آفتابنیوز : دکتر محمود نبوی با اشاره به تاریخچه کنترل مالاریا در دنیا در خصوص اقدامات صورت گرفته برای حذف این بیماری گفت: قبل از جنگ جهانی دوم برنامه مبارزه با مالاریا محدود به درمان بیماران با قرص 'کینین' با نام تحریف شده 'گنه گنه بود و در دو دهه اول قرن 13 هجری شمسی نیز در مناطق جنگلی جنوب دریای خزر کاشت درخت اکالیپتوس توصیه می شد تا با دور کردن پشه ها از محل سکونت انسان ها این بیماری کمتر منتقل شود.
وی با اشاره به تشکیل سازمان ملل متحد و شعب آن پس از جنگ جهانی دوم افزود: پس از جنگ جهانی دوم با توجه به سنتز داروی کلروکین (که در طول جنگ جهانی دوم سنتز شده بود) و حشره کش DDT؛ به علت عدم آگاهی کامل به ساختار و نحوه زندگی انگل، تصور ریشه کنی مالاریا غالب بود. در نتیجه با کمک مالی سازمان ملل در کشور های عضو، دفاتر ریشه کنی مالاریا تاسیس و کلروکین وDDT توزیع شد.
استاد گروه عفونی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت:پس از یک دهه مبارزه با مالاریا مشخص شد که به خصوص گونه پلاسمودیوم فالسیپاروم می تواند به کلروکین و نیز سایر داروها در صورت تک درمانی مقاوم شود و پشه های آنوفل نیز به DDTمقاوم شد.
وی افزود:در نتیجه برنامه ریشه کنی کنار گذاشته شد و برنامه حذف انتقال محلی در کشور های دارای زیر ساخت قوی بهداشتی و کاهش ابتلا در کشور های فقیر به اجرا در آمد. مراکز ریشه کنی مالاریا نیز وظیفه کنترل تمام بیماریها را برعهده گرفتند و از دهه هفتاد میلادی تبدیل به CDC(مرکز مدیریت بیماریها) شدند. در نتیجه این برنامه ها، مالاریا درکشور های صنعتی و پیشرفته مانند اروپا و آمریکای شمالی حذف شد.
معاون مرکز مدیریت بیماریهای واگیر وزارت بهداشت اضافه کرد:مالاریا در ایران ابتدا در شمال کشور و سپس مرکز و غرب و جنوب غرب حذف شد و در آستانه انقلاب اسلامی در شروع برنامه ریشه کنی تعداد موارد بیماری از چهار ونیم میلیون ابتلا در سال 1326 به 50000 مورد در سال عمدتا در سه استان جنوب شرقی کشور یعنی هرمزگان، جنوب کرمان و سیستان و بلوچستان رسید.
نبوی با اشاره به تاسیس شبکه بهداشت و درمان کشور در سال 1364 در ادامه گفت: با تاسیس شبکه های بهداشتی و امکان جمع آوری دقیق آمار مناطق روستایی و تشخیص موارد بروز سالیانه بیماری دقیقا مشخص شد. بر اساس این آمارها از سال 68 تا 72 موارد بروز مالاریا به حدود 100000 مورد رسید.
وی افزود:پس از آن با اجرای برنامه هشت ساله سرکوبی مالاریا؛ از 27 استان غیر مالاریاخیز کشور مرتباً ماموران بهداشت و ماشین سمپاش به سه استان آلوده اعزام می شد که در آن با وجود رشد جمعیت بین 8 تا 10هزار مورد بروز داخلی کاهش یافت.
معاون مرکز مدیریت بیماریهای واگیر وزارت بهداشت افزود: در سالهای 1380 تا 1390 بررسی های میدانی وسیع در کشور توسط کارشناسان بیماریها و اپیدمیولوژیست ها صورت گرفت و از مشاوران خبره خارجی نیز کمک گرفته شد و در سال 1389 برنامه 15 ساله حذف مالاریا در کشور تا سال 1404 (2025) تدوین و اجرای آن آغاز شد.
وی ادامه داد: مقدمات برنامه حذف مالاریا با تصویب هیات دولت به عنوان یک برنامه ملی شروع شد. این برنامه با اولویت رساندن جاده و برق به کلیه روستاهای مناطق مالاریاخیز توسط وزارت راه و وزارت نیرو و تهیه ماشین های مه پاش برای پخش حشره کش در سطح وسیع و کیت های تشخیص سریع مالاریا با همکاری مالی گلوبال فاند شروع شد.
این استاد عفونی دانشگاه درخصوص آمار موارد انتقال محلی بیماری از سال 90 به بعد گفت: در نتیجه در سال90 موارد انتقال محلی به 5000 مورد، سال91 به 2900 مورد،سال 92 به زیر 1000 مورد و در سال 93 به 299 مورد با 40 مورد فالسیپاروم و 259 مورد ویواکس کاهش یافت. در این سال برای اولین بار موارد انتقال داخلی از موارد وارده کمتر بود و در دو استان هرمزگان و جنوب کرمان فالسیپاروم دیده نشد.
نبوی در خصوص آمار امسال اظهارکرد: در سال جاری نیز اول مردادماه 1394 در مجموع 150 مورد بروز داخلی داشته ایم ولی متوسط موارد وارده که دو تا سه هزار مورد است، ثابت مانده است.
به گزارش ایرنا از دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی،وی افزود: طبق برنامه زمانبندی شده با انجام بیماریابی سریع، تشخیص سریع و درمان سریع(برای جلوگیری از ماندن انگل در خون بیمار و آلوده شدن پشه ها)، توزیع پشه بند حاوی مواد دافع پشه ها در مناطق آلوده(حدود 200 هزار عدد)، سمپاشی و لارو کشی و چک حشره شناسی در مناطق آلوده امیدواریم به حذف کامل برسیم.