5 درصد اورانیوم 235 را تولید کرد.
32. بر اساس نتایج تحلیل نمونه‌های زیست محیطی در تأسیسات فردو و سایر اقدامات راستی‌آزمایی، آژانس به این نتیجه رسیده است که این تأسیسات همان گونه که ایران در پرسشنامه اطلاعات طراحی برای تاسیسات فردو اعلام داشته فعالیت کرده است.
D.3 سایر فعالیتهای مربوط به غنی‌سازی
33. ایران کماکان دسترسی مدیریت شده مستمر به کارگاه های سوار کردن سانتریفیوژها، کارگاه های تولید روتور سانتریفیوژها و تاسیسات ذخیره‌سازی را به آژانس ارائه می‌دهد. این دسترسی ها و همچنین اطلاعات مربوطه که مورد توافق دو طرف قرار گرفته است نیز طبق یکی از اقدامات عملی در ارتباط با چارچوب همکاری (نگاه کنید به ضمیمه شماره یک) از سوی ایران ارائه شد. ایران همچنین به عنوان بخشی از این دسترسی مدیریت شده، موجودی مجموعه‌های روتور سانتریفیوژ را که باید جایگزین سانتریفیوژهای از کار افتاده، شوند به آژانس ارائه داده است. آژانس اطلاعات ارائه شده از سوی ایران را آنالیز کرده و بنا به درخواست، روشنگری‌های اضافی نیز دریافت کرده است. از زمان اجرایی شدن برنامه اقدام مشترک، آژانس بر اساس آنالیز همه اطلاعات ارائه شده از سوی ایران و اطلاعات حاصل از دسترسی مدیریت شده و سایر اقدامات در جهت راستی‌آزمایی، می‌تواند تایید کند که تولید و سوار کردن روتور سانتریفیوژ با برنامه ایران برای جایگزینی سانتریفیوژهای آسیب دیده، همخوانی دارد.
E. فعالیتهای بازفرآوری
34. متعاقب قطعنامه‌های مربوطه شورای حکام و شورای امنیت، ایران موظف است تا فعالیتهای بازفرآوری خود از جمله تحقیق و توسعه را به حال تعلیق درآورد. همانطور که در گزارش قبلی مدیر کل گفته شده است ایران در ژانویه سال 2014 اعلام کرده است که «در طول مرحله اول بازه زمانی (شش ماه) ایران به مراحل فعالیتهای بازفرآوری یا ساخت تاسیساتی که قادر به بازفرآوری باشند، مشغول نخواهد شد.» ایران طی نامه مورخ 27 اوت به آژانس خاطرنشان ساخته است که زمان اجرای این «اقدام داوطلبانه» در راستای تمدید برنامه اقدام مشترک (JPA) تمدید شده است.
35. آژانس نظارت خود را بر کاربرد سلول‌های داغ در راکتور تحقیقاتی تهران (TRR) و تاسیسات تولید رادیوایزوتوپ مولیبدن، ید و زینون (MIX) ادامه داده است. آژانس در تاریخ 6 اکتبر 2014 یک بازرسی و راستی‌آزمایی اطلاعات طراحی (DIV) را در رآکتور تحقیقاتی تهران و در تاریخ 7 اکتبر 2014 یک راستی‌آزمایی اطلاعات طراحی را در تاسیسات MIX انجام داده است. آژانس در ارتباط با رآکتور تحقیقاتی تهران، تاسیسات MIX و دیگر تاسیساتی که در ایران به آنها دسترسی دارد، می‌تواند تایید کند که هیچگونه فعالیت مرتبط با بازفرآوری در این نقاط وجود ندارد.
F. پروژه‌های مرتبط با آب سنگین
36. برخلاف قطعنامه‌های مربوطه شورای حکام و شورای امنیت، ایران کار بر روی تمامی پروژه‌های مرتبط با آب سنگین را معلق نکرده است. البته از زمان اجرای برنامه اقدام مشترک، ایران نه هیچگونه قطعات اصلی در رآکتور IR-40 نصب کرده و نه مجموعه های سوخت هسته‌ای برای رآکتور IR-40 در کارخانه تولید سوخت(FMP) تولید کرده است (بند 50 زیر را ببینید.)
37. رآکتور :IR-40 رآکتور IR-40 که تحت پادمان آژانس قرار دارد یک رآکتور تحقیقاتی متوسط آب سنگین 40 مگاواتی است و به نحوی طراحی شده است که حاوی 150 مجموعه سوخت اورانیوم طبیعی به شکل UO2 می‌باشد.
38. در تاریخ 16 اکتبر 2014 میلادی، آژانس یک راستی‌آزمایی اطلاعات طراحی (DIV) در راکتور IR-40 انجام داد و مشاهده کرد که از زمان گزارش قبلی مدیر کل هیچ یک از قطعات اصلی باقیمانده رآکتور نصب نشده‌اند. همانگونه که در گزارش قبلی مدیرکل نیز گفته شده بود، متعاقب یکی از اقدامات عملی توافق شده در ارتباط با چارچوب همکاری، ایران در اوت 2014 رهیافت پادمانی برای رآکتور IR-40 را با آژانس نهایی کرد.
39. کارخانه تولید آب سنگین: کارخانه تولید آب سنگین (HWPP) تاسیساتی برای تولید آب سنگین با ظرفیت طراحی سالانه تولید 16 تن آب سنگین مخصوص رآکتور است.
40. همانگونه که قبلاً گزارش شد، اگر چه HWPP تحت پادمان آژانس نیست، اما در تاریخ 8 دسامبر 2013 مورد دسترسی مدیریت شده از سوی آژانس قرار گرفت. در طی اعمال دسترسی مدیریت شده، ایران همچنین اطلاعات مربوطه مورد توافق دوطرف را به آژانس ارائه داد. علاوه بر آن دسترسی به محل ذخیره آب سنگین در تاسیسات تبدیل اورانیوم (UCF) در اصفهان در فوریه سال 2014، آژانس را قادر ساخته است تا آب سنگین را مشخص کنند.
G. تبدیل اورانیوم و ساخت سوخت
41. ایران شماری از فعالیت‌ها را در تاسیسات تبدیل اورانیوم (UCF)، کارخانه پودر دی اکسید اورانیوم غنی شده (EUPP)، کارخانه ساخت سوخت (FMP) و کارخانه تولید صفحه سوخت FPFP در اصفهان به شرح ذیل انجام می‌دهد که با وجود این که آن تاسیسات تحت پادمان آژانس قرار دارند، برخلاف تعهدات این کشور مبنی بر به حالت تعلیق درآوردن تمام فعالیت های مرتبط با غنی سازی و پروژه های مرتبط با آب سنگین می‌باشد.
42. ایران از زمانی که تبدیل و تولید سوخت را در تأسیسات اعلام شده خود آغاز کرده از جمله به موارد زیر اقدام کرده است:
• 550 تن UF6 طبیعی را در تاسیسات تبدیل اورانیوم (UCF) تولید نموده که 163 تن آن به کارخانه غنی سازی سوخت (FEP) انتقال یافته است؛
• چهار تن UF6 طبیعی را از UCF به کارخانه پودر دی اکسید اورانیوم غنی شده (EUPP) منتقل کرده است. علاوه بر این 3/4 تن UF6 غنی شده تا غنای 5 درصد اورانیوم-235 از FEP به EUPP انتقال یافته است.
• 1505 کیلوگرم UF6 غنی شده تا غنای 5 درصد اورانیوم 235 را به فرایند تبدیل در EUPP تزریق کرده است.
• 53 کیلوگرم از UF6 غنی شده تا غنای 34/3 درصد اورانیوم 235 را به فرآیند تبدیل تحقیق و توسعه تزریق کرده است و 24 کیلوگرم اورانیوم را به شکل UO2 تولید کرده است.
• 337.2 کیلوگرم از UF6 غنی شده تا غنای 20%اورانیوم-235 (بدون تغییر نسبت به گزارش پیشین مدیر کل) به فرآیند تبدیل در کارخانه تولید صفحه سوخت (FPFP) تزریق کرده و 162.8 کیلوگرم اورانیوم به شکل U3O8 تولید کرده است.
43. تاسیسات تبدیل اورانیوم: تاسیسات تبدیل اورانیوم (UCF) تاسیساتی برای تولید UF6 و UO2 طبیعی از کنسانتره سنگ اورانیوم (UOC) است. همچنین طبق برنامه ریزی انجام شده، تاسیسات تبدیل اورانیوم، UF4 از UF6 ضعیف شده و قالبهای فلزی اورانیوم از UF4 طبیعی و ضعیف شده تولید خواهد کرد.
44. در تاریخ 26 جولای 2014 ایران آژانس را مطلع ساخت که در تاسیسات تبدیل اورانیوم (UCF) فعالیتهای تحقیق و توسعه روی بازیابی اورانیوم از پسماند مایع و جامد ناشی از فعالیتهای تبدیل در تاسیسات تبدیل اورانیوم (UFC) انجام می‌دهد.
45. آنگونه که نتیجه PIV انجام شده از سوی آژانس در محدوده زمانی بین 17 تا 21 می 2014، نشان می‌دهد، آژانس با توجه به عدم قطعیت اندازه‌گیری که به طور معمول با چنین تسهیلاتی در ارتباط است، موجودی که توسط ایران در 2014 مه 16 را اعلام کرد را تایید کرده است.
46. ایران اعلام کرده است که تا تاریخ 10 اوت 2014 ؛ 13.8 تن اورانیوم طبیعی به شکل پودر دی اکسید اورانیوم (UO2 ) از طریق تبدیل UOC تولید کرده است. آژانس راستی آزمایی کرده است که تا همان تاریخ، ایران 13.2 تن اورانیـوم طبیعی به شکل پودر دی اکسید اورانیوم ( UO2) به کارخانه تولید سوخت (FMP ) منتقل کرده است.
47. کارخانه پودر دی اکسید اورانیوم غنی شده (EUPP): این کارخانه تاسیساتی برای تبدیل UF6 غنی شده تا غنای 5 درصد اورانیوم U-235 به پودر UO2 می‌باشد. همانگونه که در گزارش قبلی اشاره شده است، ایران در می 2014 این تاسیسات را با استفاده از اورانیوم طبیعی فعال کرد. بعنوان بخشی از فعالیت، ایران تا تاریخ 14 اکتبر 2014 میلادی در مجموع 4174 کیلوگرم UF6 طبیعی به پروسه تبدیل تزریق کرده و 553 کیلوگرم اورانیوم به شکل دی اکسید اورانیوم (UO2 ) تولید کرده است. از جولای 2014، این کارخانه فعالیت عملیاتی خود را آغاز کرده و از آن زمان ایران 1505 کیلوگرم UF6 غنی شده تا غنای 5% اورانیومU-235 به پروسه تبدیل برای تولید دی اکسید اورانیوم (UO2) تزریق کرده است.
48. کارخانه تولید سوخت (FMP): کارخانه تولید سوخت، تاسیساتی است که برای نیروگاه‌ها و رآکتورهای تحقیقاتی مجموعه‌های سوخت هسته‌ای تولید می‌کند (پیوست 3 را ببینید).
49. در 31 اوت و اول سپتامبر 2014، PIV و DIV از سوی آژانس در کارخانه تولید سوخت (FMP) انجام شده که نتایج آن اکنون در آژانس ارزیابی می‌شود.
50. در 14 اکتبر 2014، آژانس یک مورد بازرسی و یک مورد راستی آزمایی اطلاعات طراحی (DIV) در کارخانه تولید سوخت (FMP) انجام داد و راستی آزمایی کرد که ایران به توقف تولید مجموعه‌های سوخت هسته‌ای با استفاده از دی اکسید اورانیوم طبیعی برای رآکتور IR-40 ادامه داده و اینکه همه مجموعه های سوختی که قبلا تولید شده بودند در کارخانه تولید سوخت باقی مانده‌اند.
51. کارخانه ساخت صفحه سوخت (FPFP): کارخانه ساخت صفحه سوخت، تاسیساتی است که UF6 غنی شده تا غنای 20 درصد اورانیوم U-235 را به U3O8 تبدیل می‌کند و مجموعه‌های سوخت ساخته شده از صفحات سوخت حاوی U3O8 را تولید می‌کند (پیوست 3 را ببینید).
52. همانگونه که پیش‌تر گزارش شد، ایران در ژانویه 2014 بیان داشته است که «در خلال گام اول بازه زمانی (شش ماه)، ایران اعلام می دارد که هیچگونه خط باز تبدیل برای تبدیل مجدد اکسید اورانیوم غنی شده تا 20 درصد U-235 به UF6 غنی شده تا 20 درصد U-235 وجود ندارد.» ایران طی نامه ای به آژانس در تاریخ 27 اوت 2014 خاطرنشان ساخت که این "اقدام داوطلبانه" در راستای تمدید برنامه اقدام مشترک (JPA) تمدید شده است. آژانس در تاریخ های 18 و 19 اکتبر 2014 یک مورد بازرسی و یک مورد راستی آزمایی اطلاعات طراحی از کارخانه تولید صفحه سوخت انجام داد که طی آن تایید نمود که هیچ خط فرآیندی در کارخانه برای باز تبدیل اکسید اورانیوم به UF6 وجود ندارد.
53. آژانس راستی‌آزمایی کرد که ایران تا تاریخ 17 اوت 2014، جمعا" به میزان 337.2 کیلوگرم از UF6 غنی شده تا غنای 20 درصد اورانیوم-235 (227.6 کیلوگرم اورانیوم) را به فرآیند تبدیل کارخانه ساخت صفحه سوخت خوراک‌دهی نموده و به میزان 162.8 کیلوگرم از اورانیوم به شکل U3O8 تولید نموده است . آژانس همچنین راستی آزمایی کرد که 54.4 کیلوگرم از اورانیوم در پسماند جامد و مایع قرار دارد. باقیمانده اورانیوم نیز که به فرآیند تزریق شده بود، همچنان در فرآیند و در پسماند باقی مانده است.
54. آژانس راستی‌آزمایی کرده است که تا تاریخ 17 اکتبر 2014، ایران یک مجموعه سوخت آزمایشگاهی و 30 مجموعه سوخت از نوع رآکتور تحقیقاتی تهران (TRR) را در کارخانه تولید صفحه سوخت تولید کرده است که 28 مجموعه آن شامل مجموعه آزمایشگاهی به رآکتور تحقیقاتی تهران انتقال یافته است.
H. ابعاد احتمالی نظامی
55. در گزارش های پیشین مدیرکل آژانس مسائل برجسته ای در ارتباط با ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته ای ایران و همچنین اقداماتی که لازم است ایران برای رفع این مسائل صورت دهد، مشخص شده بود. آژانس همچنان نگران وجود احتمالی فعالیت های اعلام نشده در زمینه هسته ای توسط سازمان های مرتبط نظامی، از جمله فعالیت های مربوط به تولید کلاهکی هسته ای با قابلیت نصب بر روی موشک می باشد. لازم است تا ایران همکاری کاملی را با آژانس بین المللی انرژی اتمی در زمینه تمام مسائل برجسته، به ویژه مسائلی که باعث افزایش نگرانی ها درباره ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته ای ایران می شود، داشته باشد؛ همکاری هایی شامل فراهم کردن دسترسی بدون وقفه به تمامی سایت‌های هسته ای، تجهیزات و افراد و نیز اسناد درخواست شده توسط آژانس.
56. ضمیمه گزارش نوامبر 2011 مدیرکل (GOV/2011/65) تحلیل مفصلی از اطلاعات در دسترس آژانس در آن زمان را ارائه کرد که نشان می‌داد ایران فعالیت‌هایی را اجرا کرده است که با توسعه یک وسیله انفجاری هسته‌ای مرتبط است. بنا به ارزیابی آژانس این اطلاعات روی هم رفته معتبر هستند. آژانس از نوامبر 2011 اطلاعات بیشتری بدست آورده است که تحلیل مندرج در ضمیمه مذکور را بیشتر مورد تایید قرار می‌دهد.
57. ایران در فوریه 2012 نگرانی‌های آژانس را بیشتر بدلیل اینکه برپایه ادعاهای بی اساس مطرح شده، رد کرده است. ایران در نامه‌ای به تاریخ 28 آگوست 2014 اعلام کرده که بیشتر موضوعات مطرح در ضمیمه گزارش آژانس به شماره GOV/2011/65 صرفا ادعاهایی است که ارزش بررسی ندارند.
58. همانگونه که در بالا اشاره شد (بند 8)، مقامات ایران و آژانس نشست هایی فنی را در تهران در تاریخ 7 اکتبر 2014 و 2 نوامبر 2014 برگزار کردند که طی این جلسات دو مورد از اقدامات عملی برجسته در ارتباط با انجام انفجارهای پرقدرت و نیز محاسبات مربوط به انتقال نوترون مورد بحث قرار گرفت (به ضمیمهI مراجعه شود).
59. از زمان گزارش قبلی مدیرکل، آژانس از طریق مشاهده تصاویر ماهواره ای در محل مشخصی از سایت پارچین به این نتیجه رسیده که فعالیت های ساخت و سازی که به نظر می رسید جابه جایی یا بازسازی سازه های دیوار خارجی دو ساختمان اصلی سایت را به تصویر می کشد، ظاهرا متوقف شده است.فعالیت های صورت گرفته به احتمال زیاد توانایی آژانس برای انجام یک راستی آزمایی موثر را تضعیف کرده است. مهم است که ایران پاسخ سوالات آژانس را ارائه نموده و اجازه دسترسی به مکانهای مشخص مورد سوال را فراهم سازد.
60. همانطور که در گزارش های پیشین نیز مطرح شده و همانطور که مدیرکل آژانس پس از نشست های خود در تهران در ماه آگوست 2014 تأکید کرد، ضروری است تا آژانس بتواند یک ارزیابی «سیستمی» از موضوعات باقی مانده مندرج در ضمیمه گزارش نوامبر 2011 مدیرکل (GOV/2011/65) انجام دهد. این مستلزم بررسی و به دست آوردن درکی از هر موضوع در جای خود و سپس تعریف و ادغام همه موضوعات با یکدیگر در قالب یک سیستم و در نهایت نیز ارزیابی این سیستم به عنوان یک مجموعه کلی می باشد. آژانس در این زمینه آمادگی دارد تا روند رفع تمامی مسائل برجسته تحت چهارچوب همکاری را تسریع بخشد. این امر در نهایت با همکاری بیش از پیش ایران و نیز فراهم کردن به موقع دسترسی به تمامی اطلاعات، اسناد، سایت ها، مواد و پرسنل مرتبط در ایران بنا به درخواست آژانس محقق می شود. زمانی که آژانس بین المللی انرژی اتمی، به درکی از تصویر کلی مرتبط با مسائل مربوط به ابعاد احتمالی نظامی دست یابد، مدیرکل گزارشی را از ارزیابی های آژانس در این زمینه تسلیم شورای حکام خواهد کرد.
I. اطلاعات طراحی
61. بر اساس مفاد توافقنامه پادمان‌ها و قطعنامه های مرتبط شورای حکام و شورای امنیت، ایران ملزم شده است تا مفاد کد اصلاحی 3.1 از بخش عمومی ترتیبات فرعی توافقنامه پادمان‌ها را در خصوص ارائه زود هنگام اطلاعات طراحی به اجرا درآورد.
J. پروتکل الحاقی
62. برخلاف قطعنامه‌های مربوطه شـورای حکام و شـورای امنیت، ایران پروتکل الحاقی را اجرا نمی‌کند. آژانس در شرایطی نیست که بتواند تضمینی معتبر درباره فقدان مواد و فعالیتهای هسته‌ای اعلام نشده در ایران ارائه دهد مگر اینکه و تا زمانی که ایران همکاری لازم را با آژانس از جمله اجرای پروتکل الحاقی به عمل آورد.
K. سایر موضوعات
63. در تاریخ 6 اکتبر 2014 آژانس تایید کرد که 13 مجموعه سوختی که در ایران تولید شده و حاوی اورانیومی است که تا 20 درصد U-235 در ایران غنی سازی شده است در قلب راکتور تحقیقاتی تهران (TRR) قرار دارد. در همان تاریخ آژانس مشاهده کرد که نمونه کوچک مجموعه سوخت رآکتور آب سنگین اراک (Mini IR-40) در استخر ذخیره‌سازی قرار دارد.
64. تا تاریخ 7 اکتبر 2014، آژانس تایید کرد که یک صفحه سوخت (همانی که در گزارش پیشین مدیرکل به آن اشاره شده بود) شامل ترکیبی از U3O8 (اورانیوم غنی شده تا 20 درصد) و آلومینیم، در تاسسیات مولیبدن، ید و زنون ( MIX ) وجود داشت که از تأسیسات ساخت صفحات سوخت ( FPFP ) منتقل شده و برای فعالیتهای تحقیق و توسعه با هدف بهینه سازی تولید ایزوتوپ های مولیبدن 99 ، زنون 133 و ید 132 (99MO، 133Xe و 132I) مورد استفاده قرار گرفته است.
65. روادید یکی از اعضای گروهی که از طرف آژانس برای انجام نشست های فنی در تهران به ایران سفر می کرد، در ماه اکتبر سال 2014 صادر نشد. این چهارمین مرتبه ای است که به دلیل عدم صدور ویزا، این فرد نتوانسته برای شرکت در نشست های فنی در تهران به ایران سفر کند. برای اینکه آژانس بتواند به صورت موثر به مسائل برجسته بپردازد، لازم است تا تمامی تعیین شده توسط آژانس با تخصص لازم قادر باشند در فعالیت های فنی آژانس در ایران شرکت نمایند.
L. خلاصه
66. درحالی که آژانس به فعالیت های راستی آزمایی در خصوص عدم انحراف مواد هسته ای اعلام شده در تاسیسات هسته ای و مکان های خارج از تاسیسات هسته ای اعلام شده از سوی ایران تحت توافقنامه پادمان‌ها ادامه می‌دهد، آژانس در شرایطی قرار ندارد که اطمینان موثقی درباره فقدان فعالیت‌ها و مواد هسته‌ای اعلام نشده در ایران ارائه دهد و بنابراین نمی‌تواند نتیجه گیری کند که تمامی مواد هسته‌ای موجود در ایران برای فعالیت های صلح آمیز مورد استفاده قرار می گیرد.
67. ایران و آژانس در سومین گام از چهارچوب همکاری، در دو مناسبت متفاوت در تهران نشست هایی فنی را به منظور بحث درباره اقدامات عملی برجسته مورد توافق در ماه مه سال 2014 برگزار کردند.
68. ایران نه توضیحی ارائه کرده که آژانس را قادر سازد اقدامات عملی را مشخص سازد و نه هیچ اقدام عملی جدیدی را به عنوان گام بعدی در چهارچوب همکاری پیشنهاد کرده است.
69. آژانس آماده است تا روند رفع تمامی مسائل برجسته تحت چهارچوب همکاری را تسریع بخشد. این امر زمانی محقق خواهد شد که ایران همکاری بیشتری با آژانس داشته و دسترسی به موقع به تمامی اطلاعات، اسناد، سایت ها، مواد و پرسنل مرتبط با فعالیت های هسته ای در ایران بنا به درخواست آژانس فراهم گردد. زمانی که آژانس به درک تصویر کلی مسائل مرتبط با ابعاد احتمالی هسته ای برسد، مدیرکل گزارشی از ارزیابی های آژانس تسلیم شورای حکام خواهد کرد.
70. آژانس به نظارت و راستی آزمایی در ارتباط با اقدامات مرتبط هسته ای مندرج در طرح اقدام مشترک (JPA) تا زمانیکه تمدید شده ادامه می دهد.
71. مدیرکل به نحو مقتضی به ارائه گزارش خواهد پرداخت.
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید