تهدید تنها بازمانده قاجار درآبادان
شهرداری در کنار بنای تاریخی بچاری، خانه 9 طبقه می‌سازد
آفتاب‌‌نیوز : یک هفته پیش اهالی آبادان شاهد بودند که ملک مجاور خانه تاریخی بچاری آبادان با مجوز شهرداری و حتی بدون حضور یک کارشناس میراث فرهنگی تخریب شد. دیوارها که از هم می‌گسیخت و آجرها که سوا می‌شد، هراس آوار شدن تنها خانه باقی مانده از دوران پهلوی دوم، تنِ پیرمرد ساکن خانه بچاری را می‌لرزاند.
به گزارش روزنامه وقایع اتفاقیه، مردم به شهرداری و اداره میراث فرهنگی نامه نوشتند و اعتراض کردند تا پس از تخریب خانه شکارچیان که آن هم ثبت ملی بود، بچاری هم به این بلا دچار نشود اما انگار مجوزهای منقضی بسازوفروش‌ها، بیش از قانون قدرت دارد که بعد از شکایت و دستور توقف ساخت، سرانجام بولدوزرها ساکن خیابان دبستان شدند تا ساختمانی 9 طبقه اما با مجوز چهار طبقه، در جوار خانه تاریخی بی‌جان سبز شود و خط آسمان سینما نفت را هم کور کند.
روز یکشنبه بود که صدای کلنگ به گوش مردم رسید و فردای آن روز رئیس اداره میراث فرهنگی شهرستان اعلام کرد که تخریب بدون مجوز میراث فرهنگی انجام شده است. «تخریب املاک مجاور بناهای تاریخی ثبت‌شده در فهرست آثار ملی، باید با اطلاع سازمان میراث فرهنگی و زیر نظر کارشناسان این سازمان صورت بگیرد.»
قانون این‌طور می‌گوید اما ساختمان کناری خانه بچاری حتی از قانون هم مستثنی است: اداره میراث پیش از این محل‌های ثبت‌شده در میراث را به شهرداری اطلاع داده بود اما شهرداری آبادان خود را به بی‌خبری زده و بدون اطلاع به اداره میراث، پروانه تخریب و ساخت‌و‌ساز صادر کرد. رئیس اداره میراث فرهنگی شهرستان در نامه‌های جداگانه به فرمانداری ویژه و شهردار خواست که جلوی ادامه فعالیت تخریب در مجاورت خانه بچاری گرفته شود اما نشد که نشد.
جلوی سینما نفتِ بازمانده از دهه 20، حالا بولدوزر و کامیون و جرثقیل است که آماده به خدمت صف کشیده‌اند. خانه کناری ساختمان بچاری، دیگر موجودیت ندارد و هر چه هست، گودال عمیق نخاله، خاک و تیرآهن است. در ایوان‌های چوبی خانه بچاری، پرده‌هایی کهنه آویزان است و هر غروب تنها چراغ خانه روشن می‌شود. چند سالی است پیرمردی ساکن این خانه است که گفته می‌شود، زمانی بنای این ساختمان بوده است. با بالا‌گرفتن تخریب و گودبرداری و ساخت‌و‌ساز، از صاحب ملک بچاری هم خواسته‌اند که برای برآورد خسارت وارده به میراث فرهنگی مراجعه کند اما هنوز خبری نشده.
خلاف پشتِ خلاف
همزمان جمعی از مهندسان و شهروندان آبادان در نامه‌ای خطاب به شهردار، درباره خطر تخریب خانه بچاری درخواست کردند که ساخت خانه در حریم خانه بچاری متوقف شود. «باتوجه به این مهم که حفظ آثار تاریخی از وظایف ملی و شرعی همه شهروندان و ادارات است، به استحضار می‌رساند که در جوار یکی از آثار تاریخی بازمانده شهرستان آبادان واقع در خیابان دبستان معروف به منزل بچاری‌ها، متأسفانه پروانه احداث یک باب مجتمع طبقاتی صادر یا در حال صدور بوده و عملیات ساختمانی در حال اجراست.»
فصل نهم قانون مجازات اسلامی (تخریب اموال تاریخی و فرهنگی)، ماده 102 قانون شهرداری‌ها و اصلاحات بعدی آن تاریخ 4/5/1328 و بند ب ماده 6 قانون حفظ آثار ملی، مصوب 12 آبان 1309 هم برای توقف ساخت و تخریب، ضمیمه نامه و رونوشت آن به فرماندار استان، دادستانی، نمایندگان مجلس، اداره راه و شهرسازی، میراث فرهنگی و مدیرکل صدا و سیمای شهرستان آبادان فرستاده شد.
«مجوز ساخت ملک در کنار خانه بچاری سه سال پیش صادر شده است، برخلاف اصول و قوانین حفاظت از میراث فرهنگی. در حالی با استناد به این مجوز، ساخت‌و‌ساز در کنار بچاری ادامه دارد که طبق دستورالعمل داخلی، این مجوز شش ماه بیشتر اعتبار ندارد. مالک بعد از خریدن ساختمان، از شهرداری مجوز گرفته تا در جایی که طرح تفصیلی (فضای سبز) تعریف شده، ملک بسازد. دراین‌میان شهرداری آبادان هم علیه طرح تفصیلی کار کرده است. اینها همه در حالی است که در مجوز ساخت چهار طبقه قید شده و طبق اطلاعات ما مالک نقشه‌ای برای ساخت 9 طبقه ملک تهیه کرده است. تلاش برای ساختن 9 طبقه در حالی است که در این صورت خط آسمان سینما تاج هم کور خواهد شد.» علی بهادرانیان، یکی از مهندسانی است که این نامه را امضا کرده است. او تخلفات را یک‌به‌یک شرح می‌دهد و بارها تأکید می‌کند که «اینجا سلسله‌ای از تخلفات» از سوی ادارات و سازمان‌های مربوطه رخ داده است و «خیانت اول در اداره میراث فرهنگی اتفاق افتاد که مجوز را تأیید کرد.»
کسی حریف مالک نشد
به گفته همسایه‌ها مالک خانه کناری به نام «عبدالباقی»، از روز جمعه عملیات شمع‌کوبی را آغاز کرده است. نامه‌های اعتراضی و درخواست توقف تخریب و ساخت به دست دادستان رسید و صبح روز شنبه دادستان شهرستان آبادان، دستور توقف ساخت را صادر کرد اما عجیب اینکه درست بعد از ظهر همان روز بار دیگر عملیات ساخت از سر گرفته شد: هیچ‌کس حریف مالک نمی‌شود. به گفته بهاریان، مالک با استفاده ار برگه مجوز سه سال پیش -که از اداره میراث فرهنگی استان گرفته - بار دیگر برای فعالیتش تأییدیه گرفت و ساخت‌و‌ساز را شروع کرد. این روند غیرقانونی در حالی ادامه دارد که در چند روز اخیر اطراف خانه بچاری را گودبرداری کرده و آب بسته‌اند و معدود بازمانده سرپای دوران قاجار در آبادان در معرض خطر نابودی از سوی بساز‌بفروش معروفِ این شهر است. قانون برای نجات این خانه تاریخی بازدارنده نبود که حالا فعالان میراث فرهنگی استان و اهالی آبادان، پیگیر مجوز‌هایی برای تشکیل زنجیره انسانی در اطراف خانه بچاری شده‌اند.
«برای تخریب ملک جانبی خانه بچاری از سوی شهرداری آبادان در تاریخ 12/9/93 استعلام شد و در تاریخ 16/9/93 اداره میراث آبادان از اداره کل استعلام کرد و روز بعد اداره کل میراث خوزستان بدون بررسی کارشناسی، اجازه تخریب ملک مجاور را صادر و اجازه ساخت چهارطبقه را در حالی داد که خانه بچاری فقط دوطبقه است. مجتبی گهستونی، دبیر و سخنگوی انجمن تاریانا این‌طور می‌گوید. به گفته او در همان تاریخ 17/9/93 اداره آبادان به ریاست (شمس الدین نوربخش)، مطالب همان نامه را ابلاغ و اجازه تخریب و ساخت چهارطبقه را صادر کرد. در این میان تخلف شهرداری منطقه یک آبادان هم وجود دارد که در طرح جامع این ملک (ملک مجاور خانه بچاری) در طرح فضای سبز واقع شده است اما در تابلوی مجاور ساختمان که مشخصات ساختمان در حال احداث روی آن ثبت می‌شود، تعداد طبقات 9 طبقه نوشته شده است.»
اداره میراث برای نجات خانه بچاری پول ندارد
در این سال‌ها خانه قجری در بی‌توجهی مسئولان میراث فرهنگی لانه کبوترها شده و هر‌از‌گاهی ترکی به دیوارها و سقف چوبی‌اش می‌افتد. چنانکه سال 88 هم بخشی از سقف طبقه اول آن ریزش کرد. هراس‌آوار‌شدن خانه بر سر تنها ساکن آن، مالک را به اقامه دعوی واداشت که کارشناس رسمی بیاورد و در صورت تخریب ملک، متضرر نشود. این خانه که از قدیمی‌ترین خانه‌های آبادان است، به خاطر معماری و طراحی خاص، چوب‌بری‌های ناب و ایوان‌های چوبی‌اش، ۲۳ شهریور ۱۳۸۲ با شماره ۹۹۶۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
جز کابوس تخریب، سرنوشت خانه بچاری به تلخی‌های دیگری هم گره خوره است. مالک خانه بچاری مدت‌هاست اعلام کرده حاضر است خانه را به میراث فرهنگی بفروشد اما اداره میراث گفته پولی ندارد و از پس خریدن تنها بازمانده تاریخی آبادان برنمی‌آید. او در این مدت حتی از طریق دادگاه اقدام کرد تا ملک را تخریب کند اما اداره میراث نگذاشت. آبادان چند خانه تاریخی داشت که یک‌به‌یک تخریب شدند. خانه شکرچیان یکی از این خانه‌ها بود که باوجود ثبت آن در فهرست آثار ملی، در سال 83 تخریب شد و هیچ‌کس هم مجازات نشد. حالا تکرار سرنوشت خانه شکرچیان به کابوس تازه خانه قجری خیابان دبستان تبدیل شده است.
خانه بچاری کجاست؟
صد اثر تاریخی آبادان در فهرست آثار ملی کشور قرار دارد و خانه بچاری یکی از آنهاست؛ ساختمانی که ابتدای خیابان دبستان قرار دارد و درست روبه‌روی سینما نفت. خانه بچاری از بناهای دوطبقه منحصر به فردی است که به خاطر معماری، چوب‌بری، آجرها و ایوان‌های خاص خودش، سوم شهریور سال 82، پس از گذراندن تمام مراحل قانونی و برابر قانون آثار ملی مصوب ۱۳۰۹ و آیین اجرائی آن مصوب ۱۳۱۱ خورشیدی با شماره ۹۹۶۸ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید اما شوربختانه ثبت ملی این اثر نتوانست به حفاظت از آن بینجامد.
چند روزی است که در مجاورتش، شهرداری آبادان در حال انجام عملیات اجرائی است و اثر ملی بازمانده از دوران قاجار و حاکمیت شیخ خزعل در خوزستان، در معرض آسیب و تخریب است.
به گزارش روزنامه وقایع اتفاقیه، مردم به شهرداری و اداره میراث فرهنگی نامه نوشتند و اعتراض کردند تا پس از تخریب خانه شکارچیان که آن هم ثبت ملی بود، بچاری هم به این بلا دچار نشود اما انگار مجوزهای منقضی بسازوفروش‌ها، بیش از قانون قدرت دارد که بعد از شکایت و دستور توقف ساخت، سرانجام بولدوزرها ساکن خیابان دبستان شدند تا ساختمانی 9 طبقه اما با مجوز چهار طبقه، در جوار خانه تاریخی بی‌جان سبز شود و خط آسمان سینما نفت را هم کور کند.
روز یکشنبه بود که صدای کلنگ به گوش مردم رسید و فردای آن روز رئیس اداره میراث فرهنگی شهرستان اعلام کرد که تخریب بدون مجوز میراث فرهنگی انجام شده است. «تخریب املاک مجاور بناهای تاریخی ثبت‌شده در فهرست آثار ملی، باید با اطلاع سازمان میراث فرهنگی و زیر نظر کارشناسان این سازمان صورت بگیرد.»
قانون این‌طور می‌گوید اما ساختمان کناری خانه بچاری حتی از قانون هم مستثنی است: اداره میراث پیش از این محل‌های ثبت‌شده در میراث را به شهرداری اطلاع داده بود اما شهرداری آبادان خود را به بی‌خبری زده و بدون اطلاع به اداره میراث، پروانه تخریب و ساخت‌و‌ساز صادر کرد. رئیس اداره میراث فرهنگی شهرستان در نامه‌های جداگانه به فرمانداری ویژه و شهردار خواست که جلوی ادامه فعالیت تخریب در مجاورت خانه بچاری گرفته شود اما نشد که نشد.
جلوی سینما نفتِ بازمانده از دهه 20، حالا بولدوزر و کامیون و جرثقیل است که آماده به خدمت صف کشیده‌اند. خانه کناری ساختمان بچاری، دیگر موجودیت ندارد و هر چه هست، گودال عمیق نخاله، خاک و تیرآهن است. در ایوان‌های چوبی خانه بچاری، پرده‌هایی کهنه آویزان است و هر غروب تنها چراغ خانه روشن می‌شود. چند سالی است پیرمردی ساکن این خانه است که گفته می‌شود، زمانی بنای این ساختمان بوده است. با بالا‌گرفتن تخریب و گودبرداری و ساخت‌و‌ساز، از صاحب ملک بچاری هم خواسته‌اند که برای برآورد خسارت وارده به میراث فرهنگی مراجعه کند اما هنوز خبری نشده.
خلاف پشتِ خلاف
همزمان جمعی از مهندسان و شهروندان آبادان در نامه‌ای خطاب به شهردار، درباره خطر تخریب خانه بچاری درخواست کردند که ساخت خانه در حریم خانه بچاری متوقف شود. «باتوجه به این مهم که حفظ آثار تاریخی از وظایف ملی و شرعی همه شهروندان و ادارات است، به استحضار می‌رساند که در جوار یکی از آثار تاریخی بازمانده شهرستان آبادان واقع در خیابان دبستان معروف به منزل بچاری‌ها، متأسفانه پروانه احداث یک باب مجتمع طبقاتی صادر یا در حال صدور بوده و عملیات ساختمانی در حال اجراست.»
فصل نهم قانون مجازات اسلامی (تخریب اموال تاریخی و فرهنگی)، ماده 102 قانون شهرداری‌ها و اصلاحات بعدی آن تاریخ 4/5/1328 و بند ب ماده 6 قانون حفظ آثار ملی، مصوب 12 آبان 1309 هم برای توقف ساخت و تخریب، ضمیمه نامه و رونوشت آن به فرماندار استان، دادستانی، نمایندگان مجلس، اداره راه و شهرسازی، میراث فرهنگی و مدیرکل صدا و سیمای شهرستان آبادان فرستاده شد.
«مجوز ساخت ملک در کنار خانه بچاری سه سال پیش صادر شده است، برخلاف اصول و قوانین حفاظت از میراث فرهنگی. در حالی با استناد به این مجوز، ساخت‌و‌ساز در کنار بچاری ادامه دارد که طبق دستورالعمل داخلی، این مجوز شش ماه بیشتر اعتبار ندارد. مالک بعد از خریدن ساختمان، از شهرداری مجوز گرفته تا در جایی که طرح تفصیلی (فضای سبز) تعریف شده، ملک بسازد. دراین‌میان شهرداری آبادان هم علیه طرح تفصیلی کار کرده است. اینها همه در حالی است که در مجوز ساخت چهار طبقه قید شده و طبق اطلاعات ما مالک نقشه‌ای برای ساخت 9 طبقه ملک تهیه کرده است. تلاش برای ساختن 9 طبقه در حالی است که در این صورت خط آسمان سینما تاج هم کور خواهد شد.» علی بهادرانیان، یکی از مهندسانی است که این نامه را امضا کرده است. او تخلفات را یک‌به‌یک شرح می‌دهد و بارها تأکید می‌کند که «اینجا سلسله‌ای از تخلفات» از سوی ادارات و سازمان‌های مربوطه رخ داده است و «خیانت اول در اداره میراث فرهنگی اتفاق افتاد که مجوز را تأیید کرد.»
کسی حریف مالک نشد
به گفته همسایه‌ها مالک خانه کناری به نام «عبدالباقی»، از روز جمعه عملیات شمع‌کوبی را آغاز کرده است. نامه‌های اعتراضی و درخواست توقف تخریب و ساخت به دست دادستان رسید و صبح روز شنبه دادستان شهرستان آبادان، دستور توقف ساخت را صادر کرد اما عجیب اینکه درست بعد از ظهر همان روز بار دیگر عملیات ساخت از سر گرفته شد: هیچ‌کس حریف مالک نمی‌شود. به گفته بهاریان، مالک با استفاده ار برگه مجوز سه سال پیش -که از اداره میراث فرهنگی استان گرفته - بار دیگر برای فعالیتش تأییدیه گرفت و ساخت‌و‌ساز را شروع کرد. این روند غیرقانونی در حالی ادامه دارد که در چند روز اخیر اطراف خانه بچاری را گودبرداری کرده و آب بسته‌اند و معدود بازمانده سرپای دوران قاجار در آبادان در معرض خطر نابودی از سوی بساز‌بفروش معروفِ این شهر است. قانون برای نجات این خانه تاریخی بازدارنده نبود که حالا فعالان میراث فرهنگی استان و اهالی آبادان، پیگیر مجوز‌هایی برای تشکیل زنجیره انسانی در اطراف خانه بچاری شده‌اند.
«برای تخریب ملک جانبی خانه بچاری از سوی شهرداری آبادان در تاریخ 12/9/93 استعلام شد و در تاریخ 16/9/93 اداره میراث آبادان از اداره کل استعلام کرد و روز بعد اداره کل میراث خوزستان بدون بررسی کارشناسی، اجازه تخریب ملک مجاور را صادر و اجازه ساخت چهارطبقه را در حالی داد که خانه بچاری فقط دوطبقه است. مجتبی گهستونی، دبیر و سخنگوی انجمن تاریانا این‌طور می‌گوید. به گفته او در همان تاریخ 17/9/93 اداره آبادان به ریاست (شمس الدین نوربخش)، مطالب همان نامه را ابلاغ و اجازه تخریب و ساخت چهارطبقه را صادر کرد. در این میان تخلف شهرداری منطقه یک آبادان هم وجود دارد که در طرح جامع این ملک (ملک مجاور خانه بچاری) در طرح فضای سبز واقع شده است اما در تابلوی مجاور ساختمان که مشخصات ساختمان در حال احداث روی آن ثبت می‌شود، تعداد طبقات 9 طبقه نوشته شده است.»
اداره میراث برای نجات خانه بچاری پول ندارد
در این سال‌ها خانه قجری در بی‌توجهی مسئولان میراث فرهنگی لانه کبوترها شده و هر‌از‌گاهی ترکی به دیوارها و سقف چوبی‌اش می‌افتد. چنانکه سال 88 هم بخشی از سقف طبقه اول آن ریزش کرد. هراس‌آوار‌شدن خانه بر سر تنها ساکن آن، مالک را به اقامه دعوی واداشت که کارشناس رسمی بیاورد و در صورت تخریب ملک، متضرر نشود. این خانه که از قدیمی‌ترین خانه‌های آبادان است، به خاطر معماری و طراحی خاص، چوب‌بری‌های ناب و ایوان‌های چوبی‌اش، ۲۳ شهریور ۱۳۸۲ با شماره ۹۹۶۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
جز کابوس تخریب، سرنوشت خانه بچاری به تلخی‌های دیگری هم گره خوره است. مالک خانه بچاری مدت‌هاست اعلام کرده حاضر است خانه را به میراث فرهنگی بفروشد اما اداره میراث گفته پولی ندارد و از پس خریدن تنها بازمانده تاریخی آبادان برنمی‌آید. او در این مدت حتی از طریق دادگاه اقدام کرد تا ملک را تخریب کند اما اداره میراث نگذاشت. آبادان چند خانه تاریخی داشت که یک‌به‌یک تخریب شدند. خانه شکرچیان یکی از این خانه‌ها بود که باوجود ثبت آن در فهرست آثار ملی، در سال 83 تخریب شد و هیچ‌کس هم مجازات نشد. حالا تکرار سرنوشت خانه شکرچیان به کابوس تازه خانه قجری خیابان دبستان تبدیل شده است.
خانه بچاری کجاست؟
صد اثر تاریخی آبادان در فهرست آثار ملی کشور قرار دارد و خانه بچاری یکی از آنهاست؛ ساختمانی که ابتدای خیابان دبستان قرار دارد و درست روبه‌روی سینما نفت. خانه بچاری از بناهای دوطبقه منحصر به فردی است که به خاطر معماری، چوب‌بری، آجرها و ایوان‌های خاص خودش، سوم شهریور سال 82، پس از گذراندن تمام مراحل قانونی و برابر قانون آثار ملی مصوب ۱۳۰۹ و آیین اجرائی آن مصوب ۱۳۱۱ خورشیدی با شماره ۹۹۶۸ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید اما شوربختانه ثبت ملی این اثر نتوانست به حفاظت از آن بینجامد.
چند روزی است که در مجاورتش، شهرداری آبادان در حال انجام عملیات اجرائی است و اثر ملی بازمانده از دوران قاجار و حاکمیت شیخ خزعل در خوزستان، در معرض آسیب و تخریب است.
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
لینک های مفید