کریمی پور عضو هیات نمایندگان اتاق ایران: پس از این توافق به آینده اقتصاد باید امیدوار بود
این واقعیتی است که کتابهای تاریخ دیپلماسی اگر یک بار از ظریف یاد کنند، سه بار نام احمدی نژاد را خواهند برد. تاریخ معاصر خاورمیانه رجلی سیاسی را بیاد ندارد که اینقدر به دروازه خودی گل های ماندگار زده باشد.
آفتاب‌‌نیوز : محمد حسین کریمی پور تحلیلگر اقتصادی و عضو هیات نمایندگان اتاق ایران اعتقاد دارد که اقتصاد کشور در نیمه دوم سال 94 می تواند به سمت رونق حرکت کند. کریمی پور در گفت و گوی خود با خبرگزاری خبرآنلاین به بررسی ابعاد توافق نامه هسته ای پرداخته است. او براین باوراست که رفع تحریم ها فرصتی را پیش روی اقتصاد ایران برای رشد قرار می دهد. تحلیل او از ابعاد توافق نامه هسته ای را می خوانید:
بیانیه توافق ایران و 1+5 از منظر اقتصاد ایران چه معنایی دارد؟ روی سرمایه گزاری و روی تبادلات بین المللی و از همه مهم تر روی رونق کسب و کار چه اثری می گذارد؟
توجه دارید که این یک پیش توافق است و تا تبدیل آن به یک توافقنامه مکتوب حاوی تمام جزییات ، راه دراز ی در پیش است. از همان لحظات اولیه قرایت بیانیه ، موضع گیری های غیر همگون طرفین در موارد خاص نشان می دهد که پتانسیل جدی چانه زنی، هنوز هم وجود دارد. می بینید که متن خود بیانیه هم تعمدا در خیلی از موارد، کلی گو و غیر دقیق است. مثلا به مساله لغو قطعنامه های شورای امنیت توسط یک قطعنامه جدید بنگرید. ایران این را بسادگی لغو تمام قطعنامه ها اعلام کرده است. ولی غربی ها بالاخص فرانسوی ها در هفته های آخر اصرار داشته اند که قطعنامه های شورای امنیت، دستاورد بزرگی برای فشار به ایران در مسایل هسته ای و سایر موارد اختلافی آینده است و نباید اجازه داد این شمشیر از سر ایران کنار رود. یک پایه اصلی حرف صیهونیست ها و سعودی هم همین است. سخنان اوباما نشان می دهد قطعنامه جایگزین قرارست بخشی از فشار قطعنامه های قبلی را حفظ کند. متن بیانیه هم از ذکر محدودیت ها در قطعنامه جایگزین سخن می گوید که طبعا با مکانیسم های تنبیهی در صورت تخطی ایران همراه می شود. اینکه متن قطعنامه جایگزین شورای امنیت دقیقا چه باشد ، یکی از مهمترین وجوه توافق نهایی است. این از مواردی است که کلی بحث و جدل خواهد داشت. یا مطلب دیگر آن است که قطعنامه های غربی غیر هسته ای سر جایش می ماند. آیا این شامل اجازه ایجاد تحریم های جدید به این بهانه ها هم هست؟ یعنی بدان معنی است که کنگره مجازست تحت عناوینی مثل تروریسم و حقوق بشر و مانند آن ، همان محدودیتهای مصوبات تحریم هسته ای موجود را مثلا در قالب نقش ایران در یمن و سوریه و عراق یا غیر قانونی بودن همجنس گرایی ، بازآفرینی کند؟
می خواهم بگویم از نظر فنی به جزییات بیشتری نیاز داریم تا بتوان گفت توافق در راه، دقیقا چه نوع تاثیراتی بر اقتصاد ایران در بخش بانکی ، انتقال ارز ، حمل و نقل ، بیمه و سرمایه گزاری می گذارد و این تاثیرات با چه جدول زمانی رخ می دهد.
و البته یادمان نرود که همه مشکلات اقتصادی ما از تحریم نیست. چالش های ساختاری مثل فشار لشکر تجمیع شده بیکاران ، بار سنگین چهار میلیون حقوق بگیر حاکمیت ، نظام ورشکسته تامین اجتماعی و خیل چهار میلیونی بازنشستگان مستمری بگیر و گستردگی بحرانی فساد اداری چه تحریم باشد چه نباشد تاثیر منفی خود را می گذارند.
یعنی با بیانیه دیشب، برای اقتصاد ایران اتفاقی نیفتاده است ؟
حتما این بیانیه بر اقتصاد ایران بالاخص از جنبه روانی و انتظار بازار تاثیر مثبت دارد. اول اینکه بازگشت به دوران قبل برای غربی ها و البته برای ما خیلی سخت تر شده است. دنیا مشروعیت برنامه هسته ای و غنی سازی ما را پذیرفته است. ما هم تعهد خود به راستی آزمایی عدم انحراف نظامی را با قید و بندهایی بیشتر از رسوم متعارف ، پذیرفته ایم. شانس اردوگاه مخالف گفتگو از اسراییل و کنگره تا عربهای نفتی تا سنگ اندازان داخلی برای برگشت به دوران سیاه پاس گل مداوم احمدی نژاد و شوت گل نتانیاهو ، کم شده است. این به بازار سیگنال مثبت می دهد و افق سرمایه گذاری در ایران را برای محلی ها و برای خارجی ها روشنتر می کند. دوم اینکه با احتمال وقوع بیش از دو سوم ، همین امروز یک سرمایه گذار می تواند پیش بینی کند، قبل از پایان سال 94 تحریم های اتحادیه اروپا رفع شده ، بخشی از بانک های اروپایی کار یورویی با ایران را شروع کرده اند، اعتبار اسنادی برای واردات ممکن شده و صادرات نفت ایران به دو میلیون بشکه در روز نزدیک شده است. یعنی عملا از دید بنگاه ایرانی ، یک رونق نسبی در بازار ایران در نیمه دوم 94 قابل پیش بینی است و سرمایه گذاری توجیه بهتری یافته. سوم اینکه این مذاکرات حرفه ای و کارآمد، مهری بر این باور بود که عقل و تدبیر به پاستور برگشته است. جلب اعتماد بازار به حضور یک دولت حرفه ای تر و حافظ منافع ملی را دست کم نگیرید.
آن چیزی که شما ترسیم می کنید، کمتر از چیزی است که انتظارش می رود. یک جوری ارزش کار بزرگ تیم مذاکره کننده را کوچک نمی کنید؟
فرانسوی ها گفته اند تور تحریم که پانزده سال طول کشید تا دور ایران تنیده شود، ارزشمند تر از آن است که فورا از دست و پای ایرانی که منبع اصلی مشکلات غرب در خاورمیانه است، برداشته شود. من می خواهم به نقش بی بدیل و تاریخ ساز احمدی نژاد در این عرصه اشاره کنم. این واقعیتی است که کتابهای تاریخ دیپلماسی اگر یک بار از ظریف یاد کنند، سه بار نام احمدی نژاد را خواهند برد. اگر صدام را کنار بگذاریم ، تاریخ معاصر خاورمیانه رجلی سیاسی را بیاد ندارد که اینقدر به دروازه خودی گل های ماندگار زده باشد. در کنار کار حرفه ای و صبورانه هیلاری کلینتون و تیم دیپلماسی خارجی اوباما و بسیج صیهونیست ها و اردوگاه دشمنان ایران از منافقین تا سعودی، اگر پاس گل های متعدد و خیره کننده این آقا نبود محال بود بشود حتی ربع این شبکه تحریم بر ضد یک کشور اصل و نسب دار مثل جمهوری اسلامی ایران، تدارک شود. از دید تاریخ دیپلماسی، بی تردید احمدی نژاد چهره بلامنازع پرونده هسته ای خواهد بود. بنای چند لایه و مهندسی شده تحریم ها محال است در یک سال یا دو سال برچیده شود، حتی اگر تیم مذاکره کننده را بهترین هایی مثل ظریف رهبری کنند.
ما باید در داخل روی این واقعیت کار کنیم که ثمره کار مشترک دشمنان جهانی جمهوری اسلامی و دوستان متوهم داخلی، بسیار مستحکم تر از آن است که با یک حمله بشود ریشه اش را در آورد. بازگشت سریع و چند ساله به شرایط پیش از تحریم، محال عقلی است. مطالبه چنین چیزی، دامی است که کاسبان تحریم و همفکران تحریم سازان داخلی ، مدتهاست مشغول بافتنش هستند. یقین بدانید فورا شروع خواهند کرد که : دیدید گفتیم تحریم دلار نرفت ، دیدید خزانه داری امریکا هنوز به بانک ها فشار می آورد؟ دیدید کذا و کذا ؟ و راه حل آنها آن است که مملکت را دوباره بدهید به ما که چهار نعل تاختن بسوی پرتگاه را ادامه دهیم. و البته می گویند : کدام پرتگاه ؟ ما شما را بسوی ابرقدرت شدن می بردیم! از دید بنده ما راهی بجز صبر ، تعقل و حرکت چند مرحله ای برای خروج از دام صیهونیستی تحریم نداریم. البته گام اولی که دولت روحانی و وزیر خارجه مسلط و حرفه ایش برداشت بنظر می رسد اگر واقع بین باشیم ، گام درست و محکمی در جهت صحیح بوده است. اما این یک گامست از راهی بلند که پیمودنش محتاج حفظ هوشیاری است. اگر امثال روحانی و ظریف جایشان را به امثال احمدی نژاد بدهند، برای تخریب آنچه ساخته ایم ، یک روز هم کفایت می کند. ظریف کارش را بعنوان یک دیپلمات دانا، مجرب و وطن پرست خوب انجام می دهد .. آدمهایی مثل او تمام وجودشان را پای کار مردم آورده اند .. عرض من اینست که از یک دیپلمات جادوگری نخواهیم. اصولا دیپلماتها ، رمالان و جادوگران خوبی نیستند.
خوب غربی ها چرا باید اجازه دهند این دام اقتصادی کم کم برچیده شود؟
غربی ها هم مشکلات خودشان را دارند که در خاورمیانه کم هم نیست. آنها نمی توانند در این دریای طوفانی و متزلزل خاورمیانه، ازهمکاری با حکومتی با ثباتی خیلی بیشتر از میانگین، که متکی به ملتی با پتانسیل انسانی بالا و امکانات سرزمینی قابل توجه است، یکسره صرفنظر کنند.
اگر بنا به آرزوی آنها باشد می خواهند اثری از جمهوری اسلامی در منطقه نباشد. اما آنها واقع نگرند و جمهوری اسلامی یک واقعیت ریشه دار با وزن سنگین در این منطقه آشوب زده است. ساختارهای نزدیک به آنها هم وضع خوبی ندارند. مصر چندپاره است. حکومتهای دیکتاتوری شمال آفریقا زایل شده اند. عربستان هیچوقت اینقدر بی ثبات نبوده و اسراییل رفتار یک بچه لوس با توقعات بی پایان و نه یک همکار بالغ استراتژیک را بروز می دهد. نیروهای بالقوه بزرگی مثل اسلام سلفی-تکفیری هم بروز کرده که می توانند بازیگران مخرب قابل توجهی درگستره ای از موریتانی تا اندونزی باشند. غربی ها با برانداز صحنه، می خواهند با ایران، تعامل و معامله کنند. باز شدن یک به یک بند های تحریم در همین جا ممکن می شود. البته هر جا هم بتوانند ضربه بزنند، می زنند. همانطور که ما هر جا مجالش بوده هژمونی آمریکا را به چالش کشیده ایم. اینکه چقدر بتوانیم از این صحنه بیشتر بهره ببریم و کمتر ضربه بخوریم ، بسته به درایت حاکمان و البته اتحاد وقدرت داخلی ما دارد. در این صحنه، اینکه مردم ایران مسایل را بفهمند و بر اساس درک و شعور و نه هیجان و احساس ، پشت دولتشان بایستند ، سرنوشت ساز است.
برگردیم بر سر دورنمای رابطه توافق و اقتصاد ایران. در یک برهه یکساله انتظار دارید چه شرایطی را ببینید؟
پیش بینی خیلی دشواریست. یک صاحب نظرسیاسی اخیرا گفته بود در خاورمیانه امروز ، تنها احمق ها به پیش بینی آینده می پردازند . حرف شریفی است. همان طور که گفتم اطلاعات در دسترس و همین طور دانش من هم برای این پیش بینی کفایت ندارد. اما اگر در زمستان 94 شرایط چیزی شبیه شرایط ذیل باشد ، تعجب نخواهم کرد : سیستم سویفت در ایران فعال شده است. کار با اعتبارات اسنادی برای واردات رو به افزایش است. تحریم های اتحادیه اروپا لغو شده است. برخی از بانک های اروپایی کار با ایران را شروع کرده اند. افتتاح حساب و گشایش اعتبار اسنادی و ارایه سایر خدمات بانکی برای ایرانیان با احتیاط و نگرانی نسبت به تنبیهات آمریکا شروع شده است. هیاتهای خارجی زیادی به ایران رفت و آمد و اوضاع را رسیدگی می کنند. تولید کنندگان جهانی کالا و خدمات، نمایندگی های خود برای فروش به ابران را احیا می کنند. اما هنوز خبری از سرمایه گزاریهای بزرگ نیست. چینی ها برای حفظ سهمشان در بازار ایران، تمایل بیشتری به سرمایه گذاری نشان می دهند. بخشی از تحریم های آمریکا دیگر اعمال نمی شود اما تحریم های غیر هسته ای پابرجاست. خزانه داری اوباما برای جلب نظر لابی صیهونیستی در اعمال مقررات بخش اخیر سخت گیرتر شده است. هر از چند گاهی بنگاهی یا بانکی مشمول بگیر و ببند آمریکایی هاست. کنگره تحریم های جدیدی ضد ایران به بهانه های غیر هسته ای را در دستور کار دارد.
افزایش صادرات نفتی ، دولت را متمایل به افزایش رفاه از طریق واردات کرده است. تولید کنندگان وضع مناسبی ندارند. کوچک سازی دولت در دستور کار نیست و بودجه جاری سال 95 با رشد شدیدی تقدیم می شود. پرداخت یارانه به همه اقشار ادامه دارد. التهاب سیاست داخلی با انتخابات مجلس تشدید شده است. مجلس در آستانه انتخاباتش، فشارهای جدید برای یک بودجه انبساطی برای 95 بالاخص با افزایش بودجه عمرانی طرحهای استانی و استخدام دولتی را در دستور کار دارد. فساد اداری همچنان غوغا می کند.
شما اصرار دارید بگویید مشکلات اقتصادی اصلی ، بیشتر ریشه در داخل دارد. درست می فهمم؟
اگر این حرف را توانسته باشم منتقل کنم ، خوبست. بله ! ریشه اصلی تمام مشکلات داخلی و خارجی ما که مسایل اقتصادی هم از آن مستثنی نیست، در سوء مدیریت ماست. رسول اکرم ص فرموده اند که من بر امتم نه ازفقر بلکه از سوء تدبیر می ترسم. این محل ترس پیامبر رحمت ص ، چیزی است که گریبانگیر ما بوده است. من وجود دشمنان خارجی ایران و تلاشهای مخرب آنها را نفی نمی کنم. هر موجود زنده ای دشمنان خودش را در محیط زیستش دارد. اما در بالا توضیح دادم وقتی آنها مثلا تله تحریم را طراحی می کنند و روی ایجادش هم قسم می شوند ، چطور توهم زدگی و آماتوریسم یک دولت داخلی، قدرت مخربشان را چند برابر می کند و اجازه می دهد دشمنان ایران امام دنیا را همراه کنند. ما در تغییر روش دیگران ، محدودیت های جدی داریم اما می توانیم کار خودمان را در داخل درست انجام دهیم.
حکمرانی خوب .. این چیزی است که ما به عنوان فرزندان جمهوری اسلامی ، محتاجش هستیم و باید با جدیت رویش کار کنیم. انتخابات اخیر ریاست جمهوری یک ارتقای معنی دار در کیفیت سطح حکمرانی در قوه مجریه شکل داد. نمی گویم دولت فعلی آرمانی است. اما با دولت قبلی قابل قیاس نیست. یک قدم به جلو است و داریم ثمرات این انتخاب درست را می بینیم. ملت می تواند علیرغم تمام موانع ، همین کار را در انتخابات پایان سال مجلس ، تا حدودی تکرار کند. مجلس شدیدا محتاج نمایندگان کارشناس ، راهبرد فهم ، شجاع و پاکدست است. اگر قوه مقننه از نظر حرفه ای گری به سطح دولت فعلی برسد، یک قدم دیگر در ارتقای کیفیت حکمرانی ایرانی برداشته شده است. علیرغم فهم چالش های عمیق خاورمیانه و ایران ، امروز بیش از هر روزی در ده سال اخیر به آینده ایران، می شود امیدوار بود.
بیانیه توافق ایران و 1+5 از منظر اقتصاد ایران چه معنایی دارد؟ روی سرمایه گزاری و روی تبادلات بین المللی و از همه مهم تر روی رونق کسب و کار چه اثری می گذارد؟
توجه دارید که این یک پیش توافق است و تا تبدیل آن به یک توافقنامه مکتوب حاوی تمام جزییات ، راه دراز ی در پیش است. از همان لحظات اولیه قرایت بیانیه ، موضع گیری های غیر همگون طرفین در موارد خاص نشان می دهد که پتانسیل جدی چانه زنی، هنوز هم وجود دارد. می بینید که متن خود بیانیه هم تعمدا در خیلی از موارد، کلی گو و غیر دقیق است. مثلا به مساله لغو قطعنامه های شورای امنیت توسط یک قطعنامه جدید بنگرید. ایران این را بسادگی لغو تمام قطعنامه ها اعلام کرده است. ولی غربی ها بالاخص فرانسوی ها در هفته های آخر اصرار داشته اند که قطعنامه های شورای امنیت، دستاورد بزرگی برای فشار به ایران در مسایل هسته ای و سایر موارد اختلافی آینده است و نباید اجازه داد این شمشیر از سر ایران کنار رود. یک پایه اصلی حرف صیهونیست ها و سعودی هم همین است. سخنان اوباما نشان می دهد قطعنامه جایگزین قرارست بخشی از فشار قطعنامه های قبلی را حفظ کند. متن بیانیه هم از ذکر محدودیت ها در قطعنامه جایگزین سخن می گوید که طبعا با مکانیسم های تنبیهی در صورت تخطی ایران همراه می شود. اینکه متن قطعنامه جایگزین شورای امنیت دقیقا چه باشد ، یکی از مهمترین وجوه توافق نهایی است. این از مواردی است که کلی بحث و جدل خواهد داشت. یا مطلب دیگر آن است که قطعنامه های غربی غیر هسته ای سر جایش می ماند. آیا این شامل اجازه ایجاد تحریم های جدید به این بهانه ها هم هست؟ یعنی بدان معنی است که کنگره مجازست تحت عناوینی مثل تروریسم و حقوق بشر و مانند آن ، همان محدودیتهای مصوبات تحریم هسته ای موجود را مثلا در قالب نقش ایران در یمن و سوریه و عراق یا غیر قانونی بودن همجنس گرایی ، بازآفرینی کند؟
می خواهم بگویم از نظر فنی به جزییات بیشتری نیاز داریم تا بتوان گفت توافق در راه، دقیقا چه نوع تاثیراتی بر اقتصاد ایران در بخش بانکی ، انتقال ارز ، حمل و نقل ، بیمه و سرمایه گزاری می گذارد و این تاثیرات با چه جدول زمانی رخ می دهد.
و البته یادمان نرود که همه مشکلات اقتصادی ما از تحریم نیست. چالش های ساختاری مثل فشار لشکر تجمیع شده بیکاران ، بار سنگین چهار میلیون حقوق بگیر حاکمیت ، نظام ورشکسته تامین اجتماعی و خیل چهار میلیونی بازنشستگان مستمری بگیر و گستردگی بحرانی فساد اداری چه تحریم باشد چه نباشد تاثیر منفی خود را می گذارند.
یعنی با بیانیه دیشب، برای اقتصاد ایران اتفاقی نیفتاده است ؟
حتما این بیانیه بر اقتصاد ایران بالاخص از جنبه روانی و انتظار بازار تاثیر مثبت دارد. اول اینکه بازگشت به دوران قبل برای غربی ها و البته برای ما خیلی سخت تر شده است. دنیا مشروعیت برنامه هسته ای و غنی سازی ما را پذیرفته است. ما هم تعهد خود به راستی آزمایی عدم انحراف نظامی را با قید و بندهایی بیشتر از رسوم متعارف ، پذیرفته ایم. شانس اردوگاه مخالف گفتگو از اسراییل و کنگره تا عربهای نفتی تا سنگ اندازان داخلی برای برگشت به دوران سیاه پاس گل مداوم احمدی نژاد و شوت گل نتانیاهو ، کم شده است. این به بازار سیگنال مثبت می دهد و افق سرمایه گذاری در ایران را برای محلی ها و برای خارجی ها روشنتر می کند. دوم اینکه با احتمال وقوع بیش از دو سوم ، همین امروز یک سرمایه گذار می تواند پیش بینی کند، قبل از پایان سال 94 تحریم های اتحادیه اروپا رفع شده ، بخشی از بانک های اروپایی کار یورویی با ایران را شروع کرده اند، اعتبار اسنادی برای واردات ممکن شده و صادرات نفت ایران به دو میلیون بشکه در روز نزدیک شده است. یعنی عملا از دید بنگاه ایرانی ، یک رونق نسبی در بازار ایران در نیمه دوم 94 قابل پیش بینی است و سرمایه گذاری توجیه بهتری یافته. سوم اینکه این مذاکرات حرفه ای و کارآمد، مهری بر این باور بود که عقل و تدبیر به پاستور برگشته است. جلب اعتماد بازار به حضور یک دولت حرفه ای تر و حافظ منافع ملی را دست کم نگیرید.
آن چیزی که شما ترسیم می کنید، کمتر از چیزی است که انتظارش می رود. یک جوری ارزش کار بزرگ تیم مذاکره کننده را کوچک نمی کنید؟
فرانسوی ها گفته اند تور تحریم که پانزده سال طول کشید تا دور ایران تنیده شود، ارزشمند تر از آن است که فورا از دست و پای ایرانی که منبع اصلی مشکلات غرب در خاورمیانه است، برداشته شود. من می خواهم به نقش بی بدیل و تاریخ ساز احمدی نژاد در این عرصه اشاره کنم. این واقعیتی است که کتابهای تاریخ دیپلماسی اگر یک بار از ظریف یاد کنند، سه بار نام احمدی نژاد را خواهند برد. اگر صدام را کنار بگذاریم ، تاریخ معاصر خاورمیانه رجلی سیاسی را بیاد ندارد که اینقدر به دروازه خودی گل های ماندگار زده باشد. در کنار کار حرفه ای و صبورانه هیلاری کلینتون و تیم دیپلماسی خارجی اوباما و بسیج صیهونیست ها و اردوگاه دشمنان ایران از منافقین تا سعودی، اگر پاس گل های متعدد و خیره کننده این آقا نبود محال بود بشود حتی ربع این شبکه تحریم بر ضد یک کشور اصل و نسب دار مثل جمهوری اسلامی ایران، تدارک شود. از دید تاریخ دیپلماسی، بی تردید احمدی نژاد چهره بلامنازع پرونده هسته ای خواهد بود. بنای چند لایه و مهندسی شده تحریم ها محال است در یک سال یا دو سال برچیده شود، حتی اگر تیم مذاکره کننده را بهترین هایی مثل ظریف رهبری کنند.
ما باید در داخل روی این واقعیت کار کنیم که ثمره کار مشترک دشمنان جهانی جمهوری اسلامی و دوستان متوهم داخلی، بسیار مستحکم تر از آن است که با یک حمله بشود ریشه اش را در آورد. بازگشت سریع و چند ساله به شرایط پیش از تحریم، محال عقلی است. مطالبه چنین چیزی، دامی است که کاسبان تحریم و همفکران تحریم سازان داخلی ، مدتهاست مشغول بافتنش هستند. یقین بدانید فورا شروع خواهند کرد که : دیدید گفتیم تحریم دلار نرفت ، دیدید خزانه داری امریکا هنوز به بانک ها فشار می آورد؟ دیدید کذا و کذا ؟ و راه حل آنها آن است که مملکت را دوباره بدهید به ما که چهار نعل تاختن بسوی پرتگاه را ادامه دهیم. و البته می گویند : کدام پرتگاه ؟ ما شما را بسوی ابرقدرت شدن می بردیم! از دید بنده ما راهی بجز صبر ، تعقل و حرکت چند مرحله ای برای خروج از دام صیهونیستی تحریم نداریم. البته گام اولی که دولت روحانی و وزیر خارجه مسلط و حرفه ایش برداشت بنظر می رسد اگر واقع بین باشیم ، گام درست و محکمی در جهت صحیح بوده است. اما این یک گامست از راهی بلند که پیمودنش محتاج حفظ هوشیاری است. اگر امثال روحانی و ظریف جایشان را به امثال احمدی نژاد بدهند، برای تخریب آنچه ساخته ایم ، یک روز هم کفایت می کند. ظریف کارش را بعنوان یک دیپلمات دانا، مجرب و وطن پرست خوب انجام می دهد .. آدمهایی مثل او تمام وجودشان را پای کار مردم آورده اند .. عرض من اینست که از یک دیپلمات جادوگری نخواهیم. اصولا دیپلماتها ، رمالان و جادوگران خوبی نیستند.
خوب غربی ها چرا باید اجازه دهند این دام اقتصادی کم کم برچیده شود؟
غربی ها هم مشکلات خودشان را دارند که در خاورمیانه کم هم نیست. آنها نمی توانند در این دریای طوفانی و متزلزل خاورمیانه، ازهمکاری با حکومتی با ثباتی خیلی بیشتر از میانگین، که متکی به ملتی با پتانسیل انسانی بالا و امکانات سرزمینی قابل توجه است، یکسره صرفنظر کنند.
اگر بنا به آرزوی آنها باشد می خواهند اثری از جمهوری اسلامی در منطقه نباشد. اما آنها واقع نگرند و جمهوری اسلامی یک واقعیت ریشه دار با وزن سنگین در این منطقه آشوب زده است. ساختارهای نزدیک به آنها هم وضع خوبی ندارند. مصر چندپاره است. حکومتهای دیکتاتوری شمال آفریقا زایل شده اند. عربستان هیچوقت اینقدر بی ثبات نبوده و اسراییل رفتار یک بچه لوس با توقعات بی پایان و نه یک همکار بالغ استراتژیک را بروز می دهد. نیروهای بالقوه بزرگی مثل اسلام سلفی-تکفیری هم بروز کرده که می توانند بازیگران مخرب قابل توجهی درگستره ای از موریتانی تا اندونزی باشند. غربی ها با برانداز صحنه، می خواهند با ایران، تعامل و معامله کنند. باز شدن یک به یک بند های تحریم در همین جا ممکن می شود. البته هر جا هم بتوانند ضربه بزنند، می زنند. همانطور که ما هر جا مجالش بوده هژمونی آمریکا را به چالش کشیده ایم. اینکه چقدر بتوانیم از این صحنه بیشتر بهره ببریم و کمتر ضربه بخوریم ، بسته به درایت حاکمان و البته اتحاد وقدرت داخلی ما دارد. در این صحنه، اینکه مردم ایران مسایل را بفهمند و بر اساس درک و شعور و نه هیجان و احساس ، پشت دولتشان بایستند ، سرنوشت ساز است.
برگردیم بر سر دورنمای رابطه توافق و اقتصاد ایران. در یک برهه یکساله انتظار دارید چه شرایطی را ببینید؟
پیش بینی خیلی دشواریست. یک صاحب نظرسیاسی اخیرا گفته بود در خاورمیانه امروز ، تنها احمق ها به پیش بینی آینده می پردازند . حرف شریفی است. همان طور که گفتم اطلاعات در دسترس و همین طور دانش من هم برای این پیش بینی کفایت ندارد. اما اگر در زمستان 94 شرایط چیزی شبیه شرایط ذیل باشد ، تعجب نخواهم کرد : سیستم سویفت در ایران فعال شده است. کار با اعتبارات اسنادی برای واردات رو به افزایش است. تحریم های اتحادیه اروپا لغو شده است. برخی از بانک های اروپایی کار با ایران را شروع کرده اند. افتتاح حساب و گشایش اعتبار اسنادی و ارایه سایر خدمات بانکی برای ایرانیان با احتیاط و نگرانی نسبت به تنبیهات آمریکا شروع شده است. هیاتهای خارجی زیادی به ایران رفت و آمد و اوضاع را رسیدگی می کنند. تولید کنندگان جهانی کالا و خدمات، نمایندگی های خود برای فروش به ابران را احیا می کنند. اما هنوز خبری از سرمایه گزاریهای بزرگ نیست. چینی ها برای حفظ سهمشان در بازار ایران، تمایل بیشتری به سرمایه گذاری نشان می دهند. بخشی از تحریم های آمریکا دیگر اعمال نمی شود اما تحریم های غیر هسته ای پابرجاست. خزانه داری اوباما برای جلب نظر لابی صیهونیستی در اعمال مقررات بخش اخیر سخت گیرتر شده است. هر از چند گاهی بنگاهی یا بانکی مشمول بگیر و ببند آمریکایی هاست. کنگره تحریم های جدیدی ضد ایران به بهانه های غیر هسته ای را در دستور کار دارد.
افزایش صادرات نفتی ، دولت را متمایل به افزایش رفاه از طریق واردات کرده است. تولید کنندگان وضع مناسبی ندارند. کوچک سازی دولت در دستور کار نیست و بودجه جاری سال 95 با رشد شدیدی تقدیم می شود. پرداخت یارانه به همه اقشار ادامه دارد. التهاب سیاست داخلی با انتخابات مجلس تشدید شده است. مجلس در آستانه انتخاباتش، فشارهای جدید برای یک بودجه انبساطی برای 95 بالاخص با افزایش بودجه عمرانی طرحهای استانی و استخدام دولتی را در دستور کار دارد. فساد اداری همچنان غوغا می کند.
شما اصرار دارید بگویید مشکلات اقتصادی اصلی ، بیشتر ریشه در داخل دارد. درست می فهمم؟
اگر این حرف را توانسته باشم منتقل کنم ، خوبست. بله ! ریشه اصلی تمام مشکلات داخلی و خارجی ما که مسایل اقتصادی هم از آن مستثنی نیست، در سوء مدیریت ماست. رسول اکرم ص فرموده اند که من بر امتم نه ازفقر بلکه از سوء تدبیر می ترسم. این محل ترس پیامبر رحمت ص ، چیزی است که گریبانگیر ما بوده است. من وجود دشمنان خارجی ایران و تلاشهای مخرب آنها را نفی نمی کنم. هر موجود زنده ای دشمنان خودش را در محیط زیستش دارد. اما در بالا توضیح دادم وقتی آنها مثلا تله تحریم را طراحی می کنند و روی ایجادش هم قسم می شوند ، چطور توهم زدگی و آماتوریسم یک دولت داخلی، قدرت مخربشان را چند برابر می کند و اجازه می دهد دشمنان ایران امام دنیا را همراه کنند. ما در تغییر روش دیگران ، محدودیت های جدی داریم اما می توانیم کار خودمان را در داخل درست انجام دهیم.
حکمرانی خوب .. این چیزی است که ما به عنوان فرزندان جمهوری اسلامی ، محتاجش هستیم و باید با جدیت رویش کار کنیم. انتخابات اخیر ریاست جمهوری یک ارتقای معنی دار در کیفیت سطح حکمرانی در قوه مجریه شکل داد. نمی گویم دولت فعلی آرمانی است. اما با دولت قبلی قابل قیاس نیست. یک قدم به جلو است و داریم ثمرات این انتخاب درست را می بینیم. ملت می تواند علیرغم تمام موانع ، همین کار را در انتخابات پایان سال مجلس ، تا حدودی تکرار کند. مجلس شدیدا محتاج نمایندگان کارشناس ، راهبرد فهم ، شجاع و پاکدست است. اگر قوه مقننه از نظر حرفه ای گری به سطح دولت فعلی برسد، یک قدم دیگر در ارتقای کیفیت حکمرانی ایرانی برداشته شده است. علیرغم فهم چالش های عمیق خاورمیانه و ایران ، امروز بیش از هر روزی در ده سال اخیر به آینده ایران، می شود امیدوار بود.
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید