موضوع پی ام دی چگونه حل شد؟ طرح ابتکاری ایران برای مسائل گذشته

اظهار نظرهای مقامات دو طرف نشان می دهد موضوع پی ام دی هم رفع و رجوع شده و ساز و کاری برای حل این قصه یافت شده است.

آفتاب‌‌نیوز :

خبرآنلاین نوشت: انتشار خبر سفر یکباره آمانو به تهران فاز تازه ای به تحلیل های رسانه ای بخشید و بسیاری از گشودن فصلی جدید از مسیر مذاکرات هسته ای ایران و ۵+۱ خبر دادند.

گره کور پی ام دی

موضوع پی ام دی (Possible Military Dimension) یا همان ابعاد احتمالی نظامی ایران یکی از حوزه های اختلاف ایران و ۵+۱ بوده است. مسئله ای که از آن، مباحث مربوط به بازرسی ها و نظارت ها هم خارج می شد. چرا که آژانس معتقد بود ایران در گذشته فعالیت های هسته ای اش رنگ و بوی نظامی داشته است. بر این اساس خواهان بازرسی از برخی اماکن نظامی می شد که تردیدهایی درباره جنس فعالیت های ایران در آن مکان ها وجود دارد. با توجه به واکنش منفی تهران و مخالفت هایی که در سران نظام در این باره طرح شد، گفتگوها تا اندازه زیادی با چالش مواجه شد. رسانه های غربی مدام تاکید می کردند که بدون بازرسی توافقی در کار نخواهد بود و تهران هم در مقابل تاکید می کرد اجازه بازرسی از اماکن نظامی را نخواهد داد.

کوتاه آمدن غربی

گره به نظر باز نشدنی می آمد اما بالاخره گشایش هایی در این مسیر ایجاد شد. ایران با طرحی ابتکاری توانست امیدها را برای حل این موضوع ایجاد کند. در درجه اول تیم دکتر ظریف توانست بر این مسئله اصرار ورزد که از در هم تنیدگی پی ام دی و توافق جامع بکاهد. این تلاش ها باعث شد جان کری در اولین سخنرانی خود پس از خروج از بیمارستان تاکید کند دیگر بر موضوع گذشته برنامه هسته ای ایران یا ابعاد احتمالی این برنامه تحت عنوان مطالعات ادعایی یا پی ام دی تمرکز نمی شود. یوکی آمانو رئیس آژانس بین المللی انرژی اتمی هم پس از اظهارات جان کری در سخنانی اظهار داشت مسائل گذشته را به توافق جامع گره نمی زنند. این اظهارنظرها باعث شد تا منتقدین آمریکایی از کوتاه آمدن غرب در مقابل ایران خشمگین شوند و جمعی از شخصیت های سیاسی آمریکا با ارسال نامه ای برای باراک اوباما رئیس جمهوری آمریکا نگرانی خود را از توافق با ایران ابراز کردند. دنیس راس، دیوید پترائوس، اولی هاینون، رابرت اینهورن، جیمز جفری، دیوید ماکوفسکی و گری سیمور برخی از چهره های سرشناسی بودند که امضای آنها در پای این نامه دیده می شد.

طرح ابتکاری ایران

اما مبنای طرح ابتکاری ایران چه بود که این تغییرات را در خود ایجاد کرد؟ ایران در طرحی تازه به آژانس و ۵+۱ اعلام کرد که موضوع پی ام دی می تواند در قالب چارچوب همکاری مشترک حل و فصل شود. در روزهای اخیر تیم مذاکره کننده به طرف مقابل پیشنهاد داد آقای آمانو سفری به تهران داشته باشد و آنجا به رئيس جمهور و آقای شمخانی دیدار نماید. سفری که هدفش حل و فصل و تعیین راه حل ها برای ۹ اختلاف باقی مانده از مجموع ۱۲ تا محور است. ایران پیشنهاد داد محورهای راستی آزمایی از سوی تهران در این سفر به رئیس آژانس ارائه خواهد شد. از سوی دیگر تیم مذاکره کننده توانست از حجم وابستگی موضوع پی ام دی بر توافق جامع بکاهد. به نحوی که طرفین توافق کردند در توافق نهایی ذکر شود که قرارشد موضوع پی ام دی به این شکل حل شود. به عبارت دیگر ایران توانست موضوع پی ام دی را در چارچوبی نسبتا خارج از توافق جامع هسته ای مورد توجه قرار دهد. از آنسو بازرسی ها در چارچوبی شبه پروتکلی مورد توجه و تاکید آژانس قرار می گیرد. به عبارت دیگر همان نظارت های مدیریت شده ای که ایران مورد تاکید قرار می داد مورد پذیرش آژانس و ۵+۱ قرار می گیرد بدون آنکه اماکن نظامی مورد توجه قرار گیرد.

شواهد موفقیت

آمانو پس از بازگشت از تهران طی بیانیه ای توضیحاتی کوتاه در خصوص سفرش به ایران ارائه داد. او در این بیانیه اظهار می دارد: «هدف از این دیدار پیشبرد کار برای دستیابی به راه حلی برای تمام مسائل باقی مانده در خصوص برنامه هسته‌ای ایران شامل شفاف‌سازی ابعاد نظامی احتمالی بود. معتقدم که هر دوطرف اکنون در خصوص برخی جنبه‌های کار تفاهم و درک بهتری دارند؛ اگرچه لازم است کار بیشتری انجام شود» عباس عراقچی هم صبح امروز در جمع خبرنگاران تاکید کرد سفر یوکیا امانو مدیرکل آژانس به تهران خوب و موفق بوده. «گزارش هایی که از تهران دریافت کردیم و گزارش هایی که همکاران ایشان دادند نشان می دهد که این سفر، سفری موفق و حرکتی رو به جلو بوده است» ایران همچنین در بسته پیشنهادی خود تاکید کرده که می خواهد تا پیش از اجرایی شدن توافق و لغو کامل تحریم ها پرونده پی ام دی را ببندد. اتفاقی که باعث می شود دیگر بهانه ای هم باقی نماند و بعدها سخنی از گذشته زده نشود. سرگی ریابکف که معمولا پیش بینی هایش از آینده مذاکرات درست از آب در می آید هم امروز صبح در میان خبرنگاران روسی تاکید کرد: «ساز و کار تعیین شده برای نظارت بر برنامه هسته ایران، برای کسب اطمینان از صلح آمیز بودن ایران برنامه کافی است.» معاون لاوروف همچنین از حصول توافق ابراز اطمینان می کند و معتقد است توافق حتما تا موعد مقرر حاصل خواهد شد. رصد اظهار نظرها نشان می دهد معمولا پیش بینی های او لاوروف درست از آب در آمده است.

گزارش خطا

لینک کوتاه: https://aftabnews.ir/001HbE