صدور مجوز بازگشت هزار پناهجوی ایرانی از استرالیا/9هزار پناهجو همچنان بلاتکلیف
عبدالحسین وهاجی که در کارنامه خود سابقه وزیر بازرگانی و رئیس کل گمرک در دوره‌های اول و دوم ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی، سرپرست وزارت بازرگانی در دولت مهندس موسوی ، معاون وزیر بازرگانی دوره خاتمی را دارد و مدتی در دوره دولت نهم و دهم به دور از سیاست بوده، در دولت روحانی از او دعوت می‌شود تا به عنوان سفیر کشورمان در استرالیا فعالیت کند در گفت‌و‌گو با خبرنگار سیاسی خارجی خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)،به بررسی روابط تهران_کانبرا پرداخت و بر وجود اراده سیاسی لازم در بین مسئولان دو کشور برای افزایش سطح تعاملات دو کشور تاکید کرد و گفت: اراده سیاسی دو کشور بر تحکیم و تقویت روابط است و با توجه به خواست طرفین برای گسترش روابط پیش‌بینی ما این خواهد بود که همین روابط در آینده هم ادامه خواهد داشت.
سئوال: مسئولان و هیئت‌های ایران و استرالیا چه برنامه‌هایی را برای سفر به کشور مقابل دارند؟
جواب: پس از سفر جولی بیشاپ، وزیر خارجه استرالیا به تهران سفرهای دو جانبه آغاز شد و به دنبال آن هیأت‌های کنسولی در سطح مدیرکل کشورمان و متقابلا مدیر کل کنسولی استرالیا به کشورهای یکدیگر سفر کرده و مذاکراتی را با طرف مقابل خود در تهران و کانبرا داشتند. البته این روابط فعلا در سطح کنسولی ادامه می‌یابد تا طرفین به توافق برسند و پس از جمع بندی یادداشت تفاهمی بین دو طرف امضا شود.
همچنین بیشاپ طی سفر خود به ایران از آقای دکتر ظریف وزیر امور خارجه کشورمان دعوت کرد که سفری به استرالیا داشته باشد و حتی در مجمع عمومی سازمان ملل هم دعوت خود از ایشان را تکرار کردند و این سفر هم در برنامه‌های آقای ظریف قرار دارد ولی زمان آن احتمالا تا آخر امسال نخواهد بود و به سال آینده میلادی موکول می شود.
علاوه براین معاون وزیر صنایع و رییس سازمان معادن (ایمیدرو) مهدی کرباسیان نیز قرار است تا برای شرکت در کنفرانس بین المللی معدن و تحقیقات همراه با هیئتی به استرالیا سفر کرده و به بررسی برنامه های اقتصادی در حوزه صنعتی به ویژه در بخش معدن بپردازند.
در عین این که هیأت‌های اقتصادی طرفین در بخش‌های خصوصی و دولتی به ایران و استرالیا سفر می‌کنند هیئت‌هایی از طرف آسترید(سازمان تجارت خارجی استرالیا) به ایران آمدند و در حال انجام بررسی های مقدماتی خود هستند تا پس از برجام شاهد ایجاد فضای جدیدی در روابط دو کشور باشیم.
از سوی دیگر قرار است گروهی از پارلمان استرالیا در آینده به ایران سفر کنند و در این زمینه آمادگی خود را اعلام کرده اند و من باز هم تاکید می کنم که اراده سیاسی برای تقویت روابط ایران و استرالیا وجود دارد و اقدامات ابتدایی و اولیه برای دست یابی به این منظور انجام می‌شود تا پس از زمان اجرای توافق وارد بخش‌های عملی بشویم.
سئوال: روابط دو کشور را پس از برجام چطور ارزیابی می‌کنید؟
جواب: با توجه به اینکه اعمال قانون برداشتن تحریم‌ها به امضای رئیس‌جمهور آمریکا و اتحادیه اروپا رسید و همچنین با توجه به ارائه گزارش مثبت از سوی آژانس انرژی اتمی باید منتظر رسیدن زمان اجرایی قانونی مفاد توافق باشیم و حراکثر تا 15 دسامبر صبر کنیم.
در رابطه با روابط اقتصادی دو کشور قبل از تحریم ها هم می توان به روابط اقتصادی‌مان با استرالیا اشاره نمود که مبلغی در حدود 900 میلیون دلار بود که در زمان تحریم‌ها تا مرز 350 میلیون دلار کاهش یافت تا امسال که از اوایل سال شمسی به حدود 400 میلیون دلار رسید.
البته این مبادلات به کالاهایی مربوط می‌شود که عمدتا در زمان تحریم‌ها مشمول محدودیت و تحریم‌ها نمی‌شدند چرا که جزء کالاهای ضروری محسوب می‌شوند. در هر صورت با برداشته شدن تحریم ها و موانع، مجددا بازار و تعاملات تجاری و اقتصادی قبلی که بین ما وجود داشت به سرعت به حالت قبل باز می گردد و ارقام مبادلاتی بین ایران و استرالیا فراتر خواهد رفت.
اما نکته مهم این است که بخش سرمایه گذاری به عنوان موضوع محوری در دست بررسی است و ما تلاش می کنیم استرالیا را برای سرمایه‌گذاری در بخش پتروشیمی ترغیب کنیم چرا که این کشور نیاز فراوانی به کالای پتروشیمی دارد و ما هم زمینه مناسبی برای فعالیت در این حوزه داریم علاوه براین استرالیا برای بازار و سایر فعالیت های اقتصادی خود به این کالاها نیاز دارد.
سئوال: ایران و استرالیا به غیر از بخش‌های اقتصادی در چه زمینه‌های دیگری می‌توانند با یکدیگر همکاری داشته باشند؟
جواب: استرالیا و ایران هر دو جزء کشورهایی هستند که با خشکسالی و کم آبی روبرو هستند ولی از آنجا که استرالیا هم برای تولید کالاهای کشاورزی و گندم با کمبود آب روبرو است مطالعات و تحقیقات زیادی در مورد نحوه مقابله با خشکسالی انجام داده‌اند و ایران می تواند از دانش و فناوری استرالیا بهره بگیرد و آموزش های لازم برای بهره بردن از تکنولوژی‌های مربوط را بهره ببرد.
از سوی دیگر می‌توانم به زمینه های فراوان همکاری های بین ایران و استرالیا اشاره کنم و اینکه استرالیا جزء صادرکنندگان مواد اولیه معدنی بوده و در زمینه تکنولوژی های مربوطه هم پیشرفته هستند تا جایی که بخشی از استخراج معادن خود را با استفاده از روبات انجام می‌دهند و ما می‌توانیم در زمینه استخراج معادن با استرالیا وارد تعامل شویم و علاوه بر دریافت تکنولوژی، آموزشهای لازم را هم کسب کنیم.
موضاعات علمی نیز بخش های دیگری هستند که تهران و کانبرا می توانند تعامل در این بخش ها را مد نظر خود قرار بدهند.
هرچند استرالیا از نظر بالا بودن هزینه های تحصیلی در جهان اول است و حتی آمریکا هم در رده های دوم و سوم قرار دارد ولی حدود 3500 دانشجوی ایرانی در این کشور مشغول به تحصیل هستند.
از سوی دیگر شاهد به حداقل رسیدن بورسیه های دولت در این کشور هستیم و همین امر باعث شده است تا حدود 25 ایرانی به صورت بورس در استرالیا به اشتغال بپردازند؛ ولی اغلب دانشجویان ایرانی یا بورسیه موسسات استرالیایی هستند یا با هزینه شخصی در این کشور تحصیل می‌کنند.
در مورد همکاری در بخش آکادمیک و دانشجویی و تحقیقاتی نیز که جای بررسی و سرمایه‌گذاری دارد با استرالیا وارد تفاهم شده‌ایم.
سئوال: چه تعداد ایرانی در استرالیا اقامت دارند و عمدتا در چه بخش‌هایی فعالیت می‌کنند؟
جواب: آماری که از سوی دولت استرالیا به دست ما رسیده است حدود 40 هزار ایرانی را مقیم این کشور نشان می‌دهد ولی طی تبادل نظری که با حدود 80 سفیر و نماینده که از سایر کشورها در استرالیا حضور داشتند انجام داده ام، همگی براین امر اتفاق نظر داشتیم که آمارهای رسمی ارائه شده استرالیا با منطق فاصله دارد و احتمالا جامعه ایرانیان مقیم استرالیا حدود 80 هزار نفر و بلکه بیشتر هستند.
بخشی از ایرانیانی که به استرالیا آمده اند دانشجو هستند عده ای مقیم این کشور شده و به فعالیت های اقتصادی مشغول هستند. ایرانیان مقیم استرالیا اغلب در بخش های اقتصادی فعالیت می‌کنند ولی بخشی دیگر به ویژه نسل دوم ایرانیان مقیم استرالیا در ارگان های دولتی اشتغال دارند.
سئوال: در مورد کمپ‌هایی که استرالیا برای اسکان پناهجویان از جمله ایرانیان ایجاد کرده است چه اقداماتی صورت گرفته است؟
جواب: این کمپ ها را به طور کلی می‌توان به دو بخش تقسیم کرد. کمپ‌های خارج از این کشور که متعلق به استرالیا نیست ولی در آن نفوذ دارند و کمپ هایی که جز این کشور محسوب می شوند.
متاسفانه ما با کمپ‌ها به ویژه آنهایی که خارج از استرالیا هستند دسترسی و ارتباط نداریم و به راحتی نمی‌توانیم از آنها خبری بگیریم چرا که جزء کشورهای آکرودیته ما نبوده و مستقل هستند یعنی جزء روابط زیر مجموعه ما در استرالیا نیز قرار ندارند ولی چون استرالیا با آنها تفاهم کرده است و پناهجویان ما را به آنجا هدایت می‌کند ما نیز وضعیت آنها را پیگیری می کنیم؛ اما امکان حضور در این کمپ ها را نداریم چراکه آنها به مقام های رسمی سفارت خانه اجازه ورود نمی دهند. گروه دیگر کمپ ها هم در داخل کشور هستند.
اما تا آنجا که کارهای این پناهجویان به ما مربوط می‌شود اگر این پناهجویان مجوز برگشت به کشور را بخواهند ما در خدمت آنها هستیم و طی دو سال گذشته هم برای حدود هزار نفر از افرادی که با علاقه خود تصمیم برگشت به وطن را گرفته بودند مجوز بازگشت صادر کردیم و با آغوش باز پذیرای آنها بودیم.
سئوال: روند رسیدگی به شرایط پناهجویانی که قصد بازگشت به کشور را دارند به چه صورت است؟
جواب:پس از احراز هویت این افراد روند رسیدگی به درخواست آنها برای بازگشت به کشور آغاز می‌شود و در حال حاضر هم سیاست ما همین است . کسانی که تصمیم بازگشت به کشور را دارند از این سرویس برخوردار می شوند و بعد از احراز هویت با سلام و صلوات می توانند وارد کشورشان شوند.
مگر افرادی که خدای نکرده پرونده هایی با مضامین مفاسد اقتصادی یا جنایی داشته باشند که تا امروز هم با چنین موردی مواجه نشده ایم ولی اگر هم برخوردی با چنین موضوعی داشته باشیم به مراجع ذی‌ربط اطلاع خواهیم داد و آنها به موضوع رسیدگی خواهند کرد.
سئوال: آیا آماری از ایرانیانی که تا امروز درخواست پناهندگی داده‌اند در دست است؟
جواب: در مورد آمار ایرانیانی که در خواست پناهندگی داده‌اند باید بگویم آمار استرالیا نشان می‌دهد حدود 9 هزار نفر پناهجوی بلاتکلیف وجود دارد که در سطوح مختلف قرار دادند. برخی داخل استرالیا هستند و ویزاها و محدودیت های خاصی برای آنها قائل می شوند. برخی در داخل کمپ ها هستند و تعدادی دیگر هم در کمپ‌های خارج از استرالیا ساکن شده اند و هر یک از این افراد شرایط متفاوتی دارند تا تعیین تکلیف بشوند.
سئوال: مواضع دولت استرالیا در قبال داعش و گروه های تروریستی را چطور ارزیابی می کنید؟
جواب: استرالیا جزء ائتلاف مقابله با داعش است علاوه براین به واسطه استقرار نیروهای ارتشش در عراق که برای آموزش سربازان عراقی به این کشور رفته اند، توجه ویژه ای به حفظ امنیت نیروهای خود در عراق دارد و جزء انگیزه‌های اصلی آنها این است که بتوانند در این زمینه اقدامی بکنند تا هم نیروهایشان در امان باشند و هم داعش را محدود کنند تا کاملا نابود شوند.
ایران هم به علت همسایگی با عراق اولین کشوری بود که برای همکاری با دولت عراق اعلام آمادگی کرد و در حال حاضر هم هر نیازی که اعلام کنند ما برایشان تامین می کنیم.
بنابراین می‌توان گفت که ما با استرالیا به نوعی در قبال داعش موضع مشترکی و در زمینه مقابله با این گروه تروریستی به نوعی همراه هستیم ولی اختلاف نظرهایی هم در مواضع سیاسی وجود دارد.
از جمله اینکه در رابطه با سوریه آنها ابتدا اعتقاد داشتند اسد باید برود، بعد گفتند اسد باید جزء مذاکرات باشد ولی پس از آن برود. اما ما معتقدیم اگر دولت اسد برود حکومت داعش جایگزین آن خواهد شد.
بااین حال موضع استرالیا درقبال داعش به ایران نزدیک تر است تا برخی کشورهای دیگر. در داخل استرالیا هم نگاه جدی نسبت به افرادی وجود دارد که از این کشور جذب داعش می شوند و تمهیداتی برای جلوگیری از خروج این افراد اندیشیده شده وحتی پاسپورت آنها هم توقیف می‌شود.
از سوی دیگر شهروندی افرادی که به قصد گرویدن به داعش یا همراهی با سایر گروه های تروریستی از استرالیا خارج می شوند توسط دولت استرالیا سلب می‌شود. اطلاع دارید که این کشور چند ملیتی بوده و پناهنده های بسیاری از کشورهای مختلف در آنجا گرد هم آمده‌اند و این ترس وجود دارد که حضور یا بازگشت افرادی که در ارتباط با گروه های تروریستی هستند جامعه را دچار مشکل کند و در همین راستا گروه‌هایی که در رابطه با اقدامات تروریستی باشند هم بازداشت و تحت پیگیری قرار می گیرند.
سئوال: آینده روابط دو کشور را چطور ارزیابی می‌کنید؟
جواب: منتظر هستیم روابط همه جانبه تهران – کانبرا توسعه یابد و حضور سرمایه گذاران دو کشور در بازارهای طرفین بتواند روابط را متنوع کند و توسعه بخشد.
