سود و زیان ایران هسته‌ای
آفتاب‌‌نیوز : 
نویسنده در این مقاله به اما و اگرهای دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای و اینکه چه اتفاقاتی ممکن است در این راستا پیش رو باشد و یا اینکه آیا احتمال جنگ هسته‌ای وجود دارد و اگر بله، چگونه پیش خواهد رفت، پرداخته است. در زیر این مقاله را به طور کامل می‌خوانیم:
تنش‌ها بر سر برنامه هسته‌ای ایران منعکس کننده این قضاوت است که شاید این برنامه منجر به تولید سلاح هسته‌ای شود و ایران هسته‌ای خطری بزرگ برای آمریکا و کشورهای جهان خواهد بود. سیاستگذاران غربی بیم آن دارند که زرادخانه هسته‌ای ایران موجب به وجود آمدن مسابقه تسلیحاتی در منطقه شود و همچنین موجب جسارت تهران در انجام اقدامات مهاجمانه و بی‌باکانه شود.
این نتایج اجتناب‌ناپذیر است و همچنین کاستن از عواقب آن در توان آمریکا و متحدانش نیست. به علاوه، با وجودی که پدید آمدن یک کشور هسته‌ای جدید نشانه خوبی نیست، اما دلایلی هست که باور کنیم می‌توان بر ایران هسته‌ای فائق آمد.
فکر مسابقه تسلیحاتی در خاورمیانه، خطرناک است اما در عین حال غیرمحتمل نیز هست. اگر ایران سلاح هسته‌ای داشته باشد، در میان همسایگانش تنها اسراییل، مصر، عربستان سعودی و ترکیه می‌توانند به طور قابل قبولی ملزومات صف‌آرایی در مقابل آن را فراهم کنند.
اسراییل در حال حاضر سلاح هسته‌ای دارد. سلاح‌های ایران ممکن است اسراییلی‌ها را وادار کند که به طور آشکار از زرادخانه‌هایشان استفاده کنند و طرح‌هایی را برای استفاده از چنین سلاح‌هایی در صورت تهدید نظامی ایران ارایه دهند و اگر اسراییل وضعیت هسته‌ای خود را آشکار کند، مصر نیز ممکن است از نظر دیپلماتیک تلاش برای به دست آوردن سلاح هسته‌ای را تکذیب کند.
اما چون قاهره به کمک خارجی وابسته است، این می‌تواند موجب شود مصر در مقابل فشارهای بی‌شمار بین‌المللی آسیب‌پذیر باشد و از پیوستن به مسابقه تسلیحاتی بپرهیزد.
در عین حال، عربستان سعودی پول کافی برای به دست آوردن سلاح هسته‌ای و فناوری آن از بازار سیاه را دارد اما کسانی که این تجهیزات را فراهم کنند، بسیار محدود بوده و به شدت کنترل می‌شوند و از طرفی ایجاد دانش، مهندسی و شالوده‌های صنعتی در داخل این کشور برای تقویت برنامه اتمی داخلی عربستان سعودی وقت زیادی می‌برد. در این میان، سعودی‌ها به تضمین‌های امنیتی از سوی آمریکا یا اروپا نیاز دارند که آنها نیز در عوض به ریاض فشار خواهند آورد تا سلاح تولید نکند.
اما ترکیه ممکن است منابعی برای ساخت سلاح هسته‌ای داشته باشد اما آن هم به عنوان یکی از اعضای سازمان پیمان آتلانتیک شمالی، به تضمین‌های امنیتی آمریکا در برابر اتحاد جماهیر شوروی مقتدر در دوران جنگ سرد وابسته بود. به نظر می‌رسد ترکیه نیاز بیشتری به سلاح اتمی دارد ولی از آنجا که این کشور از اعضای ناتو است، از حمایت آمریکا در قبال تهدیدات شوروی برخوردار بود. اما چنین تضمینی برای این از جانب آمریکا چندان مورد تایید قرار نمی‌گیرد.
از سوی دیگر در حالی که سلاح‌های هسته‌ای ایران ممکن است تاثیر بسزایی در ایجاد ناآرامی بین همسایگان ایران داشته باشد، آمریکا و دیگر گروه‌های علاقه‌مند، برگ‌های بسیاری برای محدودسازی تکثیر هسته‌ای در منطقه دارند. اما درباره این مورد که چنین سلاح‌هایی تهاجم ایران را به دیگر کشورها آسان‌تر خواهد کرد، چه می‌توان گفت؟
سلاح‌های هسته‌ای ایران در سه مقصد خطرناک قابل استفاده هستند: این کشور می‌تواند آنها را به تروریست‌ها بدهد، یا می‌تواند از آنها برای تهدید دیگر کشورها استفاده کند و یا در دیگر اقدامات تهاجمی آنها را به کار ببرد. ضمن اینکه باید به خاطر داشت هیچکس حتی ایالات متحده خطر آزمودن تهاجم به یک کشور هسته‌ای و یا نابودی آن از طریق هوایی را نخواهد پذیرفت. دو تهدید نخست غیرمحتمل و سومی قابل کنترل است.
آیا ایران سلاح‌های هسته‌ای را به تروریست‌ها خواهد داد؟ می‌دانیم که تهران انواع سلاح‌های دیگر را به تروریست‌ها داده و خود را با سازمان‌های تروریستی مانند حزب‌الله لبنان هماهنگ کرده است. اما در راستای تهدید، می‌توان ادعا کرد که حمله هسته‌ای برای یک کشور اتمی قادر است آن را به یک هدف هسته‌ای تبدیل کند.
بنا بر این، هر کشوری که با سلاح هسته‌ای به آمریکا حمله کند، با سلاح‌های هسته‌ای بسیار بیشتری مورد حمله قرار خواهد گرفت. اسراییل هم به یقین همین سیاست را در پیش خواهد گرفت.
اگر یک گروه تروریستی، یکی از سلاح‌های هسته‌ای ایران را استفاده کند، تهران باید بداند که کشور مورد حمله، منشاء تحویل سلاح را پیدا کرده و عقوبت سختی در انتظار ایران خواهد بود. هیچ کشوری ابزار نابودی خود را به یک نهاد غیرقابل کنترل نمی‌دهد.
به دلیل اینکه بسیاری از همسایگان ایران سلاح هسته‌ای ندارند، ممکن است این کشور بتواند از سلاح هسته‌ای به عنوان یک ابزار امتیازگیری برای برآورده کردن خواست‌هایش استفاده کند به عنوان مثال قیمت نفت را افزایش دهد، تولید آن را متوقف کند و یا آنها را از همکاری با آمریکا منع کند.
بیشتر همسایه‌های ایران متحدان ایالات متحده هستند که نقش اساسی در استقلال آنها ایفا می‌کند و احتمال اینکه در مقابل تهدید این کشورها به عنوان مثال کویت یا عربستان سعودی از سوی ایران، بیکار بنشیند وجود ندارد. همچنین احتمال آن وجود ندارد که این کشورها به جای اینکه به نیروی بازدارنده آمریکا اعتماد کنند، تسلیم ایران هسته‌ای شوند.
برخی نگرانند که نیروی بازدارنده آمریکا نتواند ایران را متقاعد کند و در عوض، این کشور قمار بر سر توان آمریکا در برآورده کردن تعهداتش نسبت به کشورهای ضعیف خاورمیانه را انتخاب کند اما نتایج باختن این قمار در برابر یک کشور قدرتمند هسته‌ای نظیر آمریکا خطرناک است و قوه تخیل خیلی قوی برای درک این خطر نیاز نیست.
از جنبه تهاجمی، بیم آن وجود دارد که ایران بتواند با گسترش تهدید به وسیله پیشرفت هسته‌ای، دیگران را در صورت حمله، از حمله متقابل به این کشور باز دارد. اما کشورهای خلیج فارس می‌توانند صرفنظر از شرایط هسته‌ای ایران، با اصلاحات داخلی و به وسیله بهبود تدابیر امنیتی و سیستم اطلاعاتی خود، با خرابکاری ایران مقابله کنند. اما به همان اندازه که ممکن است رهبران این کشور به این راه‌ها فکر کنند، به همان اندازه هم امکان دارد که این کار را نکنند و جانب احتیاط را نگه دارند.
تهران نمی‌تواند اجازه دهد که دیگر کشورها با سلاح‌های هسته‌ای بیشتر و بهتر در حمله به این کشور پیشدستی کنند، بلکه ممکن است با تحریک موجب ایجاد بحران یا جنگ شود. بنابراین ایران باید ابتدا مشخص کند که جنگ می‌خواهد یا طرفدار حل و فصل مسالمت‌آمیز است.
با توجه به تاریخ جنگ سرد، اگر به نظر برسد که ایرانیان در حال آماده‌سازی نیروهای هسته‌ای خود برای استفاده از آنها هستند، آمریکا ممکن است حمله هسته‌ای پیشگیرانه را در نظر داشته باشد. اسراییل هم به احتمال زیاد تز مشابهی در رویارویی با زرادخانه هسته‌ای ایران در پیش خواهد گرفت.
اینها پیشرفت‌هایی نیستند که آرزو کنیم، اما خطراتی هستند که ایران هسته‌ای می‌تواند به وجود بیاورد. چنین محاسباتی تمام توصیه‌های لازم برای رعایت جانب احتیاط نیستند. ارتش ایران بزرگ است اما سلاح‌های متعارفش کهنه و از کار افتاده هستند.
در شرایط کنونی، ارتش ایران می‌تواند خسارت‌های قابل توجهی به نیروهای مهاجم یا اشغالگر ایران وارد کند اما تنها با پیشرفت‌های فوق‌العاده و بسیار گران می‌تواند ارتش آمریکا را در صورتی که برای دفاع از کشورهای خلیج فارس در مقابل حمله ایران اعزام شوند، شکست دهد.
هر زمان شاهد شکل‌گیری یک کشور هسته‌ای جدید هستیم پس حق داریم که بگوییم جهان روز به روز خطرناک‌تر می‌شود.
این سلاح‌ها بسیار ویرانگر، انسان‌ها جایزالخطا، سازمان‌ها بی‌کفایت و فناوری اغلب ناکافی هستند. اما وقتی به این اقدامات از جمله جنگ فکر می‌کنیم و اینکه آمریکا و متحدانش ممکن است بر ایران پیشدستی کنند، نیاز است با آرامش ارزیابی کنیم که آیا ممکن است جلوی به تحقق پیوستن چنین تخیلاتی گرفته شود و اگر پاسخ مثبت است چگونه این کار ممکن است.
نویسنده در این مقاله به اما و اگرهای دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای و اینکه چه اتفاقاتی ممکن است در این راستا پیش رو باشد و یا اینکه آیا احتمال جنگ هسته‌ای وجود دارد و اگر بله، چگونه پیش خواهد رفت، پرداخته است. در زیر این مقاله را به طور کامل می‌خوانیم: تنش‌ها بر سر برنامه هسته‌ای ایران منعکس کننده این قضاوت است که شاید این برنامه منجر به تولید سلاح هسته‌ای شود و ایران هسته‌ای خطری بزرگ برای آمریکا و کشورهای جهان خواهد بود. سیاستگذاران غربی بیم آن دارند که زرادخانه هسته‌ای ایران موجب به وجود آمدن مسابقه تسلیحاتی در منطقه شود و همچنین موجب جسارت تهران در انجام اقدامات مهاجمانه و بی‌باکانه شود.
این نتایج اجتناب‌ناپذیر است و همچنین کاستن از عواقب آن در توان آمریکا و متحدانش نیست. به علاوه، با وجودی که پدید آمدن یک کشور هسته‌ای جدید نشانه خوبی نیست، اما دلایلی هست که باور کنیم می‌توان بر ایران هسته‌ای فائق آمد.
فکر مسابقه تسلیحاتی در خاورمیانه، خطرناک است اما در عین حال غیرمحتمل نیز هست. اگر ایران سلاح هسته‌ای داشته باشد، در میان همسایگانش تنها اسراییل، مصر، عربستان سعودی و ترکیه می‌توانند به طور قابل قبولی ملزومات صف‌آرایی در مقابل آن را فراهم کنند.
اسراییل در حال حاضر سلاح هسته‌ای دارد. سلاح‌های ایران ممکن است اسراییلی‌ها را وادار کند که به طور آشکار از زرادخانه‌هایشان استفاده کنند و طرح‌هایی را برای استفاده از چنین سلاح‌هایی در صورت تهدید نظامی ایران ارایه دهند و اگر اسراییل وضعیت هسته‌ای خود را آشکار کند، مصر نیز ممکن است از نظر دیپلماتیک تلاش برای به دست آوردن سلاح هسته‌ای را تکذیب کند.
اما چون قاهره به کمک خارجی وابسته است، این می‌تواند موجب شود مصر در مقابل فشارهای بی‌شمار بین‌المللی آسیب‌پذیر باشد و از پیوستن به مسابقه تسلیحاتی بپرهیزد.
در عین حال، عربستان سعودی پول کافی برای به دست آوردن سلاح هسته‌ای و فناوری آن از بازار سیاه را دارد اما کسانی که این تجهیزات را فراهم کنند، بسیار محدود بوده و به شدت کنترل می‌شوند و از طرفی ایجاد دانش، مهندسی و شالوده‌های صنعتی در داخل این کشور برای تقویت برنامه اتمی داخلی عربستان سعودی وقت زیادی می‌برد. در این میان، سعودی‌ها به تضمین‌های امنیتی از سوی آمریکا یا اروپا نیاز دارند که آنها نیز در عوض به ریاض فشار خواهند آورد تا سلاح تولید نکند.
اما ترکیه ممکن است منابعی برای ساخت سلاح هسته‌ای داشته باشد اما آن هم به عنوان یکی از اعضای سازمان پیمان آتلانتیک شمالی، به تضمین‌های امنیتی آمریکا در برابر اتحاد جماهیر شوروی مقتدر در دوران جنگ سرد وابسته بود. به نظر می‌رسد ترکیه نیاز بیشتری به سلاح اتمی دارد ولی از آنجا که این کشور از اعضای ناتو است، از حمایت آمریکا در قبال تهدیدات شوروی برخوردار بود. اما چنین تضمینی برای این از جانب آمریکا چندان مورد تایید قرار نمی‌گیرد.
از سوی دیگر در حالی که سلاح‌های هسته‌ای ایران ممکن است تاثیر بسزایی در ایجاد ناآرامی بین همسایگان ایران داشته باشد، آمریکا و دیگر گروه‌های علاقه‌مند، برگ‌های بسیاری برای محدودسازی تکثیر هسته‌ای در منطقه دارند. اما درباره این مورد که چنین سلاح‌هایی تهاجم ایران را به دیگر کشورها آسان‌تر خواهد کرد، چه می‌توان گفت؟
سلاح‌های هسته‌ای ایران در سه مقصد خطرناک قابل استفاده هستند: این کشور می‌تواند آنها را به تروریست‌ها بدهد، یا می‌تواند از آنها برای تهدید دیگر کشورها استفاده کند و یا در دیگر اقدامات تهاجمی آنها را به کار ببرد. ضمن اینکه باید به خاطر داشت هیچکس حتی ایالات متحده خطر آزمودن تهاجم به یک کشور هسته‌ای و یا نابودی آن از طریق هوایی را نخواهد پذیرفت. دو تهدید نخست غیرمحتمل و سومی قابل کنترل است.
آیا ایران سلاح‌های هسته‌ای را به تروریست‌ها خواهد داد؟ می‌دانیم که تهران انواع سلاح‌های دیگر را به تروریست‌ها داده و خود را با سازمان‌های تروریستی مانند حزب‌الله لبنان هماهنگ کرده است. اما در راستای تهدید، می‌توان ادعا کرد که حمله هسته‌ای برای یک کشور اتمی قادر است آن را به یک هدف هسته‌ای تبدیل کند.
بنا بر این، هر کشوری که با سلاح هسته‌ای به آمریکا حمله کند، با سلاح‌های هسته‌ای بسیار بیشتری مورد حمله قرار خواهد گرفت. اسراییل هم به یقین همین سیاست را در پیش خواهد گرفت.
اگر یک گروه تروریستی، یکی از سلاح‌های هسته‌ای ایران را استفاده کند، تهران باید بداند که کشور مورد حمله، منشاء تحویل سلاح را پیدا کرده و عقوبت سختی در انتظار ایران خواهد بود. هیچ کشوری ابزار نابودی خود را به یک نهاد غیرقابل کنترل نمی‌دهد.
به دلیل اینکه بسیاری از همسایگان ایران سلاح هسته‌ای ندارند، ممکن است این کشور بتواند از سلاح هسته‌ای به عنوان یک ابزار امتیازگیری برای برآورده کردن خواست‌هایش استفاده کند به عنوان مثال قیمت نفت را افزایش دهد، تولید آن را متوقف کند و یا آنها را از همکاری با آمریکا منع کند.
بیشتر همسایه‌های ایران متحدان ایالات متحده هستند که نقش اساسی در استقلال آنها ایفا می‌کند و احتمال اینکه در مقابل تهدید این کشورها به عنوان مثال کویت یا عربستان سعودی از سوی ایران، بیکار بنشیند وجود ندارد. همچنین احتمال آن وجود ندارد که این کشورها به جای اینکه به نیروی بازدارنده آمریکا اعتماد کنند، تسلیم ایران هسته‌ای شوند.
برخی نگرانند که نیروی بازدارنده آمریکا نتواند ایران را متقاعد کند و در عوض، این کشور قمار بر سر توان آمریکا در برآورده کردن تعهداتش نسبت به کشورهای ضعیف خاورمیانه را انتخاب کند اما نتایج باختن این قمار در برابر یک کشور قدرتمند هسته‌ای نظیر آمریکا خطرناک است و قوه تخیل خیلی قوی برای درک این خطر نیاز نیست.
از جنبه تهاجمی، بیم آن وجود دارد که ایران بتواند با گسترش تهدید به وسیله پیشرفت هسته‌ای، دیگران را در صورت حمله، از حمله متقابل به این کشور باز دارد. اما کشورهای خلیج فارس می‌توانند صرفنظر از شرایط هسته‌ای ایران، با اصلاحات داخلی و به وسیله بهبود تدابیر امنیتی و سیستم اطلاعاتی خود، با خرابکاری ایران مقابله کنند. اما به همان اندازه که ممکن است رهبران این کشور به این راه‌ها فکر کنند، به همان اندازه هم امکان دارد که این کار را نکنند و جانب احتیاط را نگه دارند.
تهران نمی‌تواند اجازه دهد که دیگر کشورها با سلاح‌های هسته‌ای بیشتر و بهتر در حمله به این کشور پیشدستی کنند، بلکه ممکن است با تحریک موجب ایجاد بحران یا جنگ شود. بنابراین ایران باید ابتدا مشخص کند که جنگ می‌خواهد یا طرفدار حل و فصل مسالمت‌آمیز است.
با توجه به تاریخ جنگ سرد، اگر به نظر برسد که ایرانیان در حال آماده‌سازی نیروهای هسته‌ای خود برای استفاده از آنها هستند، آمریکا ممکن است حمله هسته‌ای پیشگیرانه را در نظر داشته باشد. اسراییل هم به احتمال زیاد تز مشابهی در رویارویی با زرادخانه هسته‌ای ایران در پیش خواهد گرفت.
اینها پیشرفت‌هایی نیستند که آرزو کنیم، اما خطراتی هستند که ایران هسته‌ای می‌تواند به وجود بیاورد. چنین محاسباتی تمام توصیه‌های لازم برای رعایت جانب احتیاط نیستند. ارتش ایران بزرگ است اما سلاح‌های متعارفش کهنه و از کار افتاده هستند.
در شرایط کنونی، ارتش ایران می‌تواند خسارت‌های قابل توجهی به نیروهای مهاجم یا اشغالگر ایران وارد کند اما تنها با پیشرفت‌های فوق‌العاده و بسیار گران می‌تواند ارتش آمریکا را در صورتی که برای دفاع از کشورهای خلیج فارس در مقابل حمله ایران اعزام شوند، شکست دهد.
هر زمان شاهد شکل‌گیری یک کشور هسته‌ای جدید هستیم پس حق داریم که بگوییم جهان روز به روز خطرناک‌تر می‌شود.
این سلاح‌ها بسیار ویرانگر، انسان‌ها جایزالخطا، سازمان‌ها بی‌کفایت و فناوری اغلب ناکافی هستند. اما وقتی به این اقدامات از جمله جنگ فکر می‌کنیم و اینکه آمریکا و متحدانش ممکن است بر ایران پیشدستی کنند، نیاز است با آرامش ارزیابی کنیم که آیا ممکن است جلوی به تحقق پیوستن چنین تخیلاتی گرفته شود و اگر پاسخ مثبت است چگونه این کار ممکن است.
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید