سود جويي در لباسي خيرخواهانه
مدتي است كه در خيابان هاي پايتخت شاهد فعاليت افرادي هستيم كه به گفته خودشان براي همين سازمان هاي خيريه از مردم كمك هاي مالي دريافت مي‌كنند؛ افرادي كه خود را عضو يك موسسه خيريه معرفي مي كنند و اغلب مدعي جمع آوري پول براي بيماران و كودكان بي سرپرست هستند.
آفتاب‌‌نیوز : عمر سازمان هاي خيريه و مردم نهاد در سرتاسر دنيا عمر كوتاهي نيست. پيشينه اين سازمان ها در ايران به بلنداي تاريخ يك سرزمين است. در دوران مغول رشيدالدين فضل ا... همداني نخستين و بزرگ‌ترين مركز بهداشتي و درماني خيريه را براي مردمي كه توانايي مالي زيادي نداشتند تاسيس كرد؛ مركزي كه در واقع از جمله مهم‌ترين نيازهاي مردم آن دوران محسوب مي شد. پس از انقلاب اسلامی كميته امداد تاسیس شد كه هدف از تاسيس آن كمك به مستضعفان جامعه از طريق حفظ شان و حرمت اين افراد است.
به گزارش آرمان، مراكز خيريه سازمان هايي هستند كه با هدف كمك رساني به شهروندان در حوزه هاي مختلف به وجود مي آيند و مهم‌ترين رسالت آنها بهبود شرايط زندگي افرادي است كه از خدمات اجتماعي محرومند. اين افراد شامل بيماران، خانواده‌هاي بي‌سرپرست، جوانان بيكار و بزهكار، كودكان كار و... مي‌شوند. اين فعاليت‌ها بايد در بستري انجام شود كه حرمت، شان و منزلت انساني افراد حفظ شود. در اغلب كشورهاي توسعه يافته اين سازمان‌ها تحت عنوان سمن‌ها فعاليت مي كنند و فعاليت‌هاي داوطلبانه‌اي كه در اين سمن‌ها صورت مي گيرد از مهم‌ترين سرمايه‌هاي اجتماعي براي كشورها محسوب مي‌شود. مردم در كشورهاي مختلف جهان پس از نا اميد شدن از اقدامات سازمان‌هاي بين‌المللي و داخلي براي ريشه كن كردن فقر كه اغلب تنها به ايراد سخنراني در اين زمينه ختم مي شد خود تصميم به انجام فعاليت هاي عملي در اين زمينه گرفتند و مراكز مختلفي را برای حمايت از شهروندان به وجود آوردند. گفته مي شود در برخي كشورهاي توسعه يافته اين سمن ها هستند كه وظيفه اداره شهر را برعهده دارند.
قانون شكني در ملأ عام
در سال هاي اخير در ايران سازمان هاي بسياري تحت عنوان خيريه ها مشغول به فعاليت و ارائه خدمات اجتماعي هستند. در كشوري مثل ايران كه در زمره كشورهاي در حال توسعه قرار مي گيرد و خدمات اجتماعي در سطح پاييني قرار دارد، يكي از اساسي ترين نيازها وجود مراكز خيريه است كه این مراکز بدون حمايت هاي مالي دولت و توسط اقشار مختلف به صورت داوطلبانه اقدام به كمك به شهروندان مي‌كنند. مدتي است كه در خيابان هاي پايتخت شاهد فعاليت افرادي هستيم كه به گفته خودشان براي همين سازمان هاي خيريه از مردم كمك هاي مالي دريافت مي‌كنند؛ افرادي كه خود را عضو يك موسسه خيريه معرفي مي كنند و اغلب مدعي جمع آوري پول براي بيماران و كودكان بي سرپرست هستند. اقدامي كه علاوه بر شفاف نبودن آن، از طرف بسياري از شهروندان نيز مورد انتقاد قرار گرفته است. مهم‌ترين انتقادي كه به اين‌گونه فعاليت ها وارد است اين است كه آيا مراكز خيريه داراي سازماندهي منسجمي نيستند و فعاليت هاي آنان در گوشه و كنار و خيابان شكل مي گيرد؟ آيا اصلا اين‌گونه موسسات مجوزي براي فعاليت دارند؟رئيس كميته امداد چندي پيش در اظهار نظري اعلام كرده بود: «در اساسنامه جدید ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری نظارت بر ساماندهی این خیریه‌ها به کمیته امداد داده شده است، اما در مورد اینکه این نظارت و ساماندهی را چه ارگانی انجام دهد، چه ارگانی مجوز صادر کند، و...، مشخص نیست و نیاز به تبیین دارد و باید تبدیل به یک قانون مشخص شود». سید پرویز فتاح درباره خيريه هاي مجوز دار و حمايت هاي شكل گرفته از آنان عنوان كرده بود : «از مؤسساتی که کار خوبی انجام می‌دهند، حمایت می‌کنیم. این خیریه‌هایی که شفاف کار می‌کنند، باعث تسهیل در فعالیت‌های کمیته امداد هم می‌شوند. درحال‌حاضر ١۴ هزار خیریه با مجوز ثبت‌شده وجود دارد که حدود هفت هزار مورد آنها فعال است، اما نظارت درستی بر خیریه‌های موجود در کشور وجود نداشته و به مجلس اعلام کردیم که نیاز به قانون مصوب و ابلاغ به مراکز مختلف دارد.»
شفافیت مالی برای فعالیت خیریه
پس از دريافت مجوز و ثبت تمامي موسسات خيريه، شرح وظايف و مسئوليت هايي براي اين موسسسات شكل مي گيرد كه اجازه فعاليتي خارج از آن چارچوب را به آنان نمي دهد. يكي از مهم‌ترين اين شرايط داشتن شفافيت هاي مالي است. شفافيت مالي اين اطمينان را به شهروندان مي دهد كه هزينه‌هايي كه آنان در اختيار اين موسسات مي گذارند بجا و براي موارد درستي مورد استفاده قرار مي‌گيرد. اين نوع از فعاليت كه هيچگونه شفافيتي در مورد آن وجود ندارد و حتي بسياري افراد از وجود چنين موسسات خيريه اي اطلاع نيز ندارند نوعي سوء ظن و بدبيني را در مردم ايجاد مي كند، چرا كه مردم اگر بخواهند در خيابان حمايت هاي خود را از اقشار كم‌توان جامعه انجام دهند مي توانند به متكدياني كه در سطح شهر ديده مي شوند كمك هاي خود را ارائه كنند. سوءظني كه در نهايت گريبانگير موسسات خيريه معتبر و پر سابقه نيز خواهد شد. براساس همين شرح وظايف مي توان فعاليت همه اين افراد را غير قانوني تلقي كرد. حتي اگر فرض را بر قانوني و مجوز دار بودن اين موسسات بگذاريم آنها اجازه فعاليت‌هاي اين‌چنيني را در سطح خيابان و درب منزل افراد براي جمع آوري كمك ندارند. محمدحسین خیرخواه، مدیرکل دفتر نظارت بر مراکز غیردولتی سازمان بهزیستی نيزچندي پيش عنوان كرده بود: «ممکن است این خیریه‌ها از بهزیستی و هر ارگان دیگری مجوز داشته باشند، اما این اقدام آنها در گرفتن کمک و جمع‌کردن وجوه نقد از مردم در کنار خیابان و میدان‌ها یا جلو در خانه‌ها غیرقانونی و تخلف آشکار است. از مردم می‌خواهیم در صورت مشاهده این افراد در هر نقطه‌ای از شهر موضوع را به سازمان بهزیستی و نیروی انتظامی اطلاع دهند. این افراد با هر دلیل و هر مجوزی اجازه ندارند به این نحو از مردم پولی دریافت و مردم هم نباید به آنها کمک کنند.»
خيريه‌هايي كه خيرخواه نيستند
علاوه بر ايرادات قانوني كه فعاليت اين افراد را مورد چالش قرار مي دهد، بسياري از مددکاران نيز اين كار را پايين آوردن شان مددكاري در جامعه مي‌دانند. حتي اگر مطمئن شويم كه چنين موسساتي وجود خارجي دارند، جمع‌آوري پول در خيابان براي خيريه صورت خوشي ندارد، چرا كه حسي مشابه تكدي گري در شهروندان به وجود مي آورد. حسي كه امروزه بيش از پيش شهروندان را عاصي كرده و علاوه بر اينكه احساس ترحمي در آنان برنمي‌انگيزد، استرس و فشار رواني نيز به آنان منتقل مي كند.
یک مددکار اجتماعی درباره اين فعاليت‌ها مي‌گويد: ما اصلا موافق اين قبيل فعاليت ها نيستيم، چرا كه به راحتي فرصت كلاهبرداري را در اختيار افراد سودجو قرار مي دهد. علاوه بر این، بي‌اعتمادي را نسبت به موسسات خيريه در نظر مردم افزايش مي دهد. مردم بايد به سازمان هاي حمايتي و اجتماعي اعتماد كنند و اگر قصد حمايت و كمك‌رساني دارند اين سازمان‌ها را براي اين كار انتخاب كنند و يا خودشان افراد نيازمند را در اطراف خود شناسايي كنند و به آنها كمك كنند. همان‌گونه كه در دين ما نيز به آن سفارش شده افراد نخست بستگان و نزديكان خود براي كمك انتخاب كنند و سپس سراغ افراد ديگر بروند. غزاله مستوفی درباره نوع جمع‌آوري پول از طريق اين افراد مي گويد: ما اين روش را قبول نداريم و حتي اگر بحث مدد كاري اجتماعي را نيز كنار بگذاريم چنین کارهایی معقول و منطقي نيست. اگر بخواهيم فعاليتي در جامعه انجام دهيم كه ثمره مثبتي داشته باشد بايد با برنامه ريزي و سازماندهي درست و بر اساس قانون انجام گيرد. اين‌گونه فعاليت ها نه مورد قبول مردم است و نه مورد قبول فعالان حوزه مددكاري و موسسات خيريه. او درپاسخ به اينكه چه سازمان هايي وظيفه نظارت براين گونه موسسات را برعهده دارند، بیان می‌کند: اگر اين‌گونه موسسات مجوزي را دريافت كرده باشند بايد زير نظر همان سازمان فعاليت كنند و سازمان صادر كننده مجوز بايد برعملكرد اين موسسات نظارت داشته باشد، اما از آنجا كه بسياري ازاين موسسات مجوزي نيز ندارند مراجع قضائی و نيروي انتظامي بايد بر اساس قانون با آنها برخورد كنند. به نظر مي رسد روحيه ياري رساني و كمك به همنوع كه در ايران بسيار رواج دارد و بخش مهمي از آن نيز به دليل سفارشات ديني ماست سبب شده تا افراد زيادي به فكر سوءاستفاده از آن بيفتند. پس از متكدياني كه فقير نيستند و تنها به دليل رخوت و تنبلي و با نيت سوء استفاده از روحيات انسان دوستانه شهروندان تن به اين كار مي دهند و درآمدهاي نجومي نيز از اين طريق كسب مي كنند اكنون نوبت افرادي است كه در لباس خيرخواهانه دست به فريب مردم بزنند. ظاهرشدن در خيابان به عنوان عضوي از يك مجموعه خيريه و دريافت رقم هاي ريز و درشت و كسب سود از اين طريق شجاعت بسياري مي‌طلبد كه گويي اين افراد بدون هيچگونه ترسي از برخورد قانوني آن را انجام مي دهند. اين‌گونه فعاليت‌ها كه در نهايت آسيب‌هاي جدي را به جامعه و بدنه موسسات و سمن‌های داخلي وارد مي كند مستلزم توجه و پيگيري جدي از طرف مسئولان است.
به گزارش آرمان، مراكز خيريه سازمان هايي هستند كه با هدف كمك رساني به شهروندان در حوزه هاي مختلف به وجود مي آيند و مهم‌ترين رسالت آنها بهبود شرايط زندگي افرادي است كه از خدمات اجتماعي محرومند. اين افراد شامل بيماران، خانواده‌هاي بي‌سرپرست، جوانان بيكار و بزهكار، كودكان كار و... مي‌شوند. اين فعاليت‌ها بايد در بستري انجام شود كه حرمت، شان و منزلت انساني افراد حفظ شود. در اغلب كشورهاي توسعه يافته اين سازمان‌ها تحت عنوان سمن‌ها فعاليت مي كنند و فعاليت‌هاي داوطلبانه‌اي كه در اين سمن‌ها صورت مي گيرد از مهم‌ترين سرمايه‌هاي اجتماعي براي كشورها محسوب مي‌شود. مردم در كشورهاي مختلف جهان پس از نا اميد شدن از اقدامات سازمان‌هاي بين‌المللي و داخلي براي ريشه كن كردن فقر كه اغلب تنها به ايراد سخنراني در اين زمينه ختم مي شد خود تصميم به انجام فعاليت هاي عملي در اين زمينه گرفتند و مراكز مختلفي را برای حمايت از شهروندان به وجود آوردند. گفته مي شود در برخي كشورهاي توسعه يافته اين سمن ها هستند كه وظيفه اداره شهر را برعهده دارند.
قانون شكني در ملأ عام
در سال هاي اخير در ايران سازمان هاي بسياري تحت عنوان خيريه ها مشغول به فعاليت و ارائه خدمات اجتماعي هستند. در كشوري مثل ايران كه در زمره كشورهاي در حال توسعه قرار مي گيرد و خدمات اجتماعي در سطح پاييني قرار دارد، يكي از اساسي ترين نيازها وجود مراكز خيريه است كه این مراکز بدون حمايت هاي مالي دولت و توسط اقشار مختلف به صورت داوطلبانه اقدام به كمك به شهروندان مي‌كنند. مدتي است كه در خيابان هاي پايتخت شاهد فعاليت افرادي هستيم كه به گفته خودشان براي همين سازمان هاي خيريه از مردم كمك هاي مالي دريافت مي‌كنند؛ افرادي كه خود را عضو يك موسسه خيريه معرفي مي كنند و اغلب مدعي جمع آوري پول براي بيماران و كودكان بي سرپرست هستند. اقدامي كه علاوه بر شفاف نبودن آن، از طرف بسياري از شهروندان نيز مورد انتقاد قرار گرفته است. مهم‌ترين انتقادي كه به اين‌گونه فعاليت ها وارد است اين است كه آيا مراكز خيريه داراي سازماندهي منسجمي نيستند و فعاليت هاي آنان در گوشه و كنار و خيابان شكل مي گيرد؟ آيا اصلا اين‌گونه موسسات مجوزي براي فعاليت دارند؟رئيس كميته امداد چندي پيش در اظهار نظري اعلام كرده بود: «در اساسنامه جدید ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری نظارت بر ساماندهی این خیریه‌ها به کمیته امداد داده شده است، اما در مورد اینکه این نظارت و ساماندهی را چه ارگانی انجام دهد، چه ارگانی مجوز صادر کند، و...، مشخص نیست و نیاز به تبیین دارد و باید تبدیل به یک قانون مشخص شود». سید پرویز فتاح درباره خيريه هاي مجوز دار و حمايت هاي شكل گرفته از آنان عنوان كرده بود : «از مؤسساتی که کار خوبی انجام می‌دهند، حمایت می‌کنیم. این خیریه‌هایی که شفاف کار می‌کنند، باعث تسهیل در فعالیت‌های کمیته امداد هم می‌شوند. درحال‌حاضر ١۴ هزار خیریه با مجوز ثبت‌شده وجود دارد که حدود هفت هزار مورد آنها فعال است، اما نظارت درستی بر خیریه‌های موجود در کشور وجود نداشته و به مجلس اعلام کردیم که نیاز به قانون مصوب و ابلاغ به مراکز مختلف دارد.»
شفافیت مالی برای فعالیت خیریه
پس از دريافت مجوز و ثبت تمامي موسسات خيريه، شرح وظايف و مسئوليت هايي براي اين موسسسات شكل مي گيرد كه اجازه فعاليتي خارج از آن چارچوب را به آنان نمي دهد. يكي از مهم‌ترين اين شرايط داشتن شفافيت هاي مالي است. شفافيت مالي اين اطمينان را به شهروندان مي دهد كه هزينه‌هايي كه آنان در اختيار اين موسسات مي گذارند بجا و براي موارد درستي مورد استفاده قرار مي‌گيرد. اين نوع از فعاليت كه هيچگونه شفافيتي در مورد آن وجود ندارد و حتي بسياري افراد از وجود چنين موسسات خيريه اي اطلاع نيز ندارند نوعي سوء ظن و بدبيني را در مردم ايجاد مي كند، چرا كه مردم اگر بخواهند در خيابان حمايت هاي خود را از اقشار كم‌توان جامعه انجام دهند مي توانند به متكدياني كه در سطح شهر ديده مي شوند كمك هاي خود را ارائه كنند. سوءظني كه در نهايت گريبانگير موسسات خيريه معتبر و پر سابقه نيز خواهد شد. براساس همين شرح وظايف مي توان فعاليت همه اين افراد را غير قانوني تلقي كرد. حتي اگر فرض را بر قانوني و مجوز دار بودن اين موسسات بگذاريم آنها اجازه فعاليت‌هاي اين‌چنيني را در سطح خيابان و درب منزل افراد براي جمع آوري كمك ندارند. محمدحسین خیرخواه، مدیرکل دفتر نظارت بر مراکز غیردولتی سازمان بهزیستی نيزچندي پيش عنوان كرده بود: «ممکن است این خیریه‌ها از بهزیستی و هر ارگان دیگری مجوز داشته باشند، اما این اقدام آنها در گرفتن کمک و جمع‌کردن وجوه نقد از مردم در کنار خیابان و میدان‌ها یا جلو در خانه‌ها غیرقانونی و تخلف آشکار است. از مردم می‌خواهیم در صورت مشاهده این افراد در هر نقطه‌ای از شهر موضوع را به سازمان بهزیستی و نیروی انتظامی اطلاع دهند. این افراد با هر دلیل و هر مجوزی اجازه ندارند به این نحو از مردم پولی دریافت و مردم هم نباید به آنها کمک کنند.»
خيريه‌هايي كه خيرخواه نيستند
علاوه بر ايرادات قانوني كه فعاليت اين افراد را مورد چالش قرار مي دهد، بسياري از مددکاران نيز اين كار را پايين آوردن شان مددكاري در جامعه مي‌دانند. حتي اگر مطمئن شويم كه چنين موسساتي وجود خارجي دارند، جمع‌آوري پول در خيابان براي خيريه صورت خوشي ندارد، چرا كه حسي مشابه تكدي گري در شهروندان به وجود مي آورد. حسي كه امروزه بيش از پيش شهروندان را عاصي كرده و علاوه بر اينكه احساس ترحمي در آنان برنمي‌انگيزد، استرس و فشار رواني نيز به آنان منتقل مي كند.
یک مددکار اجتماعی درباره اين فعاليت‌ها مي‌گويد: ما اصلا موافق اين قبيل فعاليت ها نيستيم، چرا كه به راحتي فرصت كلاهبرداري را در اختيار افراد سودجو قرار مي دهد. علاوه بر این، بي‌اعتمادي را نسبت به موسسات خيريه در نظر مردم افزايش مي دهد. مردم بايد به سازمان هاي حمايتي و اجتماعي اعتماد كنند و اگر قصد حمايت و كمك‌رساني دارند اين سازمان‌ها را براي اين كار انتخاب كنند و يا خودشان افراد نيازمند را در اطراف خود شناسايي كنند و به آنها كمك كنند. همان‌گونه كه در دين ما نيز به آن سفارش شده افراد نخست بستگان و نزديكان خود براي كمك انتخاب كنند و سپس سراغ افراد ديگر بروند. غزاله مستوفی درباره نوع جمع‌آوري پول از طريق اين افراد مي گويد: ما اين روش را قبول نداريم و حتي اگر بحث مدد كاري اجتماعي را نيز كنار بگذاريم چنین کارهایی معقول و منطقي نيست. اگر بخواهيم فعاليتي در جامعه انجام دهيم كه ثمره مثبتي داشته باشد بايد با برنامه ريزي و سازماندهي درست و بر اساس قانون انجام گيرد. اين‌گونه فعاليت ها نه مورد قبول مردم است و نه مورد قبول فعالان حوزه مددكاري و موسسات خيريه. او درپاسخ به اينكه چه سازمان هايي وظيفه نظارت براين گونه موسسات را برعهده دارند، بیان می‌کند: اگر اين‌گونه موسسات مجوزي را دريافت كرده باشند بايد زير نظر همان سازمان فعاليت كنند و سازمان صادر كننده مجوز بايد برعملكرد اين موسسات نظارت داشته باشد، اما از آنجا كه بسياري ازاين موسسات مجوزي نيز ندارند مراجع قضائی و نيروي انتظامي بايد بر اساس قانون با آنها برخورد كنند. به نظر مي رسد روحيه ياري رساني و كمك به همنوع كه در ايران بسيار رواج دارد و بخش مهمي از آن نيز به دليل سفارشات ديني ماست سبب شده تا افراد زيادي به فكر سوءاستفاده از آن بيفتند. پس از متكدياني كه فقير نيستند و تنها به دليل رخوت و تنبلي و با نيت سوء استفاده از روحيات انسان دوستانه شهروندان تن به اين كار مي دهند و درآمدهاي نجومي نيز از اين طريق كسب مي كنند اكنون نوبت افرادي است كه در لباس خيرخواهانه دست به فريب مردم بزنند. ظاهرشدن در خيابان به عنوان عضوي از يك مجموعه خيريه و دريافت رقم هاي ريز و درشت و كسب سود از اين طريق شجاعت بسياري مي‌طلبد كه گويي اين افراد بدون هيچگونه ترسي از برخورد قانوني آن را انجام مي دهند. اين‌گونه فعاليت‌ها كه در نهايت آسيب‌هاي جدي را به جامعه و بدنه موسسات و سمن‌های داخلي وارد مي كند مستلزم توجه و پيگيري جدي از طرف مسئولان است.
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید