بهشتی پور: منتقدان چشمان خود را بر دستاوردهای آشکار «برجام» بسته اند

آفتاب‌‌نیوز : فردا بیست وسوم تیرماه، نخستین سالگرد توافق هسته ای میان ایران و 1+5 است؛ روزی که گره از سال ها اختلافات انباشته ایران و قدرت های جهانی گشوده شد و صفحه تازه ای در تاریخ کشورمان ورق خورد. به رغم دستاوردهای چشمگیر این توافق و گذشت یک سال از عمر آن، هنوز برخی مخالفت های داخلی و مانع های خارجی در مسیر اجرا و بهره وری بیشینه از ثمره های آن وجود دارد.

در آستانه سالروز توافق جامع هسته ای، گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا با بهشتی پور تحلیلگر مسایل هسته ای به گفت وگو پرداخت. بهشتی پور در این گفت وگو با اشاره به برخی از مهمترین دستاوردهای برجام، از تداوم مخالفت های داخلی با آن انتقاد کرد.
وی رژیم صهیونیستی و عربستان سعودی را از جمله ناراضیان توافق دانست که از هر موقعیتی برای ضربه زدن به برجام استفاده می کنند.
در ادامه، متن کامل گفت وگوی ایرنا با بهشتی پور آمده است؛

***ایرنا: با گذشت حدود 6 ماه از اعلام رسمی اجرای برجام، تاکنون چه میزان از این توافق عملیاتی و اجرایی شده است؟
** بهشتی پور: برجام برای کامل اجرا شدن به زمان نیاز دارد اما متاسفانه منتقدان چشمان خود را بر دستاوردهای آشکار برجام بسته اند و به آن ها توجه نمی کنند. مهم ترین دستاورد برجام پایان دادن به پروژه 12 ساله پرونده سازی علیه ایران است. در طول این مدت، 6 قطعنامه علیه ایران صادر شد که هر کدام از آن ها مشکل های فراوانی را برای ایران به وجود آورد. با اجرای برجام این قطعنامه ها لغو شد و به جای آن یک قطعنامه 2231 وضع شده است که زیر فصل ششم و به بند 25 باز می گردد.
نکته بعدی اینکه در این پرونده 12 قطعنامه شورای حکام وجود داشت که هرکدام از آن ها ایران را به نقض مقررات بین المللی و همکاری نداشتن با آژانس بین المللی انرژی اتمی متهم می کرد. این قطعنامه ها نیز طی مصوبه ای در دی ماه پارسال لغو شد.
از همه این موضوع ها مهم تر، گزارش نوامبر 2011 میلادی «یوکیا آمانو» مدیر کل آژانس بود. در این گزارش طی 12 سرفصل، حدود 66 اتهام بزرگ علیه ایران مطرح شد که بر اساس آن ایران به تلاش برای ساخت بمب هسته ای متهم شده بود. این گزارش نیز در جریان لغو قطعنامه های شورای حکام به فراموشی سپرده شد.

***ایرنا: فکر می کنید چه مانع هایی هنوز در مسیر اجرای برجام وجود دارد؟
**بهشتی پور: موانع برجام به چند دسته تقسیم می شود؛ مانع نخست رژیم صهیونیستی است که با تمام امکانات رسانه ای و دیپلماتیک خود در ایالات متحده و در صحنه بین الملل تلاش دارد از طریق کارشکنی در روند اجرای برجام اخلال ایجاد کند. از طرف دیگر، عربستان سعودی نیز همه امکانات خود را برای مانع تراشی در مسیر اجرای برجام به کار گرفته است. با وجود این که موضوع کارشکنی های عربستان و رژیم صهیونیستی با یکدیگر تفاوت دارند اما متاسفانه در این مورد با یکدیگر هم نظرند.

***ایرنا: چرا به رغم برداشته شدن تحریم ها، هنوز تاثیر آن به طور کامل در فضای اقتصادی کشور آشکار نشده است؟
** بهشتی پور: هر چند از نظر تئوری دستور برای لغو تحریم ها داده شد اما به دلیل این که روند اجرای تحریم ها بسیار طولانی بود، برای لغو این تحریم ها نیز چند سال زمان نیاز است. البته بخش اصلی و عمده تحریم ها تا امروز لغو شده است، به عنوان نمونه برنامه ریزی شده بود که ایران مجاز به فروش بیش از یک میلیون بشکه نفت در روز نباشد اما اکنون ظرفیت فروش نفت به 2 و نیم میلیون بشکه افزایش یافته است. در صورت بازاریابی مناسب ایران در زمینه صادرات نفت، تولید این کالا افزایش خواهد یافت. افزون بر آن، استفاده از رفع تحریم های پتروشیمی، ارتباطات، کشتیرانی و غیره نیز به بهبود وضعیت اقتصادی کمک قابل توجهی خواهد کرد.

***ایرنا: پس از چند ماه رایزنی، سرانجام ایران و آمریکا برای خرید هواپیماهای بویینگ به توافق رسیدند اما جمهوریخواهان مجلس نمایندگان آمریکا با تصویب 2 متمم در لایحه بودجه، این معامله را به سمت بن بست کشاندند. به نظر شما چه عاملی در تغییر تصمیم نمایندگان این کشورموثر بوده است؟ آیا اقدام هایی از این دست، اجرای برجام را با مشکل مواجه نمی کند؟
** بهشتی پور: لابی های صهیونیستی در این کارشکنی نقش پررنگی را ایفا کردند. البته این لایحه باید به تصویب مجلس سنا نیز برسد. پس از تصمیم سنا باید دید که آیا «باراک اوباما» رییس جمهوری این کشور لایحه مورد نظر را وتو خواهد کرد یا خیر. اگر اوباما این تصمیم را تصویب کند، ضربه کاری را به اجرای برجام زده است. در این صورت، کمیته نظارت بر برجام در این باره تصمیم می گیرد که ایران چه اقدام هایی را باید انجام دهد.
ضروری است، رسانه هایی که در راه شفاف سازی برجام گام بر می دارند با اطلاع رسانی دقیق و کامل، مردم جامعه را از اقدام های صورت گرفته در راستای اجرای توافق هسته ای آگاه کنند. رادیو و تلویزیون کشور به طور پیوسته از کارشکنی مجلس نمایندگان آمریکا در فروش هواپیمای بویینگ به ایران خبر پخش می کنند، بدون این که در مورد ابتدایی و مقدماتی بودن این تصمیم به مردم توضیح دهند. برخی رسانه های داخلی به گونه ای این خبر را منعکس می کنند که گویی از این اقدام آمریکا خرسندند!

***ایرنا: با توجه به این که اکثریت مجلس سنا و نمایندگان را جمهوریخواهان تشکیل می دهند، این نگرانی وجود دارد که در صورت پیروزی نامزد جمهوریخواهان در انتخابات ریاست جمهوری 2016، در روند اجرای برجام اخلال ایجاد شود.
** بهشتی پور: خوشبختانه انتخابات مجلس نمایندگان آمریکا دوساله است. بنابراین، همزمان انتخابات مجلس نمایندگان آمریکا را خواهیم داشت. از طرفی، یک سوم نمایندگان مجلس سنای آمریکا نیز در جریان این انتخابات به سنا راه خواهند یافت. دوره های مجلس سنا 6 ساله است و هر 2 سال برای یک سوم کرسی های این مجلس انتخابات برگزار می شود.

***ایرنا: با فرض باقی ماندن جمهوریخواهان در کرسی های مجلس نمایندگان و سنا، آینده برجام چه خواهد شد؟
**بهشتی پور: در طول تاریخ آمریکا، 2 یا سه بار مجلس سنا، نمایندگان و رییس جمهوری به طور کامل در اختیار جمهوریخواهان بوده است. به فرض رخ دادن این اتفاق هم روشن است که جمهوریخواهان به این سند بین المللی که به تصویب شورای امنیت رسیده است، متعهد خواهند بود. از طرفی، متحدان آمریکا نظیر انگلیس، فرانسه، آلمان، روسیه و چین به این سند پایبند شده اند. بنابراین، آمریکا باید دلیل محکمی برای نقض برجام به صورت یکجانبه داشته باشد. ایران تاکنون این بهانه را به آمریکا نداده است به گونه ای که آژانس بین المللی انرژی اتمی به صراحت در گزارش های خود بیان می کند که ایران به همه تعهدهای خود در اجرای برجام عمل کرده است. در صورت نقض برجام، آمریکا در انزوا قرار خواهد گرفت و نمی تواند دیگر کشورها را با سیاست های خود همراه و همسو کند.

*** ایرنا: بر پایه ادعای گزارش محرمانه «بان کی مون» دبیرکل سازمان ملل متحد که چند روز پیش خبرگزاری «رویترز» آن را منتشر کرد، آزمایش موشکی ایران با روح برجام سازگاری ندارد. «آنگلا مرکل» صدر اعظم آلمان هم موضعی مشابه دبیرکل سازمان ملل گرفت. ارزیابی شما از این موضوع چیست؟
** بهشتی پور: این گزارش محرمانه نبوده است. بان کی مون موظف است به عنوان دبیر کل سازمان ملل گزارش 6 ماهه ای به شورای امنیت ارایه کند. این گزارش هنوز منتشر نشده اما رویترز به عنوان توپخانه خبری آن را زودتر از مسوولان منتشر کرده است. هنوز مشخص نیست که این گزارش تا چه میزان به واقعیت نزدیک خواهد بود. موضع گیری مرکل هم موضوع مهمی نیست زیرا وی در زمره مسوولان این حوزه به شمار نمی رود اما گزارش بان کی مون به عنوان دبیرکل سازمان ملل برای کشور پیامدهای بین المللی به همراه خواهد داشت.

***ایرنا: اگر این گزارش هنوز اعتبارسنجی نشده است چرا برخی مسوولان ایرانی در این باره موضع گیری کرده اند؟
**بهشتی پور: موضع گیری های مقام های ایرانی به گونه ای نبود که بتوان به صحت این گزارش مهر تایید زد. به عنوان نمونه سخنگوی دولت پیش از اظهارنظر در این باره عنوان کرد که اگر این خبر صحت داشته باشد. بنابراین، مسوولان کشور هنوز از میزان درستی این گزارش اطمینان ندارند.

***ایرنا: در صورت واقعیت داشتن این گزارش، چرا برنامه موشکی ایران که گفته می شود جنبه تدافعی دارد، با روح برجام ناسازگار قلمداد شده است؟
** بهشتی پور: این سوال باید از بان کی مون پرسیده شود. در برجام، موشک هایی که برای حمل کلاهک هسته ای طراحی شده باشند، ممنوع شده است. موشک های ایران برای حمل کلاهک هسته ای طراحی نشده اند و اتهام آنان تاکنون به اثبات نرسیده است. افزون بر آن، همه برنامه های هسته ای ایران زیر نظر آژانس انجام می شود. بنابراین، در چنین شرایطی امکان ساخت کلاهک هسته ای وجود ندارد.