آفتابنیوز : مقدمه كتاب
گنجينه ي معنوي مولانا، شامل اين متنها در سه بخش اصلي است: در بخش اول، در ابتدا ترجمه ي كوتاه شده اي از كتاب انگليسي دكتر سيدحسين نصر با عنوان مولانا جلال الدّين رومي، شاعر و عارف عالي مقام ايراني مي آيد. دكتر نصر در اين اثر پس از بحثي مختصر درباره ي زندگاني و آثار مولانا، با استفاده از مفهوم زيبايي و تمايز ميان صورت و معني در عرفان مولوي شرحي بسيار كوتاه از تعاليم او به دست مي دهد و در بخشِ پايانيِ كتابِ خود گزيده اي از ترجمه هاي ويليام جونز، ويليام ردهاوس، وينفيلد، پالمر، ادوارد براون، رينولد نيكلسن و آربري از مثنوي و رباعياتِ مولانا ارائه مي دهد. متن كامل انگليسي نيز در پايان كتاب حاضر ذكر شده و بخش سومِ آن را تشكيل مي دهد.
دومين متن بخش اول، اثري است از دكتر آنِماري شيمل كه ترجمه ي مقاله اي است از ايشان با عنوان مولانا: ديروز، امروز و آينده. پروفسور شيمل در اين مقاله به گوشه هايي از تعاليم و عرفان مولانا اشاره مي كند و در ضمن، به نقش و جايگاه كساني چون شمس، صلاح الدين زركوب، حُسام الدين چَلَبي و فرزند ارشد مولانا يعني سلطان وَلَد مي پردازد و به تأثيرات مولانا در طول قرون و اعصار اشاراتي مي كند. متن سومِ بخش اول ترجمه ي كامل كتابي از دكتر ويليام چيتيك با عنوان مقدمه اي بر عرفان مولوي است كه شامل پيشگفتاري از دكتر نصر است و پس از مقدمه ي نويسنده، طي چهار فصلِ تصوّف و اسلام، خدا و جهان، ماهيت انسان، و تصوّف و عرفان عملي مي كوشد تصويري كلّي از تعاليم عرفاني و انديشه معنوي مولانا ترسيم كند. پروفسور چيتيك در اين اثر براي بيان و شرح انديشه هاي مولوي گاه از كلام ابن عربي استفاده كرده است. نسبت و ارتباط ميان عرفان مولوي و عرفان ابن عربي مسئله ي دشواري است كه اظهار نظرهاي مختلفي درباره ي آن شده است، در كتابِ حاضر به گوشه هايي از اين مسئله اشاره شده، از جمله در نوشته اي كوتاه به نام مولانا و ابن عربي كه در پايان بخش اول آورده شده است.
بخش دوّم كتاب كه هسته ي اصلي آن را تشكيل مي دهد گنجينه ي معنوي مولانا نام دارد كه منتخبي عمدتاً از مثنوي به قلم ژوليت مي بي است. او در مقدمه ي دو، سه صفحه اي كتابِ خود به زندگاني و مقام عرفاني مولوي اشاره مي كند ولي توضيحي درباره ي روش خود در انتخاب متنها و ترجمه ي آنها نمي دهد امّا مي توان گفت عمدتاً بر ترجمه ي نيكلسن از مثنوي و ترجمه ي آربري از فيه ما فيه تكيه كرده است و مواردي هم آنها را بازنويسي كرده كه چنان كه در جاي خود نشان داده شده، گاه از دقّت و صحّتِ ترجمه دور شده است. سعي وي آن بوده كه ترجمه اي روان و خوشخوان ارائه دهد.
كتاب ژوليت مي بي هيچ شرح و توضيحي در بر نداشت و مترجم و محقق كتابِ حاضر خود، همه ي 141 قطعه ي گزيده ي متنِ دو زبانه را شرح كرده و كوشيده مطالبي مناسب در پيوند با موضوع هر قطعه به دست دهد.
بخش سوّم، متن كامل انگليسيِ كتابِ مولانا جلال الدّين رومي شاعر و عارف عالي مقام ايراني به قلم دكتر سيدحسين نصر است چنان كه گفته شد ترجمه ي خلاصه اي از آن در ابتداي بخش اوّلِ كتاب حاضر ذكر شده است. درباره ي نويسندگان هم به اختصار مي توان گفت كه سيدحسين نصر (فروردين 1312 ش) استاد كرسي مطالعات اسلامي در دانشگاه جورج واشنگتن در آمريكا و از محققان سنّت گراي صاحب نام ايراني در غرب است كه تاكنون بيش از پنجاه كتاب و 500 مقاله از وي به چاپ رسيده است. او علاوه بر آثار فارسي، آثار بسياري به انگليسي به رشته ي تحرير در آورده كه پاره اي از آنها به فارسي ترجمه و چاپ شده است. آنماري شيمل (1922-2003م) از محققان نامبرداري است كه بخش عمده ي زندگي علمي و پژوهشهاي دانشگاهي خود را صرف تحقيق در فرهنگ و عرفان اسلامي به ويژه انديشه و عرفان مولوي كرده است. آثار ارزشمند بسياري منتشر كرده كه پاره اي از آنها به فارسي ترجمه و منتشر شده است. ويليام چيتيك (1943م) داراي دكتراي زبان و ادبيات فارسي است كه نزد استادان صاحب نامي چون هانري كربن، توشيهيكوايزوتسو، سيدجلال الدّين آشتياني، سيدحسين نصر و استاداني ديگر تحصيل كرده است. از متخصّصان نامدار عرفان اسلامي به ويژه عرفان ابن عربي در سطح جهان است كه تاكنون آثار بسياري به رشته ي تحرير در آورده است. برخي از اين آثار به فارسي نيز ترجمه و منتشر شده است. مقدمه اي بر عرفان مولوي كه بخش اعظمِ بخش اوّلِ كتابِ حاضر را تشكيل مي دهد دومين اثري است كه از پروفسور ويليام چيتيك به همين قلم به فارسي ترجمه شده است. در نگارش مطالب و توضيحاتي كه در پانوشتها آمده از آثار متعدّدي استفاده شده كه مهم ترين آنها عبارتند از: قرآن كريم، نهج البلاغه، آثار پنج گانه مولوي: مثنوي معنوي، فيه ما فيه، كليات شمس، مكتوبات، مجالس سبعه؛ مناقب العارفين افلاكي، كيمياي سعادت ابوحامد غزالي، زندگينامه ي مولوي اثر فريدون سپهسالار، تذكرﺓ الاولياء عطار، احاديث مثنوي بديع الزمان فروزانفر، بحر در كوزه عبدالحسين زرين كوب، احاديث و قصص مثنوي بديع الزمان فروزانفر به كوشش حسين داودي، گلستان سعدي، فرهنگ فارسي سخن، شرح مثنوي بديع الزمان فروزانفر، شرح مثنوي نيكلسن، شرح مثنوي ولي محمداكبر آبادي، شرح مثنوي محمد استعلامي، شرح مثنوي كريم زماني، راه عرفاني عشق: تعاليم معنوي مولوي ويليام چيتپك، ترجمه مثنوي به قلم نيكلسن، ترجمه فيه ما فيه به قلم آربري و نيز ترجمه ي تكستن از فيه ما فيه، جان جانان، منتخباتي از ديوان شمس با انتخاب و ترجمه ي نيكلسن، و شكوه شمس اثر آنماري شيمل. اميد است آنچه در اين كتاب آمده دست كم سايه اي از «سخن» باشد و ذرّه اي از شيرينيِ كلام و شفابخشِ انديشه هاي معنوي را در جان مشتاقان جاري سازد:
«سخن سايه ي حقيقت است و فرعِ حقيقت» و «سخن بي پايان است امّا به قدر طالب فرو مي آيد... حكمت همچون باران است، در معدنِ خويش بي پايان است امّا به قدر مصلحت فرود آيد... شكر را در كاغذ كنند يا داروها را عطّاران، امّا شكر آن قدر نباشد كه در كاغذ است: كانها شكر و كانهاي دارو و بي حدّ است و بي نهايت، در كاغذ كِي گنجد؟»
فهرست مطالب كتاب
بخش اول
1- مولانا جلال الدين رومي، شاعر و عارف عالي مقام ايراني
2- مولانا، ديروز، امروز و آينده
3- مقدمه اي بر عرفان مولوي
بخش دوم
1- متن دو زبانه
2- به همراه توضيحات متن فارسي
بخش سوم
1- مولانا جلال الدين رومي، شاعر و عارفِ عالي مقام ايراني (متن انگليسي)