یک توافق خوب مستلزم نگاه سیستمی و ساختاری است
در روزهای اخیر تهران و واشنگتن، در کنار توافقات هسته ای انجام گرفته، در یک مورد نیز متفق القول هستند و آن این که هر دو طرف در بالاترین سطح اذعان کرده‌اند که ما به دنبال توافق خوب هستیم و نه توافق بد.
آفتاب‌‌نیوز : 
آفتاب: سرویس سیاسی - شهروز ابراهیمی*: در داخل کشور نیز، این که توافق خوب چه نوع توافقی است با ارجاع به فرمایش مقام معظم رهبری که "من موافق ادامه مذاکرات و دستیابی به یک توافق خوب هستم" به موضوع مباحث روز تبدیل شده است.
بر همین اساس، نگارنده معتقد است توافق خوب توافقی است که:
1- در چارچوب دستاوردهای مطلق -و نه دستاوردهای نسبی- بدان اندیشیده شود. در چارچوب نگرش دستاوردهای نسبی، اغلب توافقی حاصل نمی گردد. چرا که در این نگاه رئالیستی، سودها در هر موضوع از جمله در یک مذاکره، به نسبت سودهای رقبا سنجیده می شود و از پیش مشخص است که چنین نگاهی اولأ بدبینانه بوده و دومأ به هر حال هر دو طرف نمی توانند دقیقأ سود یکسان ببرند و سوم این که اگر بالفرض هم سودهای دو طرف برابر باشد، معلوم نیست که آیا این برابری در برداشت و باور دو طرف هم برابر پنداشته خواهد شد یا نه.
پس در چارچوب دستاوردهای مطلق لازم است به توافق خوب اندیشیده شود چرا که برعکس نگرش رئالیستی (دستاوردهای نسبی)، این نگرش، همکاری جویانه و خوش بینانه می‌باشد. وجود نفس خوشبینانه و همکاری جویانه در چارچوب لیبرالیستی بهتر از نفس نگرش بد بینانه و منازعه‌جویانه رئالیستی در دیپلماسی است. در این چارچوب سودها کاملأ در شرایط مساوی سنجیده نمی‌شود و در واقع چنین نگرشی خطاست و سودِ کاملأ برابر اغلب بدست نمی‌آید و همانطور که گفتیم اگر هم بالافرض بدست آید برداشت‌ها و تصورات از آن سود ممکن است یکسان نباشد.
همین طور در چارچوب نگاه لیبرالیستی، کسب سودها اغلب به درجه قدرت و نفوذ و پتانسیل هر دو طرف وابسته می‌باشد. به عنوان مثال در یک سرمایه‌گذاری مشترک اگر یک طرف، 10 میلیون سرمایه‌گذاری کرده باشد و طرف دیگر 100 میلیون، نمی‌توان انتظار داشت که هر دو طرف سود یکسانی عایدشان گردد.
2- یک توافق خوب توافقی است که عنایت به نتیجه نهایی و مطلق (مثلأ برای ظرف زمانی چند دهه بعد) داشته باشد. لازم است هر دو طرف برآورد نمایند که نتیجه مطلق و نهایی (یا نتیجه بلند مدت) توافق برایشان چیست وهمچنین نتیجه مطلق و نهایی عدم توافق برایشان چیست. لازم است در یک ظرف زمانی بلند مدت، آثار بلند مدت توافق کردن و توافق نکردن سنجیده شود که مستلزم ارزیابی کارشناسانه، بلند‌نگرانه، طرح‌ریزی کلان، ارتباط دادن یک موضوع (موضوع هسته‌ای) با بسیاری از موضوعات دیگر(همچون موضوع اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و جایگاه بین‌المللی کشور) می‌باشد.
این مستلزم نگاه سیستماتیک و ساختاری می‌باشد. در نگاه سیستماتیک و ساختاری، موضوعات همچون پازلی تلقی می‌گردد که جداگانه بدان ها نگریسته نمی شود بلکه تمام موضوعات در ارتباط هم سنجیده می شود. به عنوان نمونه در چارچوب معماری، طراحی و مهندسی یک آشپزخانه بطور جداگانه ممکن است خیلی خوب طراحی شده باشد ولی در نگاه کلان و سیستماتیک بایستی ارتباط آن با خانه ای که قرار است ساخته شود، در نظر گرفته شود. لازم است برای یک توافق خوب، نگاه سیستمی و ساختاری به عمل آید. درست است که مذاکرات حول موضوع هسته‌ای است ولی تمام ابعاد دیگر و تاثیر نتایج آن برتمام ابعاد دیگر در ظرف زمانی بلند مدت لازم است در نظر گرفته شود.
بطور خلاصه تمام طرف‌ها لازم است به این ارزیابی واقع‌بینانه برسند که نتیجه نهایی توافق‌کردن و توافق‌نکردن چیست. همین‌طور تمام طرف‌ها به این نتیجه برسند که توافق نکردن در نهایت بیشتر به سود کدام طرف و به ضرر کدام طرف است و همین‌طور توافق کردن.
• استادیار روابط بین الملل دانشگاه اصفهان
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه خبرهای مرتبط
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید