دلیل ناکامی صدا و سیما چیست؟

صدا و سیمای جمهوری اسلامی رسالت عظیم و سنگینی را عهده دار است. اما عملکرد آن خصوصا در سال های اخیر به گونه ای بوده که موجب افزایش انگیزه های مردم به تماشای شبکه های ماهواره ای شده است.

آفتاب‌‌نیوز :

آفتاب: تداوم رشد مخاطبان ایرانی کانال های ماهواره ای، واقعیتی گریز ناپذیر است که به مثابه تهدیدی برای فرهنگ کشور محسوب می شود. آنچه مهم است اینکه صدا و سیما باید قدرت نرم افزاری خود را تقویت نماید، تا بتواند ضمن اقناع مخاطب و انتقال ارزش های ایرانی، به مرجع مورد اطمینان مردم در زمینه کسب خبر، افزایش آگاهی و … تبدیل گردد. در این میان جای خالی هنرمندانی که مردم با علاقه وافر پیگیر هنرآفرینی هایشان بودند، بیش از هرچیز دیگری رخ می‌نمایاند.

رسالت صدا و سیما چیست؟

در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، اصل یکصد و هفتاد و پنجم درباره صدا و سیما آمده است که صدا و سیمای‏ جمهوری‏ اسلامی‏ ایران‏، باید آزادی‏ بیان و نشر افکار با رعایت‏ موازین‏ اسلامی‏ و مصالح‏ کشور را تامین نماید.

برخی از اصول برنامه های سازمان صدا و سیما که مرتبط با نحوه مدیریت صدا و سیما هستند در ادامه می آیند:

ماده ۵ – صدا و سیما باید به مثابه یک دانشگاه عمومی به گسترش آگاهی و رشد جامعه در زمینه‌های گوناگون مکتبی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، ‌اقتصادی و نظامی کمک نماید.

ماده ۷ – صدا و سیمای جمهوری اسلامی متعلق به تمامی ملت است و باید منعکس‌کننده زندگی و احوال تمامی اقوام و اقشار مختلف کشور باشد.

با اندک درنگی در دو ماده ی فوق الذکر، نخستین سوالی که به ذهن می رسد این است که رسانه ی ملی تا چه اندازه در تحقق رسالت خود موفق بوده است؟

آمارها و گزارشات منتشره حاکی است که تقریباً عملکرد سیمای ملی به لحاظ سخت افزاری مثبت بوده است. رشد کمی شبکه های داخلی و خارجی به موازات راه اندازی شبکه های تخصصی، مطلوب است. اما شواهد موجود نشان می دهند که به طور کلی صدا و سیما به لحاظ تولید محتوا، جذب و اقناع مخاطب و جذب حداکثری مخاطبان خود به همراه رضایت با مشکلات جدی دست و پنجه نرم می کند و در دستیابی به اهداف عالی مورد نظر نظام تا حدودی زیادی ناکام مانده است و از این رو، مردم به دیدن شبکه های ماهواره ای روی آورده اند و اقبالی به رسانه ملی ندارند.

‌ماده ۱۶ – صدا و سیما با حضور دائمی خود در جامعه باید همواره منعکس‌کننده صدیق وقایع و رویدادهای مهم اجتماعی باشد و واقعیتها را به‌اطلاع مردم برساند.

ماده ۱۸ – صدا و سیما موظف است آخرین اخبار و اطلاعات صحیح و مهم کشور و جهان را که مفید و مورد نظر اکثریت مردم باشد، به صورتی‌کوتاه و گویا منتشر نماید.

این دوماده نیز مبین آن است که اساسنامه این سازمان، مدیران رسانه ملی را توصیه به بحث و گفت وگوی آزاد، داشتن نگاه جامع، دلسوزانه و سازنده امر نموده است. اما آنچه از اهمیت مضاعف برخوردار است این است که این نگاه تا چه اندازه بر رسانه ملی حاکم است؟

گذری تحلیلی به دلایل کاهش مخاطبان صدا و سیما

پژوهش هایی که در این باره انجام شده است، نشان دهنده ضعف تلویزیون به لحاظ جذب مخاطب است و جای تردید نیست که عملکرد رسانه ملی در ادوار گذشته باعث شده است تا جامعه به سمت شبکه های فارسی زبان برون مرزی سوق داده شود. برخی از این آمار و پژوهش ها در ادامه آورده شده است:

- نظرسنجی ها در خصوص عملکرد صدا و سیما نشان می دهد که مخاطبان ماهواره در تهران، افزایش معناداری پیدا کرده اند. براساس این آمارها ظرف سه سال پیش بالغ بر ۴/۴۵ درصد از مردم تهران بیننده ماهواره بودند که نسبت به سال قبل از آن ۱۰ درصد رشد پیدا کرده بودند. از این مقدار ۹/۴۰ درصد بیننده شبکه های فارسی زبان بوده اند و ۱۴ درصد فقط شبکه های خارجی را تماشا می کردند. با این وجود ۶/۵۰ درصد از پرسش شوندگان گفته بودند که ماهواره با فرهنگ ما سازگاری ندارد و ۸/۳۴ درصد مخالفت کردند و معتقد بودند که ماهواره منطبق با فرهنگ جامعه است( پایگاه اطلاع رسانی اداره کل روابط عمومی صدا و سیما)

- در مورد اقبال جوانان به رسانه های داخلی یا ماهواره، نتایج تحقیقی که توسط سازمان ملی جوانان انجام شده است، نشان داد که در مجموع جوانان برنامه ها و عملکردهای صدا و سیما را قابل قبول نمی دانند. نیمی از جوانان معتقدند که افزایش شبکه های تلویزیونی در برآورده کردن انتظارات جوانان موثر بوده است، اما ۶۷ درصد آنان معتقدند که این تغییرات نتوانسته است گرایش جوانان به ماهواره را کاهش دهد. مشکل دیگر این است که ۶۵ درصد جوانان معتقدند تصویری که صدا و سیما از زندگی مردم ارائه می دهد، واقعی نیست. ۷۳ درصد آنها گله مند از فقدان تنوع لازم در برنامه های رادیو و تلویزیون در ایران هستند و ۶۴ درصد آنان می گویند که صدا و سیما در انعکاس مسائل و مشکلات جامعه عملکرد مناسبی نداشته است. کمی بیش از نیمی از جوانان بر این باورند که صدا و سیما در پخش اخبار موجب گرایش های مردم به رسانه های بیگانه شده است. ۶۰ درصد جوانان می گویند که اگر امکان استفاده از ماهواره را داشته باشند، ترجیح می دهند برنامه های تلویزیونی سایر کشورها را تماشا کنند. ۵۳ درصد آنان معتقدند که صدا و سیما در مقابله با تهاجم فرهنگی غرب عملکرد قابل قبولی نداشته است و نکته دیگر آنکه ۵۷ درصد جوانان برنامه های صدا و سیما را شادی بخش و نشاط آفرین نمی دانند. ( هیئت نظارت و ارزیابی فرهنگی و علمی شورای عالی انقلاب فرهنگی)

- پژوهش دیگری که با جامعه آماری ۴۰۰ نفر از شهروندان ۱۵ سال به بالای ساکن در مناطق مختلف تهران که مخاطب تلویزیون های ماهواره ای فارسی زبان بوده اند، به عمل آمده است نشان می دهد که نارضایتی از رسانه ملی و کسب اطلاعات سیاسی( بالاتر از عواملی چون انگیزه های آموزشی، فرار از واقعیات زندگی روزمره و الگو گرفتن برای سبک زندگی) از دلایل اقبال به سمت ماهواره و شبکه های فارسی زبان برون مرزی بوده است.

حذف هنرمندان محبوب مردم از رسانه ملی

معیار نارضایتی از تلویزیون شامل عدم جذابیت برنامه های صدا و سیما، عدم انطباق برنامه ها با نیازهای روحی و اقتضائات سنی، تکراری و غمگین بودن برنامه ها و عدم بهره گیری از چهره های محبوب مردم… می شد در حالی که کسب اطلاعات سیاسی مشتمل بر اطلاع از اخبار بدون سانسور، آگاهی از نظرات کشورهای دیگر راجع به اتفاقات جامعه ایران، مطلع شدن از آخرین اخبار سیاسی و … بوده است.

بسیاری ازفیلم سازان، تهیه کنندگان و بازیگران کشورمان به بیان خودشان و مستندات موجود سالهاست نتوانسته اند، آن طور که می خواهند در این عرصه فعالیت کنند.

این گروه اکنون امیدوارند در دولت تدبیر و امید البته در مدیریت جدید صدا و سیما بتوانند به روزهای اوج شان بازگردند.

در این رابطه، مهرجویی کارگردان بنام ایران، با گلایه از پخش نشدن دو فیلمش از صدا و سیما تاکید کرد که امیدوار است با تغییرمدیریت صدا و سیما همکاری ها با سینماگران مجرب این حوزه و جوانان خلاق بیشتر شود و با توجه به این که در دوره ریاست عزت الله ضرغامی چند فیلم ساخته شده از سوی او برای شبکه های مختلف پخش نشده اند و بلاتکلیف هستند، در دوره ی جدید اکران شوند.

به گفته ی مهرجویی، فیلم«آسمان محبوب» که با همکاری سیما فیلم ساخته شد و موفق به دریافت جوایز زیادی شد، تاکنون حتی یکبار هم در تلویزیون به نمایش درنیامده است.

به گزارش نشان آنلاین، فاطمه معتمدآریا، بازیگر مجرب و محبوب مردم ایران که برای سال ها از حضور در صدا و سیما بازمانده بود، نیز در مصاحبه ای ضمن تاکید صریح بر این نکته که هیچ گرایشی به هیچ جریان و هیچ کس ندارد جز حرفه اش خواست تا این موضوع را که ممنوع التصویری اش ربطی به اتفاقات بعد از انتخابات 88 نداشته، تبیین سازد، اما به هر حال فعالیت سیاسی این بازیگر روی حرفه اش اثر گذاشت و حتی در برهه ای اعلام شد سریال در حال پخش «آشپزباشی» که او در آن نقشی محوری داشت، احتمالا توقیف می شود. مدتی بعد چند رسانه، خبری منتشر کردند که البته به واقعیت پیوست: "شورای نظارت بر صدا و سیما در نامه ای به رئیس این سازمان با استناد به بند 15-2 آیین نامه سیاست ها و ضوابط ناظر بر تولید، تامین وپخش برنامه ها از ضرغامی خواست که از ادامه فعالیت وی در برنامه های سازمان جلوگیری شود."

بازپخش سریال «دلنوازان» از شبکه های مختلف تلویزیون نشان داد که برخلاف مهران مدیری، فاطمه معتمدآریا، زهرا امیر ابراهیمی و مینا لاکانی، ممنوعیتی برای نمایش آثار قبلی سحر قریشی از تلویزیون وجود نداشت، اما آن طور که پیداست نتوانست در سریال ها و فیلم های تلویزیونی بازی کند.

سیروس مقدم تصمیم داشت نقش مرجان سریال «بچه های نسبتا بد» را به سحر قریشی بدهد، قرار داد هم با او بسته شد، اما چند روز قبل از شروع تصویربرداری، نقش به آیدا فقیه زاده داده شد!

در خصوص مجریان ممنوع الکار، تا به حال گمانه زنی های بسیاری شده است. جراید و رسانه ها درباره ممنوعیت حضور برخی از آن ها از جمله ژیلا صادقی، رضا رشیدپور، فرزاد حسنی، آزاده نامداری، فرزاد جمشیدی و ...، توضیحاتی دادند، آن زمان با انتشار خبر بازگشت جواد یحیوی به برنامه جشن رمضان تلویزیون، اینطور به نظر می رسید که قرار است قضیه ممنوع الاجرا بودن برخی مجریان، به بوته فراموشی سپرده شود و تلویزیون قصددارد از موضعش پایین بیاید، اما این طور نبود و باز هم بازیگران و مجریان متعددی از حضور در خانه ی خودشان یعنی تلویزیون بازماندند.

بذل این قبیل بی مهری ها به چهره های محبوب و هنرپیشگان مقبول جامعه ی ایرانی در سال های اخیر بسیار و مکرر صورت گرفته است و به جد یکی از دلایل ناکامی صدا و سیما در جذب مخاطب و باخت مخاطبان به دیگر شبکه های تصویری، به شمار می آید. حال باید منتظر ماند و دید در دوره ی جدید مدیریت صدا و سیما، روی خوشی به خواست و مطالبه ی مردم مبنی بر تماشای بازی بازیگران دوست داشتنی شان و فیلم های ساخته شده توسط فیلم سازان مطلوبشان محقق می شود تا صدا و سیما به جایگاهی که در قانون اساسی برای آن تعریف شده است و شایسته و بایسته آن است، نزدیک شود و قافیه را به بیگانگان نبازد یا نه!

گزارش خطا

لینک کوتاه: https://aftabnews.ir/0019gD