سوءقصد علیه «جمهوریت»+تصاویر

همین چند روز پیش، سالگرد تاسیس روزنامه «جمهوریت» در ترکیه بود،‌ همین چند روز پیش هم البته سردبیر روزنامه را با تیر زدند و بعد هم محکومش کرده‌اند به زندان. ترکیه در میان 180 کشور در رده‌بندی آزادی مطبوعات، رتبه 151 را دارد!

آفتاب‌‌نیوز :

روزنامه جمهوریت 92 ساله است و در طول تاریخش بارها با اخراج روزنامه‌نگارانش،‌ مهاجرت آن‌ها به کشورهای دیگر، محدودیت‌های انتشار و بحران‌های مالی رو به رو بوده است،‌ با این حال همزمان با سخت‌تر شدن شرایط کار روزنامه‌نگاران در دوره «رجب طیب اردوغان» رییس جمهوری فعلی و نخست‌وزیر قبلی ترکیه، نام این روزنامه بارها به عنوان یکی از مهم‌ترین پایگاه‌های منتقدان دولت شنیده شده است. یک بار در اوج درگیری‌های سیاسی سال 2008 در ترکیه با کوکتل مولوتوف، ‌به دفتر روزنامه حمله شده و بار دیگر بعد از ماجراهای دو سال قبل پاریس، کارکنان این روزنامه تهدید به قتل شدند، حالا به نظر می‌رسد دور جدیدی از حمله‌ها به این روزنامه آغاز شده است،‌ درست بعد از این که سردبیر روزنامه مدارکی در مورد دست‌داشتن دولت ترکیه در جنگ داخلی در سوریه به دست آورده و آن‌ها را منتشر کرده است.

«جان دوندار» سردبیر روزنامه جمهوریت همان کسی است که اول این هفته،‌ درست رو به روی دادگاه مورد حمله قرار گرفت؛ فردی که او را «خائن» خطاب می کرد یک گلوله به سمتش شلیک کرد که باعث شد یکی از همراهان دوندار،‌ سردبیر دفتر «آنکارا»ی این روزنامه زخمی شود،‌ مهاجم را اما بلافاصله دستگیر کردند،‌ و دادگاهی کوتاه او را به پنج سال حبس محکوم کرد. کس دیگری در این حمله آسیب ندید.

دوندار، که از دهه 80 میلادی مشغول روزنامه‌نگاری است دکترای علوم سیاسی دارد،‌ برای تعداد زیادی از مطبوعات ترکیه کار کرده یا در آن‌ها ستون ثابت داشته،‌ تعداد زیادی مستند تلویزیونی برای شبکه‌های دولتی و خصوصی این کشور ساخته و 20 کتاب منتشر کرده است. سال گذشته میلادی برای او سال سختی بود. او که در سال 2013 متهم شده که در مورد اعتراضات مردمی به تصمیم دولت برای تخریب یک پارک در استامبول «بسیار صریح» اظهار نظر کرده است،‌ در سال 2015 سردبیر روزنامه جمهوریت شد. در همین سال روزنامه‌اش برای «روزنامه‌نگاری مستقل و شجاعانه» برنده جایزه بنیاد «گزارشگران بدون مرز» شد‌. اما در فاصله کوتاهی بعد از این،‌ او و سردبیر دفتر آنکارای روزنامه،‌ به اتهام «عضویت در گروهک‌های تروریستی مسلح» برای یک ماه بازداشت شدند،‌ اما چون کسی نتوانست اتهام آنها را ثابت کند،‌ در نهایت آزاد شدند.

دردسرها البته به این‌جا ختم نمی‌شود. بعد از این که روزنامه گزارشی در مورد کمک‌های سرویس‌های اطلاعاتی ترکیه به جنگ در سوریه منتشر کرد در این گزارش عکس‌هایی از کامیون‌های سلاح که به سمت سوریه می‌رفتند هم وجود داشت و این موضوع باعث شد اردوغان شخصا دست به موضع‌گیری بزند. او در اظهاراتش، دوندار را هدف قرار داد و گفت: «شخصی که مسئول انتشار چنین گزارش‌هایی است، هزینه ای سنگین بابت این کار پرداخت خواهد کرد.»

دوندار سردبیر روزنامه جمهوریت و «اردم گل» ‌سردبیر دفتر آنکارای این روزنامه،‌ حالا تحت پیگرد قضایی هستند. وکلای آن‌ها می‌گویند دادستان برای دوندار به اتهام تهیه و انتشار اسناد دولتی درخواست 25 سال و برای گل به اتهام انتشار اسناد دولتی درخواست 10 سال زندان کرده است.

دوندار و همکارش که اول این هفته از سوءقصد و شلیک گلوله جان سالم به در برده‌اند، حالا روانه زندان خواهند شد،‌ سردبیر روزنامه جمهوریت بعد از سوءقصدی که بعد از خروج از دادگاه علیه او انجام شد در دفترش مصاحبه‌ای انجام داده و شرایط امروز ترکیه را مشابه شرایط دوران «مک کارتیسم» توصیف کرده است: « در یک روز، ما با دو سوءقصد رو به رو شدیم، اولین توسط دستگاه قضا و بعدی توسط اسلحه. مجازاتی که ما با آن رو به رو هستیم و همین طور گلوله‌هایی که به سمت ما شلیک شده‌اند فقط برای ساکت‌کردن ما نبودند؛ این اقدامی علیه تمام ماست، برای این که ما را بترسانند و ساکت‌مان کنند. برای این که ما را مجبور به سکوت کنند؛ با این وجود همه ما باید در دفاع از آزادی مطبوعات و آزادی اطلاعات شجاع باشیم.»

«ترکیه هیچ وقت بهشت روزنامه‌نگاران نبوده ،‌ اما هیچ وقت هم جهنمی مانند این نبوده است. این نوعی تعقیب توهمات است،‌ مشابه اتفاقی که در دوره مک‌کارتیسم در 1950 در آمریکا افتاده است.»

گل هم که در سوءقصد روز شنبه آسیب دیده در این مورد می‌گوید: « حکمی که علیه ما صادر شده، حکمی علیه روزنامه‌نگاری است، و ما آن را قبول نمی کنیم؛ مطبوعات آزاد را نمی‌توان ساکت کرد.»

تلاش‌های دولت ترکیه برای ساکت‌کردن مطبوعات البته تنها به خاک خودش محدود نبوده است،‌ در ماه‌های گذشته این دولت یک بار هم از مقامات ایرانی خواسته بود مطبوعات را از تهیه گزارش در مورد پسر آقای اردوغان که گفته می‌شود در فساد مالی دست داشته منع کنند،‌ یک بار هم از یک روزنامه‌نگار آلمانی تبار به خاطر نوشتن «مقالات توهین‌آمیز» علیه اردوغان شکایت کرده است،‌ و دفتر روزنامه «زمان» یکی دیگر از روزنامه‌های منتقد دولت هم مورد حمله قرار گرفته است.

قبل از «بحران مهاجران» اتحادیه اروپا فشار زیادی به دولت ترکیه وارد می‌کرد تا آزادی‌های بیشتری به روزنامه‌نگاران بدهد، اما حالا که ترکیه قرار است سدی در برابر سیل مهاجران به اروپا، همچنین خانه‌ای برای مهاجرانی که قبلا به اروپا رفته‌اند و دولت‌های اروپایی جایی برای آن‌ها ندارند، باشد، فعالان مدنی در ترکیه می‌گویند توافق‌های اخیر ترکیه و اتحادیه اروپا در مورد مهاجران باعث شده است اروپا برای رعایت حقوق بشر و آزادی مطبوعات، فشار کمتری به دولت بیاورد.