آفتابنیوز : علی صدرایی، سرپرست هیأت بررسی شهر تاریخی تیس گفت: مداخلات انسانی، جادهسازی، تخریبهای محیطی، تسطیح، خانهسازی و بازسازیهای غیر اصولی عواملی هستند که آثار تاریخی به جای مانده از دوران سلجوقی، صفوی و قاجارِ این شهر تاریخی را تهدید میکنند.
وی افزود: در بازدید هیأت باستانی شناسی از شهر تاریخی تیس چابهار ، کل مجموعه تاریخی این منطقه شامل بندر تاریخی تیس، قلعه پرتغالیها، غارهای سهگانه «بانمسیتی»، محوطه شهر تاریخی و قبرستانهای ششگانه مورد بررسی کارشناسانه قرار گرفتند .
او از شهر تاریخی تیس به عنوان یکی از مهمترین بنادر تاریخی دریای عمان در دوران اسلامی نام برد که آثار بسیار شاخصی از دوران اواخر سلجوقی تا دوران صفوی و قاجار را در درون خود جای داده است و افزود: نبود حفاظت و نگهداری عمدهترین مشکل این منطقه است، همچنین روند تخریب آثار تاریخی موجود در شهر تاریخی تیس که اغلب آنها ثبتی نیز هستند، تداوم دارد.
این باستان شناس در ادامه به بیان وضعیت برخی از این آثار پرداخت و گفت: مداخلات در بندر تاریخی تیس و بخش جنوبی منطقه که آثاری از تمدن گذشته دریانوردی ایرانیان را در خود نهفته دارد، به چشم میخورد.
صدرایی با اشاره به اینکه این قسمت، پس از قلعه تا دریا را شامل میشود، بیان کرد: در سالهای اخیر گنجینهای با ارزش در این بخش کشف شده که البته بخشی از آن غارت و قسمتی نیز در اداره کل میراث فرهنگی استان سیستان و بلوچستان نگهداری میشود .
وی دربارهی وضعیت این بندر تاریخی اظهار کرد: قلعه تاریخی «تیس»، موسوم به قلعه «پرتغالیها» که بعد از بندر تاریخی به سمت شرق قرار دارد، از یک سو مورد بازسازیهای بسیار ناقص، غیر اصولی و غیر علمی قرار گرفته و از سوی دیگر تعریض جاده چابهار به «کُنارک» به آن آسیب رسانده است .
او، ایجاد دکل مخابراتی در سمت دیگر قلعه، ایجاد آبنما در بخش ورودی و نبود ساماندهی را از دیگر تهدیدات مخرب این اثر ثبتی اعلام کرد .
وی وضعیت غارهای سه گانه بخش شمالی شهر تاریخی تیس که به غارهای «بان مسیتی» مشهور هستند را نیز بسیار بد توصیف کرد و گفت: نبود ساماندهی، تخریب محیطی و مداخلات انسانی سالهای اخیر بر نابودی این آثار سهگانه، شامل دو غار تاریخی و یک غار طبیعی سرعت بیشتری داده است .
به گزارش ایسنا، او با اشاره به وضعیت نامناسب محوطه و قبرستانهای این شهر تاریخی نیز فزود: این محوطه که از بافت مرکزی شهر تاریخی شروع و به سمت غرب ادامه دارد پیش از این تسطیح و خانه سازی شده است.
صدرایی با بیان اینکه که در سالهای اخیر از 6 قبرستان ثبتی، 4 قبرستان تسطیح و یک قبرستان نیز در حال تسطیح و تقسیمبندی برای خانهسازی است، گفت: اگر بصورت اضطراری به قبرستانهای تاریخی این شهر رسیدگی نشود، این روند ادامه خواهد داشت و در زمان بسیار کوتاه از آنها آثاری باقی نخواهد ماند .
این باستان شناس همچنین نسبت به وضعیت دیگر آثار تاریخی این بندر تاریخی مانند آبانبارها، قلعه «فیروز گت» و «بلوچ گت» و سد تاریخی «تیس» هشدار داد.
وی در پایان خواستار برگزاری جلسات اضطراری در سطوح بالای مدیریتی استان با حضور مسئولان منطقه آزاد چابهار و تصمیم گیری جدی برای نجات آثار تاریخی شهر تیس شد .