چه کسانی می خواهند از «روحانی» عبور کنند؟/ مخالفان دولت را بشناسید

آفتاب‌‌نیوز : مریم محمدپور: دولت البته در برابر انتقادات سکوت نکرده و حتی رئیس جمهور گاه به تندی به مخالفان پاسخ داده است. با این وجود منتقدان همچنان در حوزه‌هایی که دولت تمرکز بیشتری بر آن داشته، بر طبل انحراف و ناکارآمدی می کوبند.

من روحانی هستم

برخی مخالفان روحانی انتقاداتشان فراتر از عملکرد دولت اوست، آنها به کلی با شخص روحانی مشکل دارند، او را یک پراگماتیست می دانند که حتی حاضر است با مک فارلین وارد مذاکره شود یا مجمع عقلا راه بیندازد تا موضوع پایان جنگ را پیگیری کند. حسن روحانی در گفتگو با ماهنامه نسیم بیداری درباره جلسه عقلا می‌گوید: «ما از مجلس دوم تا پنجم، جمعی با عنوان «عقلای مجلس» داشتیم. تعداد اعضا حدود ۳۰ و چند نفر بود. اما خیلی خطی و جناحی نبود و هر دو جناح در آن عضو بودند. ما می‌گفتیم هرکس صاحب نظر، فکر و اندیشه، سابقه و آشنایی با مسائل است و تأثیر دارد، عضو آن جمع باشد. ابتدا هم در مجلس دوم به دلیل بررسی موضوع جنگ این جمع تشکیل شد. در ابتدا به طور مثال آقای کروبی عضو جلسه بود، آقای یزدی هم بود؛ آقای بیات زنجانی عضو بود، آقای موحدی کرمانی هم حضور داشت که این جلسات تا دوره پنجم مجلس ادامه داشت.»

اما مخالفان روحانی نگاه مثبتی به محمع عقلا ندارند و هر بار که روحانی در سخنانش اشاره ای به مجمع عقلا می کند، در رسانه‌هایی مانند 9 دی، فردا و فارس به انتقاد از این مجمع می پردازند. اوج انتقادات این طیف در مستند «من روحانی هستم» تجلی پیدا کرد. این فیلم مستند به کارگردانی معصومه نبوی و تهیه‌کنندگی گروه چند رسانه‌ای شفق تولید شد که به زندگی سیاسی حسن روحانی می‌پردازد. این مستند همزمان با سالروز تولد حسن روحانی، در روز ۹ دی ماه ۱۳۹۲، برای اولین بار از شبکه اجتماعی افسران اکران شد.

عبور از اصولگرایی با هویت دلواپسی

مخالفان دولت در حوزه سیاست خارجی، بیش از سایر حوزه‌ها فعالیت منسجم داشتند. نمود اصلی از فعالیت آنها حدود 9 ماه پس از آغاز دولت یازدهم نمایان شد، آنجا که حامیان دولت قبل به ساختمان سابق سفارت آمریکا در ایران رفتند و همایش «دلواپسیم» را برگزار کردند، محمود نبویان، حمید رسایی، مهدی کوچک زاده، سعید زیباکلام، جواد کریمی قدوسی، وحيد يامين‌پور و مهدي محمدي از جمله کسانی بودند که در این همایش فعال ظاهر شدند. آنها دلواپس بودند که مذاکره با آمریکا منافع کشور را به خطر بیندازد و به هر نحوی با به نتیجه رسیدن مذاکرات هسته ای مخالف بودند. به دنبال آن، کریمی قدوسی هر از چندی، پای ظریف را برای پاسخ به سوالی به مجلس باز می کرد و حتی کار به جایی رسید که طرحی سه فوریتی علیه مذاکرات آماده کرد که برای امضا گرفتن از سایر نمایندگان مجلس به آنها دروغ گفته بود. مهدی کوچک زاده نیز در مجلس، ظریف را خائن خوانده بود؛ ماجرایی که فیلم آن منتشر شد و سروصدای زیادی در فضای رسانه اي برپا کرد.

آیت الله مصباح یزدی پدر معنوي جبهه پايداري نيز تلاش می کند که این دولت را وابسته به غرب نشان دهد. آیت الله جنتی نیز در یکی از خطبه‌های نمازجمعه تهران گفته بود: «یک عده در این مملکت در حال ساختن شبکه‌های زیرزمینی برای رابطه با آمریکا هستند و من نمی‌دانم اینها از کوزه‌ای که آمریکا از آن نوشیده چه خورده‌اند که به دنبالش می‌روند. آیا شما چهار تا آدم می‌خواهید با آمریکا رابطه برقرار کنید یا مردم؟ مردم نه آمریکا را قبول دارند و نه شما را. چرا راهتان را از مردم جدا می‌کنید؟ این کار شما باطل است، به نتیجه نمی‌رسد و هر چقدر در جلسات مخفی‌تان پیام بگذارید، مردم با شما نیستند و تا مردم هم نخواهند کاری صورت نمی‌گیرد».

موضع مخالفان مذاکرات هسته ای حالا که مذاکرات ایران با قدرت‌های جهانی به نتیجه رسیده، قدری با سکوت همراه شده، برخی از آنها نیز تلاش می کنند بگویند اگر امروز نتیجه ای حاصل شده، به دلیل پیشرفت‌های هسته ای در دولت قبل بوده است.

مخالفان سیاست داخلی؛ از اصلاح طلب تا اصولگرا

مخالفان دولت در حوزه سیاست داخلی به یک طیف محدود نمی شود. غیراعتدالی‌ها از اصلاح طلب و اصولگرا به آن نقد دارند. اصلاح طلبان در زمان انتخابات، برای پیروزی در انتخابات آرای خود را از سبد عارف برداشتند و به سبد روحانی ریختند اما پس از روی کار آمدن دولت، از تعیین مصداق متصدی سیاست داخلی دولت یعنی رحمانی فضلی چندان راضی به نظر نمی رسیدند. انتقاد اصلی اصلاح طلبان به تعامل دولت با احزاب اشاره داشت. البته رحمانی فضلی نیز نشان داده که بیدی نیست که با باد انتقادات اصلاح طلبان بلرزد، او گفته بود که دولت محل تاخت و تاز اصلاح طلبان نیست.

خاستگاه سیاسی رحمانی فضلی اصولگرایی است و حالا خود او مصداق مخالفت بخشی از اصولگرایان با دولت نیز شده است. ماجرا با انتخاب استاندار فارس بدون توجه به نظر نمایندگان استان فارس وارد فاز جدی شد و حالا طرح استیضاح رحمانی فضلی آماده شده است. همان وزیری که اصلاح طلبان هم بدشان نمی آید کرسی او در هیات دولت به شخص دیگری سپرده شود.

هنر، نقطه افتراق دولت و روحانیت

با روی کار آمدن روحانی، فضای کار برای بسیاری از هنرمندان مساعدتر شد، برخی از بازیگران ممنوع الکار به سینما بازگشتند و تعداد کنسرت‌ها نیز بیشتر شد. البته اگر از آنهایی که لحظه آخری لغو شدند، بگذریم. این روند با انتقادات شدیدی نسبت به عملکرد پسر آیت الله جنتی همراه شد. به عنوان مثال آیت الله یزدی در بهمن 93 خطاب به علی جنتی گفت که با رانت پدر به وزارت رسیده و نسبت عملکرد دولت در زمینه موسیقی تذکر داده و تاکید کرده که موسیقی در اسلام حرام است. آیت الله مصباح یزدی نیز در انتقاد به عملکرد هنری دولت گفته است: «در این دولت به صراحت بیان شده که وظیفه ما اعتلای هنر است و کاری به دین نداریم؛ ثمره این رفتارها یعنی کاشتن نهالی که ثمره‌اش فتنه‌ای خطرناک‌تر از فتنه 88 را رقم می‌زند. برخی از مسئولین فرهنگی کشور دور شدن از فرهنگ اسلامی را نشانه پیشرفت دانسته و برخی از مصادیق آن را ترویج می‌کنند، اما بهترین کار در این زمینه، تلاش برای آشنایی افراد با ارزش‌های اسلامی است و در این راه باید از همة روش‌ها، از سخنرانی تا فیلم و رمان اسلامی و غیره بهره جست».

آیت الله جنتی که در زمینه فرهنگی حدود یک سال از دولت انتقاد نکرد، نیز در اردیبهشت ماه سال گذشته به پسرش تذکر داد و گفت: «باید توجه کرد که ارشاد وزارت فرهنگ باید اسلامی باشد. باید اسلامی فکر کنند، تصمیم بگیرند و با مسائل برخورد کنند. نباید به کتابی که ضداسلامی است مجوز چاپ داده شود. کتاب نویسنده بی‌پروا، بی‌اعتقاد و لاابالی نباید منتشر شود».

بیشتر منتقدان عملکرد دولت در حوزه فرهنگی از پشت تریبون نمازجمعه سخن می گویند، یکی دیگر از آنها آیت الله علم الهدی، خطیب جمعه مشهد است که در یکی از سخنرانی‌های خود گفته بود: «آقای وزیر ارشاد در مصاحبه خود گفته به آقایان مراجع خبرهای غلط می دهند.. مرجعیت را زیر سوال می برید.. کار به اینجا رسیده که ارزش یک زن آوازه خوان در یک مملکت انقلابی از مراجع تقلید بالاتر شده !؟  به افراد ولنگار و لاابالی در جامعه امید می دهید که زن آوازه خوان آزاد شد».

بودجه بدون نفت

مخالفان اقتصادی دولت حسن روحانی هم نسبت به نوع بودجه ریزی تیم او معترض هستند. به زعم آنها بودجه بیش از حد نفتی بسته می شود و دولت نسبت به بودجه ریزی غیرنفتی بی تفاوت است. یکی از راه های جایگزین پیشنهادی آنها برای بودجه غیرنفتی حذف یارانه پردرآمدهاست، البته درآمد حاصل از این راه، بسیار کمتر از بودجه کل کشور است. این انتقادات عمدتا از سوی مدیران اقتصادی دولت قبل مطرح می شود، به عنوان مثال مسعود میرکاظمی، وزیر اسبق نفت که اکنون نماینده مجلس است، در یک جلسه غیرعلنی با زنگنه وزیر نفت کنونی، جدل کلامی پیدا کرده بود.

***

هرچند نسبت به سیاست‌های ورزشی، بهداشتی، رفاهی - یارانه ای و سایر حوزه‌هایی که دولت یازدهم سیاست‌های متفاوتی در پیش گرفته نیز نقدهایی وجود دارد، ولی مثلث «سیاست خارجی - سیاست داخلی - فرهنگ» مهمترین سه ضلعی برای هجمه منتقدان به دولتی است که پس از دولت احمدی نژاد، بار سنگینی را برای اصلاح وضعیت کشور بر دوش می کشد.

اینکه این منتقدان تا چه اندازه می توانند بر افکارعمومی اثر بگذارند سوالی است که هفتم اسفند و در جریان برگزاری دو انتخابات سرنوشت ساز می توان به آن پاسخ داد.