کرمان دیروز 7 بار لرزید
شبکه لرزه‌نگاری استان کرمان از ثبت 7 مورد زمین‌لرزه در روز چهارشنبه هشتم بهمن ماه در استان کرمان خبر داد.
آفتاب‌‌نیوز :
آفتاب: هفت مورد زمین‌لرزه روز گذشته در استان کرمان به ثبت رسید که از این تعداد یک مورد مربوط به بخش جنوبی استان(شهرستان فاریاب) و سه مورد مربوط به بخش شمالی استان(شهرستان‌های شهداد ، شهربابک و کوهبنان) و سه مورد بهم مربوط به شهرستان بم در بخش میانی استان کرمان بوده است.
بزرگی این زمین‌لرزه‌ها بین 2.1 تا 4 ریشتر بوده که هیچ یک از آنها برای مردم محسوس نبود.
به گزارش ایسنا، استان کرمان طبق نظر کارشناسان 18 گسل فعال و زلزله خیز دارد که خود شامل گسله‌هایی می‌شود که هر یک هر لحظه امکان فعالیت دارند.
نگاهی به گسل‌های فعال در استان کرمان
گسل گلباف
گسل گلباف (گوک) اولین بار در سال 1351 هجری توسط زمین شناسان یوگوسلاوی به نام گسل سروستان معرفی شد. این گسل، با طول حدود 100 کیلومتر و روند شمال غربی، جنوب شرقی از جنوب غرب دشت بم تا غرب شهداد ادامه می‌یابد.
در این محل به گسل لکرکوه می‌پیوندد. یغمایی (1372) طول آن را نزدیک به 200 کیلومتر اعلام کرده است.
گسل گلباف با توجه به قرار گرفتن مرکز بیش از 12 زلزله تاریخی و قرن بیستم (با سترگی بیش از 5 ریشتر) روی آن، یکی از فعال‌ترین و لرزه خیزترین گسل‌های استان کرمان است. زلزله ویرانگر 21 خرداد ماه سال 1360 گلباف که 1100 نفر کشته و 4000 نفر مجروح در برداشت و زلزله شش مرداد سال 1370 سیرچ که در اثر آن 1300 نفر کشته و هزاران نفر زخمی شدند، هر دو در ارتباط با این گسل بوده‌اند.
گسل گلباف که از حوالی ابارق به سمت جنوب دشت بم ادامه می‌یابد، در جنوب دشت بم به صورت تعدادی گسل جوان با جهت «شمال – جنوب» درآمده و به کوههای آتشفشانی بزمان می‌پیوندد.
گسل نایبند
گسل نایبند به طول 400 کیلومتر با امتداد تقریبا «شمالی – جنوبی» باعث جابجایی راستگرد آبراهه‌ها در بخش مرکزی لوت غربی شده است. این گسل نهشته‌های کواترنر را قطع کرده و در بعضی نقاط جابجایی قائمی در حد 20 متر را نشان می‌دهد.
در شرق شهرستان راور دو مخروط آتشفشانی جوان بر روی این گسل دیده می‌شود که باعث خروج مقادیر زیادی گدازه از نوع الیوین بازالت شده‌اند. علاوه بر جابجا کردن رسوبات کواترنر و تشکیل مخروط‌های آتشفشانی، وقوع زلزله‌های تاریخی و ثبت شده در بخش جنوبی آن (گسل گلباف) مبین فعال بودن آن است.
اشتوکلین و نبوی (1971) گسل نایبند را به عنوان یکی از ریشه‌دارترین ساخت‌های زمین شناسی ایران در نظر می‌گیرند، زیرا که در طی مسافت 500 کیلومتر مرز چاله لوت رشته کوههای چین خورده «طبس – کرمان» را تشکیل می‌دهد که مشخصات زمین شناختی بسیار متفاوتی دارند. در هر حال در فاصله زمانی 1900 تا به حال مرکز هیچ زلزله مهمی روی گسل نایبند قرار نگرفته و از این نظر ممکن است حرکت آن از نوع خزشی (creep) بوده و انرژی در سنگ‌ها در حد بروز زلزله جمع نشود(در صورت ثابت شدن این موضوع، این گسل بی خطر تلقی خواهد شد). در عین حال ممکن است به علت قفل شدن سنگ‌ها در هم، انرژی در طی زمان تاریخی تخلیه نشده، که در این حالت خطر بروز زلزله بسیار شدید همواره وجود خواهد داشت.
گسل لکر کوه
گسل لکر کوه، با روند «شمال – شمال شرقی»، «جنوب – جنوب غربی» تقریبا به موازات گسل نایبند و در غرب آن قرار دارد. وقوع زمین لرزه ویرانگر 30 فروردین سال 1290 هجری راور که با کشته شدن حدود 700 نفر همراه بود، به فعالیت این گسل نسبت داده شده است.
در اثر این زلزله روستاهای آبدرجان، مکی و لکر کوه به کلی ویران شده و تمامی خانه‌های دهستان راور و آبادی‌های اطراف آن خراب شدند. گسل لکر کوه به نام گسل راور نیز نامیده شده است، در حالی که این دو با هم تفاوت دارند. به نظر می‌رسد زلزله نوامبر 1854 میلادی هورجند، واقع در 40 کیلومتری شمال غرب کرمان، با شدت 8 درجه مرکالی در ارتباط با گسل لکرکوه رخ داده است.
طول گسل لکرکوه 130 کیلومتر و شیب آن را به سمت غرب و رد بعضی مناطق جنوب غرب است. به علاوه این گسل علاوه بر جنبه فشاری دارای جابجایی امتداد لغز نیز بوده و ممکن است زلزله 19 آوریل 1911 در ارتباط با فعالیت آن رخ داده باشد. سترگی آن 6.2 ریشتر بوده است.
گسل کوهبنان
گسل کوهبنان اولین بار توسط هوکریده و همکارانش شناسایی شد. امتداد آن «شمال غربی – جنوب شرقی» است و از غرب شهر کرمان تا شمال غرب بهاباد، در مسافتی به طول 300 کیلومتر، قابل پیگیری است. این گسل در بعضی مناطق به طور واضح رسوبات جوان را جابجا کرده است.
گسل کوهبنان در دهکده گیسک، واقع در شرق زرند، بازون گسلی به ضخامت 30-40 متر و متشکل از برش گسلی و آرد سنگ گسلی در مرز کوه و دشت به خوبی قابل شناسایی است.
متخصصین، گسل کوهبنان را به عنوان یکی از لرزه خیزترین روندهای ساختاری در استان کرمان در نظر می‌گیرند. زلزله‌های ویرانگری، نظیر زلزله 28 دی سال 1342 هجری کرمان – چترود، زلزله 24 مرداد سال 1250 هجری چترود، زلزله سالذ 1254 هجری شمسی کوهبنان با قدرت 7.5 ریشتر که سبب کشته شدن بیش از 655 نفر و مجروح شدن 260 نفر شد، در اثر فعالیت این گسل حادث شده است.
گسل داوران
نقشه سایزموتکتونیک ایران حاکی از وجود گسلی به نام گسل داوران در کوهستان‌های شمال دشت رفسنجان است، ولی با نگاهی به نقشه زمین شناسی رفسنجان در می‌یابیم که در این محل یک سیستم یازون گسلی وجود دارد.
اکثریت گسل‌های موجود در کوهستان داوران در جهت امتداد این کوهستان«شمال غرب – جنوب شرق» قرار دارند. این گسل‌ها در جهات دیگر از جمله «شمال شرق – جنوب غرب» نیز دیده می‌شوند. زاویه بین گسل‌ها به نحوی است که در مجموع طرح گسلی در هم بافته را بوجود می‌آورند.
کوهستان داوران که دشت‌های رفسنجان و زرند را از هم جدا می‌سازد، تحت عملکرد یک زون گسله از نوع امتداد لغز معکوس (امتداد لغز همگرا) بوجود آمده است. لذا می‌توان گسل داوران را از نوع فعال در نظر گرفت.
گسل رفسنجان
گسل رفسنجان، به طول بیش از 140 کیلومتر، در جنوب شهرستان رفسنجان (مرز کوه با دشت) واقع شده و از نوع امتداد لغز راستگرد با مؤلفه راندگی است. بخش جنوب باختری این گسل رورانده بوده و به سمت شمال شرق حرکت کرده است.
تجدید فعالیت گسل رفسنجان در اول مهرماه سال 1302 هجری شمسی باعث بروز زلزله‌ای 6.9 ریشتر و تخریب بخشهایی از سیرجان و بافت شد. در اثر آن دهستان گوغر و روستاهای خطیب، قلعه عسکر و لاله زار ویران شده و حدود 2600 نفر کشته شدند. شدت این حادثه به حدی بود که در کرمان نیز خرابی‌هایی به بار آمد و ساختمان‌های زیادی در رفسنجان آسیب دیدند.
دو زمین لرزه دیگر در تاریخ‌های دوم مرداد سال 1322 و 18 آبان 1347 هجری شمسی، با قدرت 5.5 ریشتر در اثر فعالیت گسل رفسنجان رخ دادند. شواهد مورفولوژیک حاکی از جوان بودن این گسل است، به طوری‌که به عقیده بعضی کارشناسان، ممکن است این جابجایی‌ها در طی 2000 سال اخیر با رخداد زلزله تشکیل شده باشند.
گسل انار
گسل انار با روند «شمال – شمال باختری»، «جنوب – جنوب خاوری» بطول حدود 100 کیلومتر از نزدیکی شهرستان انار می‌گذرد. در این رابطه می‌توان این گسل را ادامه گسل رفسنجان در نظر گرفت، بااین تفاوت که روند گسل رفسنجان از حوالی جنوب انار، به جای «شمال باختری – جنوب خاوری»، به سمت شمال، «شمال باختری – جنوب»، جنوب خاوری تغییر می‌کند و از آن به بعد به عنوان گسل انار نامیده می‌شود.
در ارتباط با این گسل تا به حال هیچ زلزله‌ای ثبت نشده است و به همین دلیل به اعتقاد متخصصان احتمال بروز زلزله در اثر فعالیت این گسل را نباید فراموش کرد. البته در عین حال ممکن است، به علت حرکت از نوع خزش، نیروهای تکتونیکی در مجاورت آن در حد بروز زلزله نیست که در این صورت از نوع بی خطر قلمداد خواهد شد، ولی ممکن است عدم وقوع زلزله ناشی از قفل شدگی سنگ‌ها در محدوده‌هایی از این گسل باشد که در این حالت خطر بروز زلزله شدید وجود دراد.
گسل شهربابک
در واقع گسل شهربابک قسمتی از یک گسل اصلی و مهم ایران است که در منابع علمی اغلب به نام گسل «ده شیر – بافت» نامگذاری می‌شود. این گسل در برگیرنده یک زون گسلی به طول حداقل 270 کیلومتر با راستای «شمال غرب – جنوب شرق» است و از نزدیکی شهربابک عبور می‌کند. کارشناسان معتقدند که گسل شهربابک رسوبات دوران چهارم را قطع کرده و از نوع فعال است، اما تاکنون وقوع هیچ زلزله‌ای از طرف منابع علمی به این گسل نسبت داده نشده است.
گسل بلورد
این گسل با راستای تقریبی «شرقی – غربی»، در حدفاصل جنوب بلورد (محل برخورد با گسل بافت) تا جنوب سیرجان وجود داشته و نهشته‌های کواترنر و آبراهه‌های بخش جنوبی دشت سیرجان را جابجا کرده است. گسل بلورد از نوع امتداد لغز راستگرد، به طول 70 کیلومتر بوده و احتمال بروز زلزله با قدرت 6.8 ریشتر در مجاورت آن وجود دارد.
گسل بافت
گسل بافت در بخش جنوبی کوه یشم و در راستای «شمال باختری – جنوب خاوری» قرار داشته و بر اساس تغییر مسیر آبراهه‌ها، از نوع امتداد لغز چپگرد است. طول آن حدود 96 کیلومتر بوده و از شهرستان بافت عبور می‌کند.
به نظر می‌رسد گسل بافت به صورت یک گسل جوان در بخش صحرایی، گسل بافت به صورت ایجاد شکستگی‌های قام در محل تغییر آبراهه‌ها در آبرفت‌های عهد حاضر تظاهر می‌کند. با در نظر گرفتن احتمال فعالیت مجدد و ایجاد شکستگی در نیمی از راستای آن می‌توان، احتمال بروز زمین لرزه‌ای با قدرت 7 ریشتر را برای آن در نظر گرفت.
گسل لاله زار
کارشناسان گسل لاله زار را در فهرست گسل‌های فعال با امتداد «شرقی- غربی» درج کرده‌اند. طول این گسل 50 کیلومتر و شیب آن به سمت جنوب است. راندگی لاله زار در مرز رسوبات کواترنر و نئون (در شمال) با سنگ‌های آتشفشانی ائوسن کوههای لاله زار (در جنوب) واقع شده است.
گسل جیرفت (سبزواران)
گسل جیرفت با روند تقریبا «شمالی – جنوبی» نهشته‌های کواترنر را قطع کرده و دارای حرکت امتداد لغز راستگرد است. مرکز زلزله‌ای با عمق 60-90 کیلومتر در جنوب کهنوج بر روی این گسل قرار می‌گیرد، چون گسل جیرفت فعال بوده در سده بیستم شاهد بروز زلزله و تخلیه انرژی در این منطقه نبوده‌ایم، لذا توجه و مراقبت از آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
گسل‌های جنوب جازموریان
در منطقه مکران تعداد زیادی گسل با جهت گیری «شرقی- غربی» وجود دارد. این گسل‌ها عموما از نوع معکوس و رورانده هستند. مهمترین آنها عبارتند از گسل‌های جنوب جازموریان، گسل فنوج و گسل ساحل مکران. بزرگترین آنها گسل بشاگرد نام دارد که قسمت شرقی آن را گسل قصر قند نیز نامیده‌اند. گسل رودان که بین رودان و فاریاب قرار دارد، دارای امتداد «شمال غرب – جنوب شرق» بوده و در جنوب جاده «رودان – فاریاب » است.
گسل راین
در قسمت میانی و در جهت کشیدگی دشت راین یک پرتگاه گسلی به چشم می‌خورد که نشان دهنده موقعیت گسل راین است. مقدار زیادی گاز دی اکسید کربن از طریق این گسل به داخل سفره آب زیرزمینی دشت راین تزریق می‌شود، به همین دلیل آب بعضی از چاههای آن اسیدی و خورنده است.
امتداد گسل راین «جنوب شرق – شمال غرب» بوده و ظاهرا از نوع فشاری است. ظاهرا این گسل به سمت جنوب شرق به گسل نایبند متصل می‌شود که در آن محل آثار جابجایی شدید در سطح زمین مشاهده می‌شود که در آن محل آثار جابجایی شدید در سطح زمین مشاهده می‌شود و خطر بروز زلزله در آن محل زیاد است.
گسل بم
گسل بم با راستای «شمال – شمال باختری»، «جنوب – جنوب خاوری» بطول حدود 45 کیلومتر از حوالی شهر بم می‌گذرد. این گسل در سوبات نئوژن مرکز دشت بم جابجایی‌هایی را به وجود آورده است. یک زلزله با شدت کم نیز بر روی بخش جنوبی آن رخ داده است. گسل بم از شمال شرق بم آشکار شده و به سمت جنوب تا دامنه شمالی کوههای جبال بارز ادامه می‌یابد. دهکده قلعه زنگی در شرق نیمه جنوبی این گسل قرار دارد.
گسل ماهان
در شرق ماهان، مجاور پاسگاه پلیس راه «کرمان – زاهدان» ، کنگلومراهای سست پلیوکواترنر به صورت یک تاقدیس و یک ناودیس چین خورده‌اند و در یال ناودیس سطوح مثلثی شکل مبین پرتگاه گسلی به چشم می‌خورد، لذا می‌توان آن را به عنوان یک گسل فعال در نظر گرفت.
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید