از نظر امنیتی و نظامی مشکلی در خزر نداریم
معاون آسیا و اقیانوسیه وزارت خارجه با تأکید بر اینکه سهم ۱۳ درصدی ایران از دریای خزر را قبول نداریم و این سهم باید بیشتر باشد، گفت: بعد از گذشت ۲۰ سال از آغاز مذاکرات خزر هنوز برخی کشور‌ها حوصله بسیار برای ادامه این بحث‌ها دارند.
آفتاب‌‌نیوز :
به گزارش ایلنا، ۲۰ سال از آغاز مذاکرات ۵ کشور حاشیه‌ای دریای خزر برای نحوه تقسیم‌بندی و میزان سهم هر کشور از بزرگ‌ترین دریاچه جهان می‌گذرد.
روز چهارشنبه ۲۳ تیر ماه وزرای خارجه ۵ کشور ایران، روسیه، آذربایجان، قزاقستان و ترکمنستان در شهر آستانه پایتخت قزاقستان دور هم جمع شدند تا پس از جلسات گروه کاری -متشکل از معاونین خود- به بررسی موضوعات طرح شده بپردازند تا ماحصل آن در سال ۲۰۱۷ در جلسه سران ۵ کشور نهایی شود.
ابراهیم رحیم‌پور معاون آسیا و اقیانوسیه وزارت خارجه کشورمان بعد از پایان اجلاس وزرای خارجه کشورهای ساحلی خزر به تشریح این اجلاس، چشم انداز تدوین توافقنامه و برنامه کشور‌ها برای تقسیم عادلانه و منصفانه دریای خزر پرداخت.
رحیم‌پور با بیان اینکه بعد از جلسه سران در سال ۱۳۹۳ که در آستاراخان برگزار شد ۴ جلسه کاری داشته‌ایم، گفت: در این جلسات همان بیانیه و تفاهم‌های روسای جمهور را روی سند پیاده کردیم که قسمت‌هایی از آن پیش رفت و قسمت‌هایی هم حل نشده باقی ماند.
وی با بیان اینکه عرف اینگونه است که بعد از سه تا چهار جلسه گروه کاری -که در سطح معاونین است- یک جلسه در سطح وزرا برگزار شود، افزود: بعضی کار‌ها نیاز به نظرات مستقیم و بحث‌های رو در رو داشت و به همین منظور جلسه وزرای خارجه تنظیم شد.
معاون آسیا و اقیانوسیه وزارت خارجه گفت: ما این دوره دو روز جلسه گروه کاری داشتیم و دستورکار وزرا را از پیش تعیین کرده بودیم که شامل ۷ بند بود. در برخی از این موارد، مشکل وجود داشت که باید نظر مقام بالا‌تر را می‌گرفتیم. در پیاده کردن تفاهمات باز هم یک سری بحث‌های تکنیکی و کار‌شناسی بود که دنبال شد و می‌توانیم بگوییم که در چند بخش تفاهمات خوبی شد اما در چند بخش نیز به نتیجه نرسیدیم.
وی افزود: وزرا بر روی مسایل باقیمانده نظر دادند اما این نظرات هنوز در متن قرار نگرفته و قرار است این موضوع در جلسه اوایل شهریور در تهران و در سطح گروه کاری پیگیری شود.
معاون آسیا و اقیانوسیه وزارت خارجه با بیان اینکه به نظر می‌رسد این بحث در تهران هم نهایی نشود، گفت: صحبت کردیم تا این جلسات در تهران بیشتر شود و سه جلسه کامل داشته باشیم. هرچند در گذشته این میزان نبوده است. بعد از آن به فاصله یک ماه تا یک ماه و نیم جلسه بعدی در عشق آباد برگزار می‌شود و دو ماه بعد از آن نیز جلسه وزرا را خواهیم داشت.
رحیم‌پور با بیان اینکه در ۳ جلسه فشرده و مهم قصد داریم مسایل نهایی نشده را به جلو ببریم، افزود: بعد از این جلسات، در سال ۲۰۱۷ که البته ماه آن هنوز مشخص نیست، جلسه سران را خواهیم داشت. در مراحل پایانی استرس بیشتر و محاسبات کشور‌ها دقیق‌تر می‌شود و باید در سطح رهبران کشور‌ها تایید تفاهمات را بگیرند.
معاون ظریف گفت: وزرای خارجه در این نشست، بحث‌های رک و صریحی باهم داشتند و اگرچه در برخی موارد به تفاهم رسیدند اما بخشی از موضوعات نیز نیاز به کارهای کار‌شناسی و حقوقی دقیق‌تر دارد.
وی با بیان اینکه اولویت کشوهای ساحلی خزر متفاوت است، افزود: کشور‌ها نیاز‌ها و حساسیت‌های متفاوت دارند. از جمله اولویت‌ها، تقسیم بستر و زیر بستر و خط مبدا است که این خط مبدا هم تاثیراتی را روی تقسیم بستر دارد اما اگر تاثیرات مستقیم هم نداشته باشد خودش برای مسائلی نظیر ماهی گیری، کشتی رانی و عبور و مرور نظامی و غیر نظامی مهم است.
معاون آسیا و اقیانوسیه وزارت خارجه گفت: روسیه، قزاقستان و آذربایجان تقسیمات بستر و زیر بستر خود را انجام داده‌اند ولی خط مبدا روی همان هم تاثیراتی خواهد داشت و لذا آن‌ها هم در عین تقسیم بسترشان علاقه‌مندی قوی به موضوع خط مبدا دارند که یک سری بحث‌های تخصصی دارد.
رحیم‌پور با بیان اینکه افکار عمومی ما علاقه‌مند است حقوق حقه ما رعایت شود و این امری است که همه به آن اعتراف دارند، ادامه داد: همه دوست دارند که وضعیتی باشد که فقط حقوق یک کشور تامین نشود، حقوق ۵ کشور تامین شود. در این اجلاس در دو سه مورد از صحبت‌های رئیس جمهور ایران کد آوردند که در آستاراخان اشاره کرده‌اند که باید طوری مذاکره شود که منافع ۵ کشور تامین شود و در بعضی از موضوعات باید کشور‌ها از خودشان مقداری ایثار، بردباری و گذشت نشان دهند تا بتوان به تفاهم رسید.
وی در خصوص میزان سهم ایران از خزر گفت: اگر بخواهند بر اساس فرمول‌های متداول و حقوق دریا‌ها محاسبه کنند سهم ایران ۱۳ درصد است، اما طبعا ما عضو آن موافقتنامه دریای ۱۹۸۲ نیستیم و اعتقاد داریم این دریاچه شرایط ویژه‌ای دارد و آن قرارداد شامل دریاچه‌ها و این دریاچه نمی‌شود.
معاون ظریف با اشاره به وضعیت ساحل ایران افزود: وضعیت ساحل ما شکل جغرافیایی‌اش به گونه‌ای است که نمی‌توانیم از آن مقررات استفاده کنیم و حقوق ما تضییع می‌شود. یک رویه‌ای در حقوق بین الملل به نام حق انصاف وجود دارد که باید از آن در این تقسیم استفاده شود.
رحیم‌پور با تاکید بر اینکه طبق اختیاراتی که به وزارت خارجه داده شده است تلاش می‌کنیم تا حقوق بیشتری را برای کشور اخذ کنیم، اظهار داشت: نمی‌توانیم برای سهم ایران از خزر عدد مشخص کنیم. آنچه که صحبت می‌شود و در این اجلاس هم مطرح شد این است که قراردادهای ۲۱ و ۴۰ دیگر نافذ نیست و به تعبیر سه کشور جدا شده از شوروی این قرارداد‌ها مرده است و خود ما هم دلبستگی‌ای به آن قرارداد‌ها نداریم و معتقدیم نیازهای روز را برآورده نمی‌کند.
وی با بیان اینکه تقسیمات گذشته که خزر را به صورت ۵۰-۵۰ بین ایران و روسیه تقسیم می‌کرد دیگر موضوعیت ندارد، ادامه داد: زمانی هم می‌گفتند دریاچه تقسیم بر پنج بشود که می‌شود ۲۰ درصد سهم هر کشور که این هم استدلال و منطقی ندارد.
معاون آسیا و اقیانوسیه وزارت خارجه گفت: ما در خلیج فارس هم این مسئله را با دیگر کشور‌ها داریم و در دنیا در خصوص دریا‌ها و دریاچه‌های دیگر نیز این موضوع دنبال می‌شود.
رحیم پور افزود: به جای بیان میزان درصد در اذعان عمومی باید در صحنه با کار‌شناسان قوی این کار را دنبال کنیم و ما هم اکنون این کار را انجام می‌دهیم و آن ۱۳ درصد سهم ایران از خزر را قبول نداریم و باید این بیشتر باشد.
وی در پاسخ به اینکه آیا مذاکرات تا نیمه اول سال ۲۰۱۷ به نتیجه خواهد رسید یا نه، گفت: به عنوان کار‌شناس نمی‌توانم بگویم حتما در نیمه اول سال ۲۰۱۷ این مذاکرات به نتیجه می‌رسد، خوش بین نیستم اما بدبین هم نیستم ولی این امر تنها دست ما نیست و ما خودمان در این مذاکرات همراه، همکار و علاقه‌مند هستیم تا موضوع به نفع همه تمام شود.
معاون ظریف با بیان اینکه در قسمت‌هایی از این نشست ما تنها نظاره گر اختلافات برخی از کشور‌ها بودیم، افزود: هیچ دو کشوری نیستند که در همه موضوعات با یکدیگر هم نظر باشند و چهار کشور دیگر فقط در مورد خط مبدا است که نظرات مشابهی دارند.
رحیم‌پور با اشاره به مقعر بودن سواحل خزر در ایران گفت: سواحل مقعر موجب می‌شود که در صورت تقسیم بندی با فرمول‌های متداول جهانی ما ضرر کنیم و لذا به دنبال فرمولی هستیم که از اصول دیگر قوانین بین المللی و حق انصاف استفاده بکنیم.
وی با تاکید بر اهمیت بحث امنیتی دریای خزر برای ایران و سایر کشور‌ها افزود: باید خط مبدا ما جایی قرار بگیرد که این خط مبدا به سواحل ما چسبیده نباشد چرا که در این صورت با مشکلات امنیتی رو به رو خواهیم بود.
معاون ظریف با بیان اینکه اختلافات و تفاوت نظرات تمام و حل نشده است، گفت: ایران در صحنه است و نسبت به بقیه کشور‌ها از نظر استدلال و کار حقوقی و مذاکراتی چیزی کم ندارد.
رحیم‌پور با تاکید بر اینکه در این دریاچه به اجماع رسیدن کشور‌ها تعیین کننده خواهد بود، افزود: اگر حتی یک کشور موافق نباید توافق صورت نمی‌گیرد و ما در بین پنج کشور کشورهایی را داریم که با وجود اینکه ۲۰ سال است مذاکره می‌شود باز هم حوصله‌شان برای مذاکره زیاد است.
وی با تاکید بر اینکه با طولانی‌تر شدن مذاکرات ایران چیزی را از دست نمی‌دهد، گفت: ما در حال حاضر مشکلی نداریم و منابع نفت و گاز آن منطقه را از دست نمی‌دهیم و برای استخراج معادن در آنجا تعجیلی نداریم. بقیه کشور‌ها هم الان استخراج نمی‌کنند و نمی‌توانند هم تا زمانی که سرحدات مشخص شود این کار را انجام دهند پس نیازی نیست نگرانی داشته باشیم که مبادا مسئله مانند منابع مشترک با قطر برایمان پیش بیاید.
معاون آسیا و اقیانوسیه وزارت خارجه افزود: باید برداشت از حوزه‌های مشترک به صورت عادلانه صورت گیرد و چون کسی به حوزه‌های مشترک دست نزده ما مشکل و عجله‌ای برای این امر نداریم.
رحیم‌پور با اشاره به بحث شیلات و اینکه عمیق‌ترین قسمت دریاچه برای ایران است، گفت: عمق ساحل ما نعمتی است که خدا به ما داده، در شمال دریاچه زمستان یخ می‌زند و قسمت‌هایی از آن بسته می‌شود و عمق آن نیز کم است و نمی‌توانند کشتی رانی مناسب داشته باشند.
معاون ظریف با بیان اینکه گاهی افکار عمومی و رسانه‌ها تحریک می‌شوند که ما در بهره برداری از خزر از دیگر کشور‌ها عقب مانده‌ایم، افزود: اینطور نیست و ما با کشور‌ها همکاری خوبی در دریاچه داریم. از نظر تجاری، توریسم، شیلات، محیط زیست و کارهای امدادی همکاری‌های خوبی داریم و به مرور هم به سمت کارهای تحقیقاتی و اکتشافی می‌رویم و بعد از مشخص شدن وضعیت به سراغ کارهای استخراجی خواهیم رفت.
رحیم‌پور گفت: در خصوص مسائل اکتشافی با دو کشور همسایه خود مذاکره کرده‌ایم که وقتی بخواهیم وارد مرحله اجرا بشویم نیاز به قانونمندی بیشتر داریم و الان مشکلی در این خصوص نداریم.
وی با تاکید بر اینکه با هر ۴ کشور روابطمان خوب است، تصریح کرد: در مذاکرات طبیعی است که همه یک جور فکر نکنند همانطور که در مذاکره با ۱+۵ همه یک دیدگاه نداشتند حالا یک مدت یک کشوری همراهی نمی‌کرد اما نهایتا اجماع و امضا شد.
رحیم‌پور با تاکید بر اینکه از نظر امنیتی و نظامی مشکلی در خزر نداریم، افزود: از لحاظ محیط زیستی هم موافق کشیدن خط لوله نفت و گاز نیستیم و خواسته‌های ما الان تامین است.
معاون آسیا و اقیانوسیه وزرات خارجه با اشاره به سخت گیری یکی از کشور‌ها نسبت به ایران گفت: این سخت گیری نسبت به ما نیست بلکه نسبت به منافع و ذهنیت‌های خود است و ما به آن حق می‌دهیم. باید امضای موافقتنامه با رضایت باشد و سندی که امضایش تحمیلی باشد، سند معتبری نیست و بعد از امضا هم در دنیا دیده‌ایم که موافقتنامه‌ها را پاره کرده‌اند. باید موافقتنامه منصفانه، عادلانه، رضایتمندانه و با دوستی امضا شود نه با کینه و ناراحتی.
رحیم‌پور با بیان اینکه این ۲۰ سال مذاکره همواره رو به پیشرفت بوده و یک سری موافقتنامه امضا و همکاری‌هایی آغاز شده است، افزود: در یک سری مسائل هم هنوز اختلافات مانده و ما نسبت به هیچ کدام از ۴ کشور گله نداریم و مراقب حفظ حق و حقوق مردم و کشور بوده و به دنبال این نیستیم که لقمه دهان همسایه خود را از دهانش بیرون بکشیم.
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید