آفتابنیوز : آفتاب: اعتماد:
علي لاريجاني ١٠آذر ٩٣ در ساختمان شيشهيي جام جم به بهانه سالروز تاسيس
پارلمان در ايران، تلويحا خبر تاسيس حزب از سوي خود و حاميانش در مجلس را
تاييد كرد. او كه در برنامه زنده « نگاه يك» و در گفتوگوي تلويزيوني حاضر
شده بود در پاسخ به اين سوال كه آيا شما قصد راهاندازي حزب سياسي داريد،
گفت: «تشكيل حزب كار خوبي است و بعضا دوستاني كه با من در اين زمينه صحبت
ميكنند آنها را تشويق به اين امر ميكنم. من خودم هنوز به اين نتيجه
نرسيدهام كه ميتوانم حزب تشكيل دهم، شايد هم مقداري تنبلي است اما عقيده
دارم اگر واقعا احساس كنم وجود من ميتواند كمكي به حزب كند حتما اين كار
را ميكنم و بعضي از دوستان كه با من صحبت ميكنند من تشويقشان ميكنم كه
كار حزبي را پيگيري كنند و احزاب قوي در كشور به وجود بياورند.»
اين
جملات لاريجاني به نوعي لبيك سياستمدار سرشناس وابسته به اصولگرايان
محافظهكار (سنتي) به تاسيس حزب است. اين در حالي است كه پيش از اين كاظم
جلالي، مرد لابيگر علي لاريجاني در مجلس پيش از اين اعلام كرده بود كه
«آقاي لاريجاني به رسالت خويش در مجلس شوراي اسلامي متمركز شده است» و در
نتيجه رييس مجلس به دنبال تاسيس حزب نيست. از سوي ديگر برخي رسانهها، خبر
داده بودند كه علي لاريجاني براي تاسيس اين حزب رايزنيهايي با ناطقنوري،
ولايتي، قاليباف، نهاونديان و رحماني فضلي داشته است.
در همين حال
روز گذشته خبرگزاري «ميزان» وابسته به قوه قضاييه پس از چراغ سبز رييس مجلس
به تاسيس حزب از ماموريت لاريجاني به فراكسيون رهروان براي نوشتن اساسنامه
حزب خبر داد. براساس خبر منتشر شده از سوي اين خبرگزاري، علي لاريجاني روز
يكشنبه مورخ ٩آذر ماه سال جاري در جلسه فراكسيون اصولگرايان رهروان ولايت
تصريح كرده است كه اعضا براي نوشتن اساسنامه حزب رهروان اقدام كنند. پيشتر
شجاعي كياسري، از موسسان فراكسيون رهروان نيز گفته بود كه تاسيس حزب از سوي
لاريجاني مقدمات خود را ميگذراند و قطعا براي انتخابات مجلس آينده فعال
خواهد بود.
حسين عبدي يكي ديگر از حاميان علي لاريجاني و از اعضاي
فراكسيون رهروان ولايت هم گفته است كه حزب رهروان ولايت طي يكي، دو هفته
آينده آغاز به كار خواهد كرد. با توجه به تقويت احتمال تاسيس حزب از سوي
علي لاريجاني به نظر ميرسد بايد پاسخي براي اين پرسشها يافت كه؛ ١) علي
لاريجاني چرا تمايل به تاسيس حزب پيدا كرده است؟ ٢) كارويژه حزب لاريجاني
در جناح اصولگرايي چه خواهد بود؟ ٣) علي لاريجاني و حزب احتمالي تحت مديريت
او چه جايگاه و موقعيتي در اردوگاه اصولگرايان خواهد داشت؟ ٤) مخالفان و
منتقدان لاريجاني براي تاسيس حزب چه اشخاص و گروههايي خواهند بود؟ ٥)
مفروض بر راهاندازي حزب لاريجاني، چه تغييراتي در جناح اصولگرا شكل خواهد
گرفت؟ ٦) علي لاريجاني با تاسيس چنين حزبي چه نقشي را براي آينده سياسي خود
هدف گرفته است؟
چرايي تمايل لاريجاني به تاسيس حزب
اصولگرايان
به ويژه طيف سنتيها (محافظهكاران) حال و روز خوبي ندارند و با بحرانهاي
فراواني دست و پنجه نرم ميكنند. كادر رهبري اين گروه از اصولگرايان با
رحلت آيتالله مهدوي كني و حبيبالله عسگراولادي تضعيف شده است.
ناطقنوري، حسن روحاني و هاشميرفسنجاني هم كه روزگاري در مقام شوراي
رهبري اين طيف از اصولگرايان بودند سالهاست ديگر نقشي در مديريت اين جناح
ندارند. در اين ميان تنها علي لاريجاني مرد روزهاي سخت و رجل عبور از
بحرانهاي جناح راست سنتي شده است. البته برخي حوادث به انضمام رفتارهاي
هوشمندانه لاريجاني از سال ٨٤ به بعد به لاريجاني كمك كرده تا او جايگاه
مناسبي را در خيمه گاه اصولگرايان سنتي براي خود دست و پا كند. گذر زمان و
نارضايتي نسل دوميهاي اصولگراي محافظهكار از مديران اين جناح از يكي، دو
سال قبل باعث شده بود تا همه نگاهها براي پوستاندازي و نوسازي در كادر
رهبري و شيوه مديريتي اين جناحها به سمت و سوي لاريجاني معطوف شود.
اين
مهم بيترديد مراحل تكويني خود را نميتوانست با وجود آيتالله مهدوي كني
تكميل كند اما حالا كه گرههاي كور فراواني بر كلاف اصولگرايان افتاده است،
نه تنها نسل دوميهاي اين جناح كه بسياري از چهرههاي نسل اول اصولگرا
معتقدند كه دستان لاريجاني توان بازكردن اين گرههاي كور را دارد. لاريجاني
بيشك علاقهمند است تا خلأ چهرههاي نامدار اصولگرا را برطرف سازد و جناح
اصولگرا را با نوسازي اجباري مواجه و اين دقيقا همان چيزي است كه نسل دوم
اصولگرايان خواهان آن هستند. نسل دوميهاي اصولگرا لاريجاني را چهرهيي
ميانهرو و معتدل ميدانند كه بر اساس روابط گرم و صميمانهاش با مقام معظم
رهبري، هاشميرفسنجاني، حسن روحاني و بسياري ديگر از چهرههاي تاثيرگذار
در فضاي سياسي و مديريتي كشور ميتواند نقش واسطه خير و منجي را داشته
باشد و در كنار اين كاركرد، جذابيت از دست رفته راست سنتي را به اين جناح
بازگرداند تا اين جناح گرفتار انهدام نشود.
كارويژه حزب لاريجاني
علي
لاريجاني در مجلس، موقعيت پيشين خود را ندارد. شاهد مثال اين مدعي
اتفاقاتي است كه طي يك سال گذشته در پارلمان رخ داده است. اگرچه فراكسيون
رهروان ولايت روي كاغذ به عنوان فراكسيون اكثريت مجلس وتحت مديريت لاريجاني
است اما برخي اتفاقات همچون ماجراي وزارت علوم نشان داد كه لاريجاني
اقتدار سابق خود را ندارد و در برخي بزنگاهها توانايي پيروزي بر رقباي
تندرو در مجلس را ندارد. تضعيف موقعيت لاريجاني البته دلايلي از جمله فاصله
گرفتن محمدرضا باهنر از او و رقابت محتملي است كه دبير جبهه پيروان خط
امام و رهبري براي بهبود جايگاه خود در جناح راست محافظهكار با لاريجاني
دارد. در همين رابطه باهنر در مقاطع مختلف نشان داده كه توانايي برهم زدن
بازي لاريجاني-جلالي در مجلس را دارد و بر اين اساس لاريجاني ميخواهد با
راهاندازي حزب، باهنر و ديگر چهرههاي سياسي حاضر در جناح اصولگرايي سنتي
را وادار به تغيير رويه و پذيرش رهبري خود در اين طيف كند.
ازسوي
ديگر حزب لاريجاني با روش و مشي اعتدالي و در صورت نهادينه شدن در جناح
راست ميتواند خون تازهيي بر پيكره پير و خسته تشكيلاتي اين جناح تزريق
كند تا بازيگران اين جناح در آينده توانايي كنش سياسي را داشته باشند.
مخالفان حزب لاريجاني
حزب
لاريجاني به ميزان موافقانش، مخالف خواهد داشت؛ مخالفاني كه نه از جنس
اصلاحطلبان كه همزاد سياسي لاريجانياند. مخالفان اصولگراي حزب لاريجاني
را ميتوان به سه دسته تقسيم كرد كه البته احتمال دارد گروه اول
(قاليباف-رضايي) تن به ائتلاف با لاريجاني براي عبور اصولگرايي از نسل
محافظهكار به نسل ميانهرو را بدهند. اما در حال حاضر اين سه گروه عبارتند
از: ١) اصولگرايان تكنوكرات و مستقل: باقر قاليباف شاخص اين گروه با
لاريجاني همسو نيست و تشكيلات سياسي روشني ندارد اما از سازو كار سازماني و
بيتابلويي برخوردار است. اين گروه در برابر اصولگرايان سنتي كه حفظ نظام
را هدف و در عين حال دنبال اقتدار سياسي خود نيز هست بر اين اعتقاد است كه
حفظ نظام تنها با رشد، آبادي و پيشرفت به دست ميآيد. قاليباف و حاميانش با
درك وضعيت فعلي اصولگرايان علاقه شديدي دارند تا خود را منجي اصولگرايان
معرفي كنند. تلاش باقر قاليباف در شهرداري تهران با شعار مديريت جهادي در
همين راستا ارزيابي ميشود. از سوي ديگر محسن رضايي يكي ديگر از چهرههاي
شاخص و ناراضي از كادر رهبري و سبك بازيگري اصولگرايان است. او در چهار سال
گذشته مدام بر موضوع بازسازي و نوسازي گفتمان اصولگرايي تاكيد كرده و
هشدار داده كه اگر اصولگرايان هر چه سريعتر به بازخواني و آسيبشناسي
رفتار خود نپردازند اين جناح سياسي، منهدم خواهد شد. محسن رضايي پس از شركت
در انتخاباتهاي رياستجمهوري٨٨ و ٩٢، گروهي با عنوان جبهه ايستادگي را
تشكيل داده كه عناصر آن چهرههاي درجه اول جناح راست محسوب نميشوند و هرگز
مورد استقبال ديگر گروههاي اصولگرا قرار نگرفتهاند. اما رضايي پس از
انتخابات رياستجمهوري ٩٢ تن به همكاري با باقر قاليباف داده است
بهگونهيي كه شايد با ائتلاف اين دو اصولگراي نظامي (قاليباف-رضايي)،
موقعيت براي نسل دوم اصولگرا بهبود يابد.
٢) اصولگرايان انقلابي:
جمعيت ايثارگران، جمعيت رهپويان انقلاب اسلامي، جبهه پايداري و حاميان
احمدينژاد را بايد از جديترين مخالفان كنشگري سياسي علي لاريجاني دانست.
مخالفت اين گروهها با رييس مجلس آنچنان اظهر منالمشس است كه نيازي به
ارايه مصداق و مثال ندارد.
٣) اصولگرايان سنتي: شاخص اين گروه
محمدرضا باهنر، دبيركل جبهه پيروان خط امام و رهبري است. باهنر كه جانشين
مرحوم حبيبالله عسگراولادي شده ميخواهد به بسياري از منتقدان عملكرد خود
در جبهه پيروان نشان دهد پتانسيل رهبري جناح را دارد. مخالفتهاي باهنر با
حزب لاريجاني و دعواي لفظي او با برخي نمايندگان حامي راهاندازي حزب از
سوي لاريجاني در صحن علني مجلس نقل و نقل امروز خبرنگاران پارلماني است.
لاريجاني به دنبال ايفاي چه نقشي است؟
علي
لاريجاني با راهاندازي حزب گويا ميخواهد نقش برادر بزرگتر را براي
اصولگرايان بازي كند. او بيترديد دغدغه قدرت گرفتن تندروها در اردوگاه
اصولگرايي را دارد و نميخواهد كه اين طيف به بهانههاي واهي ميداندار و
جلودار اصولگرايان شوند. البته از سوي ديگر لاريجاني كه طي يك دهه گدشته
توانسته جايگاه محكم و قابل اتكايي را در بدنه راست گرايان سنتي كسب كند،
اين روزها از اميدهاي اصلي اصولگرايان سنتي و ميانهرو براي رها شدن از
كابوس حاشيهنشيني مطلق در ميدان سياست و به ويژه انتخابات مجلس دهم است.
البته
رابطه حسنه لاريجاني با هاشميرفسنجاني، ناطقنوري، حسن روحاني و برخي
ديگر از چهرههاي اصولگرا شانس او را براي رسيدن به «قلندري اصولگرايان»
تقويت ميكند. لاريجاني طي چند سالي كه افرادي چون آيتالله هاشمي و
ناطقنوري و حتي حسن روحاني مورد هجمههاي تند اصولگرايان قرار ميگرفتند،
دست از حمايت آنها نكشيد و تاوان اين حمايت خود را در سخنراني مشهور در قم
پس داد. همان روزي كه عدهيي با مهر و كفش و نعلين به استقبالش رفتند تا
مشخص شود كه حمايت از اين چهرههاي محبوب مردمي براي لاريجاني اصولگرا
بيهزينه نيست. از همين روست كه هاشمي و ناطقنوري و روحاني همواره در
خلوت و جلوت از لاريجاني و سبك مديريتش حمايت كردهاند و آغوششان روي او
باز بوده است. همين جايگاه لاريجاني در بين اين طيف از اصولگرايان است كه
شانس او را براي موفقيت بالاتر ميبرد و اين احتمال را مطرح ميسازد كه
لاريجاني بتواند در مسيري كه پيش رو دارد از حمايت افرادي چون ناطقنوري
به نفع خود و البته جريان اصولگرايي بهره ببرد و شايد فتح بابي براي آشتي
او با اصولگرايان شود.
نخستين آزمون حزب لاريجاني
نخستين
گام حزب لاريجاني مفروض بر تاسيس، گام برداشتن در انتخابات مجلس دهم است.
لاريجاني خوب ميداند كه اصلاحطلبان از اقتدار اجتماعي خوبي برخوردارند و
با وجود رابطه محترمانهاش با اصلاحطلبان، يك چهره اصولگراست و نميخواهد
اكثر كرسيهاي سبز رنگ بهارستان به آنها برسد. بر همين اساس حزب لاريجاني
كار سختي را در انتخابات مجلس دهم پيش رو دارد. گروهها و دستههاي متنوع
اصولگرا در حال حاضر نشان دادهاند كه راه سختي را براي وحدت پيش رو دارند.
پالسهاي ارسالي از سوي تمامي طيفهاي اصولگرا نشان از آن دارد كه
اصولگرايان به احتمال زياد با چند ليست وارد انتخابات خواهند شد كه اين
اقدام بر ضريب شكست آنها در انتخابات مجلس دهم ميافزايد.
در اين
ميان اگر لاريجاني بتواند پيشنهادهاي خوبي براي باقر قاليباف و محسن رضايي
داشته باشد شايد بتواند حلقه جديدي در كادر رهبري اين جناح (ميانهروها) با
مديريت خود بسازد و اين موفقيت آنجا كاملتر ميشود كه افرادي چون
ناطقنوري و حتي هاشميرفسنجاني و حسن روحاني نيز پشت سر لاريجاني قرار
گيرند و بتوانند طيف اعتدال گرايان را نيز به جمع همراهان لاريجاني اضافه
كنند. چه آنكه به عقيده برخي نزديكان به هاشمي و ناطقنوري، لاريجاني در
كنار محمدرضا عارف ميتواند مجلسي ملي را مديريت كنند. بايد به انتظار نشست
و ديد آيا علي لاريجاني و حزبش ميتوانند موفق شوند؟
حزب رهروان خون تازه در كالبد اصولگرايي
كاظم
جلالي، رييس مركز پژوهشهاي مجلس و چهره نزديك به علي لاريجاني ماموريت
لاريجاني براي تدوين اساسنامه حزب رهروان ولايت را تاييد كرد. رييس
فراكسيون رهروان ولايت در گفتوگو با «اعتماد» درباره چرايي تاسيس حزب از
سوي فراكسيون رهروان با رهبري علي لاريجاني گفت: تقويت انسجام تشكيلاتي
مدتهاست كه در دستور كار فراكسيون رهروان قرار دارد و بر همين اساس
مدلهاي مختلفي براي افزايش اين انسجام مورد بحث و بررسي قرار گرفت كه در
نهايت تاسيس حزب تا اين ساعت تصميم همه دوستان است. جلالي با بيان اينكه
تاسيس حزب رهروان خون تازهيي به بدنه تشكيلاتي و كالبد اصولگرايان است،
اظهار داشت: وحدت اصولگرايان ضرورت غيرقابل انكاري است و آقاي لاريجاني و
اعضاي رهروان ولايت هم تلاش ميكنند تا در اين زمينه نقش خود را ايفا كنند.
وي
در پاسخ به اين سوال كه حزب رهروان براي انتخابات مجلس برنامه خواهد داشت
يا خير، اظهار داشت: تقويت موقعيت نيروهاي اصولگرا از مهمترين دغدغههاي
اعضاي فراكسيون رهروان است و براي انتخابات فعلا برنامهيي نداريم چرا كه
راهاندازي حزب تا اين لحظه در مرحله ارزيابي كارشناسي بوده است. رييس
فراكسيون رهروان ولايت افزود: دوستاني كه پيشنهاد راهاندازي حزب رهروان
ولايت را دادهاند ميخواهند تا در فضاي سياسي كشور كار اصولي و حرفهيي
انجام دهند. وي افزود: همان طرز تفكري كه ما در داخل دنبال ميكرديم را در
حزب خواهيم داشت به علاوه آنكه از نيروهاي داخل و خارج از مجلس نيز استفاده
ميكنيم.