یاس آمریکا از روابط نزديك هند و ايران
آفتاب‌‌نیوز : 
اكنون دكتر پراساد در آپارتمان خود در حومه بمبئي در مورد اتهام وارد شده به او توسط ايالات متحده با عصبانيت سخن مي‌گويد. وي در حالي كه چاي شيرين هندي مي‌نوشد، مي‌گويد: اينها «ساخته و پرداخته يك ذهن بيمار است.»
دكتر پراساد 65 ساله خود را در يك بازي گران امنيتي و سياسي انرژي، كه توسط دولت جرج دبليو بوش براي محدود كردن خواسته‌هاي هسته‌اي ايران به راه افتاده، گرفتار مي‌بيند.
هندوستان به سرعت روابط اقتصادي و استراتژيك خود را با ايران افزايش داده است و همين مساله مايه دلخوري ايالات متحده به‌عنوان مانعي در راه كوشش‌هاي واشنگتن براي به انزوا كشاندن تهران شده است.
نياز فوري براي تأمين تقاضاي روبه تزايد هندوستان به نفت و گاز، عامل كليدي روابط دوستانه با ايران مي‌باشد. دهلي‌نو به يك پروژه خطوط نفتي 4 ميليارد دلاري (06/3 يورويي) با تهران به‌عنوان بخشي از شكوفايي همكاري استراتژيك كه هندوستان اميدوار است در نهايت نيمي‌از نيازهاي اين كشور را به گاز طبيعي تأمين نمايد، رسميت بخشيد. هر دو كشور همچنين با يكديگر توسعه پروژه‌هاي جاده‌اي، بندري و راه‌آهن به منابع غني كشورهاي آسياي مركزي، همكاري نزديكي دارند و سطح تجارت ميان بخش‌هاي خصوصي دو كشور را به ميزان چشمگيري ارتقا مي‌بخشند.
استقبال مشتاقانه دهلي‌نو از ايران، نمونه ممكن از نمايش محدوديت حق انتخاب واشنگتن براي به انزوا كشاندن تهران است. نفوذ دولت بوش در هندوستان، باتوجه به اين واقعيت كه ايالات متحده خود در طلب افزايش روابط تجاري و دفاعي با دهلي‌نو است، كاهش يافته است.
هندوستان در حال حاضر يكي از كشورهايي است كه سريع‌ترين رشد اقتصادي را دارد و ميزبان هزاران شغل خارجي براي كشور چند مليتي آمريكاست. ايالات متحده و هندوستان همچنين، تبادل اطلاعات در مورد موشك‌هاي دفاعي و تكنولوژي هسته‌اي غيرنظامي‌را به‌عنوان بخشي از گسترش روابط استراتژيك خود آغاز كرده‌اند، و واشنگتن متعهد شده است كه همكاري در اين دو زمينه را سرعت بخشد.
وزير امورخارجه ايالات متحده، كاندوليزارايس، «نگراني‌ها» در مورد پروژه خطوط نفتي ايراني‌ها با دولت هندوستان را مطرح كرده است. وزير امورخارجه هندوستان، ناتوارسينگ در پاسخ خبرداد كه دهلي‌نو هيچ «مشكلي» با تهران ندارد.
با اين وجود، رايس به هندوستان پيشنهاد كمك براي گسترش راكتورهاي هسته‌اي غيرنظامي‌را داد و تمايل واشنگتن براي فروش جت‌هاي جنگنده اف – 16 را اعلام كرد.
ايالات متحده همچنين اخيراً با كوشش‌هاي اتحاديه اروپا براي يافتن راه‌حلي ديپلماتيك براي وضعيت بغرنج ايران و ايجاد انگيزه براي تهران در صرف‌نظر از برنامه‌هاي سوخت هسته‌اي، موافقت كرد. در هر صورت، ايران رسماً اظهارداشته است كه اين كشور هرگز از توان غني‌سازي هسته‌اي خود دست نخواهد كشيد.
واشنگتن با نگراني‌هاي فزاينده به دليل شكوفايي روابط ميان ايران و هندوستان، دهلي‌نو را براي هرگونه نشان حمايت از خواسته‌هاي هسته‌اي تهران، مورد مواخذه فوري قرار مي‌دهد.
دكتر پراساد و ديگر دانشمند هسته‌اي هندوستان، چاد‌هاري سورندار در ماه سپتامبر براساس قانون ايالات متحده، توسط وزارت خارجه با ادعاي تجهيز ايران به تكنولوژي كه «مي‌تواند موضوع همكاري براي گسترش سلاح‌هاي كشتار جمعي باشد.» احضار شدند. اين اشخاص كه هر دو سابقاً روساي شركت دولتي انرژي هسته‌اي هندوستان بودند، اكنون اجازه ورود به ايالات متحده و نيز معامله با هيچ‌يك از شركت‌هاي آمريكا را ندارند. اين مجازات‌ها به ميزان زيادي تشريفاتي هستند، زيرا هيچكدام از آنها قبلاً معامله‌اي در ايالات متحده انجام ندادند. به‌نظر مي‌رسد واشنگتن آماده اعمال جدي سند عدم غني‌سازي، بدون توجه به هر رويداد سياسي باشد.
يك مقام رسمي‌دولت آمريكا گفته است كه معني زيادي در اين مورد كه دكتر پراساد پس از بازنشستگي ايراني‌ها را براي بكارگيري تكنولوژي هسته‌اي راهنمايي كرده است، وجود دارد. و يك مقام ارشد آمريكايي، كارشناس روابط ايالات متحده و هندوستان نيز گفت: در اين مورد ايالات متحده عقيده دارد كه «همه مردم گناهكار هستند مگر خلاف آن ثابت شود.»
هر دو دانشمند هسته‌اي هندي به شدت ادعاي كمك به فعاليت سلاح‌هاي هسته‌اي ايران را رد كرده‌اند. دكتر پراساد گفت: برخي از سفرهاي او به ايران، مأموريت از سوي آژانس بين‌المللي انرژي اتمي‌بوده است. وي گفت: برخي ديگر نيز براي مشاوره خصوصي در مورد استفاده صلح‌آميز راكتور بوشهر بوده كه يكي از تأسيساتي است كه دولت بوش ادعا مي‌كند براي توليد بمب اتمي‌مورد استفاده قرار مي‌گيرد.
دولت هندوستان نيز اعلام كرده است كه اين دو فرد بي‌گناه هستند و موضوع پيش‌آمده به گرمي‌روابط ايالات متحده و هندوستان لطمه می زند.. وزارت امورخارجه هندوستان اعلام كرد «از دولت آمريكا خواسته شده است كه اين امر را مورد تجديدنظر قرارداده و تحريم وضع شده را لغو كند.
هندوستان كه مي‌گويد از هرگونه رخنه اسرار هسته‌اي جلوگيري مي‌كند، از روند گسترش همه‌جانبه تشنج‌زدايي با ايران حمايت می كند. مقامات رسمي‌هندوستان مي‌گويند كه آينده نيازهاي انرژي و استراتژيك آنها چنان به تهران وابسته شده است كه نمي‌توان ريسك قطع روابط را پذيرفت. يكي از سياستگذاري‌هاي كليدي هندوستان در خاورميانه، براي متقاعدسازي واشنگتن متمركز شده است تا به تهران به‌عنوان يك محور اصلي بالقوه ثبات منطقه بنگرد.
براهماچلاني، تحليل‌گر استراتژيكي اعتراف مي‌كند كه «ايران به يك موضوع بحث‌انگيز ميان ايالات متحده و هندوستان تبديل شده است.» وي كه مشاور دولت هندوستان در مسائل امنيتي است مي‌گويد: «ايران مهمترين منبع تأمين نفت و گاز براي هندوستان است. ما خواستار انزواي ايران نيستيم.»
روابط هندوستان و ايران عميق است. ایرانیان كه از سال‌هاي 1400 تا 1700 برشبه جزيره هند حاكم بودند، بسياري از جنبه‌هاي فرهنگ ايراني را به هندوستان وارد كردند. زبان فارسي زبان دربار هندوستان شد و معماري ايراني توسط بسياري از فرمانروايان مغول در بناهاي تاريخي از جمله تاج محل، نمود پيدا كرد. امروزه تقريباً 20 ميليون هندي پيرو مذهب شيعه هستند.
در دهه‌هاي اخير، روابط ميان هندوستان و ايران همواره بدون مشكل نبوده است. دهلي‌نو به‌دليل حمايت‌هاي ايران از پاكستان در طول جنگ‌هاي 1965 و 1971 ميان هند و پاكستان در دوران شاه سابق ايران، خشمگين بود و پس از خروش انقلاب اسلامي‌سال 1979 در ايران نيز، همبستگي ميان دهلي‌نو و تهران عملاً سرد بود.
دكتر پراساد مي‌گويد باتوجه به اين قرائن است كه روابط خود با برنامه‌هاي هسته‌اي ايران را آغاز كرد.
اين دانشمند متولد حيدرآباد مي‌گويد: بيش از پول، اشتياق حرفه‌اي بود كه اساساً وي را به سوي راكتور بوشهر كشاند. او مي‌خواست ببيند راكتوري كه نزديك به 30 سال فعال نبوده است، چگونه بازسازي شده است.
بخشي از اين راكتور توسط شركت آلماني زيمنس تكميل شد، اما دانشجويان مسلمان، پس از سقوط شاه در اواخر دهه 1970 و جايگزيني حكومت اسلامي، آنها را اخراج كردند، تأسيسات بوشهر در زمان جنگ ايران و عراق در سال‌هاي 1980 تا 1988 نيز از بمباران‌ها آسيب ديد. تنها در چند سال اخير بود كه يك شركت دولتي روسيه اقدام به بازسازي اين تأسيسات كرد.
دكتر پراساد مي‌گويد: وي به‌عنوان عضوي از تيم آژانس بين‌المللي انرژي اتمي‌كه توسط كارشناسان هسته‌اي ايراني در مورد تكنيك‌هاي مديريتي نيروگاه رهبري مي‌شد، به ايران سفر كرده است. اين سفر حدود دوهفته به طول انجاميد و شامل يك سفر كاري به سايت بوشهر بود.
اين دانشمند مي‌گويد: وقتي ايران را كشوري پيشرفته با منابع طبيعي گسترده يافت، تعجب كرد. او همچنين متوجه شد كه زنان ايراني كاملاً آزاد هستند. وي مي‌گويد: «آنها در ادارات كار مي‌كنند. از بعضي جهات [ايران] كشوري كاملاً پيشرفته است.
دكتر پراساد مي‌گويد: پس از بازنشستگي در سال 2000، سه يا چهار بار ديگر به ايران سفر كرده است كه در مورد توان بخش خصوصي مشاوره كند. او توضيح مي‌دهد كه كارش در آنجا «تفسير موارد ايمني» بوده است. در آن سفرها دكتر پراساد در يك مسافرخانه نزديك كارخانه اقامت كرده و شاهد كار تعداد زيادي روس در نيروگاه بوده است.
او مي‌گويد كارخانه هنوز آثار خرابي‌هاي بمب‌هاي جنگ ايران و عراق را بر چهره دارد و مشاهده كرده است كه روس‌ها علاوه بر مدرن سازي تأسيسات كارخانه، يك راكتور و يك دستگاه ژنراتور تقويت كننده جديد كار گذاشتند.
كارشناسان هسته اي در واشنگتن مي‌گويند فعاليت‌هاي دكتر پراساد در ايران، چيزي بيش از يك لطف بوده است. يك مقام رسمي‌دولت بوش كه در مورد امور غني سازي كار مي‌كند، مي‌گويد شواهد محكمي‌وجود دارند كه دكتر پراساد و به ميزان كمتري دكتر سورندار، تكنولوژي مورد نياز براي توليد تريتيوم از راكتورهاي آب سنگين را ارائه كرده اند. اين راكتورها در هندوستان و كانادا يعني كشوري كه دكتر پراساد بورس تحصيلي سه ساله خود را در مورد تكنولوژي هسته اي آب در سال‌هاي دهه 1960 گذرانده است، به كار برده مي‌شوند.
تريتيوم كه يك ايزوتوپ راديواكتيو ئيدروژن است، خود توليد نور مي‌كند و در زمينه‌هاي تجاري به عنوان منبع توليد نور (منور) و امواج ديده باني مورد استفاده قرار مي‌گيرد. همچنين مي‌تواند قدرت انفجاري سلاح‌هاي هسته اي را افزايش دهد، در صورتي كه توسط انفجار يك وسيله هسته اي كه آن از پلوتونيوم يا اورانيوم تأمين مي‌شود، گرم و متراكم شود.
دكتر پراساد و دكتر سورندار هرگونه نقش خود در ارائه تكنولوژي تريتيوم را انكار مي‌كنند. دكتر پراساد تأكيد دارد كه ايالات متحده وي را هدف قرار داده است تا به دهلي نو هشدار دهد از روابط با تهران عقب نشيني كند. او مي‌گويد «اين كاملاً سياستگذاري انرژي است.» ايالات متحده در جست و جوي «كنترل روابط ميان ايران و هندوستان» است.
ترديدي وجود ندارد كه تقاضاهاي هندوستان و چين در مورد انرژي است كه درواقع حوادث سياسي در جنوب و آسياي مركزي را رقم مي‌زند. ايران، بزرگترين جايگاه حوزه گازي دنيا- لايه‌هاي ساحلي پارس جنوبي- و پنجمين ذخيره گاه بزرگ نفتي دنيا، تنها يك كشور از مرزهاي شمال غربي هندوستان فاصله دارد. در سال‌هاي اخير، تهران به شكلي جسورانه، سرمايه‌هاي خارجي را براي توليد نفت بيشتر جلب كرده است و در حالي كه تحريم‌هاي ايالات متحده از معامله كمپاني‌هاي نفتي آمريكايي با ايران، جلوگيري مي‌كند رقباي اروپايي نظير شركت ايتاليايي PA و شركت فرانسوي توتال به همراه شركت‌هاي چيني و هندي، مشتاقانه جاي خالي آنها را پر كرده اند.
شركت‌هاي چيني در ماه‌هاي اخير، معاملات بزرگي در مورد انرژي با ايران را تدارك ديده اند. در نوامبر كارخانه گاز و نفت دولتي Sinopec، زمينه‌هاي اوليه براي گسترش حوزه نفتي يادآوران در مقابل خريد سالانه دو ميليون تن از گاز مايع طبيعي ايران به مدت 25 سال را فراهم كرده است. در ماه مارس گذشته شركت zhuhai zhenrong يكي از چهار شركت‌هاي چهارگانه تجاري دولتي نفتي چين، يك يادداشت تفاهم با تهران براي واردات 110 ميليون تن LNG از ايران، براي مدت 25 سال به قيمت حدود 20 ميليارد دلار را امضا كرد.
در حال حاضر هندوستان 70 درصد نياز نفت خام خود را از طريق واردات تأمين مي‌كند، بنابر اعلام آژانس بين المللي انرژي در پاريس، اگر هندوستان همچنان آهنگ رشد حدود هفت درصد در سال را دنبال كند، اين مقدار تا سال 2030 به 90 درصد افزايش خواهد يافت.
منابع رسمي‌هندوستان مي‌گويند دهلي نو، ايران را يكي از تأمين كنندگان كليدي آينده خود به شمار مي‌آورد. در ماه ژانويه چهار شركت انرژي هندي يك معامله 40 ميليارد دلاري را براي واردات گاز مايع طبيعي و كمك به توسعه سه حوزه نفتي ايران، انجام دادند. چنين روابط گسترده اي در مورد انرژي، طرح خطوط چهار ميلياردي انتقال گاز از ايران از طريق پاكستان به هندوستان نيز دربر مي‌گيرد. طرح 15 ساله كه سرانجام به دهلي نو رسيد، با توجه به بهبود روابط ديپلماتيك ميان هندوستان و پاكستان و تقليل مسائل امنيتي، امسال آغاز مي‌شود.
وزير امور خارجه ايران، كمال خرازي، در تلاشي براي تسريع اتحاد اقتصادي ميان ايران و هندوستان از دهلي نو بازديد كرد. خرازي علاوه بر رفع موانع تجاري و مسافرتي، خواستار افزايش تجارت نرم افزار، سيمان و فولاد بود. او همچنين خواستار آن شد كه هندوستان و ايران براي ارتقاي امنيت و رشد انرژي، بخشي از بلوك تجاري بزرگتري را تشكيل دهند كه ايالات متحده و ديگر كشورهاي غربي از ورود به آن محروم باشند.
همكاري ميان هندوستان و ايران به حوزه استراتژيك ارتقا پيدا كرده است. در سواحل ايران، نزديك تنگه سرشار از نفت هرمز، دو ملت، يك شبكه ترانزيتي گسترده مي‌سازند كه بندر چابهار را به وسيله جاده و راه آهن به قلب مراكز تجاري از داخل افغانستان وصل كند. اين پروژه درواقع چابهار را به كشورهاي آسياي مركزي متصل كرده و آن را به يك نقطه ترانزيتي براي صدور انرژي در آينده از اين منطقه تبديل مي‌كند.
مقام‌هاي رسمي‌ايراني و هندي اظهار مي‌دارند كه درواقع بخش خصوصي اين تعهدات را به اجرا خواهند گذاشت. سادير رنگ نكار مدير يك شركت كشتي سازي هندي، مشتاق تجارت با ايران است. وي انتظار دارد اين شركت سودي چند ميليارد دلاري از طريق حمل گاز مايع طبيعي ايران به هندوستان در سال‌هاي آينده داشته باشد. آقاي رنگ نكار مي‌گويد: ايران «يك فرصت خوب براي ما به شمار مي‌آيد.»
شركت صادرات كريستالين كه يك شركت توليدي نساجي است مايل است وارد عمل شود. رئيس هيأت مديره آن كي شور شاه مي‌گويد كه در آوريل به تهران سفر مي‌كند تا ببيند آيا مي‌تواند ساخت يك كارخانه توليد صنعتي را كه مطابق انتظار و تقاضاي آن در ايران افزايش خواهد يافت پايه ريزي كند.
چنانچه بحران هسته اي مربوط به ايران ادامه پيدا كند، از مقامات رسمي‌هندوستان انتظار مي‌رود بحث‌هاي خود را ادامه دهند و ايالات متحده را وادار به تخفيف تنش با تهران كنند. آنها مي‌گويند كه مشتاق هستند تا نقش يك ميانجي را بازي كنند. يكي از مقامات رسمي‌بلند پايه هندوستان گفت: «ما از فرصت بهره گيري از روابط با ايران استفاده مي‌كنيم تا به كاهش تنش‌هاي جهاني كمك كنيم.»
دكتر پراساد دانشمند هسته اي كه مورد تنبيه واقع شده مي‌گويد بيشتر وقت خود را به نوشتن و مطالعه روزنامه‌هاي علمي‌خواهد گذراند. او مي‌گويد قصد سفر ندارد «با وجود راهي كه آمريكا در مورد كشورهاي مختلف در پيش گر فته و صحبت ازحمله به آنها، من از سفر به كشورهاي ديگر مي‌ترسم.»
اكنون دكتر پراساد در آپارتمان خود در حومه بمبئي در مورد اتهام وارد شده به او توسط ايالات متحده با عصبانيت سخن مي‌گويد. وي در حالي كه چاي شيرين هندي مي‌نوشد، مي‌گويد: اينها «ساخته و پرداخته يك ذهن بيمار است.» دكتر پراساد 65 ساله خود را در يك بازي گران امنيتي و سياسي انرژي، كه توسط دولت جرج دبليو بوش براي محدود كردن خواسته‌هاي هسته‌اي ايران به راه افتاده، گرفتار مي‌بيند.
هندوستان به سرعت روابط اقتصادي و استراتژيك خود را با ايران افزايش داده است و همين مساله مايه دلخوري ايالات متحده به‌عنوان مانعي در راه كوشش‌هاي واشنگتن براي به انزوا كشاندن تهران شده است.
نياز فوري براي تأمين تقاضاي روبه تزايد هندوستان به نفت و گاز، عامل كليدي روابط دوستانه با ايران مي‌باشد. دهلي‌نو به يك پروژه خطوط نفتي 4 ميليارد دلاري (06/3 يورويي) با تهران به‌عنوان بخشي از شكوفايي همكاري استراتژيك كه هندوستان اميدوار است در نهايت نيمي‌از نيازهاي اين كشور را به گاز طبيعي تأمين نمايد، رسميت بخشيد. هر دو كشور همچنين با يكديگر توسعه پروژه‌هاي جاده‌اي، بندري و راه‌آهن به منابع غني كشورهاي آسياي مركزي، همكاري نزديكي دارند و سطح تجارت ميان بخش‌هاي خصوصي دو كشور را به ميزان چشمگيري ارتقا مي‌بخشند.
استقبال مشتاقانه دهلي‌نو از ايران، نمونه ممكن از نمايش محدوديت حق انتخاب واشنگتن براي به انزوا كشاندن تهران است. نفوذ دولت بوش در هندوستان، باتوجه به اين واقعيت كه ايالات متحده خود در طلب افزايش روابط تجاري و دفاعي با دهلي‌نو است، كاهش يافته است.
هندوستان در حال حاضر يكي از كشورهايي است كه سريع‌ترين رشد اقتصادي را دارد و ميزبان هزاران شغل خارجي براي كشور چند مليتي آمريكاست. ايالات متحده و هندوستان همچنين، تبادل اطلاعات در مورد موشك‌هاي دفاعي و تكنولوژي هسته‌اي غيرنظامي‌را به‌عنوان بخشي از گسترش روابط استراتژيك خود آغاز كرده‌اند، و واشنگتن متعهد شده است كه همكاري در اين دو زمينه را سرعت بخشد.
وزير امورخارجه ايالات متحده، كاندوليزارايس، «نگراني‌ها» در مورد پروژه خطوط نفتي ايراني‌ها با دولت هندوستان را مطرح كرده است. وزير امورخارجه هندوستان، ناتوارسينگ در پاسخ خبرداد كه دهلي‌نو هيچ «مشكلي» با تهران ندارد.
با اين وجود، رايس به هندوستان پيشنهاد كمك براي گسترش راكتورهاي هسته‌اي غيرنظامي‌را داد و تمايل واشنگتن براي فروش جت‌هاي جنگنده اف – 16 را اعلام كرد.
ايالات متحده همچنين اخيراً با كوشش‌هاي اتحاديه اروپا براي يافتن راه‌حلي ديپلماتيك براي وضعيت بغرنج ايران و ايجاد انگيزه براي تهران در صرف‌نظر از برنامه‌هاي سوخت هسته‌اي، موافقت كرد. در هر صورت، ايران رسماً اظهارداشته است كه اين كشور هرگز از توان غني‌سازي هسته‌اي خود دست نخواهد كشيد.
واشنگتن با نگراني‌هاي فزاينده به دليل شكوفايي روابط ميان ايران و هندوستان، دهلي‌نو را براي هرگونه نشان حمايت از خواسته‌هاي هسته‌اي تهران، مورد مواخذه فوري قرار مي‌دهد.
دكتر پراساد و ديگر دانشمند هسته‌اي هندوستان، چاد‌هاري سورندار در ماه سپتامبر براساس قانون ايالات متحده، توسط وزارت خارجه با ادعاي تجهيز ايران به تكنولوژي كه «مي‌تواند موضوع همكاري براي گسترش سلاح‌هاي كشتار جمعي باشد.» احضار شدند. اين اشخاص كه هر دو سابقاً روساي شركت دولتي انرژي هسته‌اي هندوستان بودند، اكنون اجازه ورود به ايالات متحده و نيز معامله با هيچ‌يك از شركت‌هاي آمريكا را ندارند. اين مجازات‌ها به ميزان زيادي تشريفاتي هستند، زيرا هيچكدام از آنها قبلاً معامله‌اي در ايالات متحده انجام ندادند. به‌نظر مي‌رسد واشنگتن آماده اعمال جدي سند عدم غني‌سازي، بدون توجه به هر رويداد سياسي باشد.
يك مقام رسمي‌دولت آمريكا گفته است كه معني زيادي در اين مورد كه دكتر پراساد پس از بازنشستگي ايراني‌ها را براي بكارگيري تكنولوژي هسته‌اي راهنمايي كرده است، وجود دارد. و يك مقام ارشد آمريكايي، كارشناس روابط ايالات متحده و هندوستان نيز گفت: در اين مورد ايالات متحده عقيده دارد كه «همه مردم گناهكار هستند مگر خلاف آن ثابت شود.»
هر دو دانشمند هسته‌اي هندي به شدت ادعاي كمك به فعاليت سلاح‌هاي هسته‌اي ايران را رد كرده‌اند. دكتر پراساد گفت: برخي از سفرهاي او به ايران، مأموريت از سوي آژانس بين‌المللي انرژي اتمي‌بوده است. وي گفت: برخي ديگر نيز براي مشاوره خصوصي در مورد استفاده صلح‌آميز راكتور بوشهر بوده كه يكي از تأسيساتي است كه دولت بوش ادعا مي‌كند براي توليد بمب اتمي‌مورد استفاده قرار مي‌گيرد.
دولت هندوستان نيز اعلام كرده است كه اين دو فرد بي‌گناه هستند و موضوع پيش‌آمده به گرمي‌روابط ايالات متحده و هندوستان لطمه می زند.. وزارت امورخارجه هندوستان اعلام كرد «از دولت آمريكا خواسته شده است كه اين امر را مورد تجديدنظر قرارداده و تحريم وضع شده را لغو كند.
هندوستان كه مي‌گويد از هرگونه رخنه اسرار هسته‌اي جلوگيري مي‌كند، از روند گسترش همه‌جانبه تشنج‌زدايي با ايران حمايت می كند. مقامات رسمي‌هندوستان مي‌گويند كه آينده نيازهاي انرژي و استراتژيك آنها چنان به تهران وابسته شده است كه نمي‌توان ريسك قطع روابط را پذيرفت. يكي از سياستگذاري‌هاي كليدي هندوستان در خاورميانه، براي متقاعدسازي واشنگتن متمركز شده است تا به تهران به‌عنوان يك محور اصلي بالقوه ثبات منطقه بنگرد.
براهماچلاني، تحليل‌گر استراتژيكي اعتراف مي‌كند كه «ايران به يك موضوع بحث‌انگيز ميان ايالات متحده و هندوستان تبديل شده است.» وي كه مشاور دولت هندوستان در مسائل امنيتي است مي‌گويد: «ايران مهمترين منبع تأمين نفت و گاز براي هندوستان است. ما خواستار انزواي ايران نيستيم.»
روابط هندوستان و ايران عميق است. ایرانیان كه از سال‌هاي 1400 تا 1700 برشبه جزيره هند حاكم بودند، بسياري از جنبه‌هاي فرهنگ ايراني را به هندوستان وارد كردند. زبان فارسي زبان دربار هندوستان شد و معماري ايراني توسط بسياري از فرمانروايان مغول در بناهاي تاريخي از جمله تاج محل، نمود پيدا كرد. امروزه تقريباً 20 ميليون هندي پيرو مذهب شيعه هستند.
در دهه‌هاي اخير، روابط ميان هندوستان و ايران همواره بدون مشكل نبوده است. دهلي‌نو به‌دليل حمايت‌هاي ايران از پاكستان در طول جنگ‌هاي 1965 و 1971 ميان هند و پاكستان در دوران شاه سابق ايران، خشمگين بود و پس از خروش انقلاب اسلامي‌سال 1979 در ايران نيز، همبستگي ميان دهلي‌نو و تهران عملاً سرد بود.
دكتر پراساد مي‌گويد باتوجه به اين قرائن است كه روابط خود با برنامه‌هاي هسته‌اي ايران را آغاز كرد.
اين دانشمند متولد حيدرآباد مي‌گويد: بيش از پول، اشتياق حرفه‌اي بود كه اساساً وي را به سوي راكتور بوشهر كشاند. او مي‌خواست ببيند راكتوري كه نزديك به 30 سال فعال نبوده است، چگونه بازسازي شده است.
بخشي از اين راكتور توسط شركت آلماني زيمنس تكميل شد، اما دانشجويان مسلمان، پس از سقوط شاه در اواخر دهه 1970 و جايگزيني حكومت اسلامي، آنها را اخراج كردند، تأسيسات بوشهر در زمان جنگ ايران و عراق در سال‌هاي 1980 تا 1988 نيز از بمباران‌ها آسيب ديد. تنها در چند سال اخير بود كه يك شركت دولتي روسيه اقدام به بازسازي اين تأسيسات كرد.
دكتر پراساد مي‌گويد: وي به‌عنوان عضوي از تيم آژانس بين‌المللي انرژي اتمي‌كه توسط كارشناسان هسته‌اي ايراني در مورد تكنيك‌هاي مديريتي نيروگاه رهبري مي‌شد، به ايران سفر كرده است. اين سفر حدود دوهفته به طول انجاميد و شامل يك سفر كاري به سايت بوشهر بود.
اين دانشمند مي‌گويد: وقتي ايران را كشوري پيشرفته با منابع طبيعي گسترده يافت، تعجب كرد. او همچنين متوجه شد كه زنان ايراني كاملاً آزاد هستند. وي مي‌گويد: «آنها در ادارات كار مي‌كنند. از بعضي جهات [ايران] كشوري كاملاً پيشرفته است.
دكتر پراساد مي‌گويد: پس از بازنشستگي در سال 2000، سه يا چهار بار ديگر به ايران سفر كرده است كه در مورد توان بخش خصوصي مشاوره كند. او توضيح مي‌دهد كه كارش در آنجا «تفسير موارد ايمني» بوده است. در آن سفرها دكتر پراساد در يك مسافرخانه نزديك كارخانه اقامت كرده و شاهد كار تعداد زيادي روس در نيروگاه بوده است.
او مي‌گويد كارخانه هنوز آثار خرابي‌هاي بمب‌هاي جنگ ايران و عراق را بر چهره دارد و مشاهده كرده است كه روس‌ها علاوه بر مدرن سازي تأسيسات كارخانه، يك راكتور و يك دستگاه ژنراتور تقويت كننده جديد كار گذاشتند.
كارشناسان هسته اي در واشنگتن مي‌گويند فعاليت‌هاي دكتر پراساد در ايران، چيزي بيش از يك لطف بوده است. يك مقام رسمي‌دولت بوش كه در مورد امور غني سازي كار مي‌كند، مي‌گويد شواهد محكمي‌وجود دارند كه دكتر پراساد و به ميزان كمتري دكتر سورندار، تكنولوژي مورد نياز براي توليد تريتيوم از راكتورهاي آب سنگين را ارائه كرده اند. اين راكتورها در هندوستان و كانادا يعني كشوري كه دكتر پراساد بورس تحصيلي سه ساله خود را در مورد تكنولوژي هسته اي آب در سال‌هاي دهه 1960 گذرانده است، به كار برده مي‌شوند.
تريتيوم كه يك ايزوتوپ راديواكتيو ئيدروژن است، خود توليد نور مي‌كند و در زمينه‌هاي تجاري به عنوان منبع توليد نور (منور) و امواج ديده باني مورد استفاده قرار مي‌گيرد. همچنين مي‌تواند قدرت انفجاري سلاح‌هاي هسته اي را افزايش دهد، در صورتي كه توسط انفجار يك وسيله هسته اي كه آن از پلوتونيوم يا اورانيوم تأمين مي‌شود، گرم و متراكم شود.
دكتر پراساد و دكتر سورندار هرگونه نقش خود در ارائه تكنولوژي تريتيوم را انكار مي‌كنند. دكتر پراساد تأكيد دارد كه ايالات متحده وي را هدف قرار داده است تا به دهلي نو هشدار دهد از روابط با تهران عقب نشيني كند. او مي‌گويد «اين كاملاً سياستگذاري انرژي است.» ايالات متحده در جست و جوي «كنترل روابط ميان ايران و هندوستان» است.
ترديدي وجود ندارد كه تقاضاهاي هندوستان و چين در مورد انرژي است كه درواقع حوادث سياسي در جنوب و آسياي مركزي را رقم مي‌زند. ايران، بزرگترين جايگاه حوزه گازي دنيا- لايه‌هاي ساحلي پارس جنوبي- و پنجمين ذخيره گاه بزرگ نفتي دنيا، تنها يك كشور از مرزهاي شمال غربي هندوستان فاصله دارد. در سال‌هاي اخير، تهران به شكلي جسورانه، سرمايه‌هاي خارجي را براي توليد نفت بيشتر جلب كرده است و در حالي كه تحريم‌هاي ايالات متحده از معامله كمپاني‌هاي نفتي آمريكايي با ايران، جلوگيري مي‌كند رقباي اروپايي نظير شركت ايتاليايي PA و شركت فرانسوي توتال به همراه شركت‌هاي چيني و هندي، مشتاقانه جاي خالي آنها را پر كرده اند.
شركت‌هاي چيني در ماه‌هاي اخير، معاملات بزرگي در مورد انرژي با ايران را تدارك ديده اند. در نوامبر كارخانه گاز و نفت دولتي Sinopec، زمينه‌هاي اوليه براي گسترش حوزه نفتي يادآوران در مقابل خريد سالانه دو ميليون تن از گاز مايع طبيعي ايران به مدت 25 سال را فراهم كرده است. در ماه مارس گذشته شركت zhuhai zhenrong يكي از چهار شركت‌هاي چهارگانه تجاري دولتي نفتي چين، يك يادداشت تفاهم با تهران براي واردات 110 ميليون تن LNG از ايران، براي مدت 25 سال به قيمت حدود 20 ميليارد دلار را امضا كرد.
در حال حاضر هندوستان 70 درصد نياز نفت خام خود را از طريق واردات تأمين مي‌كند، بنابر اعلام آژانس بين المللي انرژي در پاريس، اگر هندوستان همچنان آهنگ رشد حدود هفت درصد در سال را دنبال كند، اين مقدار تا سال 2030 به 90 درصد افزايش خواهد يافت.
منابع رسمي‌هندوستان مي‌گويند دهلي نو، ايران را يكي از تأمين كنندگان كليدي آينده خود به شمار مي‌آورد. در ماه ژانويه چهار شركت انرژي هندي يك معامله 40 ميليارد دلاري را براي واردات گاز مايع طبيعي و كمك به توسعه سه حوزه نفتي ايران، انجام دادند. چنين روابط گسترده اي در مورد انرژي، طرح خطوط چهار ميلياردي انتقال گاز از ايران از طريق پاكستان به هندوستان نيز دربر مي‌گيرد. طرح 15 ساله كه سرانجام به دهلي نو رسيد، با توجه به بهبود روابط ديپلماتيك ميان هندوستان و پاكستان و تقليل مسائل امنيتي، امسال آغاز مي‌شود.
وزير امور خارجه ايران، كمال خرازي، در تلاشي براي تسريع اتحاد اقتصادي ميان ايران و هندوستان از دهلي نو بازديد كرد. خرازي علاوه بر رفع موانع تجاري و مسافرتي، خواستار افزايش تجارت نرم افزار، سيمان و فولاد بود. او همچنين خواستار آن شد كه هندوستان و ايران براي ارتقاي امنيت و رشد انرژي، بخشي از بلوك تجاري بزرگتري را تشكيل دهند كه ايالات متحده و ديگر كشورهاي غربي از ورود به آن محروم باشند.
همكاري ميان هندوستان و ايران به حوزه استراتژيك ارتقا پيدا كرده است. در سواحل ايران، نزديك تنگه سرشار از نفت هرمز، دو ملت، يك شبكه ترانزيتي گسترده مي‌سازند كه بندر چابهار را به وسيله جاده و راه آهن به قلب مراكز تجاري از داخل افغانستان وصل كند. اين پروژه درواقع چابهار را به كشورهاي آسياي مركزي متصل كرده و آن را به يك نقطه ترانزيتي براي صدور انرژي در آينده از اين منطقه تبديل مي‌كند.
مقام‌هاي رسمي‌ايراني و هندي اظهار مي‌دارند كه درواقع بخش خصوصي اين تعهدات را به اجرا خواهند گذاشت. سادير رنگ نكار مدير يك شركت كشتي سازي هندي، مشتاق تجارت با ايران است. وي انتظار دارد اين شركت سودي چند ميليارد دلاري از طريق حمل گاز مايع طبيعي ايران به هندوستان در سال‌هاي آينده داشته باشد. آقاي رنگ نكار مي‌گويد: ايران «يك فرصت خوب براي ما به شمار مي‌آيد.»
شركت صادرات كريستالين كه يك شركت توليدي نساجي است مايل است وارد عمل شود. رئيس هيأت مديره آن كي شور شاه مي‌گويد كه در آوريل به تهران سفر مي‌كند تا ببيند آيا مي‌تواند ساخت يك كارخانه توليد صنعتي را كه مطابق انتظار و تقاضاي آن در ايران افزايش خواهد يافت پايه ريزي كند.
چنانچه بحران هسته اي مربوط به ايران ادامه پيدا كند، از مقامات رسمي‌هندوستان انتظار مي‌رود بحث‌هاي خود را ادامه دهند و ايالات متحده را وادار به تخفيف تنش با تهران كنند. آنها مي‌گويند كه مشتاق هستند تا نقش يك ميانجي را بازي كنند. يكي از مقامات رسمي‌بلند پايه هندوستان گفت: «ما از فرصت بهره گيري از روابط با ايران استفاده مي‌كنيم تا به كاهش تنش‌هاي جهاني كمك كنيم.»
دكتر پراساد دانشمند هسته اي كه مورد تنبيه واقع شده مي‌گويد بيشتر وقت خود را به نوشتن و مطالعه روزنامه‌هاي علمي‌خواهد گذراند. او مي‌گويد قصد سفر ندارد «با وجود راهي كه آمريكا در مورد كشورهاي مختلف در پيش گر فته و صحبت ازحمله به آنها، من از سفر به كشورهاي ديگر مي‌ترسم.»
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید