پولی که در جیب ۱۶میلیون بیمار بستری ماند

اکنون با گذشت دو سال و اندی از آغاز بسته‌های طرح تحول نظام سلامت در حوزه درمان، کارها و اقدامات زیادی برای شمردن در این حوزه وجود دارد و به اذعان مسوولان وزارت بهداشت، مهم‌ترین این اقدامات حذف دریافت‌های غیرمتعارف در بیمارستان‌ها و حمایت مالی از بیش از 16 میلیون بیمار بستری تا کنون است. البته برنامه‌ها و اقدامات زیادی هم طراحی و تدوین شده که در صورت تامین منابع مالی، اجرایی خواهند شد.

به گزارش ایسنا، دکتر محمد آقاجانی، معاون درمان وزیر بهداشت سه هدف اصلی طرح تحول را حرکت به سوی عدالت در دسترسی به خدمات سلامت، حفاظت مالی مردم در مقابل هزینه‌های خدمات سلامت و ارتقای کیفیت خدمات سلامت می‌خواند و در عین حال می‌گوید:اسناد بالا دستی از جمله سیاست‌های کلی سلامت ابلاغی مقام معظم رهبری، قانون برنامه پنجم توسعه و همچنین قانون تشکیلات و وظایف وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و قانون بیمه همگانی نیز بر تحقق این سه هدف تاکید دارند.

یکی از مهم‌ترین اهداف برنامه طرح تحول نظام سلامت، کاهش میزان پرداختی بیماران بستری در بیمارستان‌های وابسته به وزارت بهداشت است که بنا بر اعلام معاونت درمان وزارت بهداشت اکنون میزان پرداختی بیماران بستری در بیمارستان‌های وزارت بهداشت و کاهش سهم مردم از هزینه بستری از ۳۷ درصد به ۸.۵ درصد کاهش یافته و از ۱۶میلیون و ۵۰۰هزار بیمار بستری نیز حمایت مالی صورت گرفته است.

رقم میلیونی زایمان طبیعی رایگان در طرح تحول نظام سلامت

"ترویج زایمان طبیعی" نیز از دیگر بسته‌های طرح تحول نظام سلامت بود که بر اساس آن فرانشیز زایمان طبیعی رایگان شد و توانمندسازی مادران از طریق برگزاری کلاس‌های آموزشی رایگان در دوران بارداری در دستور کار مراکز وزارت بهداشت قرار گرفت.

از ابتدای اجرای این برنامه یک میلیون و ۱۴۳هزار و ۲۴۵ مورد زایمان طبیعی رایگان در سراسر کشور انجام شده و به دنبال اقدامات صورت گرفته در جهت ترویج زایمان به روش طبیعی، کاهش سزارین به میزان۶.۵ درصد مطلق معادل ۱۱.۶ درصد پایه را شاهد هستیم.

نابارورها حمایت درمانی شدند

حمایت مالی از زوج‌های نابارور و توسعه خدمات درمان ناباروری هم از جمله بسته‌هایی بود که در قالب طرح تحول نظام سلامت در دستور کار وزارت بهداشت قرار گرفت و بنابر اعلام معاونت درمان وزارت بهداشت در این راستا ۱۷ مرکز جدید درمان ناباروری با تمرکز بر مناطق محروم به ویژه در شش استان فاقد مرکز شامل یاسوج، زاهدان، هرمزگان، شهرکرد، گلستان و لرستان ایجاد شد و توسعه و تجهیز ۲۴ مرکز درمان ناباروری موجود نیز صورت گرفت. پوشش ۸۵ درصدی هزینه‌های درمان ناباروری با تعرفه دولتی برای زوج‌های نابارور اقشار محروم از جمله دیگر اقداماتی بود که در قالب این بسته حمایتی اجرایی شد.

فضای فیزیکی و چهره فرسوده بیمارستان‌ها از جمله نکاتی بود که از ابتدای دولت یازدهم بر لزوم اصلاح آن تاکید شد و در همین زمینه نیز برنامه ارتقای کیفیت خدمات هتلینگ در بیمارستان‌های وابسته به وزارت بهداشت در دستور کار "تحول" قرار گرفت. به این ترتیب بازسازی ۲ میلیون مترمربع کف، دیوار و سقف و فضای بستری و توزیع ۷۷هزار و ۷۸۴ قلم تجهیزات هتلینگ نیز دراین دسته از بیمارستان‌ها صورت گرفت.

۵۷۶۱ پزشک متخصص و فوق تخصص در مناطق محروم ماندگار شدند

ریزش پزشکان از مناطق محروم به دلیل عدم حمایت از آنها و تاخیرهای چندین ماهه در پرداختی‌های آنها هم در طرح تحول نظام سلامت مورد توجه قرار گرفت و با هدف تامین پزشک برای این مناطق، برنامه "حمایت از ماندگاری پزشکان در بیمارستان‌های مناطق محروم" اجرایی شد. بر همین اساس حضور ۵۷۶۱ پزشک متخصص و فوق تخصص در ۳۳۸ بیمارستان و ۳۰۱ شهر مشمول برنامه محقق شد.

همچنین حضور پزشکان متخصص مقیم در بیمارستان‌های وابسته به وزارت بهداشت استارت خورد و اکنون به طور متوسط در هر شب حضور ۸۶۰ متخصص مقیم در ۱۹ تخصص در بیمارستان‌های مشمول با ۶۹۶,۵۷۶ کشیک را شاهد هستیم.

۸۰ میلیون بار ویزیت در ۶۵۸ کلینیک ویژه

ارتقای کیفیت خدمات ویزیت در مراکز تحت پوشش وزارت بهداشت نیز از دیگر بسته‌های خدمتی در نظر گرفته شده در حوزه معاونت درمان بود که در این راستا هم فعالیت ۱۶۷۴۹ متخصص و فوق تخصص در ۶۵۸ کلینیک ویژه در ۳۸۵ شهر کشور  و حمایت از ۸۰ میلیون بار ویزیت، تا کنون محقق شده است.

ارائه خدمات سرپایی در مراکز دولتی، ارائه خدمات تشخیصی درمانی سرپایی ارزان قیمت و با کیفیت برای اقشار محروم و متوسط جامعه، ارتقای خدمات اورژانس هوایی و به دنبال آن راه‌اندازی ۲۱ پایگاه اورژانس هوایی و انتقال ۴۲۰۴ مصدوم و بیمار به بیمارستان‌ها طی ۲۶۷۸ سورتی پرواز از دیگر اقدامات طرح "تحول" در حوزه درمان بود.

آمایش سرزمینی سرطان

علاوه بر بسته‌های خدمتی مذکور، طرح‌های مهم دیگری که شاید مدت‌ها بود مغفول مانده بودند و بی‌توجهی به آنها، رنجی مضاعف بر پیکر بیماران وارد می‌کرد، دیده شد و از جمله این طرح‌ها، مبحث "آمایش سرزمینی سرطان" بود که بر اساس آن و در سطح یک، خدمات تشخیصی، غربالگری و خدمات درمانی سرپایی، ۱۳۱ مرکز غربالگری و ۵۲ مرکز شیمی درمانی سرپایی در ۱۴۲ بیمارستان اجرایی شد. در سطح دوم این خدمات نیز خدمات درمانی - بستری پایه (رادیوتراپی و ...) و ۳۷ مرکز درمان سرطان محقق شد و در سطح سوم نیز خدمات پیشرفته تشخیصی درمانی شامل PET CT, PET MRI, Cyberknifeو... و همچنین ۱۴ مرکز جامع تشخیص و درمان سرطان اجرایی و محقق شد.

حذف تا ۱۰هزار میلیارد تومان از پرداخت‌های غیررسمی از بازار سلامت

بازنگری در تعرفه‌های ارزش نسبی خدمات سلامت یکی دیگر از مهم‌ترین بسته‌های طرح تحول نظام سلامت بود که موافقان و مخالفان خاص خود را داشت و البته مهم‌ترین هدفی که این بسته تحول دنبال می‌کرد، حذف پرداخت‌های غیرمتعارف یا به تعبیری واضح‌تر "زیرمیزی" از سیستم درمانی کشور بود. بر همین اساس تعرفه‌گذاری ۱۷۰۰ خدمت نوین در قالب کتاب ارزش نسبی صورت گرفت و به دنبال اقدامات انجام شده در این حوزه و بنابر اعلام مسوولان معاونت درمان وزارت بهداشت، حذف ۷ تا ۱۰ هزار میلیارد تومانی پرداخت‌های غیررسمی از بازار سلامت و حفاظت مالی جدی از مردم در مقابل هزینه‌های سلامت کلید خورد.

تعریف جزء فنی و حرفه‌ای برای کلیه خدمات توانبخشی، تشخیصی، درمانی و پاراکلینیک و کاهش فاصله دریافتی پزشکان در بخش دولتی و خصوصی و تقویت تمام وقت شدن پزشکان از دیگر اقداماتی بود که در قالب این بسته خدمتی، صورت گرفت.

و اما پرداخت مبتنی بر عملکرد

قانون برنامه پنجم توسعه در بند "ج ماده ۳۲"، تبدیل پرداخت ثابت به پرداخت مبتنی بر عملکرد و در بند "ز ماده ۳۸" ناظر بر اصلاح نظام پرداخت و همچنین بند ۷-۹ سیاست های کلی سلامت ناظر بر اصلاح نظام پرداخت مبتنی بر کیفیت عملکرد را بر وزارت بهداشت تکلیف کرده بود و به این ترتیب بود که لحاظ کردن کیفیت در دریافتی کارکنان با اعمال ضریب ارزشیابی کیفی عملکرد (مانند شاخص رضایت بیماران) اجرایی شد. به این ترتیب بود که مباحثی نظیرهویت دادن به کار تیمی، مدیریت بهینه نیروی انسانی، انتخاب شاخص موثر کمی نشان دهنده عملکرد بخش و مرتبط نمودن آن با پرداخت کارکنان شاغل درآن بخش، کاهش اتلاف درآمد بیمارستان از طریق ثبت دقیق خدمات، هویت بخشی مجزا به تک‌تک بخش‌ها و واحدهای بیمارستان، لحاظ کردن سختی مراقبت در پرداختی و ایجاد انگیزه جهت کار در بخش‌ها و واحدهای سخت‌تر و دشوارتر، عدالت در توزیع پرداخت‌ها متناسب با میزان افزایش عملکرد و کیفیت خدمات، سهیم شدن همه کارکنان با هر نوع رابطه استخدامی و افزایش بهره‌وری منابع و شکوفایی اقتصادی بیمارستان در دستور کار معاونت درمان قرار گرفت.

همه پروژه‌های توسعه‌ای نظام درمانی کشور

پروژه‌های توسعه‌ای از دیگر برنامه‌هایی بود که در طرح تحول نظام درمانی کشور مطرح شد و بر اساس آن ایجاد، توسعه و تجهیز ۱۷۱۴ تخت بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستانی، ایجاد، توسعه و ساخت ۶۴۴۰ مطب در قالب ۲۵۰ کلینیک ویژه، ایجاد، توسعه و ساخت ۱۸۰۰ واحد زایمان LDR  در ۳۶۶ بلوک زایمانی، ساخت ۱۲۵ بخش اورژانس مرکز تروما و ریفرال، اتمام توسعه و بهسازی ۷۲ بخش اورژانس و نوسازی ۳۵۸ بخش اورژانس، ایجاد، استانداردسازی و تکمیل و تجهیز ۱۸ بخش BICU در سراسر کشور، راه‌اندازی، توسعه و ایجاد ۱۸۰ تخت مراقبت‌های ویژه سوختگی، راه‌اندازی هفت مرکز درمان فوق تخصصی سوختگی در کشور و استانداردسازی و تکمیل و تجهیز ۱۱ مرکز درمان مسمومیت در بیمارستان‌های کشور، افزایش تعداد تخت‌های روانپزشکی در بیمارستان‌های عمومی (۱۰۰۰ تخت) از اقدامات انجام شده در این زمینه بود.

برنامه ملی مدیریت درمان سکته‌های قلبی و مغزی

شیوع بیماری‌های قلبی و عروقی و به دنبال آن روند رو به رشد سکته‌های قلبی و مغزی در کشور مشکل‌ساز شده بود و بی‌تردید باید چاره‌ای برای آن می‌شد، بر همین اساس بود که برنامه ملی مدیریت درمان سکته‌های قلبی و مغزی مطرح شد. در قالب برنامه مدیریت درمان سکته‌های قلبی، پروتکل و استقرار نظام درمان مدیریت سکته حاد قلبی به صورت ۲۴ ساعته ۷ روز در هفته ابلاغ و سامانه ثبت و گزارش دهی درمان سکته حاد قلبی  بر اساس سپاس (مبتنی بر HIS) ایجاد شد.

در راستای اجرای برنامه ملی مدیریت درمان سکته‌های مغزی نیز تدوین شناسنامه استاندارد تشخیص و درمان سکته حاد مغزی صورت گرفت و استقرار نظام درمان سکته‌های مغزی در کلان‌شهر تهران (۸-۷ منطقه جغرافیایی) اجرایی شد.

بازنگری و تدوین سنجه‌های اعتباربخشی بیمارستان‌ها و اعتباربخشی جراحی محدود، درمانگاه‌ها و آزمایشگاه‌ها و تدوین استانداردهای اعتباربخشی ملی بیمارستان‌ها با ۹۰۳ سنجه و  ۱۱۰ سنجه متمرکز بر ایمنی بیمار از دیگر اقدامات انجام شده در قالب طرح تحول نظام درمانی کشور است.

بدهی بیمه‌ها و برنامه عامل سوم

موضوع مهم دیگر در حوزه درمان، بدهی بیمه‌ها به مراکز درمانی بود؛ به طوری که افزایش بدهی بیمه‌ها به بیمارستان‌ها و مشکلات ایجاد شده در گردش اقتصادی آنها به حدی رسید که جهت حل این مشکل جلسه‌ای با حضور معاون اول رییس جمهور برگزار و تمهیداتی اندیشیده شد. در همین راستا و به منظور رفع مشکلات بیمه تامین اجتماعی در پرداخت مطالبات بیمارستان‌ها، تفاهم‌نامه‌ای با این سازمان جهت ایفای نقش عامل سوم توسط بانک رفاه کارگران منعقد و مقرر شد که دریافت به موقع مطالبات مراکز درمانی از سازمان بیمه تامین اجتماعی محقق شود.

برنامه‌ای برای درمان مبتلایان به اختلالات روانپزشکی

برنامه خدمات سرپایی جامع و یکپارچه درمان بیماران مبتلا به اختلالات روانپزشکی از دیگر اقدامات تحولی در معاونت درمان وزارت بهداشت بود که بر اساس آن دسترسی به خدمات جامع سلامت روان برای گروه‌های هدف (از سطح یک تا سه در شهرهای منتخب جهت اجرای آزمایشی)، ایجاد الگوی جامع ارائه خدمات سطح پایه و تخصصی سلامت روان و شناسایی افراد نیازمند خدمت اجرایی شد.

تسهیل مشارکت بخش غیردولتی در توسعه زیرساخت‌های درمانی کشور

لزوم حضور و مشارکت بخش غیردولتی در حوزه سلامت و کاهش تصدی‌گری وزارت بهداشت از جمله مباحثی بود که وزارت بهداشت دولت یازدهم بر آن تاکید ویژه دارد و مدام هم تکرار شده است. در این زمینه نیز برنامه "مشارکت بخش غیردولتی در توسعه زیرساخت‌های درمان کشور" تدوین شد و پیشرفت فیزیکی بالای ۹۰ درصدی  ۱۸۹۰ تخت در ۲۳ بیمارستان از جمله ثمرات آن است.

استفاده از فرصت‌های سرمایه‌گذاری خارجی در حوزه درمان هم از دیگر مباحثی بود که در این دوره بسیار بر آن تاکید و آمد و شدهایی هم میان مسوولان وزارت بهداشت ایران و کشورهایی همچون ایتالیا، فرانسه و ... صورت گرفت. بر این اساس برگزاری مذاکرات و نشست  با سرمایه‌گذاران داوطلب کشور چین، ایتالیا، فرانسه، ژاپن و عقد تفاهم نامه ساخت بیمارستان در ۱۰ استان کشور با کشورهای مذکور اجرایی شد.

برنامه‌هایی نظیر ارتقاء ایمنی بیماران و صدور الکترونیکی پروانه‌های موسسات پزشکی نیز از دیگر برنامه‌هایی بودند که با اهدافی خاص در حوزه درمان کشور اجرایی شدند.

رایگان شدن هزینه‌های ۵ پیوند عضو در کشور

جدیدترین اقدام وزارت بهداشت در حوزه درمان و کاهش رنج بیماران نیز رایگان کردن هزینه‌های جراحی پیوندهای قلب، ریه، کبد، روده، پانکراس و پیوند مغز استخوان بود که البته با همکاری سازمان‌های بیمه‌گر در بیمارستان‌های دولتی محقق شد؛ حوزه‌ای که بیمارانش پیش از این از نابسامانی‌های آن رنج بسیاری داشتند.