آفتابنیوز : به نقل از پایگاه خبری هیل وابسته به کنگره آمریکا، اعدام شیخ نمر باقر النمر، رهبر شیعیان عربستان که بین 10 تا 15 درصد از جمعیت مردم این کشور را تشکیل میدهند در هفته گذشته بسیاری را آشفته کرد. این اقدام عربستان اعتراض ایرانیها را در پی داشت و سپس ریاض در واکنش به این اعترضات روابط دیپلماتیک خود را با تهران قطع کرد. چند متحد عربستان نیز به دنبال سعودیها روابط خود را با ایران قطع کردند. تاثیر این حوادث بر منطقه جدی خواهد بود اما باید سبب شود تا واشنگتن سیاستهای قدیمی خود را در این منطقه مورد بازبینی قرار دهد.
باور مشترک برخی مقامات و تحلیلگران سیاست خارجی این است که اگر چه سیاست داخلی عربستان کاملا از غرب و آمریکا متفاوت است، منافع این کشورها در منطقه با عربستان همسو است. اما اقدامات اخیر ریاض بصیرت واشنگتن را زیر سوال میبرد. شاید دو کشور منافع مشترکی در مقابله با ایران و جنگ علیه گروههای تروریستی خاص داشته باشند، اما اولویتهای آل سعود برای گسترش نفوذشان و نیاز آنها به کنترل چالشهای داخلی این کشور سبب شده است تا یک اختلاف عمیق در منافع این کشور با واشنگتن ایجاد شود.
به گزارش هیل، منافع پردوام آمریکا در این است که سطح ناآرامیها و بیثباتی ناشی از فرقهگرایی در منطقه آن گونه که بازیگران غیردولتی مثل داعش موجب آن شدهاند، کنترل و محدود شود. این شرایط مهمترین تهدید علیه امینت ملی آمریکا محسوب میشود. بنابراین، برقراری ثبات و مقابله با تروریسم باید از اهداف بلند مدت آمریکا باشد.
اما عربستان با اعدام شیخ النمر نشان داد که اختلافات فرقهیی برایش فواید مثبتی هم در سیاستهای داخلی و هم اولویتهای خارجیاش به همراه دارد. مقامات دولتی پیشین عربستان و تحلیلگران حوزه خاورمیانه با هر باور مذهبی و اعتقادی در روزهای اخیر تاکید کردهاند که بعید است عربستان دربارهی پیامدهای اعدام این شیخ برجسته شیعه فکر نکرده و پیشبینی انجام نداده باشد. این حقیقت سبب شده تا بسیاری از کارشناسان به این نتیجه برسند که تنشهای ایجاد شده در خاورمیانه نیت اصلی و خواست واقعی عربستان برای بهره بردن از سیاستهای فرقهگرایانه بوده است تا سیاستهای داخلی و منطقهییاش را به نفع خود شکل دهد.
اعدام یک رهبر شیعه محبوب در عربستان تنها میتواند منجر به تحریک احساسات سنی – شیعه شود که دکترین مرکزی فرقه سلفیهاست که در همه جای عربستان حضور دارند.
از طرفی دیگر اعدام شیخ النمر نشان دهنده تاثیری است که جامعه شیعیان در این کشور دارند چرا که اعتراضات آنها به اعدام وی منجر شد. ریاض در واقع آنها را تهدیدی علیه ثبات خود مییبند. وقتی باور سلفیها ستون اصلی حکومت عربستان را تشکیل میدهد و این باور در اساس حکومت و آزادیهای مدنی و سیاسی سعودیها نفوذ کرده است دوام زیادی نخواهند داشت.
همچنین کاهش شدید قیمت جهانی نفت که سیاست ریاض بوده است، منجر به بروز چالشهای اقتصادی بزرگ برای این کشور شده است. به نظر میآید که سیاست خارجی عربستان روی گسترش نفوذ در جهان اسلام به ویژه در منطقه خاورمیانه متمرکز است. این سیاست به خوبی در شرایط اخیر منطقه و قطع روابط سودان و بحرین با ایران بروز کرده است.
به گزارش ایسنا، هیل در ادامه گزارش خود نوشت: هر چند این بدان معنی نیست که آمریکا باید در این ماجرا کاملا مقابل سعودیها بایستد، چرا که هم در واشنگتن و هم در تهران غیرقابل دفاع است. اما به این معنی است که واشنگتن باید در رویکرد خود در قبال ریاض محتاطتر باشد و تجدید نظر کند زیرا سیاستهای فرقهگرایانه آل سعود با وجود تلاشهای اخیر بینالمللی میتواند مذاکرات صلح در خصوص سوریه و یمن را تضعیف و افراطیگری را تقویت کند.