عراقچی گفت: معتقدیم طرف مقابل به تعهدات خود تاکنون برای اجرایی کردن برجام عمل کرده است.
به گزارش آفتاب، سید عباس عراقچی، عضو ارشد تیم مذاکره کننده هستهای کشورمان روز چهارشنبه در نشستی در خانه اندیشمندان علوم انسانی گفت: یکی از نگرانیهای ایران در زمینه اجرای برجام این بود که لغو تحریمها واقعا در عمل صورت میگیرد یا خیر؟ این نگرانی با تدوین و تکمیل آییننامه یا راهنمای لغو تحریمها که مجموعه سوال و جوابهای محتمل است رفع شده است.
او گفت که آژانس اکنون در حال راستیآزمایی اقدامات و تعهدات ایران طبق برجام است و قرار است تا روز جمعه این کار را انجام دهد. و احتمالا روز شنبه یا یکشنبه روز اجرای برجام خواهد بود. روز اجرای برجام توسط خانم موگرینی و آقای ظریف در بیانیهای مشترک اعلام میشود. البته این که وزیران خارجه به طور تشریفاتی جمع شوند و اجرای برجام را اعلام کنند در دست بررسی است که هنوز این برنامه قطعی نیست و در حال رایزنی هستیم.
عراقچی همچنین اعلام کرد که حمید بعیدینژاد به همراه گروهی از کارشناسان شب گذشته برای برخی رایزنیهای نهایی به وین سفر کرده است.
معاون ظریف اعلام کرد که برنامه ۱۵ ساله بلندمدت برنامه هستهای ایران از سوی سازمان انرژی اتمی تدوین و به آژانس ارایه و ثبت شده است.
این عضو تیم مذاکره کننده هستهای در ادامه سخنانش گفت: بعد از توافق 23 تیرماه 1394 تا الان راه طولانی و کارهای سختی انجام شده است. در فاصله چند ماه (90روز) کشورهای 1+5 مراحل قانونی کردن برجام را انجام دادند و ما نیز در مجلس و شورای عالی امنیت ملی و در نهایت با نامه تاریخی مقام معظم رهبری که الزاماتی را در آن مطرح کردند بر برجام صحه گذاشتیم. بعد از روز تصویب دو طرف تعهدات خود را در چارچوب اجرایی کردن برجام شروع کردند و طرف مقابل به تدریج از مهرماه سال جاری تاکنون به آنچه که باید انجام میداده است عمل کرد.
او ادامه داد: یکی از مهمترین کارهایی که طرف مقابل باید انجام میداد تدوین اصول راهنمای رفع تحریمها بود تا در دسترس عموم قرار گیرد که انصافا کار پیچیدهای بود چرا که تحریمها شبکهای پیچیده به لحاظ شکل و لایههای مختلف دارد. کمیتهای اقتصادی متشکل از چند نفر در مراجع و وزارتخانههای مختلف برای مذاکره با آمریکاییها و بررسی اصول راهنمایی رفع تحریمها تشکیل شد که پس از مذاکراتی بسیار سخت در نهایت روز شنبه گذشته این مذاکرات به نتیجه رسید که در آن مجموعه آییننامههایی به طور مفصل و طولانی تنظیم شدند و نزدیک به 200 صفحه است به دست آمده. در این آیین نامه آنچه قرار است در صحنه عمل اتفاق افتد توضیح داده شده است.
عراقچی ادامه داد: در شیوهنامه یا همان اصول راهنمای لغو تحریمها سوالات محتمل که معمولا شرکتها و اشخاص و موسسات مالی و تجاری به طور متقابل برای شروع روابط اقتصادی مطرح میکنند طرح و پاسخ داده شده است.
معاون وزیر خارجه کشورمان تصریح کرد: برخلاف برجام که زبانی پیچیده دارد و در برخی جاها ابهامات مختصری در آن وجود دارد. آییننامههای چگونگی لغو تحریمها با نثری سادهتر بیان شده است چرا که برجام به خودی خود نمیتواند ابهامات شرکتها و موسسات مالی و تجاری را برای از سرگیری روابط اقتصادی با ایران رفع کند.
وی گفت: یکی از مشکلات عمده بر سر راه این شرکتها تداخل تحریمهای اولیه و ثانویه است. براساس تحریمهای اولیه اتباع آمریکایی همچنان نمیتوانند با ایران به طور مستقیم همکاری داشته باشند اما برای روشنشدن ابهامات مثلا این سوال مطرح میشود که فرد آمریکایی کیست؟ یا شرکتی که بخشی از سهامدارانش آمریکایی هستند و یا در آمریکا قرار دارد اما سهامدارانی اروپایی هم دارد میتواند با ایران معامله کند یا خیر و مواردی از این دست.
معاون وزیر خارجه کشورمان تاکید کرد: لیست سوالات در راهنمای اصول لغو تحریمها لیست بستهای نیست و در آینده چنانچه سوال و جوابی طرح شود به آن اضافه خواهد شد.
عراقچی تاکید کرد: یکی از مهمترین نگرانیهای جدی ما این بود که لغو تحریمها همان طور که در کاغذ صورت گرفته در عمل هم اتفاق میافتد یا خیر. با به دست آمدن اصول راهنمای لغو تحریمها این نگرانی برطرف شده و این اصول در روز اعلام اجرایی شدن برجام در سایت وزارت خزانهداری آمریکا منتشر میشود و هم چنین سایت اتحادیه اروپا آن را به طور رسمی منتشر میکند.
این عضو ارشد تیم مذاکره کننده هستهای کشورمان با اشاره به برخی تلاشها در آمریکا برای اعمال محدودیت در لغو تحریمها خاطرنشان کرد: بیانیهای که دفتر رییسجمهور آمریکا روز گذشته منتشر کرد مبنی بر این که رییسجمهور هر قانونی که اجرای موفق برجام را مانع شود وتو میکند سند بسیار مهمی است. همچنین در قانون مربوط به محدودیت صدور ویزا وزیر خارجه آمریکا در نامهای به آقای ظریف اعلام کردند که دولتش آن را به گونهای اجرا میکند که صدمهای به روند لغو تحریمها وارد نشود. در عین حال اگر به آن چه گفتند عمل نکنند برجام را لغو کردهاند. یکی از ابزارهای مهمی که میتواند قوانین ضد برجام را متوقف کند اختیارات رییسجمهور آمریکاست که میتواند راسا اقدام به متوقف کردن آن قانون کند.
معاون وزیر خارجه با بیان این که 1+5 به تعهد خود در رابطه با بسته شدن پرونده PMD که یکی از پیچیدهترین پروندههای تاریخ سیاسی ایران است عمل کردند افزود: این پرونده مجموعهای از اسناد جعلی و غیرجعلی که فعالیتهای هستهای ایران را دارای ابعاد نظامی عنوان میکرد بود و خواستار همکاری فوری و حیاتی ایران برای روشن شدن این موضوع طی 12 قطعنامه در شورای حکام شده بودند. برخلاف باور خیلیها این پرونده بسته شد و بسته شدن آن آنقدر برای ما مهم بود که دو کار حساس خود را موکول به بسته شدن این پرونده کردیم.
او ادامه داد: یکی از نگرانیهای دیگر ما بحث برنامههای موشکیمان بود اما با تست موشک عماد همه تردیدها پایان یافت. آمریکاییها و اروپاییها به صراحت اعلام کردند که برجام با تست موشک عماد نقض نشده است و این به داخل و خارج ثابت شد که برنامه موشکی ما ربطی به برجام ندارد هرچند میتواند با قطعنامه 2231 تناقض داشته باشد.
عراقچی تاکید کرد: واقعیت نشان میدهد که برجام در مسیر خود در حال حرکت است.
وی با طرح این پرسش که چه چیز باعث شده که ما بگوییم طرف مقابل به همه تعهداتش عمل کرده است؛ آیا غربیها آدمهای خوب و شریفی شدهاند؟ گفت: آن چه باعث شد طرفهای ما پای مذاکره و توافق بیایند و برنامه غنیسازی ایران را به رسمیت بشناسند و بعد از سالها کشورها را به همکاری هستهای با ایران تشویق کنند، قدرت درونی ایران است. واقعیت درونی ذاتی و اکتسابی قدرتمندی ایران در عرصههای مختلف باعث شد که آنها حاضر به مذاکره شوند. ما توانستیم با توانمندی خود در برابر تحریمها مقاومت کنیم هرچند هزینه زیادی برای ما در بر داشت اما نتوانستند ما را فلج کرده و یا به عقب برانند. همچنین به لحاظ دفاعی به جایی رسیدیم که کسی جرات حمله به ایران را نمیکند. بنابراین تا وقتی این قدرت را حفظ کنیم برجام سر جای خودش خواهد بود؛ اما اگر ببینند ضعیف شدیم برجام را نقض خواهند کرد.
او گفت: آنها میدانند توانمندی هستهای ایران بومی است و میدانند که اگر در بازطراحی راکتور اراک کمک نکنند خودمان قدرت ساخت آن را داریم بنابراین مجبورند همکاری کنند. معتقدم تضمین پایبندی آنها به تعهداتشان در برجام توانمندی درونی ماست که موجب احترام آنها به ما میشود.
وی با اشاره به دستگیری تفنگداران آمریکایی که روز گذشته در آبهای ایران اتفاق افتاد گفت: این که امروز ایران شناور یک ابرقدرت را متوقف، پرسنل آن را دستگیر و سپس با بررسیهای لازم آنها را آزاد میکند نشاندهنده قدرت ایران است.
این عضو ارشد تیم مذاکره کننده هستهای کشورمان گفت: یکی از مولفههای قدرت در ایران در چارچوب مذاکرات هستهای کشف شد و آن قدرت دیپلماتیک ایران بود. اگر کانالهای دیپلماتیک نبود در همین بحث شناور معلوم نبود چه اتفاقی میافتاد. به شیوه گذشته طرف مقابل از طریق رسانهها حرف میزد و ما هم متقابلا پاسخ میدادیم و معلوم نبود چه میشود. ممکن بود بحرانی به وجود آید که نمیشد بحران را جمع کرد. در عمل پرسنل شناور آمریکایی ابتدا رفتار غیرحرفهیی داشتند اما در نهایت رفتارشان مناسب شد و ما هم چنین موضوع حساسی را به واسطه دیپلماسی با بهترین شکل حل و فصل کردیم. بنابراین معتقدیم قدرت بدون دیپلماسی مسیر خود را پیدا نمیکند.
او گفت: ایران درباره آبهای داخلی و امنیت مرزهایش با کسی شوخی ندارد. اگر هر خارجی متعرض شود نیروهای مسلح ما به وظایف خود عمل میکنند و در کنار آنها وزارت خارجه هم به وظایف دیپلماتیک خود عمل میکند تا سو تفاهمها به بحران تبدیل نشود.
معاون وزیر خارجه ادامه داد: این که کشوری با 6 کشور بزرگ مذاکره کند و از منافعش دفاع کند امر کوچکی نیست. نه این که ما افراد خاصی باشیم و یا تحفه باشیم ما محصول 35 سال تجربه در انقلاب اسلامی هستیم. در ماجرای برجام توانمندی دیپلماتیک خود را نشان دادیم. معتقدم مولفههای قدرت به طور ذاتی و اکتسابی اگر در مولفههای چون ذهن استراتژیک، اراده سیاسی و گفتمان ضرب شوند میتوانیم در صحنه بین الملل بازیگری کنیم و به نظر من اینها در ایران الان جمع شده است. ما از گفتمان ضد سلطه برخورداریم که در دنیا حرف برای گفتن دارد.
او در ادامه در پاسخ به سوالی خاطرنشان کرد: تحریمهایی که براساس برجام برداشته میشود دیگر نمیتواند تحت عناوین مختلف بازگردانده شود. ما تحرکات کنگره را به دقت رصد می کنیم و چنانچه چنین اتفاقی بیفتد خلاف برجام است.
عراقچی در ادامه در پاسخ به سوال دیگری گفت: برجام قرار است زنجیرها را از پای اقتصاد ایران باز کند اما شکوفا کردن اقتصاد به خودمان بستگی دارد. معتقدم ما در دوران پسابرجام میتوانیم با قدرت بیشتر به سمت یک بازیگر و قدرت جدی بینالمللی شدن حرکت کنیم.
معاون ظریف در رابطه با راکتور اراک نیز گفت: ما در رابطه با اراک از این نظر که اطمینان یابیم طرفهای مقابل برای مدرنسازی اراک به تعهدات خود عمل می کنند سعی کردیم تضمینهای لازم را با عقد قراردادها و امضای اسنادی بگیریم. قرارداد اصلی بازطراحی اراک با یک شرکت ایرانی بسته شده است یعنی اگر آنها در هر صورتی نیایند و وارد کار نشوند شرکت ایرانی کار را تمام میکند و ما این توانایی را داریم.
وی درباره لغو تحریمها خاطرنشان کرد: قبلا هم گفتهایم همه تحریمها برداشته نمیشود بلکه فقط تحریمهای مرتبط با مساله هستهای برداشته میشوند. برداشته شدن تحریمهای اولیه منوط به مذاکره با آمریکا در رابطه با روابط دوجانبه است. در این چارچوب تبادل دلار تحریم اولیه محسوب میشود. ماهیت روابط ایران و آمریکا همان طور که بوده است باقی میماند. قصد ما نه شراکت با آمریکاییها بوده است نه رفاقت. ما میخواستیم یک بحران را مدیریت کنیم و برای آن راه حل پیدا کنیم و فعلا کسی نیتی برای برقراری رابطه دوجانبه با آمریکا ندارد.
این دیپلمات عالی رتبه ایرانی افزود: تحریمهایی که باقی میمانند بسیار کمتر از تحریمهایی است که برداشته میشوند. شاید حدود 80 درصد تحریمها مرتبط با موضوع هستهای هستند که برداشته میشوند. البته در رابطه با تحریمهای اولیه نیز در زمینه اجازه فروش هواپیما، صادرات مواد غذایی و فرش به آمریکا و اجازه به شرکتهای فرعی آمریکایی که بتوانند با ایران کار کنند داده شده است.
او در خصوص فروش آب سنگین به آمریکا نیز گفت: ما مقدار مورد نیاز برای مصرف خود و حتی دو برابر آن را در خصوص آب سنگین طبق برجام در اختیار داریم. مازاد را طبق برجام برای فروش عرضه میکنیم. الان حدود 40 تن مازاد داریم و عرضه کردیم و خود آمریکاییها گفتند که آن را میخریم. ما در این رابطه مشکلی نداریم و مذاکرات آن در حال انجام است و تا قبل از اجرای برجام تکلیف آن مشخص میشود.
معاون وزیر خارجه در پاسخ به این که پس از سالها چه تضمینی وجود دارد که طرفها به تعهداتشان طبق برجام پایبند باشند؟ گفت: ممکن است کسانی که امضا کننده برجام بودند و یا دولتها تغییر کنند اما تعهدات در جای خود باقی است. مثل قرارداد 1975 که ما اجازه نمیدهیم کوچکترین خللی در آن با وجود تغییرات سیاسی ایجاد شود.
وی گفت: معتقدم تا وقتی جمهوری اسلامی ایران نقض برجام را مشاهده نکند به اجرای آن پایبند است مگر آن که یکی از دو طرف به هر دلیلی تصمیم بگیرد برجام را به هم بزند.
عراقچی در رابطه با لابی صهونیست و تاثیرگذاری بر برجام گفت: سعودیها هزینه سنگینی در کنگره پرداخت کردند تا نمایندگان کنگره را راضی کنند مانع از وتوی رییسجمهور شوند. ما اخبار قطعی در این رابطه داریم که آنها برای هر نماینده کنگره 3 میلیون دلار کنار گذاشتند و صهیونیستها نیز پولی و غیرپولی لابی کردند.
عراقچی در رابطه با تنش جدید ایجاد شده میان ایران و عربستان و تاثیر آن بر برجام گفت: معتقدم این موضوع تاثیری بر برجام ندارد. نه ما بنا داریم تاثیر آن را بپذیریم و نه طرفهای مقابل.
او در پاسخ به این که آیا قطع رابطه عربستان با ایران به دلیل تاثیرگذاری بر برجام بوده است گفت: نمیدانم باید در این رابطه از نهادهای ذیربط پرسید اما شوکی بود که وارد شد و رد شد. در عین حال ما اجازه نمیدهیم عوامل خارجی اراده خود را به ما تحمیل کنند.
وی در پاسخ به این که آیا ایران هم در کنگره آمریکا برای رسیدن به اهدافش لابی میکند؟ گفت: ما در آمریکا لابی نداریم با وجود آن که استعدادش را داریم و جمعیت ایرانیها در آمریکا اقداماتی را به طور خودجوش سامان میدهند اما کار مهمتر ما این بوده است که فضاسازی رسانهیی کنیم. آقای ظریف با توجه به شناخت فضای سیاسی و رسانهیی آمریکا مثل مقاله اخیری که در نیویورک تایمز منتشر کردند اثرگذاریهایی را داشتند. همچنین از شیوههای مختلف رسانهیی مثل استفاده از فضاهای مجازی مثل توییتر باعث شد تا در برخی مواقع جنگ رسانهیی با آمریکاییها را ببریم. در طی مذاکرات همواره بین هیات ما و هیات آمریکاییها جنگ رسانهیی وجود داشته است و به دقت یکدیگر را رصد میکردیم. سخنگوی فارسی زبان وزارت خارجه آمریکا کارش رصد فضای داخلی ایران بود و به خوبی این کار را انجام میداد. ما هیچ وقت در مذاکرات از هیچ چیز کم نیاوردیم. نه در سطح رسانه و نه در مذاکرات. یک بار نشد که یک نفر در طرف مقابل صدایش را بلند کند و آقای ظریف و یا دیگر اعضای هیات ایرانی بلندتر فریاد نزنند. در هیچ جهت ما از طرفهای خودمان کم نیاوردیم.
عراقچی در رابطه با بازدارندگی هستهای و تاکید برخی در کشور به داشتن مواد هستهای و یا راکتور اراک در چارچوب قبلی خود گفت: کسانی که معتقدند مواد غنیشده بازدارندگی میآورد و با از دست دادن آن ما بازدارندگیمان را از دست میدهیم قطعا اشتباه میکنند. بازدارندگی اصل قوی در روابط بینالملل است اما ما مواد هستهایمان را از کسی نگرفتهایم که با از دست دادن آن قدرتمان را از دست بدهیم و یا در رابطه با اراک ما به خودمان متکی هستیم. به نظر من چنین افرادی با مفهوم بازدارندگی آشنا نیستند.
معاون وزیر خارجه تاکید کرد: آن چه فسخ شدنی در ایران نیست منافع ملی و امنیت ملی کشور است. اگر احساس کنیم برجام امنیت ملی ما را به خطر انداخته تاکیدی بر پایبندی به آن نخواهیم داشت. آن چه به آن پایبندیم منافع و امنیت ملیمان است.