آفتابنیوز : در ارتباط با سیاست ها و موضع گیری های ترکیه نسبت به برنامه هسته ای ایران و اهداف اسرائیل از موضع گیری جدیدش، دکتر پرویز ورجاوند، کارشناس مسائل بین الملل به خبرنگار آفتاب گفت: ترکیه با توجه به اعتبار و موقعیتی که در برابر ناتوانی ها، کم کاری ها و از دست دادن فرصت ها از سوی ایران در قبال قفقاز و آسیای مرکزی پس از فروپاشی شوروی به دست آورده، برآن است که بتواند گستره چشمگیری را از نظر فضای بیرونی سیاست خارجی خود در منطقه قفقاز و آسیای مرکزی فراهم کند.
به گفته وی، در شرایط کنونی ترکیه برای اینکه بتواند به عضویت اتحادیه اروپا درآید ناگزیر است که از آن شدت و حدتی که به صورت علنی در قبال سیاست های پان ترکیسم داشته، فاصله بگیرد. اما در عین حال مسائلی را پایه گذاری کرده، به عنوان مثال یک حکومت دست نشانده در جمهوری آذربایجان به وجود آورده است.
این کارشناس مسائل بین المللی در ادامه اظهار داشت: ترکیه با امکانات قابل ملاحظه ای که آمریکا در اختیارش قرار داده هم در جمهوری آذربایجان و همچنین در برخی کشورهای آسیای مرکزی توانسته سازمان های اقتصادی را ساماندهی کند که حضور مؤثر اقتصادی داشته باشد، که البته این مسائل هماهنگ با سیاست خارجی اسرائیل در مورد قفقاز و آسیای مرکزی است.
وی خاطرنشان کرد: اسرائیل تلاش می کند موقعیت خود را در منطقه قفقاز و به ویژه جمهوری آذربایجان از یک سو و آسیای مرکزی از سوی دیگر تثبیت کند. بنابراین سیاستی همگام با ترکیه طراحی کرده و همکاری های گسترده نظامی که اسرائیل طی سال های گذشته با ترکیه فراهم کرده در این راستا است که اسرائیل و ترکیه برای ایجاد یک فضای مناسب به شدت توانمند در منطقه قفقاز و آسیای مرکزی و ممانعت از حضور ایران در این منطقه با هم همگامی دارند.
ورجاوند خاطرنشان کرد: در حالی که ایران اگر هوشیارانه عمل کرده بود، در این دو منطقه به اعتبار وجود یک حوزه گسترده فرهنگ ایرانی، قادر بود به عنوان قدرت برتر منطقه، در این دو منطقه حضور داشته باشد.
وی افزود: بنابراین ترکیه در شرایط موجود ترجیح می دهد که ضمن حفظ موقعیت خود در قفقاز و آسیای مرکزی، از برخوردها و درگیری مستقیم و رودررو قرار دادن خود با ایران پرهیز کند به دلیل اینکه این بار را آمریکا و اسرائیل به دوش گرفته اند. از سوی دیگر به دلیل شرایط متفاوت با گذشته و موقعیت هایی که کردها در عراق به دست آورده اند و با توجه به اینکه اکثریت کردها در ترکیه وجود دارند و به دلیل فشارهایی که از زمان ترکیه عثمانی تا به حال به کردها وارد شده، کردهای ترکیه امید دارند که بتوانند دست کم به بخشی از موقعیت هایی که کردها در عراق به دست آورده اند، دست یابند، بنابراین ترکیه ترجیح می دهد در این مورد با ایران به یک توافق کلی برسد تا اجازه داده نشود کردها در ترکیه برای بیرون آمدن از زیر فشار ترکیه دست به حرکت های گسترده بزنند.
ورجاوند تصریح کرد: بنابراین ترکیه هم در تقابل با ایران حرکت می کند و هم به دلیل آسیب پذیری شدید در قبال یک جامعه 17 میلیونی کرد، ترجیح می دهد سیاستی را اتخاذ کند که با ایران به صورت رودرو قرار گیرد. از سوی دیگر ترکیه در عین حال که به شدت از اتمی شدن ایران نگران است، در این زمینه از موضع گیری های شفاف خودداری می کند. به همین دلیل در طول دورانی که بحث هسته ای ایران مطرح است، ترکیه هوشیارانه سعی می کند که موضع گیری نکند و این زمینه را به آمریکا و اسرائیل واگذار کند.
وی در ادامه درباره اهداف اسرائیل در موضع گیری های جدیدش در خصوص پرونده هسته ای ایران اظهار کرد: اسرائیل آنچه را که انجام می دهد فرصتی است که ایران در اختیارش گذاشته است. اگر سخنان احمدی نژاد این بستر مناسب را برای اسرائیل فراهم نمی کرد که از حمایت گسترده جهانی برخوردار شود، امکان نداشت در قبال مسائل ایران در شرایط کنونی اینگونه فعال به صحنه بیاید.
وی در پایان خاطرنشان کرد: عملکرد احمدی نژاد به اسرائیل فرصت داده تا اسرائیل را در دنیا به عنوان سرزمینی که می تواند مورد تجاوز قرار گیرد، مطرح سازد، و در نتیجه بتواند در قبال مسائل اتمی ایران دست به فعالیت هایی بزند که افکار عمومی جهان را به سود خود بسیج کند.