پوپولیست ها در انتخابات 96 حرفی برای گفتن ندارند

آفتاب‌‌نیوز : رقابت برای انتخابات ریاست جمهوری و شورای شهر کمتر از یک سال دیگر آغاز می شود. اما جناح های سیاسی کشور از هم اکنون خود را آماده شرکت در انتخابات می کنند. دبیر مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم و عضو ارشد شورای سیاست گذاری اصلاح طلبان می گوید:« فعالیت شورای سیاست گذاری ادامه پیدا می کند. ما، هم به بررسی عملکرد شورای سیاست گذاری در انتخابات می پردازیم و هم با توجه به در پیش بودن انتخابات ریاست جمهوری و شورای شهر در یک سال آینده برنامه ریزی های خود را آغاز می کنیم. از آنجا که تبلیغات برای انتخابات ریاست جمهوری سال 96 و شورای شهر کمتر از یک سال دیگر شروع می شود ما به هیچ وجه فعالیت های خود را تعطیل نمی کنیم.»

مشروح گفت و گوی ایرنا با آیت الله سید حسین موسوی تبریزی دبیر مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم، دادستان پیشین انقلاب و نماینده پیشین مجلس در دوره اول و سوم در ذیل آمده است:

**تحلیل شما از نتیجه انتخابات مجلس در سال 94 چه بود؟ به عنوان عضو شورای سیاست گذاری اصلاح طلبان آیا پیش بینی می کردید که اصلاح طلبان با وجود رد صلاحیت ها وارد مجلس شوند؟
- من عادت ندارم پیش از روی دادن اتفاقات، پیش بینی خود را در رسانه ها بیان کنم اما در محافل خصوصی و در جمع دوستان پیش بینی من این بود که موفقیت اصلاح طلبان بیش از این هم می تواند باشد. در بیان علل و عوامل تاثیر گذار، باید به انتخابات خرداد 92 اشاره کنم. در انتخابات ریاست جمهوری دوره یازدهم اصلاح طلبان خیلی دیر به اجماع رسیدند. حضور آیت الله هاشمی رفسنجانی در انتخابات و کاندیداتوری آقای عارف از دلایلی بود که مانع از اجماع اصلاح طلبان تا چند روز مانده به برگزاری انتخابات شد.
رد صلاحیت آیت الله هاشمی و کناره گیری آقای عارف به صلاحدید بزرگان، حرکت مردم را برای نقش آفرینی در انتخابات دوره یازدهم ریاست جمهوری تندتر و منسجم تر کرد. من به خوبی به یاد دارم که مجمع مدرسین حوزه علمیه قم چند ماه قبل از انتخابات ریاست جمهوری فعالیت های خود را برای نقش آفرینی در انتخابات آغاز کرد.
ما اعلام کردیم که در انتخابات ریاست جمهوری شرکت می کنیم و کاندیدای مورد نظر خود را خواهیم داشت بسیاری از دوستان جوان در آن روزها از این موضع گیری ناراحت بودند و تذکر می دادند که شما چرا می خواهید در انتخابات شرکت کنید و تنور انتخابات را برای دیگران گرم کنید. با این حرف ها گلایه خودشان را از تصمیم مجمع بیان می کردند. اما مجمع مدرسین معتقد بود که ما راهی جز تکیه بر صندوق های رای نداریم.
این بحث ها تا رد صلاحیت آیت الله هاشمی ادامه داشت رد صلاحیت ایشان جو عمومی جامعه را به سمت حضور و نقش آفرینی موثر مردم تغییر داد. به تعبیر درست تر رد صلاحیت هاشمی به جامعه هیجان و انگیزه لازم را برای تغییر داد. حتی در روز انتخابات سال92، تعداد افرادی که انگیزه پیدا می کردند تا در انتخابات شرکت کنند هر لحظه بیشتر می شد.
پس از روی کار آمدن دولت روحانی و به سرانجام رسیدن برجام؛ این امیدواری در جامعه ایجاد شد که می توان در انتخابات مجلس نقش آفرینی موثر داشت. جامعه ایران، یک جامعه جوان محسوب می شود آگاهی این نسل از رویدادهای کشور و دغدغه مندی آنان به فعالان سیاسی این نوید را می داد که جامعه می خواهد در انتخابات اسفند 94 نقش موثری ایفا کند. مجموع اتفاقاتی که در طول دو سال گذشته رخ داد و عملکرد موفق دولت در سیاست خارجی اکثریت آگاه جامعه را به این نتیجه رساند که باید سیاست های دولت یازدهم ادامه پیدا کند.
مردم دیدند که عملکرد دکتر ظریف عزت ما را در جهان بین الملل افزایش داد. بنابراین مردم علی رغم مشکلات اقتصادی حل نشده، به سیاست ها و رویکردهای دولت یازدهم نگاه مثبتی دارند. این نگاه مثبت در ذهن اصلاح طلبان و حامیان دولت این تصور را ایجاد کرد که می توانند برنده انتخابات باشند حتی پیش بینی می کردند که پیروزی گسترده تر از نتایج 7 اسفند باشد.

**اصول گرایان می گویند ما در شهرستان ها، کرسی های بیشری به دست آوردیم. آیا دلیل عدم موفقیت حامیان دولت و اصلاح طلبان رد صلاحیت ها بود؟
- من پیش بینی می کردم که اصلاح طلبان کرسی های بیشتری درمجلس دهم به دست آورند. ما بر این اعتقاد بودیم که اتحاد میان اصلاح طلبان و حامیان دولت زمینه را برای موفقیت بیشتر فراهم می کند. اما به هر حال می دانستیم که اصلاح طلبان همیشه با چالش رد صلاحیت ها توسط شورای نگهبان روبه رو هستند چنان که در گذشته نیز این نوع رفتار یک سویه شورای نگهبان را تجربه کرده بودیم. اما هیچ کس فکر نمی کرد رد صلاحیت ها در این حد گسترده باشد.

**منتقدان اصلاحات و برخی اصول گرایان نظر خلاف شما را دارند. می گویند اصلاح طلبان در قضیه رد صلاحیت ها مظلوم نمایی می کنند و رد صلاحیت ها گسترده نبوده است، نظر شما چیست؟
- آمار و مستندات به ما می گوید که میزان رد صلاحیت ها در این دوره بسیار بیشتر و گسترده تر بوده است. این نوع رفتار یکسویه شورای نگهبان حتی دامن اعتدال گرایان و حامیان دولت را نیز گرفت. ما افراد زیادی را سراغ داشتیم که از هر نظر شایسته بودند و دلیلی برای رد صلاحیت آنان وجود نداشت. در یک نقد منصفانه باید بگویم که شورای نگهبان در این انتخابات جناحی عمل کرد.
ما حتی در تبریز کاندیدایی را داشتیم که جانباز بود، سال ها در جبهه های جنگ حضور داشت و مردم تبریز هم این شخص را به خوبی می شناختند و نسبت به وی نظر مثبتی داشتند. اما متاسفانه شورای نگهبان نظر دیگری داشت و ایشان را رد صلاحیت کرد. به عنوان مثال معاون شهید باکری را در جبهه رد صلاحیت کردند و مثال های دیگر.
در مجموع این برخوردها منجر به حذف نیروهای کارآمد شد. به طوری که می توانم ادعا کنم در برخی از شهرستان ها برای اصلاح طلبان دیگر کاندیدایی باقی نمانده بود که در انتخابات شرکت کند. بنابراین در برخی شهرستان ها لیست امید اصلا کاندیدایی نداشت. ما ناچار شدیم از کاندیداهای اصول گرایی حمایت کنیم که رفتار معتدل تری داشتند.

**شما اشاره کردید که که با اعتدال گرایان و اصول گرایان معتدل ائتلاف کردید. شورای سیاست گذاری آیا پیش بینی می کرد که برخی از افراد حاضر در لیست امید رفتار متفاوتی را داشته و در مجلس پایبند به فراکسیون نباشند ؟
- این احتمال وجود دارد که برخی افرادی که از طریق ائتلاف در لیست امید قرار گرفته اند یعنی اصول گرایان معتدل و اعتدال گرایان با برخی تصمیمات فراکسیون امید همراه نباشند.

**این اختلافات احتمالی بیشتر در چه زمینه هایی است؟
- به هر حال در برخی مسائل جناحی ممکن است همه یک نظر را نداشته باشند. مثلا در انتخابات هیات رئیسه، روسای کمیسیون ها و رئیس مجلس ممکن است بحث های متفاوتی وجود داشته باشد. اما در مسائل اقتصادی، سیاست خارجی و حمایت از دولت هیچ اختلافی میان اصلاح طلبان، اعتدال گرایان و مستقلین وجود ندارد. به معنای بهتر در مسائل کلان کشور تمام اعضای حاضر در لیست امید یک نظر را خواهند داشت.

**شما به عنوان عضو شورای سیاست گذاری اصلاح طلبان در قم، پیشنهاد دادید که آقای لاریجانی در لیست امید قرار بگیرد چرا؟
- ائتلاف میان نیروهای میانه رو در مجلس تمرین خوبی برای اصلاح طلبان بود. من خودم در قم پیشنهاد دادم که آقای لاریجانی را در لیست قرار بدهیم، برخی دوستان اصلاح طلب مخالف بودند اما اکثریت اعضاء آگاهانه موافقت کردند. به هر حال عملکرد دکتر لاریجانی در تصویب برجام، حمایت از دولت یازدهم و کنترل تندروهای پایداری در مجلس مثبت بود.

**شرایط قم متفاوت بود. اما در شهرستان ها چرا اعضای رهروان در لیست امید قرار گرفتند؟
- قم متفاوت نیست، اما وقتی در این شهر تمام کاندیداهای ما را رد کردند ما اصلاح طلبان باید چه کاری انجام می دادیم. قم به لحاظ برخی دخالت ها شرایط اش متفاوت شده است که الان لازم نمی دانم در مورد آن صحبت کنم. به عنوان مثال آقای اسماعیل مقدم را رد کردند که شخصی مومن، انقلابی ،جانباز و مورد تایید مردم است که حتی می توانست بدون هیچ زحمتی اعتماد عمومی را جلب کند.
اصلاح طلبان از ائتلاف با اعضای رهروان، اصول گرایان معتدل و اعتدال و توسعه، ناراضی یا پشیمان نیستند. شورای سیاست گذاری اصلاح طلبان در شرایط خاص کشور تصمیم گرفت که با نیروهای معتدل و میانه رو ائتلاف کند. این ائتلاف کم ترین ثمره اش حذف نیرو های تندروی نزدیک به جبهه پایداری و مخالفان دولت بود. ما در انتخابات مجلس دهم از ائتلاف ضرر نکردیم. اصلاح طلبان از ائتلاف با نمایندگان رهروان و همفکران لاریجانی ضرر نکرده و نمی کنند.

**همیشه در تهران و شهرهای بزرگ مردم به لیست ها رای می دادند اما این بار چرا در شهرهای کوچک نیز اغلب کاندیداهای لیستی و جناحی برنده شدند؟
- این امر نشانه آگاه شدن مردم است. نشانه این است که دیگر شعارهای پوپولیستی مردم را به راحتی فریب نمی دهد. ما در این دوره شاهد بلوغ نسبی جامعه ایرانی بودیم. این بلوغ حتی در شهرهای کوچک خود را نشان داد.

**یعنی در سال 96 و حتی دوره بعد از آن افرادی با شعارهای پوپولیستی نمی توانند اقبال عمومی را به دست آورند؟
- آگاهان به مسائل جامعه بر این باورند که جامعه ایران به سمت دموکراسی حرکت می کند و امروز نسبت به گذشته آگاه تر شده است. دیگر کسی نمی تواند با شعار، وعده و دادن اطلاعات غلط به مردم آنها را فریب دهد. رسانه ها و فضای مجازی امروز نقش آگاه سازی خود را به خوبی انجام می دهند. قطعا پوپولیسم دیگر به جامعه ایران باز نمی گردد دیگر کسی با شعارهای پوپولیستی و جمع کردن مردم به دور خود نمی تواند رئیس جمهور شود یا وارد مجلس شود.
من معتقدم دیگر افرادی که شعارهای پوپولیستی و عوام فریبی می دهند نمی توانند اعتماد عمومی را جلب کنند. اما کسان دیگری هم هستند که می خواهند با بزرگ کردن ضعف های اقتصادی کشور برای خود رای جمع کنند.

**وضعیت اقتصادی جامعه چطور؟ آیا فقر و بیکاری موجب می شود برخی اقشار آسیب پذیر رای و نظرشان بر خلاف نظر شما و فعالان سیاسی باشد؟
- شاید کسی بتواند از وضعیت بد اقتصادی مردم برای خود و جریان اش دستاویزی پیدا کند تا اظهار نظر و سخنرانی کند اما این جامعه را نمی توان فریب داد و تنها با شعار آنها را همراه کرد. به لطف آگاه سازی رسانه ها و تجربه مردم بعید است دیگر پوپولیست ها به عرصه قدرت بازگردند. پوپولیست ها فقط نمایش می دهند دیگر نمی توانند مردم را فریب دهند و قدرت اجرایی کشور را به دست گیرند.
برای جلوگیری از نقش آفرینی برخی جریانات سیاسی که از مشکلات اقتصادی می خواهند بهره برداری سیاسی کنند لازم است دولت به مردم درباره وضعیت اقتصادی کشور توضیح دهد. به معنای بهتر دولت با مردم به گفت و گو بنشیند. البته باید دانست که مشکلات اقتصادی کشور بسیار زیاد است و نباید توقع داشت که ما هر چه می گوییم مردم بپذیرند. لازم است دولت یازدهم در کنار توضیح دادن شرایط، عمل هم بکند.

**آیا تشکیل مجلس همراه با دولت می تواند به حسن روحانی برای اداره کشور کمک کند؟
- تشکیل مجلس همراه با دولت یازدهم اتفاق خوبی است که ما امروز شاهد آن هستیم. اما صرف همراهی برخی نمایندگان با دولت کافی نیست. مجلس می تواند با ارائه طرح های مفید و کارشناسی شده به دولت کمک کند یا به لوایحی که دولت به مجلس می آورد نگاه کارشناسی داشته باشد. همراهی مجلس با دولت بدین معنا نیست که مجلس طرح نداشته باشد یا لوایح را به صورت کارشناسی بررسی نکند و فقط آنها را تصویب کند.
لازم است مجلس دهم برای حل مشکلات اقتصادی به طرح های کارشناسی شده اقتصادی بپردازد و راه قانونی درست را برای دولت فراهم کند. من دو دوره نماینده مجلس بودم، هر چند دوره اول نمایندگی ام، به دلیل آنکه دادستان کل کشور شدم نیمه تمام ماند. معتقدم یکی از بهترین کارهای مجلس، ارائه طرح های کارشناسی شده برای کمک به دولت است. از سوی دیگر یکی از وظایف مهم مجلس، نظارت بر قوا، دستگاه های اجرایی و دولت است.
هر چند اصلاح طلبان خود را حامیان دولت می دانند اما مجلس دهم نباید تحقیق و تفحص از دوایر اجرایی، وزارت خانه ها و سازمان ها را فراموش کند. اگر مجلس دهم به وظیفه نظارتی خود به درستی عمل کند ما کمتر از گذشته شاهد فساد خواهیم بود. من خودم رئیس کمیسیون اصل نود مجلس سوم بودم، وقتی وزیر می دید که با اطلاعات و آمار مشخص فعالیت های اش رصد می شود ناچار می شد در کمیسیون حاضر شود و پاسخ دهد. اما اگر نماینده از وزیر مطالباتی را داشته باشد که خارج از عرف و روابط قانونی مجلس و دولت است مانند استخدام افراد یا بودجه برای پروژه ای خاص دیگر وزیر برای تحقیق و تفحص مجلس ارزشی قائل نخواهد شد. بنابراین اگر مجلس دهم می خواهد به دولت کمک کند لازم است تحقیق و تفحص را جدی بگیرد و نمایندگانی را در کمیسیون اصل 90 قرار دهد که سالم و دارای وجدان کاری باشند.
** آیا شورای سیاست گذاری اصلاح طلبان برنامه یا طرحی برای کمک فکری به نمایندگان راه یافته به مجلس دارد؟
- کارگروه هایی برای کمک به نمایندگان فراکسیون امید تشکیل شده است اما به صورت ساختارمند در شورای سیاست گذاری چنین چیزی نداریم. اما من تشکیل یک شورای مشورتی با حضور افراد با تجربه، متخصص و دانشگاهی را به فراکسیون امید پیشنهاد می دهم. یکی از مشکلات ما در ایران این است که نمایندگان مجلس از مشاوره های تخصصی بی بهره اند. من سعی می کنم در جلسات آینده شورا، تشکیل یک ساختار مشاوره ای یا شورای مشاوره ای را پیشنهاد دهم. اگر شورای سیاست گذاری می خواهد به اهداف خود برسد لازم است شرایط را برای کمک فکری و مشاوره ای متخصصین به نمایندگان ساختارمند فراهم کند. معتقدم فراکسیون امید نیازمند شورای مشورتی است.

**آیا شورای سیاست گذاری اصلاح طلبان به کار خود ادامه می دهد یا پس از انتخابات مجلس و آغاز به کار آن فعالیت ها متوقف خواهد شد؟
- خیر، فعالیت شورای سیاست گذاری ادامه پیدا می کند. ما هم به بررسی عملکرد شورای سیاست گذاری در انتخابات می پردازیم و هم با توجه به در پیش بودن انتخابات ریاست جمهوری و شورای شهر در یک سال آینده برنامه ریزی های خود را آغاز می کنیم. از آنجا که تبلیغات برای انتخابات ریاست جمهوری سال 96 و شورای شهر کمتر از یک سال دیگر شروع می شود ما به هیچ وجه فعالیت های خود را تعطیل نمی کنیم. جمع بندی دوستان این است که این ساختار می تواند همچنان فعال باشد. شورای سیاست گذاری اصلاح طلبان برنامه ریزی خود را برای انتخابات ریاست جمهوری و شورای شهر به زودی آغاز می کند. شورای سیاست گذاری تجربه موفقی در انتخابات اخیر بود هر چند مشکلات ساختاری هم داشت. سعی می کنیم مشکلات ساختاری آن را برطرف کنیم.

** چه تضمینی وجود دارد که اصلاح طلبان در انتخابات شورای شهر به لیست واحد برسند ؟
- تجربه شکست ها و اختلافات گذشته با ما می گوید که می توانیم با ائتلاف و اتحاد قوی تر باشیم. امیدواریم که اصلاح طلبان از گذشته درس بگیرند. من چندی پیش گفتم، که ما اصلاح طلبان بیشترین ضربه را از اختلافات درونی خود خوردیم و نمی توانیم همه تقصیرها را گردن احمدی نژادی ها بیاندازیم. با این تجربه موفق شورای سیاست گذاری و تجربیات سال های گذشته امیدواریم به اجماع برسیم.