اعتدال و خوانشی دوباره
گریزی نیست تا قبل از توصیه‌های دلسوزانه به مردان اعتدال، نگاهی علمی به جایگاه جریان اعتدال در جغرافیای سیاسی اجتماعی کشور داشته باشیم که پس از آن تازه می‌توان پاسخ داد که نسبت این جریان با توسعه و آبادانی کشور چیست
آفتاب‌‌نیوز :
امین روغنی- اعتدال واژه‌ای که باید پذیرفت بعد از 24 خرداد بخشی از معنای گذشته خود را در مبادله با تاریخ و سرنوش کشور قراد داد و اکنون دوسال از آن روز گذشته و اگر واقع گرا باشیم نمی‌توان گفت تمام ویژگی‌های لازم گفتمان‌بودن را گرد آورده اما بهتر است متفکرین و نخبگان فکری کشور درحالی که درگیر مدیریت‌های اجرایی مردان اعتدال نیستند، از این رسالت خود غافل نشوند که سهمی به گردن دارند تا اعتدال، تنها نام برنده‌ای در رقابتی انتخاباتی نماند، بلکه فعالانه در کنار دادن تحلیل‌های واقع‌گرایانه، به ترسیم شاخص‌های خود با توجه به نیازهای اساسی مردم و کشور در جغرافیای سیاست ایران پردازد و یادمان نرود این قاعده توسعه را که مدیران اجرایی باید تفکر را به مراکز فکر و نظریه‌پردازی بسپارند و از آنها نسخه‌های توسعه کشور را طلب کنند.
24 خرداد، برگی تازه از حرکت اصلاح‌طلبانه تاریخی مردم ایران
اما گریزی نیست تا قبل از توصیه‌های دلسوزانه به مردان اعتدال، نگاهی علمی به جایگاه جریان اعتدال در جغرافیای سیاسی اجتماعی کشور داشته باشیم که پس از آن تازه می‌توان پاسخ داد که نسبت این جریان با توسعه و آبادانی کشور چیست و چه انتظارها و مطالباتی را می‌توان از این دولت داشت و شاید قسمت اعظمی از مطالبات از افق و گستره این دولت در این تاریخ و زمان و ساختار و در این شرایط کنونی کشور غیرعقلانی و یا غیرممکن باشد.البته دو سال قطعا برشی تاریخی به حساب نمی‌آید اما نگارنده بر آن است که فارغ از ادعاهای سطحی و غیرعلمی در راستای گفتمان‌سازی از اعتدال، خرداد 92 برگی نوین در ادامه تاریخ اصلاح‌طلبی ایران به معنای عام آن است و از آن جهت نیازمند خوانشی عمیق می‌باشد.
نگاه به اعتدال از کدام نظرگاه، فلسفه سیاسی، اخلاق و یا علم
اگر قرار باشد لیستی از عناصر گمشده فرهنگ ایرانی ذکر شود بدون شک «ندیدن واقعیت» از اولویت برخوردار است واقعیتی که بعد از پیشرفت های شگرف تمدن اسلامی، به دلیل توجه غرب به آن ، به ظهور و گسترش «علم» انجامید، علمی که ادعای کشف قواعد علی جهان را داشت و در ادامه راهش از حوزه طبیعیات به حوزه علوم اجتماعی نیز کشیده شد و اکنون در جهان علاوه بر اقتصاد و جامعه شناسی در مدیریت و بالاخره علم سیاست نیز صاحب ادعاهایی شده است و در این مقاله سعی می‌شود در حوزه علم سیاست حول دال مرکزی «اعتدال» بررسی‌ای صورت گیرد. اگر از اعتدال مطرح شده در فلسفه سیاسی در نظریات ارسطو و سپس اعتدال مطرح شده به معنای «میانه دو صفت» در آثار قدمای اصول اخلاق گذر کرد می توان نگاهی واقعی‌تر به تاریخ اعتدال داشت زیرا که ریشه فلسفه سیاسی اعتدال جدا از اصلاحات نبوده و در این مقاله حوزه چارچوبی بحث فلسفه سیاسی نیست لذا حوزه مورد نظر، علم سیاست است.
سه پایه اصلی هر نظام سیاسی، ابزاری برای تعیین نیازها و سیاست‌ها
علم سیاست در تمام تعاریف کلاسیک و مدرن آن واجد مرکز ثقلی به نام قدرت است که امروزه تلاش بسیاری صورت گرفته تا از خشن ترین چهره آن تا چهره گفتمانی آن تعریفی عینی و نه انتزاعی عنوان شود. امروزه برخلاف نگاه رایج در فرهنگ تربیتی ما صرف قدرت واجد ارزشی منفی از نگاه اخلاقی نیست بلکه استفاده از آن است که آن فعل و تاثیر را واجد صفت خوب یا بد می‌کند و تاثیر در جهان بدون داشتن قدرت امکان‌پذیر نیست و در این مقاله به پیروی از پارادایم‌های رایج این علم به طور اجمالی نسبت جریان اعتدال با قدرت و نظام سیاسی ایران ترسیم و بررسی می‌شود.
به طور خلاصه هر نظام سیاسی برای بقا و ادامه حیات و اداره امور خود دارای سه چهره یا پایه یا به قولی سه وجه است شامل یک: وجه اجبار نظام سیاسی (اجبار ساختاری و...همچون ارتش و پلیس و زندان) دو: وجه کارایی نظام سیاسی (اقتصاد، خدمات اجتماعی، آموزش، سلامت و..) و سه: وجه ایدئولوژیک و مشروعیت نظام سیاسی (شامل سه نوع سنتی، کاریزماتیک و مشروعیت دموکراتیک (این سه پایه اجمالا ابزاری برای تحلیل نظام‌ها به دست می‌دهد تا در ادامه بتوان با آن به تحلیل تاریخ ایران چه قبل و خصوصا بعد از انقلاب پرداخت و سپس به درکی از موقعیت اعتدال در جغرافیای سیاسی ایران رسید.
نیاز به ایجاز توازن بین سه پایه نظام سیاسی
تاریخ سیاسی کشورهای مختلف ثابت کرده است که هیچ نظامی بدون برقراری توازنی بین این سه پایه نتوانسته به حیات و بقا یا به عنوان ابزاری جهت خدمت به منافع مردم خود از هر نوع ادامه دهد. اگر در تاریخی یک پایه آن دچار ضعف شده است باالاجبار بار بیشتری بر پایه‌های دیگر آن سرریز شده است تا در گذاری تاریخی دوباره به تعادل خود باز گردد.
قطعا فهم این تحلیل برای دلسوزان اصلی نظامی که به اعتقاد نگارنده از پاک‌ترین و مردمی‌ترین انقلاب‌ها و حرکت‌های اصیل در جهان حادث شده و با خون شهدای خود مستحکم شده است، مفید فایده خواهد بود و به مانند پزشکی دلسوز که از سلامت بودن، خوشحال و از بیماری‌های آن رنج می‌برد، وظیفه این دلسوزان است تا به درمان بیماری‌های آن هرچند طبیعی و مقطعی نیز همت گمارند و در این راه از ابزار علم نیز بی‌بهره نمانند.
بحران اول، تضعیف پایه حمایت مردمی بوده است که با پاسخ 24 خرداد ترمیم شد. در دنیای جدید و همینطور ایران پس از انقلاب قطعا یکی از پایه‌های اصلی نظام سیاسی بر «مردم» استوار بوده است که خرداد 1376 یکی از تبلورهای آن بوده است و باید پذیرفت که هیچ‌گاه بدون داشتن این پایه که از آن به نام پایه مشروعیت (legitimacy) و یا مقبولیت مردمی در کنار دو پایه دیگر هر نظام برشمرده شد، نمی‌توان به اهدافی که حکومت برای آن استوار شده است دست یافت به ویژه در نظامی که مردم در نظر بنیان‌گذاران و رهبران آن مبدا و منبع امور هستند.
بحران دوم، توقف خدمات اصلی به مردم و به تعبیری بحران کارایی
در ادامه مدیریت دولت یازدهم و در کنار بحران‌سازی در روابط خارجی کشور، در حالی که مدیران و اقتصاد کشور نیز از توانی برخوردار نبود، کشور از آن کارایی و بازده‌ای که به طور بالقوه می‌توانست فاصله گرفت و بحران کارایی در دو بعد داخلی و خارجی به کشور و مردم تحمیل شد که علرغم درآمد بی‌نظیر نفت که می‌توانست موتور توسعه و تحول کشور در عرصه اقتصاد شود به‌جای مدیریت درست و سرمایه‌گذاری‌های دوراندیشانه به شیوه‌های پوپولیستی و عوام‌گرایانه در مصادیقی با منافع کوتاه‌مدت به کشور تزریق شد و متاسفانه سرکنگبین صفرا فزود و در کنار سیاست خارجی ناهمسو با منافع مردم، بحران کارایی را به ناحیه قرمز خود وارد کرد، جایی که مردم دیگر از تاب تحمل بار آن به دنبال راه نجاتی بودند.
حماسه 24 خرداد، اعتدال پاسخی به دو بحران برساخته
مرکز اصلی این تحلیل این جاست که کشور در خرداد 92 برای نجات و بازگشت به مسیر اصلی تامین نیازهای مردم به راه حلی که حاوی دو پاسخ باشد نیاز داشت اول پاسخی که حاوی حمایت مردمی باشد و به سرمایه‌ای مشروعیت زا برای حل دیگر مسائل از جمله بحران بین الملی و اصلاح نگرانی‌های قدرت‌های جهان از ایران شود و دوم حاوی شیوه مدیریتی عقلانی برای حل بحران کارایی باشد که بتواند کشور را از سراشیبی سقوط اقتصادی که متاسفانه به ظهور مشکلات بی‌شمار اجتماعی از جمله بالا رفتن سن ازدواج و آمار جرم و جنایت و ... شده بود نجات دهد.
اعتدال بهترین نماینده در میان گزینه‌های رقیب 24 خرداد
باید پذیرفت که پروژه اصلاحات در تاریخ ایران نیز ادعای داشتن این پاسخ را برای کشور داشته است اما بنا به دلایلی که در لایه‌های دیگری از تحلیل می‌توان عنوان کرد در خرداد 92، اعتدال توانست بهترین نماینده این رویکرد شود. اصلاحاتی که به معنام عام از آن سخن رفت، فارغ از افراد و احزاب و چهره‌های مرسوم به اصلاح‌طلب است بلکه منظور مفهوم و گفتمان تاریخی اصلاحات است. شاید نظر برخی تحلیلگران درست باشد که جریان اصلاحات به معنای خاص آن به دلایل ضعف ها و ناتوانی خود در انتخابات 92 نمی توانست به این نیازهای کشور پاسخی قانع‌کننده دهد و اینجاست که به امتیازات و بحث ایجابی از صفات جریان اعتدال برمی‌خوریم که به محوریت چهره‌ای معتدل و با سابقه درخشان در عرصه مدیریت عقلانی و خصوصا با سابقه در صحنه سیاست خارجی با طرح پاسخ‌های اساسی و واقعی به نیازهای اصلی جامعه از جمله حل بحران هسته‌ای و ثبات اقتصادی توانست در بیست و چهارم خرداد 1392 سزاوار انتخاب نهایی مردم شود.
علل حدوث، همان علل بقا و پایداری نیز هستند
اما نباید فراموش کرد همان عللی که به حدوث بیست و چهارم خرداد ختم شد، علل ادامه حیات آن نیز می‌باشد و قطعا مدیران اعتدال باید بدانند که در پیشبرد کشور باید به نحوی عمل کنند که این دو بحران کشور در دوره آنها حل شود و اگر منصفانه قضاوت کرد باید گفت که در دوسالگی این دولت دیپلماسی اعتدال در کنار ثبات نسبی در اقتصاد کشور با توجه به کاهش بسیار درآمدهای نفتی کشور نمره قابل قبولی کسب می‌کند.
توسعه، نیازمند فرهنگ توسعه
البته در قضاوت نهایی نباید فراموش کرد که قرار نیست مشکلات تاریخی کشور ایران با یک دولت و کارهایی مقطعی هرچند مثبت به کلی حل شود و همچنان تاریخ کشورجدا از فرهنگ نیست که در ادامه راه خود باید از دو سرچشمه غنی اسلامی و ایرانی خود بیشترین بهره را ببرد و البته از سهم جهان نیز در تولید و توسعه، خود را محروم نسازد و باید از جهان بیاموزیم که توسعه، فرهنگ توسعه می‌خواهد و دولتمردان برای ایفای نقش تاریخی خود بعد از فتح هر قله‌ای یادشان نرود که فرهنگ ضدتوسعه، می تواند در سرعتی بالا وضعیت را به حالت قبل بازگرداند.
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید