کد خبر: ۳۶۲۰۶۰
تاریخ انتشار : ۳۱ فروردين ۱۳۹۵ - ۱۹:۵۷
تحلیل رسانه های عربی؛

عربستان و تلاش دیپلماتیک برای خروج از تنگناهای منطقه ای

تحرک های تازه در دیپلماسی منطقه ای عربستان و سفرهای برونمرزی مقام های این کشور موضوعی است که رسانه های عربی آن را تازه ترین تلاش برای برونرفت از تنگناهای پیش روی سعودی ها توصیف کرده اند.
آفتاب‌‌نیوز : شماری از تحلیلگران رسانه های عربی می گویند عربستان پس از شکست های پی در پی در سیاست های منطقه ای به ویژه در سوریه و یمن، نیازمند تقویت و بازسازی موقعیت خود از راه تحکیم روابط با دیگر کشورهای موثر خاورمیانه به ویژه مصر و ترکیه است. از این رو، مقام های عربستان با هدف جلب حمایت برخی کشورهای منطقه، تحرک دیپلماسی خود را افزایش داده اند تا با این راهبرد بتوانند با مسایل و چالش های منطقه ای رویارویی کنند. سفر تازه «سلمان بن عبدالعزیز» پادشاه عربستان به مصر و ترکیه و سفر اخیر «محمد بن سلمان» ولیعهد این کشور به اردن و امارات در این راستا ارزیابی می شود.
این گزارش در بردارنده مهم ترین محورهای تحلیلی در رسانه های عربی، درباره تحرک های دیپلماتیک اخیر عربستان است.

***تلاش ریاض برای پیگیری سیاست فعال منطقه ای
روزنامه های «الحیات» چاپ لندن، «الریاض» عربستان، «المصدر» مصر و تارنمای «ارم نیوز» امارات، در بخشی از گزارش و تحلیل های خود سفر منطقه ای مقام های عربستان را تلاشی برای فعالسازی دیپلماسی با هدف رویارویی با چالش ها ارزیابی کردند.
به نوشته روزنامه الحیات در بیست و پنجم فروردین 95، به تازگی در سیاست خارجی عربستان تغییرهایی رخ داده است. دیگر عربستان به سیاست عکس العمل، رهبری از دور، پرهیز از وارد شدن مستقیم در بحران ها و کاهش زیان های ناشی از دخالت مستقیم بسنده نمی کند بلکه عربستان در بسیاری از امور به ویژه آنچه مربوط به امنیت ملی می شود، زمام را به دست گرفته است. از این رو، در تحکیم صف ها، تکیه بر خود و ائتلاف سازی و رهبری آن تردید نمی کند. دخالت نظامی عربستان در یمن، نشان دهنده میزان و نوع تغییر در سیاست خارجی ریاض است. عربستان اکنون وارد مرحله تازه ای از تاریخ خود شده است. روزنامه الریاض نیز بیست و پنجم فروردین در بخشی از گزارش خود با اشاره به سفر ملک سلمان به قاهره و آنکارا نوشت: هدف کنونی عربستان، پویاسازی دیپلماسی است. گفت و گوهای سلمان با «عبدالفتاح السیسی» ربیس جمهوری مصر و «رجب طیب اردوغان» رییس جمهوری ترکیه در بردارنده شماری از موضوع ها بود. مهم است که در این میان به فرصت تاریخی عربستان در شرایط کنونی برای حل اختلاف ها و مدیریت بحران های منطقه اشاره کرد. روابط عربستان و ترکیه از عرصه سیاسی و اقتصادی فراتر رفته و به سبب حضور این 2 کشور در ائتلاف کشورهای اسلامی، وارد عرصه های نظامی و امنیتی شده است.

به نوشته این روزنامه، ترکیه و عربستان در معادله های منطقه ای و بین المللی دارای نقش برجسته ای هستند که نمی توان از آن چشم پوشی کرد. نمی توان بدون در نظر گرفتن دیدگاه و منافع این 2 کشور، به یک راه حل برای بحران های منطقه ای دست یافت. برخی ادعا می کنند که ریاض و آنکارا می توانند در پرونده های سوریه، لیبی و فلسطین نقش موثری داشته باشند. نزدیک شدن عربستان به ترکیه به ضرر مصر نخواهد بود. اختلاف دیدگاه در برخی مسایل در روابط بین الملل طبیعی است. عربستان از این زاویه با مصر و ترکیه نزدیک شده تا به یک دیدگاه راهبردی برای حل بحران های منطقه برسد.

در همین پیوند، تارنمای ارم نیوز هم بیست و چهارم فروردین نوشت: منابع آگاه در کشورهای عربی حاشیه خلیج (فارس) بر این مساله تاکید دارند که عربستان طی روزهای گذشته، تحرک فعالی در منطقه از خود نشان داده است. سفر سلمان به مصر و ترکیه و سفر محمد بن سلمان به اردن و امارات نشان دهنده اوج تلاش های عربستان طی یک سال گذشته بود که هدف از آن بازیابی جایگاه ریاض در جهان عرب و فراهم کردن سازوکارهای تازه ای است که قدرت رویارویی با چالش های منطقه را داشته باشد.

بر پایه این گزارش، امضای توافقنامه های دوجانبه دولت سعودی با دیگر دولت ها، بخشی از ماموریت سلمان در مصر بود. عربستان از زمان به قدرت رسیدن سلمان زمام امور را به دست گرفته و به این مساله پی برده که تکیه بر قدرت های فرامنطقه ای بی فایده است، به ویژه اینکه دولت آمریکا در در رویاروی با بحران های منطقه ای با سستی و بر پایه منافع خود برخورد می کند.
به نوشته بیست و ششم فروردین ماه روزنامه الکترونیکی المصدر، از دیدگاه ناظران، سفر سلمان به ترکیه و دیدار او با اردوغان، در راستای تلاش های پرشتاب عربستان با هدف ساماندهی وضعیت منطقه است تا از این راهبرد بتواند با تهدیدها مقابله کند. تفاوتی ندارد که این تهدیدها مربوط به گروه های تروریستی باشد یا مربوط به کشورهایی باشد که برای گسترش دامنه نفوذ خود تلاش می کنند.

***عربستان و انگیزه های کنونی کنشگری در خاورمیانه
روزنامه «رای الیوم» چاپ لندن با اشاره به اقدام های عربستان طی یک سال گذشته به ویژه تلاش این کشور برای ائتلاف سازی، این تلاش ها را ناشی از هدف ریاض در جهت رویارویی با ایران قلمداد کرد.
این روزنامه در بیست و پنجم فروردین، در گزارشی به قلم «عبدالباری عطوان» نوشت: سلمان بن عبدالعزیر پادشاه عربستان تاکنون چهار بار با رجب طیب اردوغان رییس جمهوری ترکیه و سه بار با عبدالفتاح السیسی رییس جمهوری مصر، دیدار کرده است. او 2 ائتلاف را یکی با کشورهای عربی و دیگری با کشورهای اسلامی تشکیل داده است. او همچنین بزرگ ترین مانور نظامی در تاریخ منطقه موسوم به «رعد الشمال» را سرپرستی کرد و حاکمیت کشورش بر 2 جزیره «صنافیر» و «تیران» واقع در ورودی خلیج «العقبه» را بازپس گرفت. افزون بر این، او جنگنده های «توفان قاطعیت» را فرستاد تا در نبرد علیه یمن شرکت کنند و چهار جنگنده سعودی را به پایگاه هوایی «اینجرلیک» ترکیه اعزام کرد تا در نبرد علیه داعش و شاید سرنگون کردن نظام سوریه در آینده نقش داشته باشند، البته به شرط آنکه بادها در جهت کشتی های عربستان بوزد.
بر پایه نوشته روزنامه رای الیوم، کارزار دیپلماتیک عربستان، سلمان را به قاهره و از آنجا به آنکارا و فرزندش محمد بن سلمان را به امان و از آنجا به ابوظبی راهی کرد.

رای الیوم در ادامه آورد: آیا این کارزار نمایانگر قدرت سران عربستان و یا نشانگر ترس و وحشت آنان است؟ از این تحرک های تازه ریاض چه تحلیل می توان ارایه داد و این کشور با در پیش گرفتن چنین رویکرد تازه ای در سیاست خارجی خود به دنبال چیست؟ آن هم در این زمان به ویژه از سوی کشوری که در گذشته به سنگینی و با تامل بسیار گام بر می داشت، به ویژه در خاورمیانه که پر تنش ترین منطقه جهان است.
به نوشته عطوان،2 تحول اساسی علت اصلی کارزار جدید عربستان در منطقه است؛ نخست اینکه ریاض با تشکیل ائتلاف کشورهای سنی تلاش کرده است با ایران رویارویی کند. این ائتلاف بر مثلث عربستان، ترکیه و مصر تکیه دارد. دوم اینکه عقب نشینی تدریجی آمریکا از نظر نظامی و سیاسی از منطقه و چشم پوشی واشنگتن از عربستان که همواره نقطه اتکای راهبردی آمریکا در جنگ های منطقه ای در دهه های پیش بود در این زمینه موثر است.
عطوان، از پول به عنوان ابزار عربستان برای شکل دهی به ائتلاف های خارجی و تحکیم بخشیدن به آنها نام برد و گفت ثروت مانند سیمانی است که پیش بینی می شود ضلع های مثلت ائتلاف یادشده شده را محکم کند.

به نوشته رای الیوم سران کنونی عربستان راهبرد سیاسی تازه ای را نیز دنبال می کنند که آن راهبرد، گردآوردن همپیمانانی برای ایجاد ائتلاف قومی سنی به جای ائتلافی عرب و اسلامی است. ائتلاف تازه سعودی ها، در صدد خارج کردن شیعه از امت مسلمان، گرفتن ماهیت عربی و اسلامی از آنان و تبدیل کردن شیعه به اردوگاه دشمن است.

*** راه دشوار عربستان برای فرار از تنگناهای منطقه ای
برخی رسانه های عربی هم تحرک های تازه عربستان را اقدامی برای فرار از تنگناهای منطقه ای توصیف کردند. شبکه خبری «رصد» مصر و روزنامه «القدس العربی» چاپ لندن با اشاره به ناکامی سیاست های عربستان، اقدام های این کشور را تلاشی برای رهایی از تنگنا دانستند و تحولات منطقه را به سود ایران و زیان عربستان ارزیابی کردند.
شبکه خبری رصد، بیست و دوم فروردین ماه در گزارشی به قلم «نادر فرحانی» نوشت: بی تردید عربستان در سیاه ترین روزگار خود به سر می برد. پادشاه این کشور دچار بیماری آلزایمر و ولیعهد این کشور هم خواستار خشونت است. محبوبیت و شهرت عربستان به سبب دامن زدن این کشور به 2 جنگ خانمان سوز در سوریه و یمن به پایین ترین درجه خود رسیده است. در سوریه سعودی ها با پرورش گروه های تروریستی این کشور را ویران کرده اند. در یمن هم عربستان دست به جنایت های وحشیانه ای می زند. خطرناک تر این که عربستان با پیروی از سیاست های توخالی خود در بازار نفت و کاهش بهای این کالا، گمان می کرد که می تواند در منطقه به ایران و روسیه ضربه بزند. عربستان اما با پیش گرفتن این سیاست ها گویی مرغی را که برای او تخم طلا تولید می کرد سربریده است چراکه اکنون ریاض با کاهش بهای نفت، دچار کمبود بودجه شده است. در شرایطی که این کشور جایگاه خود را در عرصه بین الملل از دست داده، طبیعی بود که به دنبال راه رهایی بگردد، در نتیجه به مصر روی آورده است.

روزنامه القدس العربی نیز بیست و چهارم فروردین، در سرمقاله خود با عنوان «شرط بندی های سخت مصر و عربستان» با اشاره به دیدار اخیر ملک سلمان با السیسی نوشت: با وجود اینکه دولت کنونی مصر، نماینده نظامیان و نیروهای امنیتی است که با کنار گذاشتن «محمد مرسی» رییس جمهوری پیشین به قدرت رسیده است اما این نظام همان گونه که ریاض انتظار دارد، سیاست های «حسنی مبارک» را که همپیمان عربستان بود اجرا نمی کند. بر خلاف دوره «عبدالناصر» رییس جمهوری پیشین مصر که جهان عرب میان مصر و عربستان تقسیم شده بود و دوره مبارک که این 2 کشور همپیمان سیاسی بودند اکنون مصر و عربستان لحظه های سختی را سپری می کنند و اولویت هر کدام با دیگری تفاوت دارد. عربستان در یمن، عراق، سوریه و لبنان زیر محاصره ایران قرار گرفته است. دولت السیسی هم در مصر سرگرم به حاشیه راندن اخوان المسلمین و درگیری با پشتیبانان منطقه ای این گروه است. درگیری مصر با دولت های پشتیبان اخوان المسلمین در منطقه آشکارا به سود ایران است و با تلاش های درگیرانه سیاسی و نظامی عربستان در خاورمیانه تعارض دارد. ریاض تمایل دارد با کمک اقتصادی به مصر از حمایت سیاسی و نظامی قاهره در رویارویی با ایران برخوردار شود اما به نتیجه رسیدن شرط بندی های عربستان سخت است. علت این مساله آن است که بدون برقراری ثبات سیاسی رسیدن به ثبات اقتصادی دشوار است و دولت مصر بدون حل بحران با اخوان المسلمین نمی تواند به ثبات سیاسی برسد و در نتیجه نبود ثبات سیاسی، موضع سیاسی این کشور هم در منطقه تغییر نخواهد کرد. فروپاشی اقتصاد مصر سبب شده است تا مصر موضع گیری درباره ایران و عربستان را ماجراجویی خطرناکی تلقی کند.
بازدید از صفحه اول
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره
عضویت در خبرنامه
نظر شما
پرطرفدار ترین عناوین