سلاحهای هسته ای اسراییل: ثبات یا تهدید؟
آفتاب‌‌نیوز : 
یک نگرش مهم بر آن است که سلاح های کشتار جمعی امنیت و ثبات جهان و خاورمیانه را تهدید می کند. در مقابل نگرش دیگر بر آن است که تکثیر چنین سلاح هایی ثبات جهانی را بطور اعم و ثبات خاورمیانه را تامین می کند. به نظر می رسد که تصمیم گیرندگان منطقه خاورمیانه بیشتر با نگرش اول موافق بوده و معتقدند که گسترش سلاح های کشتار جمعی عامل بی ثبات کننده است. در این راستا اسراییل همواره را به عنوان یک قدرت هسته ای شناخته می شود اما این کشور چنین مساله ای را نمی پذیرد و معتقد است که فاقد قدرت هسته ای است. اسراییل ادعا می کند که به آزمایش های هسته ای دست نمی زند و دکترین دستیابی به سلاحهای استراتژیک (هسته ای) را دنبال نمی کند. این موضعگیری مبهم اسراییل، نگرانی جامعه و برخی کشورهای عربی را تا حدودی کاهش داده است.
برخی از کارشناسان مسایل سیاسی و استراتژیک معتقدند قدرت احتمالی هسته ای اسراییل تاثیر دو گانه ای بر درگیری اعراب و اسراییل داشته یعنی هم بازدارنده جنگ بوده و هم موجبات صلح را فراهم آورده است. اما واقعیت این است که سلاح های هسته ای اسراییل تاثیر بسیار محدودی در فرایند صلح ایفا کرده است.
سلاح های اسراییل نه مانع ورود سوریه و مصر به جنگ 1973 شد و نه به احتمال زیاد در تصمیم گیری این کشورها در خصوص پایان جنگ نقش تعیین کننده ای ایفا کرد. یعنی سلاح های هسته ای اسراییل در آغاز و پایان جنگ 1973 نقش تعیین کننده ای ایفا نکرد. هنوز تردید وجود دارد که آیا برخورداری اسراییل از سلاح های هسته ای نقش اصلی را در سفر انور سادات به اورشلیم داشته یا نه. ضمن اینکه تاثیر این سلاح ها در مواردی دیگر هم تقریبا نامعلوم است. از این منظر داشتن سلاح های هسته ای فقط می تواند نقش بازدارنده داشته باشد.
سلاح های هسته ای در مقابل اقداماتی که موجودیت اسراییل را هدف قرار می دهند مانع بالقوه ای به شمار می رود. همچنین اگر تمام کشورهای عربی منطقه نیروهای خود را با هدف نابودی کامل اسراییل بسیج کنند و یا به یک برتری نظامی تمام عیار دست یابند، سلاح های هسته ای اسراییل می تواند مانع نابودی اش شود. احتمال تکوین و تکامل چنین ائتلافی بسیار ضعیف است اما به هر حال نباید آنرا کاملا نادیده گرفت. دومین نقش بازدارنده سلاح های هسته ای اسراییل موقعی است که یک کشور دیگر منطقه خاورمیانه به این سلاح ها دست یابد، بدین ترتیب که وجود سلاح های هسته ای اسراییل می تواند مانع نابودی اش بوسیله یک قدرت هسته ای دیگر شود. سرانجام اینکه مجهز بودن اسراییل به سلاح های هسته ای هر چند به احتمال ضعیف و در مقیاس اندک می تواند مانع استفاده از سلاح های کشتار جمعی علیه این کشور شود و نقش بازدارنده ای در مقابل این گونه حملات ایفا کند. همه این کارکردهای بالقوه با مشکلات و موانع متعددی مواجه است، این مشکلات و موانع از ماهیت و ذات تهدیدات هسته ای (به عنوان مثال در نقش بازدارندگی) نشات می گیرد. با وجود همه این مسایل برخی از کارشناسان مسایل استراتژیک بر این باورند تا زمانیکه منطقه به صلح و ثبات کامل و قابل قبولی دست نیافته چنین کارکردهایی را نمی توان نامعقول و نامربوط تلقی کرد.
یک نگرش مهم بر آن است که سلاح های کشتار جمعی امنیت و ثبات جهان و خاورمیانه را تهدید می کند. در مقابل نگرش دیگر بر آن است که تکثیر چنین سلاح هایی ثبات جهانی را بطور اعم و ثبات خاورمیانه را تامین می کند. به نظر می رسد که تصمیم گیرندگان منطقه خاورمیانه بیشتر با نگرش اول موافق بوده و معتقدند که گسترش سلاح های کشتار جمعی عامل بی ثبات کننده است. در این راستا اسراییل همواره را به عنوان یک قدرت هسته ای شناخته می شود اما این کشور چنین مساله ای را نمی پذیرد و معتقد است که فاقد قدرت هسته ای است. اسراییل ادعا می کند که به آزمایش های هسته ای دست نمی زند و دکترین دستیابی به سلاحهای استراتژیک (هسته ای) را دنبال نمی کند. این موضعگیری مبهم اسراییل، نگرانی جامعه و برخی کشورهای عربی را تا حدودی کاهش داده است. برخی از کارشناسان مسایل سیاسی و استراتژیک معتقدند قدرت احتمالی هسته ای اسراییل تاثیر دو گانه ای بر درگیری اعراب و اسراییل داشته یعنی هم بازدارنده جنگ بوده و هم موجبات صلح را فراهم آورده است. اما واقعیت این است که سلاح های هسته ای اسراییل تاثیر بسیار محدودی در فرایند صلح ایفا کرده است.
سلاح های اسراییل نه مانع ورود سوریه و مصر به جنگ 1973 شد و نه به احتمال زیاد در تصمیم گیری این کشورها در خصوص پایان جنگ نقش تعیین کننده ای ایفا کرد. یعنی سلاح های هسته ای اسراییل در آغاز و پایان جنگ 1973 نقش تعیین کننده ای ایفا نکرد. هنوز تردید وجود دارد که آیا برخورداری اسراییل از سلاح های هسته ای نقش اصلی را در سفر انور سادات به اورشلیم داشته یا نه. ضمن اینکه تاثیر این سلاح ها در مواردی دیگر هم تقریبا نامعلوم است. از این منظر داشتن سلاح های هسته ای فقط می تواند نقش بازدارنده داشته باشد.
سلاح های هسته ای در مقابل اقداماتی که موجودیت اسراییل را هدف قرار می دهند مانع بالقوه ای به شمار می رود. همچنین اگر تمام کشورهای عربی منطقه نیروهای خود را با هدف نابودی کامل اسراییل بسیج کنند و یا به یک برتری نظامی تمام عیار دست یابند، سلاح های هسته ای اسراییل می تواند مانع نابودی اش شود. احتمال تکوین و تکامل چنین ائتلافی بسیار ضعیف است اما به هر حال نباید آنرا کاملا نادیده گرفت. دومین نقش بازدارنده سلاح های هسته ای اسراییل موقعی است که یک کشور دیگر منطقه خاورمیانه به این سلاح ها دست یابد، بدین ترتیب که وجود سلاح های هسته ای اسراییل می تواند مانع نابودی اش بوسیله یک قدرت هسته ای دیگر شود. سرانجام اینکه مجهز بودن اسراییل به سلاح های هسته ای هر چند به احتمال ضعیف و در مقیاس اندک می تواند مانع استفاده از سلاح های کشتار جمعی علیه این کشور شود و نقش بازدارنده ای در مقابل این گونه حملات ایفا کند. همه این کارکردهای بالقوه با مشکلات و موانع متعددی مواجه است، این مشکلات و موانع از ماهیت و ذات تهدیدات هسته ای (به عنوان مثال در نقش بازدارندگی) نشات می گیرد. با وجود همه این مسایل برخی از کارشناسان مسایل استراتژیک بر این باورند تا زمانیکه منطقه به صلح و ثبات کامل و قابل قبولی دست نیافته چنین کارکردهایی را نمی توان نامعقول و نامربوط تلقی کرد.
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید