آفتابنیوز : شرق نوشت:بهرهبرداری از آمارها به شیوهای نادرست در شرایط کنونی که فاصله زمانی اندکی تا انتخابات دوره دهم مجلس باقی است، نقل محافل اصولگرایی و طیف حامی دولتهای نهم و دهم شده است.
بهرهبرداري از آمارها به شيوهاي نادرست و برمبناي برخي از سخنان مقامات مسئول در شرايط كنوني كه فاصله زماني اندكي تا انتخابات دوره دهم مجلس شوراي اسلامي باقي است، نقل محافل اصولگرايي و طيف حامي دولتهاي نهم و دهم شده است. اين گفته ساده را ميتوان از بهرهبرداري ناصحيح احمد توكلي، نماينده اصولگرا كه از قضا از او بهعنوان اقتصاددان نيز ياد ميشود، از صحبتهاي مسعود نيلي، مشاور اقتصادي حسن روحاني، رئيس دولت يازدهم، مشاهده كرد. مسعود نيلي در فروردينماه ١٣٩٢ با حضور در برنامه «پايش» در رابطه با میزان بسيار اندک خالص اشتغال ایجادشده طی سالهای ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۰ به ارائه آمارها و تحليل خود پرداخته بود كه همين امر سبب شد تا احمد توكلي در نامه اخير خود در ٢٧بهمنماه به اسحاق جهانگيري، معاون اول رئيسجمهور، با استناد به سخنان نيلي، تحليلي مبتني بر آمارهاي نادرست را مبنا قرار دهد و همان شيوه را در بررسي آمار اشتغال در دولت يازدهم مورد استفاده قرار دهد.
توكلي در آن نامه با اشاره به سخنان نيلي، نوشته بود: «مقایسه آمار مشابه تعداد شاغلان سالهای ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۰ نشان داد که در طول سالهای میانی دولت سابق، هرسال فقط ۱۴هزار شغل ایجاد شده است». در نامه نيلي به توكلي، با اشاره به اين موضوع، آمده: «در ادامه با ارائه آماری ادعا کردهاید که با بهکارگیری همان روشی که بنده آمار مذکور را استخراج کردهام میتوان نتیجه گرفت که خالص اشتغال ایجادشده در فاصله ۲۷ ماه فعالیت این دولت (از پایان تابستان ۱۳۹۲ تا پایان پاییز ۱۳۹۴) با بيش از ۱۴۴ هزارنفری کاهش مواجه بوده است، به این معنی که عملکرد دولت یازدهم در زمینه اشتغال، بهمراتب بدتر از آن چیزی است که بنده در آن تاریخ گزارش کردهام».
نيلي با بيان اين مطلب، تأكيد كرد كه نماينده اصولگراي مجلس مرتکب اشتباهی محاسباتی شده و از آنجا که این اشتباه از نظر مبانی آماری بدیهی و ابتدایی است، تنها عاملی که میتواند باعث بروز آن شده باشد، تعجیل و غفلت يا اغماض غیراخلاقی از مبانی آماری مربوطه در فضای انتخاباتی كنوني است. سخناني كه در نهايت احمد توكلي با درج آن در سايت «الف»، آن را پذيرفت و اذعان کرد كه «استدلال ایشان از حیث استناد به آمارها و استنتاج وضعیت بیکاری در دولت فعلی درست است و اشکال کار من ناشی از اعتماد به گزارش کارشناسی تهیه و منتشرشده در سایت الف بوده است». نيلي در نامه چهاربندي خود به نكاتي در رد ادعاي توكلي اشاره كرده كه در پي ميآيد:
١. آمار ارائهشده توسط اینجانب، ارقام قابلمقایسه با هم را مبنا قرار داده بود. درحالیکه در محاسبه جنابعالی یا افرادی که برای شما این محاسبات را انجام دادهاند، ارقام «فصلی» ناهمسان با یکدیگر مبنای مقایسه قرار گرفته است. توجه به رفتار فصلی و بهویژه در آمار بازار کار ایران به دلیلِ تعداد قابلتوجهِ شاغلان بخشهای کشاورزی و ساختمان دارای اهمیت زیاد است.
۲. تعداد شاغلان کل کشور همواره در فصول بهار و تابستان بیش از پاییز و زمستان بوده است. از آنجا که برخی شغلها در کشور، بهخصوص در بخشهای کشاورزی و ساختمان، فصلی است، در فصول بهار و تابستان که فصل فعالیتهای بیشتر است، افراد بیشتری نسبت به فصول پاییز و زمستان مشغول کار هستند.
بنابراین اگر کسی بخواهد مخاطب را به اشتباه بیندازد، مستقل از اینکه چه دورهای را بررسی میکند میتواند آمار پاییز را با تابستان مقایسه کند و نتیجه دلخواه خود را در زمینه نامطلوببودن عملکرد اشتغال بگیرد. در نتيجه مقایسه آمار فصل پاییز یکسال با فصل تابستان دوسال قبل اساسا مقایسهای نادرست و بیمعنی است.
٣. با توجه به توضیحات ارائهشده، اگر بهجای مقایسه نادرستِ آمار اشتغال فصل تابستان ۱۳۹۲ با پاییز ۱۳۹۴، بهطور صحیح، تعداد شاغلان فصل تابستان و پاییز ۱۳۹۲ متناظرا با تابستان و پاییز ۱۳۹۴ مقایسه شود مشاهده خواهید کرد که برخلاف نتیجهای که جنابعالی گرفتهاید، در فصل تابستان ۱۳۹۴ نسبت به تابستان ۱۳۹۲، ۲۱۲ هزارنفر (ماهانه هشتهزارو ٨٣٣ نفر افزایش اشتغال) و در فصل پاییز ۱۳۹۴ نسبت به پاییز ۱۳۹۲، یک میلیون و ۱۷۹هزار نفر به تعداد شاغلان (افزایش ماهانه بیش از ۴۹هزار نفر) طی ۲۴ ماه گذشته افزوده شده است.
۴. جناب آقای دکتر توکلی، چگونه عدم ایجاد اشتغال در فاصله سالهایی که کشور بهطور استثنایی از وفور درآمدهای نفتی برخوردار بوده است را آن هم با یک محاسبه غلط -که احتمال سهویبودن آن کم است- با دورهای که اقتصاد ایران از یک طرف بزرگترین رکود تورمی تاریخ خود را تجربه کرده و از طرف دیگر با شدیدترین کاهش مهمترین عنصر درآمدی خود (درآمدهای نفتی) مواجه است و اتفاقا در دوره وفور، بسیار به آن وابستهتر شده مقایسه میکنید.
مطمئن هستم این را میدانید که کل درآمد ارزی حاصل از صادرات نفت امسال کشور بسیار نزدیک به رقم حدود ۲۱ میلیارد دلار تحت عنوان عجیب اشتباهات آماری!!! یک سال دوره وفور و تنها کمی بیشتر از درآمد نفتی دو ماه کشور در سال ۱۳۹۰ بوده است. ارقامی که نمیدانم چطور از سوی جنابعالی نادیده گرفته شد. او در ادامه اين نكته را به احمد توكلي يادآور ميشود: وقـتی در جایگاه یک سیاسـتمدار به تحلیل مسائل میپردازید اصول اخلاق و علم را فراموش نکنید. چون اگر این دو فراموش شود، حتی اگر به تعبیر متواضعانه شما، سیاستمدار «توفیق خدمت» را با رأی مردم پیدا کرده باشد، اسب سیاست، سیاستمدار را به ناکجاآباد میبرد.