آفتابنیوز : روزنامه رای الیوم در گزارشی به قلم "زهیر أندراوس" به بررسی روابط رژیم اسرائیل و دولت ترکیه در سایه تحولات منطقه پرداخت و نوشت: همه دلایل و نشانهها حاکی است که - با پایان یافتن مذاکرات محرمانه بین تل آویو و آنکارا و امضای تفاهم نامهای اولیه بین آنها که براساس آن، همه شروط اسرائیل برآورده می شود و آنکارا از برخی شروط خود دست می کشد- دوطرف بعد از "خصومتی" پنج سال و نیمه در مسیر آشتی گام برمی دارند.
به گزارش تسنیم، در همین راستا، روزنامه صهیونیستی یدیعوت آحارانوت در شماره امروز یکشنبه خود به نقل از منابع سیاسی بلندپایه در تل آویو نوشت: آنکارا کان دیزدار سفیر جدید خود در تل آویو را انتخاب کرده است. وی یک دیپلمات کارکشته است که پست های متعددی در دستگاه دیپلماسی ترکیه داشته است. او امروز پست دبیرکلی وزارت خارجه ترکیه را در دست دارد.
علاوه بر این، یدیعوت آحارانوت به نقل از این منابع افزود: بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل در اقدامی که نادر توصیف شده است، گفت وگویی مطبوعاتی با خبرگزاری ترکیه داشت و در آن درخصوص عادی شدن روابط بین دوطرف ابراز امیدواری کرد.
با این وجود، روزنامه صهیونیستی یدیعوت آحارانوت اشاره کرد: نتانیاهو که در کنفرانس اقتصادی داووس شرکت کرد، با احمد داود اوغلو نخست وزیر ترکیه که در این اجلاس شرکت کرده بود، ملاقاتی نداشت.
این روزنامه به نقل از منابع یاد شده افزود: پیش بینی های اسرائیل نشان می دهد که از سرگیری روابط عادی در طول چند روز یا هفته ممکن است انجام شود. برای فهم درست مسائل باید متذکر شویم که چند روز پیش – درسایه انزوای ترکیه و وخامت روابطش با همه کشورهای همجوارش- رجب طیب اردوغان نخست وزیر ترکیه دَم اسرائیل را دید و از تل آویو برای آشتی دعوت کرد. اردوغان در گفتگویش با خبرنگاران تصریح کرد که خاورمیانه از عادی سازی روابط دوطرف سود زیادی خواهد برد. او اویل ماه جاری میلادی نیز گفت همانطور که اسرائیل نیاز به ترکیه در خاورمیانه دارد، ترکیه نیز نیاز به اسرائیل دارد. اردوغان خواهان گام برداشتن در راستای عادی سازی روابط بین دو طرف شد.
اما این موضع ترکیه نه تنها با برخورد سرد کامل اسرائیل بلکه با تسمخر شدید آن همراه شد؛ بویژه که این موضع ترکیه شامل شرط شکستن محاصره نوار غزه است؛ امری که انجام آن از سوی اسرائیل محال است. اسرائیل نیز به نوبه خود شروطی را برای ترک ها تعیین کرد. سپس معلوم شد که آنکارا به طور کامل به این شروط - از جمله دست برداشتن از شرط شکستن محاصره فلسطینی ها - تن داده است؛ زیرا این موضوع در تفاهم مورد توافق دوطرف –آنگونه که تل آویو اعلام کرد- نیامد.
شبکه ده تلویزیون اسرائیل به نقل از منابع سیاسی بلندپایه در تل آویو فاش کرد که روابط بین اسرائیل و ترکیه – بعد از دیدار سری روزهای گذشته یوسی کوهین رئیس شواری امنیت اسرائیل و رئیس تازه منصوب شده موساد اسرائیل با فریدون سینزلی اوغلو معاون وزیر خارجه ترکیه در سوئیس- در آستانه تحولی تاریخی است. همین منابع نیز در گفت وگو با شبکه تلویزیون ده اسرائیل وجود یک تفاهم نامه اولیه درباره مفاد آشتی تاریخی بین دوطرف را برملا کردند.
این شبکه تلویزیونی در گزارش خود که سایر رسانه های اسرائیلی آن را بعدا تایید کردند، به مفاد مورد توافق دوطرف اشاره کرد که شامل بازگشت سفرای دوطرف به آنکارا و تل آویو، موافقت ترکیه با لغو شکایت قضایی علیه نظامیان و افسران ارتش اسرائیل در ارتباط با حمله اسرائیل به کشتی مرمره در ماه مه سال 2010 ، موافقت اسرائیل با تاسیس صندوقی خیریه برای زیان دیدگان کشتی مرمره و آمادگی ترکیه برای جلوگیری از آنچه این منابع سیاسی بلندپایه در تل آویو آن را فعالیت های تروریستی علیه اسرائیل از خاک ترکیه خواندند، است.
مفاد مورد توافق دوطرف همچنین شامل موافقت ترکیه با عبور خط لوله گاز اسرائیل از طریق خاک ترکیه، جلوگیری از ورود و اقامت صلاح العاروری از رهبران جنبش حماس در ترکیه است؛ خصوصا که اسرائیل العاروری را به طراحی عملیات نظامی علیه خودش در مقر اقامتش در آنکارا متهم می کنند. در پایان نیز، این منابع در تل آویو بر موافقت دوطرف برای بحث و گفت وگو درباره خرید گاز اسرائیل از سوی ترکیه تاکید کردند.
بعد از افشای تفاهم نامه یاد شده، رسانه های اسرائیل به توضیع مفاد و تکمیل آن پرداختند. روزنامه صهیونیستی هاآرتص تاکید کرد که عبارت جلوگیری از فعالیت های تروریستی در خاک ترکیه بدان معنا است که آنکارا با شرط اسرائیل برای جلوگیری از فعالیت های حماس در ترکیه به طور کلی موافقت کرده است. این امر همچنین به معنای اخراج صالح العاروری است که اسرائیل وی را به آنچه "فعال کردن و حمایت مالی از هسته های تروریستی" در کرانه باختری می خواند، متهم می کند. این روزنامه به نقل از یک منبع اسرائیلی بلندپایه نوشت که تل آویو با پرداخت 20 میلیون دلار به قربانیان ترک که در کشتی مرمره در سال 2010 میلادی جان خود را از دست دادند، موافقت کرده است.
اما مهمترین نکته، همان عاری بودن این تفاهم نامه دوجانبه از شرط اصلی آنکارا است که در طول سالهای گذشته بر آن پافشاری می کرد و همین امر هم مانع از برقراری آشتی بین آنکارا و تل آویو شد؛ یعنی برداشته شدن محاصره نوار غزه. حتی اردوغان چند روز پیش این شرط را (برداشته شدن محاصره غزه) به عنوان یک شرط اساسی برای عادی سازی روابط در چارچوب بیانیه همنوایی با تل آویو مطرح کرد. این تفاهم نامه بدان معناست که اسرائیل شروط خود را همانطوری که بود، تحمیل کرد؛ درحالی که ترکیه از یکی از مهمترین شروط خود(رفع محاصره غزه) دست برداشت.
یوسی کوهین با ترک ها به عنوان رئیس شورای امنیت اسرائیل مذاکره کرد؛ درحالی که وزارت خارجه اسرائیل که هدایت آن را خود بنیامین نتانیاهو برعهده دارد، در میسر مذاکرات غایب بود و به نوشته هاآرتص، فقط از طریق گزارش های رسانه ها، از مسئله مطلع شده است.