آفتابنیوز : اعلام نتایج همه پرسی در بریتانیا که در آن موافقان خروج از مخالفان پیشی گرفتند، با واکنش هایی متفاوت همراه بود. تندروهای دست راستی و سیاستمداران عوامگرا مانند 'دونالد ترامپ' نامزد ریاست جمهوری آمریکا و 'ویکتور اوربان' نخست وزیر مجارستان، این نتیجه را به فال نیک گرفتند؛ هرچند بسیاری از سیاستمداران برجسته غربی، نتیجه همه پرسی را با ابراز تاسف ضمنی پذیرفتند.
در این مقاله، ابتدا به پیشینه عضویت و جدایی بریتانیا از اتحادیه اروپا اشاره و سپس به فهرست بازندگان و برندگان برگزیت پرداخته خواهد شد.
*** اتحادیه اروپا + بریتانیا
پس از جنگ جهانی دوم، کشورهای اروپایی برای جلوگیری از جنگی خونین دیگری در این قاره، تصمیم گرفتند اتحادیه ای تشکیل دهند. آلمان غربی، فرانسه و چهار کشور دیگر اروپایی، در سال 1957 پایه گذار 'جامعه اقتصادی اروپا' شدند که بعدها در سال 1993 به اتحادیه اروپا تبدیل شد.
بریتانیا سال 1973 به اتحادیه اقتصادی اروپا پیوست؛ هرچند انگلیسی ها از همان آغاز هم اختلاف هایی عمده با شریکان اقتصادی خود داشتند. سالها بعد، وقتی واحد پول مشترک اروپا (یورو) تصویب شد هم انگلیسی ها از پذیرش آن خودداری کردند.
اتحادیه اروپا با احتساب انگلیس، 28 عضو دارد که 19 عضو آن، واحد پول یورو را به کار می برند.
*** اتحادیه اروپا - بریتانیا
مخالفان اتحادیه اروپا در انگلیس معتقدند جزیره بریتانیا اساسا ماهیت و منافعی متفاوت از شریکان خود در کشورهای اروپایی دارد. انگلیسی ها در بسیاری از زمینه ها، از پذیرش پناهجویان خارجی تا قوانین روادید شنگن و تا حتی سهیمه بندی ماهیگیری و استانداردهای میوه و تره بار که در بروکسل برای همه اتحادیه وضع می شود، با اکثریت اعضا اختلاف نظر داشته اند.
واقعیت این است که بسیاری از کشورهای کوچکترِ اروپا، هواداران آلمان و فرانسه هستند و بدین ترتیب، در رای گیری های پارلمان و شورای اروپا، تصمیم هایی را که برلین و پاریس بگیرند معمولا لندن ناچار است بپذیرد.
هواداران خروج از اتحادیه اروپا، بویژه در حزب محافظه کار حضور فعال داشتند و 'دیوید کامرون' نخست وزیر بریتانیا در واقع برای جلب نظر اعضای حزبش بود که قول داد همه پرسی سوم تیر را برگزار کند.
** برندگان و بازندگان خروج بریتانیا
باید دانست که نتیجه همه پرسی روز پنجشنبه 'الزام آور' نیست و پارلمان انگلیس باید به خروج از اتحادیه اروپا رای دهد؛ با این حال، با توجه به اینکه رقیبان سیاسی دوست ندارند در انتخابات آینده عرصه را به طرف مقابل واگذارند، اگر احساس کنند رای دهندگان بر نظر خویش استوارند، قطعا در پارلمان به خروج رای خواهند داد.
بنابراین باید منتظر ماند و رخدادهای این کشور را در هفته های آینده دید. اما با فرض قطعی شدن خروج از اتحادیه اروپا، 'برگزیت' بازندگان و برندگانی خواهد داشت که در زیر، به شماری از آنها اشاره شده است.
** بازندگان
- اتحادیه اروپا
بریتانیا در سالهای اخیر توانست از نظر تولید ناخالص داخلی، فرانسه را پشت سر بگذارد و مقام دوم اقتصاد اروپا را به دست آورد. خروج دومین اقتصاد بزرگ اروپا از اتحادیه، نه تنها روی مبادلات مالی اروپا اثر منفی خواهد گذاشت، بلکه وزنه سیاسی مهمی را از این اتحادیه دور خواهد کرد.
پس از جدایی، معامله کشورهای اروپایی با بریتانیا کاری دشوارتر از سابق خواهد شد. تنها برای یک نمونه، می توان به طرح عظیم ادغام 'دویچه بورس' آلمان با 'بورس لندن' اشاره کرد که با همه پرسی پنجشنبه در هاله ای ابهام فرو خواهد رفت.
همچنین بار روانی 'برگزیت'، برگ برنده ای برای 'ویکتور اوربان' نخست وزیر مجارستان، 'مارین لوپن' سیاستمدار ملی گرای فرانسه و دیگر کسانی خواهد بود که دل خوشی از عملکرد اتحادیه اروپا، بویژه در زمینه مهاجرپذیری ندارند.
- بریتانیا
بلافاصله پس از اعلام نتایج اولیه همه پرسی، ارزش پوند انگلیس به پایین ترین حد خود در 30 سال اخیر رسید و ارزش سهام در بریتانیا و البته در بسیاری از بورس های عمده جهان، کاهش یافت. مسلما این تغییرات مقطعی است و در آینده نزدیک اقتصاد بریتانیا به ثبات خواهد رسید.
اما برگزیت برای انگلیسی ها از دو جنبه زیانبار خواهد بود. نخست آنکه بسیاری از شرکت ها و موسسه های بزرگ جهان که در اروپا فعالیت جدی دارند و مقر اروپاییشان در لندن است، ناچار خواهند شد دفتر مرکزی خود را به جایی درون اتحادیه اروپا ببرند. بانک آمریکایی JP Morgan تنها یکی از موسسه های بزرگ مالی است که پیش از همه پرسی، اخطار خروج از انگلیس را داده بود.
آسیب بزرگتر، درون بریتانیا رخ خواهد داد. اسکاتلندی ها در همه پرسی استقلال از بریتانیا که سال 2014 برگزار شد، با نتیجه شکننده 55 درصد به 45 درصد به ماندن رای دادند. در آن سال، یکی از نگرانی های شهروندان اسکاتلندی این بود که با جداشدن از بریتانیا، مزایای عضویت در اتحادیه اروپا را از دست بدهند. در همه پرسی پنجشنبه گذشته هم اسکاتلند یکپارچه به ماندن در اتحادیه اروپا رای داد. عجیب نیست که بلافاصله پس از اعلام نتایج، وزیر اول اسکاتلند گفت دولت وی، لایحه برگزاری مجدد همه پرسی استقلال از بریتانیا را آماده خواهد کرد.
اگر اسکاتلند این بار از بریتانیا جدا شود، باید تحولاتی را در ایرلند شمالی هم انتظار داشت.
- دیوید کامرون
اگرچه حزب چپ کارگر نیز مخالف خروج از اتحادیه اروپا است، اما این 'دیوید کامرون' نخست وزیر محافظه کار بریتانیا بود که علیه هم حزبی هایش کارزار ماندن در اروپا برپا کرد و طبیعتا 'استعفای نخست وزیر' اولین خبری بود که پس از اعلام نتایج همه پرسی شنیدیم.
** برندگان
- بوریس جانسون و مایکل گُو
'بوریس جانسون' شهردار سابق لندن و 'مایکل گُو' وزیر دادگستری، از مهمترین موافقان خروج در حزب محافظه کار بریتانیا بودند و حالا با شکست 'دیوید کامرون' به عنوان ستاره های جدید حزب، ظهور خواهند کرد.
- جمهوری ایرلند
خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا، سرمایه گذاری بانک های لندن را در اروپا و نیز استخدام نیروی کار اروپایی را برایشان خواهد کرد و این به سود جمهوری ایرلند است که به خاطر گرایش بانک های انگلیسی به شرق، زیان های فراوان دیده بودند.
- روسیه
قطعا مسکو یکی از برندگان برگزیت خواهد بود. در واقع هرچه اتحادیه اروپا ضعیف تر باشد، روسیه امکان چانه زنی سیاسی و اقتصادی بیشتری با آن خواهد داشت و شاید در بحران هایی مانند آنچه در اوکراین رخ داد، بتواند با اروپا و بریتانیا به صورت جداگانه مذاکره کند.
- آمریکا
اگرچه دولت آمریکا رسما خواستار ماندن بریتانیا در اتحادیه اروپا بود، اما واقعیت این است که با خروج لندن از اتحادیه، انگلیسی ها بیش از گذشته به واشنگتن نزدیک خواهند شد و تصمیم های گاه مستقلانه فرانسه و آلمان در اروپا، مانعی در مسیر هماهنگی با برادر همزبان بریتانیا نخواهد بود.
به گزارش ایرنا، این سخن نیز درست است که اگر جدایی بریتانیا باعث کندی رشد اقتصاد اروپا شود، واشنگتن نیز از آن تاثیر خواهد پذیرفت، اما اتحادیه اروپا همان گونه که هماوردی برای روسیه است، چه از نظر اقتصادی و پولی (یورو) و چه از نظر حضور در عرصه های بین المللی، رقیبی جدی هم برای واشنگتن نیز به شمار می رود. قطعا آمریکایی ها از اینکه اتحادیه اروپا هر روز قدرتمندتر از دیروز نشوند، خشنود خواهند شد؛ اگرچه به دلایل راهبردی نمی توانند رضایتمندی را ابراز کنند.