آفتابنیوز : هادی عبداللهی آرپناهی*- امروزه کیفیت آموزش و پرورش و زیرساخت های آن یکی از مهم ترین ابزارهایست که می توان برای پیشرفت و توسعه جامعه از آن استفاده کرد. نظام آموزش و پرورش ابزاری است که می تواند توانمندی نیروی انسانی را در جامعه هم از نظر فکری و هم از نظر عملی بالا ببرد. به طوری که کشورهای زیادی که با نداشتن هیچ گونه منابع طبیعی و درآمدی و فقط به صرف داشتن نیروی متخصص و آموزش دیده و کارآمد توانسته اند در بین شاخص های آموزشی سازمان ملل( شاخص های عدالت آموزشی و زیرساختی آموزشی) در جایگاه بسیار شایسته ای از نظر شاخص های توسعه (اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی) قرار بگیرند.
کارکرد آموزش و پرورش جامعه پذیری کردن افراد برای برعهده گرفتن نقش های که قرار است در آینده افراد برعهده بگیرند و به میزانی که سازمان ها و نهادهای مربوطه در این زمینه در انجام دادن وظایف خود با برنامه ریزی های درست، دقیق و متناسب با شرایط پراکندگی جامعه برنامه ریزی نکننده نمی توان انتظار داشت که در انتقال ارزش ها و هنجارهای جامعه به نسل های جوان موفق بوده اند. برای اینکه جامعه توانمدی بسازیم، نیازمند آن هستیم که سازمان ها و نهاد آموزشی برای گسترش و توسعه نهاد آمورشی و پرورشی هم از بعد کمی و هم از بعد کیفی برای توسعه نظام پرورشی بکوشند.
با این وجود استان خوزستان با توجه به پتانسیل های زیادی که در سطح ملی از نظر منابع طبیعی و منابع غیرطبیعی و(اجتماعی) که دارد. می تواند زمینه ساز یک الگوی توسعه اجتماعی برای دیگر استان های کشور شود ولی زمانی می تواند به این امر دست یافت که بتواند زیر ساخت ها و امکانات آموزشی با کارکردهای مفیدی به صورت عدالت آموزشی در اختیار همگان قرار دهد که هم نتیجه بخش باشد و هم کارآمد در سطح استان باشد.
طبق اطلاعات بدست آمده از مرکز آمار ایران از سال 1385 تا 1392 به مدت 8 سال که برابر است با یک نسل دانش آموزی که وارد مدارس می شود چنین اطلاعاتی آموزشی از استان خوزستان در مقایسه با دیگر استان های کشور بدست آمده است. برای سهولت کار به مقایسه سه سال که یک روند زمانی را نشان می دهد دست به تحلیل زذه ایم . سال85 ،89 و 92 به عنوان سال های که قرار است با هم دیگر مقایسه شوند. که هدف از انجام این کار این است که ببینیم که در 8 سال جایگاه استان خوزستان بین در شاخص های آموزشی در مقایسه با سایر استان های دیگر کشور در چه جایگاهی قرار دارد. با استفاده از 14 شاخص آموزشی به پنج محور آموزشی رسیدیم. که در زیر هر کدام از محورها همراه با زیر شاخص های و آن آورده شده است. و رتبه استان خوزستان بر اساس شاخص های آموزشی در بین 31 استان کشور آورده شده است.
1- محور اول عملکردها آموزشی: که (ازترکیب نسبت قبول شدگان ابتدایی- به کل دانش آموزان ابتدایی استان خوزستان)، (از ترکیب نسبت قبول شدگان راهنمایی- به کل دانش آموزان راهنمایی استان خوزستان)، (ازترکیب نسبت قبول شدگان متوسط - به کل دانش آموزان متوسط استان خوزستان)، (که از ترکیب ازنسبت فارغ التحصیلان پیش دانشگاهی- به کل دانش آموزان پیش دانشگاهی استان خوزستان) شاخص ها ساخته شده اند. در محور عملکردهای آموزشی رتبۀ استان خوزستان در سال 1385 در بین 31 استان کشور رتبۀ 28 در سال 1389 رتبۀ 28 و در سال 1392 رتبۀ 27 در بین استان های کشور قرار دارد.
2- محور دوم توان آموزشی: که (از ترکیب تعداد کتابهای تالیفی منتشر شده - به کل جمعیت استان خوزستان )،(از ترکیب تعداد کتابهای ترجمه شده-به کل جمعیت استان خوزستان) شاخص ها ساخته شده اند. در محور توان آموزشی رتبۀ استان خوزستان در بین 31 استان کشور در سال 1385 رتبۀ 7 در سال 1389 رتبۀ 18 در سال 1392رتبۀ 26 قرار دارد.
3- محور سوم فضای آموزشی: که (از ترکیب تعداد کتابخانه ها- به جمعیت استان)،(از ترکیب تعداد مراکز فرهنگی- به جمعیت استان خوزستان)، (از ترکیب تعداد کتاب های موجود مراکز فرهنگی و هنری کانون پروزش فکری - به جمعیت استان خوزستان)،(از ترکیب تعداد مراکز ثابت سازمان آموزشی فنی و حرفه ای - به جمعیت استان خوزستان) شاخص ها ساخته شده اند. در محور فضای آموزشی رتبۀ استان خوزستان در بین 31 استان کشور در سال 1385 در رتبۀ 15 در سال 1389 در رتبۀ 16 و در سال 1392 در رتبۀ 16 قرار دارد.
4- محور چهارم دانش آموزان: (از ترکیب تعداد دانش آموزان- به جمعیت استان خوزستان)، (تعداد آموزش دیدگان سازمان فنی و حرفه ای - به جمعیت استان خوزستان) شاخص ها ساخته شده اند. در محور دانش آموزان رتبۀ استان خوزستان در بین 31 استان کشور در سال 1385 در رتبۀ 7 در سال 1389 در رتبۀ 7 و در سال 1392 در رتبۀ 9 قرار دارد.
5- محور پنجم نیروی انسانی: (از ترکیب تعداد کارکنان آموزشی - به جمعیت استان خوزستان)، (از ترکیب تعداد کارکنان دفتری و اداری - به جمعیت استان خوزستان) شاخص ها ساخته شده اند. که در محور نیروی انسانی رتبۀ استان خوزستان در بین 31 استان کشور در سال 1385 در رتبۀ 26و در سال 1389 در رتبۀ 23در سال 1392 رتبۀ 19 قرار گرفته است.
طبق نتایج بدست آمده آموزش پرورش استان خوزستان در مدت زمان 1385 تا 1392 فعالیت بسیار ضعیفی نسبت به جمعیت استان از خودنشان داده است که این ویژگی نشان سیر نزولی استان از نظر شاخصهای آموزشی که در بالا اشاره شد در مقایسه با سایر استانها در سطح آموزش و پرورش را شاهد هستیم، که نیازمند است به مسئولین استان خوزستان به خصوص مسئولین حوزه آموزش و پرورش استان که تا فرصت دیگری یا نسلی دیگری از نیروی انسانی متخصص و آموزش دیده از دست نرود چارۀ برای وضعیت آموزشی در سطح استان انجام دهید.
***منابع استفاده شده سالنامه های آماری سال های 1385، 1389، 1392 از مرکز آمار استفاده شده است.
*کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی تهران