آفتابنیوز : به گفته سخنگوي شوراي عالي امنيت ملي، «ايران راه برونرفت از شرايط فعلي را مذاكرات روشن و مبتني بر قواعد بينالمللي ميداند و در اين راستا از هر پيشنهاد سازندهيي استقبال ميكند.» وي در خصوص چرايي تداوم مذاكرهي ايران با روسيه در شرايط فعلي گفت: فعلا دليلي بر انجام ندادن آن نداريم و بارها اعلام كردهايم كه آژانس را مرجع و نهاد حرفهيي براي رسيدگي به مسايل اتمي ميدانيم. سخنگوي شوراي عالي امنيت ملي تصريح كرد: تصور اشتباه واشنگتن از اهرمسازي شوراي امنيت براي فشار بر ايران نشانگر بهانهجويي دولت آمريكا در پروندهي اتمي ايران است.
شوراي امنيت؛ اولويت مباحث مسكو
ايران و روسيه احتمالا روزهاي چهارشنبه و پنج شنبه دور جديدي از مذاكرات پيرامون پرونده هستهيي ايران را از سر ميگيرند. در اين مذاكرات دربارهي مسالهي هستهيي كشورمان و موضوع گزارش پرونده به شوراي امنيت و همچنين طرح پيشنهادي مسكو بحث و گفتوگو خواهد شد. همچنین موضوع گزارش پرونده هستهيي كشورمان به شوراي امنيت از مباحثي است كه در اين دور از مذاكرات در اولويت قرار دارد. وزير امور خارجهي روسيه روز گذشته از برگزاري دور جديدي از گفتوگوهاي دوجانبه ميان تهران و مسكو بر سر پروندهي هستهيي ايران خبر داده بود.
خبرگزاري نووستي به نقل از سرگي لاوروف، وزير امور خارجهي روسيه نوشته بود كه طرف ايراني اخيرا با رويكرد به روسيه درخواست برگزاري مذاكرات را داشته است.
خبرگزاري اينترفكس نيز نوشت كه يك منبع در سفارت روسيه در تهران كه نامش فاش نشد، اعلام كرده بود كه احتمالا اين گفتگوها روز چهارشنبه يا پنجشنبه در مسكو برگزار خواهد شد و احتمالا در سطح معاون رييس شوراي عالي امنيت ايران خواهد بود.
در همين حال، نووستي افزود، لاوروف از اظهارنظر دربارهي تصميم ايران براي رد كردن همكاري هستهيي براي غنيسازي اورانيوم مشترك ميان مسكو و تهران، امتناع كرد و مدعي شد: در حالي كه ايران پيامهايي متناقض را ارسال ميكند، نميتوان در اين باره اظهار نظر كرد.
وزير امور خارجه روسيه همچنين اعلام كرده است: جامعهي جهاني استراتژي واضحي درخصوص چگونگي برخورد با پروندهي هستهيي ايران در چارچوب شوراي امنيت سازمان ملل ندارد.
سرگي لاوروف در گفتوگو با خبرگزاري نووستي با رد اخبار منتشر شده مبني بر معاملهي مسكو با واشنگتن براي ورود به سازمان تجارت جهاني در مقابل حمايت از آمريكا در برخورد با مسالهي هستهيي ايران اظهار داشت: بهتر است پروندهي هستهيي ايران در چارچوب آژانس بينالمللي انرژي اتمي باقي بماند.
معاون مديرکل آژانس بينالمللي انرژي اتمي نيز اعلام كرده است که هر راهي براي مذاکره با ايران بهتر از مقابله و رويارويي است.
به گزارش خبرگزاري نووستي، يوري سوکولوف گفت که پيشنهاد روسيه براي ايجاد موسسهي مشترک غنيسازي اورانيوم، يکي از راههاي ممکن براي تنشزدايي است.
از سوي ديگر، سيمون دراگولسکي، مديرعامل اتحاديهي کارآيي موثر انرژي روسيه ابراز عقيده كرد که بايد به دنبال مصالحه بر سر پيشنهاد هستهيي روسيه بود.
وي گفت: لازم است که در حل مسالهي ايران گامهاي معيني به طرف يکديگر برداشته شود و ميتوان از کارشناسان ايراني براي غنيسازي اورانيوم کمک گرفت. همهي اينها قبل از هر چيز بايد در خدمت توسعهي انرژي هستهيي صلحآميز قرار بگيرد.
نگاهي به طرح هستهيي مسكو
سوم دي ماه 1384 مسكو اعلام كرد طرحي را به ايران داده كه ميتواند كمك شاياني به حل مسالهي هستهيي ايران داشته باشد، اما به نظر ميرسد اين طرح پس از گزارش مسالهي هستهيي ايران به شوراي امنيت تنها يك گام ديگر با شكست كامل فاصله داشته باشد.
بلافاصله يك روز پس از اعلام اين موضوع از سوي روسيه، ايران تصريح كرد، اين طرح مدون و مشخص نبوده است. وزارت امور خارجهي روسيه اعلام كرده بود كه اين پيشنهاد رسمي داير بر انتقال برنامهي غنيسازي اورانيوم ايران به خاك روسيه است.
اصرار مسكو بر اين طرح درحالي بود كه تهران صريحا اعلام ميكرد اين پيشنهاد به شكل اوليهاش منتفي است و در صورتي كه مسكو علاقهمند به مشاركت در برنامهي هستهيي ايران باشد، ميتواند در خاك ايران در پروژهي غنيسازي سرمايهگذاري كند.
كارشناسان و نمايندگان مجلس كشورمان درهمان مقطع زماني ابراز داشتند كه موافقت ايران با بررسي طرح روسيه مبني بر انجام غنيسازي در خاك اين كشور در نهايت بايد به انتقال غنيسازي به خاك كشورمان منجر شود تا منافع كشور تامين گردد.
سرانجام كارشناسان ايران و روسيه در تاريخ 18 ديماه در تهران به پاي ميز مذاكرات نشستند تا اولين دور از گفتوگوها در خصوص طرح هستهيي مسكو را رقم بزنند. اين مذاكرات توافق خاصي را در بر نداشت و قرار شد ادامهي مذاكرات 27 بهمن در مسكو دنبال شود. اين دور از مذاكرات نيز با تاخير مواجه و سرانجام اول اسفندماه انجام شد.
سرانجام، دور نهايي مذاكرات تهران - مسكو دهم اسفندماه يعني چند روز پيش از نشست 15 اسفند شوراي حكام در عاليترين سطح يعني با حضور علي لاريجاني، دبير شوراي عالي امنيت ملي و ايگور ايوانف، همتاي روسياش در روسيه انجام گرفت. لاريجاني پس از مذاكرات مسكو، گفتوگوهايي را با وزيران امور خارجهي آلمان و فرانسه و نمايندهي عاليرتبهي وزارت امور خارجهي انگليس به همراه رييس سياست خارجي اتحاديهي اروپا در وين انجام داد و نهايتا در جمعبندي آن دور از تلاشهاي ديپلماتيك ايران از «توافق نهايي ميان ايران و روسيه بر سر مجموعهاي شامل پنج تا شش بند» خبر داد كه «شرايط را براي بهتر شدن فضا فراهم ميكند»، اما هشدار داد كه اگر آمريكا «مسالهي هستهيي ايران را به شوراي امنيت ببرد»، طرح پيشنهادي مسكو از بين خواهد رفت. علي لاريجاني تاكيد كرد كه دربارهي واگذاري حق غنيسازي اورانيوم ايران به كشور ديگري هيچ بحثي مطرح نيست.
در جريان نشست شوراي حكام مطرح ميشد كه روسيه از موضع اوليهي طرح خود عدول كرده و اين پيشنهاد را مطرح كرده است كه ايران قادر به انجام غنيسازي تحقيقاتي در خاك خود در عين انجام غنيسازي صنعتي در خاك روسيه باشد. اين پيشنهادي بود كه آمريكا پيش از مطرح شدنش اعلام كرد امكان ندارد آن را بپذيرد.
16 اسفندماه ورق كاملا عليه هرگونه طرحي از جانب مسكو برگشت! سرگي لاوروف، وزير امور خارجهي روسيه كه تمام چشمها به موضعگيري او دوخته شده بود، پس از ديدار با كاندوليزا رايس، همتاي آمريكايياش اعلام كرد: «هيچ مصالحهاي دربارهي پيشنهاد جديد روسيه وجود ندارد.» وزير امور خارجهي آمريكا نيز گفت: «روسها به ما چيزي دربارهي طرحي جديد كه به ايرانيها ارايه كرده باشند، نگفتهاند.»
سرانجام 17 بهمنماه گزارش محمد البرادعي، مديركل آژانس بينالمللي انرژي اتمي از فعاليتهاي هستهيي ايران بر اساس قطعنامهي 17 بهمن شوراي حكام به شوراي امنيت گزارش شد تا اين شورا نيز در رسيدگي به موضوع هستهيي ايران دخيل شود.
در همين حال روز 14 اسفندماه، علي لاريجاني، دبير شوراي عالي امنيت ملي ايران در يك كنفرانس خبري مفصل با خبرنگاران دربارهي تكليف روسيه پس از ارجاع احتمالي به شوراي امنيت هشدار داده بود:« من چنين نظري ندارم كه پس از ارجاع فورا اين طرح كنار گذاشته شود، اما شكي نيست كه طرح روسيه شرايطي مناسب را براي بحث ميخواهد. در شرايطي كه ايران خود غنيسازي را آغاز كرده باشد، دليلي براي پرداختن به طرح روسيه وجود نخواهد داشت.»
در آخرين موضعگيريها در اين باره، روزيكشنبهي گذشته حميدرضا آصفي، سخنگوي وزارت امور خارجه در خصوص سرنوشت نهايي طرح روسيه در گفتوگو با خبرنگار سياسي - خارجي خبرگزاري دانشجويان ايران اظهار داشت:« گفتوگو با روسها ادامه مييابد، در خصوص اين طرح مسايل مختلفي مطرح شده است. بحث تحقيقات در ايران قابل صرفنظر نيست، اگر قرار باشد اين بخش از آن طرح گرفته شود، طبيعي است كه موضوعيت طرح از بين ميرود.»
اين در حالي است كه وي صبح همين روز درجمع خبرنگاران اعلام كرده بود كه پس از گزارش مسالهي هستهيي ايران به شوراي امنيت، تهران بررسي پيشنهاد هستهيي مسكو را از دستور كار خارج كرده است.
آصفي با بيان اين كه طرح روسيه پس از گزارش پروندهي هستهيي جمهوري اسلامي ايران به شوراي امنيت از دستور كار ايران خارج شده است، گفته بود:« درخصوص غنيسازي صنعتي دو سه روزي صبر ميكنيم.»
حال بايد ديد ظرف روزهاي آينده چه سرنوشتي در انتظار طرح مسكو خواهد بود.