پسابرجام؛ هر6 روز ورود یک هیأت خارجی به ایران

آفتاب‌‌نیوز : این مطلب به قلم سیاوش رضایی می افزاید : یک سال پیش درچنین روزهایی پس از چندین دور گفت وگوهای فشرده سرانجام امضای طرفین روی سند اولیه برجام نقش بست و برنامه اقدام متقابل مشترک میان ایران و شش قدرت جهانی وارد فاز اجرا شد.
در ادامه با اجرایی شدن مرحله به مرحله توافقات در27 دی ماه سال گذشته حصر اقتصادی ایران پس از سال ها شکست. اکنون از زمان توافق برجام یک سال می گذرد و دراین مدت تحولات قابل توجهی دراقتصاد ایران رخ داده است، تحولاتی که آثار فوری و بلندمدتی در پی داشته است.
یکی از این آثار و دستاوردها بازگشت شرکت ها، سرمایه گذاران و هیأت های اقتصادی خارجی به ایران است که از نخستین روزهای توافق اولیه و حتی قبل از برداشته شدن عملی تحریم ها آغاز شد و در ادامه با تنوع و تعداد بیشتری ادامه یافت. پس از برجام به روشنی تغییراتی که در جریان است قابل مشاهده بود.

بسیاری ازسرمایه گذاران وشرکت های خصوصی خارجی صبر وتحمل هیأت های سیاسی کشورهایشان رانداشتند و از روزهای نخست عازم ایران شدند. اتاق های پر و رزرو شده هتل ها در شهرهای بزرگ ایران بخصوص پایتخت گواه این تغییر بزرگ بود.
در دوران تحریم چهره های ناآشنا در خیابان های ایران به ندرت دیده می شد وعمدتاً به چهره هایی از آسیا محدود می شد که برای کار یا تفریح به ایران سفر کرده بودند، اما با عملیاتی شدن برجام طیف چهره ها در خیابان های ایران و لابی هتل ها متنوع تر شده است. سرمایه گذاران چشم آبی که در لابی هتل ها یا رستوران های تهران با طرف های ایرانی خود قرار می گذارند و راجع به نحوه همکاری ها گفت و گو می کنند.
در حالی که در دوران تحریم رابطه و همکاری های اقتصادی ایران به جهان خارج تنها به چند کشورعمدتاً آسیایی محدود می شد، امضای برجام دامنه آن را افزایش داد و به قاره سبز کشاند. هرچند براساس روش معمول جریان جذب سرمایه گذاری خارجی بین یک تا سه سال طول می کشد و نتایج بسیاری از مذاکرات در آینده قابل مشاهده است، اما برخی از این گفت وگوها با طرف های خارجی هم اکنون آثار خود را آشکار کرده است و تعدادی از آنها نیز وارد مرحله اجرا شده است.
بر همین اساس یک روز پس از امضای برجام آلمان ها یکی از بزرگ ترین هیأت های خارجی خود را به تهران روانه کردند تا نخستین کشوری باشند که از فضای به وجود آمده ،استفاده کنند. درهمین زمینه محمدباقر نوبخت سخنگوی دولت در اردیبهشت ماه سال جاری درنخستین گزارش خود از دستاوردهای برجام و ورود هیأت های خارجی سه ماه پس ازلغو تحریم ها از حضور 16 هیأت تجاری از کشورهای مختلف برای عقد قرارداد در ایران خبرداد.
هیأت هایی که در سطح 8رئیس جمهوری، 5 نخست وزیر و 14وزیر خارجه و حتی 12 بانک و مؤسسه مالی و اعتباری جهانی به ایران آمده اند و در پی این رفت و آمدها برای استفاده از 73میلیارد دلار خطوط اعتباری مذاکره شده است.
براساس آمار رسمی پس از برجام برای 41 پروژه 3 میلیارد و 418 میلیون دلار مجوز سرمایه گذاری صادر شده که برای استان های مختلف کشور از جمله خراسان رضوی، تهران، آذربایجان غربی، کردستان، زنجان، قم، بوشهر، خوزستان، همدان، یزد، سیستان و بلوچستان، البرز، گیلان، قزوین و مرکزی است.
به گفته معاون رئیس جمهوری تردد هیأت های خارجی به حدی است که حتی گاهی هتل های تهران اتاق خالی برای اسکان اعضای این هیأت ها ندارند و برای تأمین پنج اتاق خالی با سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور تماس گرفته می شود.
اما پس از گذشت حدود یک ماه از گزارش اولیه ای که سخنگوی دولت ارائه کرد، محمدرضا نعمت زاده وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز آمار جزئی تری از حضور هیأت ها و سرمایه گذاران خارجی در دوران پساتحریم به ایران داد، به طوری که براساس گفته های او در این دوران هیأت های خصوصی و دولتی از 32 کشور به ایران سفر کرده اند. وی با اعلام سفر 791 مقام دولتی صنعتی و تجاری خارجی به همراه 2045 شرکت خصوصی به کشور اعلام کرد که فقط در بخش صنعت، معادن و تجارت حدود 190 تفاهمنامه با شرکت های دولتی وغیر دولتی خارجی به امضا رسیده است.
رشد 3 برابری ورود هیأت های خارجی
سازمان توسعه تجارت نیز با جمع آوری اطلاعات هیأت ها و شرکت های خارجی که در دولت یازدهم به ایران سفر کرده اند، اعلام کرد که درسال 1394 بالغ بر64 هیأت تجاری متشکل از 837 نفر از 28 کشور دنیا وارد ایران شدند که نسبت به سال 93 افزایش 3 برابری را نشان می دهد.
البته دایره ورود و حضورهیأت های خارجی تنهامحدود به دوران پسابرجام نمی شود و حتی پیش از آن و با آغاز فعالیت دولت یازدهم و تغییر رویکردهای ایران در سیاست خارجی خود شاهد حضور تعداد قابل قبولی از هیأت ها بوده ایم به گونه ای که درسال 1393 و طبق اعلام سازمان توسعه تجارت 19 هیأت تجاری با 477 نفر عضو از 16 کشور جهان وارد ایران شدند.
بنابراین براساس آمار ارائه شده، در پذیرش هیأت های تجاری از نظر تعداد هیأت ها افزایش 237 درصدی داشته ایم، از نظر تعداد کشورها و همچنین تعداد اعضا نیز نسبت به سال قبل از آن 75 درصد افزایش را تجربه کرده ایم.
سازمان توسعه تجارت نیز سال گذشته میزبان 42 هیأت از16 کشور جهان بود، درحالی که در سال 93 هیأت های پذیرش شده از سوی این سازمان فقط 5 هیأت با 152 عضو از 8 کشور جهان بود، مقایسه این ارقام نشان دهنده افزایش 740 درصدی در تعداد هیأت های پذیرفته شده از سوی سازمان توسعه تجارت در سال 94 است.
سازمان صنعت، معدن و تجارت استان های کشور نیز سال گذشته 18 هیأت تجاری را از آلمان، سوئیس، اتریش، قزاقستان، ایتالیا، افغانستان، روسیه، عراق، هند، هنگ کنگ و پاکستان پذیرش کردند و مابقی هیأت هایی که به ایران آمده اند توسط سایر دستگاه ها یا بخش های اقتصادی صورت گرفته است.
آذربایجان، عراق، لبنان، ترکیه، روسیه، ارمنستان، قزاقستان، چین،پاکستان، آفریقای جنوبی،کنیا، افغانستان،سوریه، هندوستان، ونزوئلا و تونس از جمله کشورهایی بودند که همزمان با رویدادهای بین المللی تخصصی اثرگذار که در داخل کشور برگزار شد از جمله نمایشگاه های بین المللی توسط سازمان توسعه تجارت پذیرش و وارد کشورمان شدند.
این رفت و آمدها نتایج قابل لمسی نیز به همراه داشته است. به گونه ای که در یک جمع بندی می توان گفت، سرمایه گذاری های مشترک، راه اندازی خطوط پروازی، اعطای نمایندگی محصولات ایرانی به کشورهای دیگر، امضای تفاهمنامه های همکاری در زمینه های مختلف، انجام مذاکره و عقد قراردادهای تجاری، همکاری در زمینه توریسم سلامت و توسعه گردشگری، انجام خدمات فنی ـ مهندسی و... از جمله نتایج اعزام و پذیرش هیأت های تجاری بوده است.
بخش نیم نگاه این مطلب با ذکر نکته ' 18 رئیس جمهور و 40 وزیر خارجه میهمان پسابرجام ' می افزاید : در حالی در آستانه گذشت یک سال از توافق هسته ای بین ایران و 1+5 قرار گرفته ایم که باید گسترش روابط دیپلماتیک با کشورهای دیگر و به نوعی حضور پررنگ در مجامع بین المللی و سفرهای پر شمار هیأت ها (چه ایرانی هایی که رفتند و چه هیأت هایی که آمدند) را مهم ترین دستاورد یک سال گذشته دانست، دستاوردی که در کنار جنبه های سیاسی یکی از دستاوردهای اصلی اش مذاکرات اقتصادی بین مقام های ایران و دیگر کشورها و شرکت های بین المللی بوده است؛ اگرچه که شاید بسیاری از این مذاکرات هنور به بستن قرار داد نرسیده ولی نکته مهم این است این آشتی ها،بعد هاوطی سال ها می تواند به مرور زمان به سرمایه گذاری های خارجی و حضور شرکت های بین المللی درایران وهمکاری در زمینه های مختلف منجرشود.
نگاه به هیأت های خارجی که در یک سال گذشته به ایران آمده اند بخوبی اشتیاق کشورها به حضور در ایران و تشنه اطلاعات بودن از کشورمان را بخوبی نشان می دهد، فقط کافی است به این توجه داشته باشیم که در یک سال گذشته 18 رئیس جمهوری و 40 وزیر خارجه به تهران سفر کرده اند، یعنی به صورت میانگین ایران ماهانه میزبان حدود 5 هیأت بلندپایه سیاسی به سرپرستی رئیس جمهوری یا وزیر خارجه بوده است و به عبارتی هر 6 روز یک هیأت خارجی وارد ایران شده اند که این بدون در نظر گرفتن هیأت هایی است که در حد رئیس جمهوری و وزیر خارجه نبوده اند.
زیرا دریک سال گذشته هیأت های فرهنگی،اقتصادی وتجاری بسیاری به کشورمان سفرکرده اند.دی ماه سالگذشته «میرابوطالب بدری» معاون امور بازاریابی و تنظیم روابط سازمان توسعه تجارت ایران اعلام کرد: در 9 ماهه سال 1394، 145 هیأت تجاری، اقتصادی و سرمایه گذاری با سه هزار و 763 نفر از 48 کشور به ایران سفر کردند.
از این میان، 71 هیأت با دو هزار و 640 نفر از قاره های اروپا و امریکا، 41 هیأت با 702 نفر از آسیا و اقیانوسیه و 34 هیأت با 421 نفر از کشورهای عربی و آفریقایی وارد ایران شدند.
از جمله رؤسای جمهوری که از زمان امضای برجام به ایران آمده اند می توان به رؤسای جمهوری قرقیزستان، اتریش، ترکمنستان، روسیه، عراق، بولیوی، ونزوئلا، گینه استوایی، الجزایر، چین، ویتنام، آذربایجان، سوئیس، قزاقستان، صربستان، آفریقای جنوبی، کره جنوبی و کرواسی اشاره کرد. علاوه براین رئیس جمهوری کشورمان حسن روحانی نیز در این مدت به کشورهای روسیه، ترکیه، ایتالیا، فرانسه و پاکستان سفر کرده است. البته در این مدت ایران میزبان میهمانان ویژه دیگری همچون حضور فدریکا موگرینی (دو بار) مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، یوکیا آمانو مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی، زیگمار گابریل، معاون صدر اعظم و وزیر اقتصاد آلمان و تعداد زیادی از معاونان و وزیران کشورهای دیگر در تهران بوده ایم. سفرهایی که به قراردادها و سندهای مهم ختم شده است مانند امضای 14 سند مشترک با ایتالیا، 20 سند با فرانسه و 17 سند با چین، 19 سند با آفریقای جنوبی و...
علاوه بر ورود هیأت های رسمی به کشور طی این مدت که البته در بسیاری از مواقع با همکاری یا همراهی بخش خصوصی و اتاق های بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی صورت گرفته است؛ خود بخش خصوصی و تشکل های بخش خصوصی هم فعالیت های گسترده ای را در این زمینه داشته اند برای مثال اتاق تهران به عنوان پارلمان بخش خصوصی پایتخت در این مدت بسیار فعال عمل کرده است به صورتی که بیش از 700 شرکت خارجی در جلسات اتاق تهران شرکت کرده اند و اتاق پذیرای 24 هیأت از 16 کشور بوده است که 750 شرکت در آنها حضور داشته اند. همچنین در کنار این تعداد شرکت خارجی، اتاق تهران شرایطی را مهیا کرده است که 2300 شرکت ایرانی هم در جلسات با این شرکت ها حضور داشته باشند.