آفتابنیوز : در این باره متن بحث و گفت و گویی را می خوانید که رجب صفروف مدیر کل مرکز مطالعات ایران معاصر در روسیه و یوگنی ساتانوفسکی مدیر انستیتوی خاور میانه روسیه از طریق کنفرانس اینترنتی به انجام رسانده و به پرسش هایی در باره مسائل خاورمیانه پاسخ داده اند که وجود اختلاف نظرشان در این خصوص نمایان است.
- جایگاه روسیه در حل مناقشات خاورمیانه چیست؟
رجب صفروف: روسیه توانایی منحصر به فردی دارد که می تواند خود را به عنوان ابرقدرتی جهانی در قالبی جدید به نمایش بگذارد. نقش روسیه در حل مساله هسته ای ایران نیز می تواند منحصر به فرد بوده و با تاثیر گذاری بر این کشور می تواند در کل جهان اسلام موثر باشد. به عنوان نمونه ای اساسی در این رابطه می توان به گفت و گوی روسیه با حماس اشاره کرد.
یوگنی ساتانوفسکی: مورد اصلی در موضع بالقوه روسیه نسبت به حل بحران منافع روسیه است. به زبان ساده روسیه از طریق واسطه هایی در پی حل مسایل خود است و نه مسایل همسایگان، شرکا، دوستان و متحدان خود. هواداری منافع دوستان کاری بود که در واقع اتحاد جمهوری های شوروی پیشین در پیش گرفته بود و همانطور که دیدیم آن را در گور سرازیر کرد.
- تاسیسات مشترک ایرانی روسی برای غنی سازی اورانیوم در خاک روسیه در چه وضعیتی است؟ آیا ساخته خواهد شد یا نه؟
ر. صفروف: ساخت تاسیسات مشترک ایرانی روسی کم و بیش تنها راه واقعی برای خروج از بحران است و این امر در صورتی که حداقل منافع ایران در نظر گرفته شود می تواند محقق شود. در حال حاضر در پیشنهاد روسیه موضع غرب یعنی تعلیق تمام فعالیت های هسته ای ایران در خاک خود و توقف هر گونه فعالیت ایران در زمینه غنی سازی اورانیوم بیشتر لحاظ شده است که ایران قطعا نمی تواند با آن موافقت کند؛ چرا که این امر بند چهارم پیمان منع گسترش تسلیحات هسته ای را نقض می کند. من فکر می کنم بحران در برنامه هسته ای ایران از پیش طراحی شده، بی پایه و کاملا سیاسی است. من اطمینان دارم که امریکا به خوبی می داند ایران سلاح هسته ای ندارد. دشمنی امریکا با نظامی است که در ایران مستقر است، تحت فشارهای امریکا تسلیم نمی شود و توان بالقوه برای از بین بردن هژمونی اقتصادی امریکا را دارد. نشانه های اولیه این دشمنی نیز آشکار است. در جزیره کیش بورس نفت راه اندازی شده است. در این بورس تمام معاملات مربوط به نفت، گاز و محصولات بسپاری (پلیمری) منحصرا با یورو واحد پول اروپا انجام خواهد شد. اگردر نظر بگیریم ایران نفت و گاز خود را با ارزش بیش از 100 میلیارد دلار ظرف یک سال با یورو معامله کند، می بینیم که فقط بخش صادرات ایران می تواند ضربه بزرگی به ارزش جهانی دلار وارد کند.
ی. ساتانوف: اگر ایران به شرایط روسیه تن دهد و شروط دیگری نگذارد در آن صورت تاسیسات مشترک ایرانی روسی ساخته خواهد شد اگر هم تن ندهد این تاسیسات ساخته نخواهد شد. روسیه به هیچ کس بدهکار نیست و بعید می دانم بدهکار باشد. نه به غرب نه به ایران. این فکر که غرب از زبان روسیه با ایران حرف می زند همان قدر معتبر است که فکر کنیم ایران از زبان روسیه با غرب حرف می زند. تا آنجا که به پایان آمریکا ربط دارد، این کشور به خاطر دارد که خروشچف دفن اش کرد. پس از او هم بسیاری دیگر آن را دفن کردند. تهران هیچ مانعی برای پیمودن راه خود ندارد.
- آیا فراخوان احمدی نژاد رییس جمهور ایران برای نابودی اسراییل در یک همایش دانشجویی می تواند شاهدی بر یهودی ستیزی همه مردم ایران باشد؟
ی. ساتانوفسکی: پاسخ این پرسش می تواند دو چهره داشته باشد. آسودگی جامعه یهودیان ایران در این کشور کم تر از آسودگی یهودیان در دوران شوروی پیشین نیست. اما در میان دولت مردان ایران باور راسخی درباره وجود توطئه جهانی صهیونیسم وجود دارد. صهیونیست های اسراییل احمدی نژاد را با هیتلر مقایسه می کنند.
ر. صفروف: این که صهیونیست های اسراییل احمدی نژاد را با هیتلر مقایسه می کنند اصلا نمی تواند درست باشد. اگر سخنان ضد صهیونیستی احمدی نژاد را عاقلانه مورد تدقیق قرار دهیم در آنها به هیچ مورد یهودی ستیزی بر نمی خوریم. سخنان او تنها مخالف صهیونیسم به عنوان یک ایدئولوژی است. در حال حاضر در جامعه کنونی ایران نمایندگان کافی از اقلیت یهودیان وجود دارد و آن ها برای مهاجرت از ایران آزادی کامل دارند. اگر موردی غیر قابل تحمل برای آن ها وجود داشت، در آن صورت نباید تا حال حتی یک یهودی در ایران باقی می ماند. در ضمن من فکر نمی کنم بتوان سخنان آقای احمدی نژاد را به عنوان کرداری واقعی علیه دولت اسراییل تلقی کرد. این صرفا خطابه ای سیاسی برای مصارف داخلی است.
- پرونده هسته ای ایران چه چیز وحشت آفرینی دارد؟ چرا در جهان این همه غوغا به پا کرده است؟
ر. صفروف: ایران هم مانند همه کشورهای دیگر در پی راهی برای بهره گیری از منابع دیگر انرژی در اقتصاد خود است. تمام اقدامات ایران در گسترش برنامه هسته ای خود کاملا قانونی است. اگر ایران قصد داشت بخشی از برنامه هسته ای خود را پنهان کند، هرگز دست به تعلیق داوطلبانه فعالیت های هسته ای خود در دو سال و نیم گذشته نمی زد. در واقع ایران گسترش برنامه هسته ای خود را کاملا متوقف کرد با این هدف که کارشناسان آژانس بین المللی هسته ای بتوانند هر کدام از تاسیسات هسته ای ایران را که می خواهند مورد بازرسی قرار دهند. طی دو سال و نیم گذشته کارشناسان آژانس بین المللی هسته ای 1600 بار از ایران بازدید کردند و حتی یک مورد مبنی بر وجود بخش های پنهانی در برنامه هسته ای ایران نیافتند.
ی. ستانوفسکی: وضعیت بازار جهانی سوخت هسته ای امروزه به گونه ای است که کشورها باید بدون داشتن چرخه تولید سوخت هسته ای در خاک خود این سوخت را که بسیار گران قیمت و خطرناک است، تامین کنند. گسترش فن آوری هسته ای در ایران با زیر پا گذاشتن قوانین داخلی و بین المللی و با تامین آن از پاکستان و از طریق عبدالقدیر خان پدر بمب هسته ای این کشور که طی مدت زیادی مشغول ساخت آن بود و بدست آوردن تعداد قابل توجهی دستگاه سانتریفوژ که توجه دائمی سازمان بین المللی انرژی هسته ای را به خود جلب کرده است، خود نشان دهنده چند لایه بودن برنامه هسته ای ایران است و ما امروزه مجبوریم نه در مورد صلح آمیز یا نظامی بودن برنامه هسته ای ایران بلکه درباره این موضوع صحبت کنیم که بمب هسته ای ایران کی آماده می شود. با این وجود اگر سخنان ضد اسراییلی و ضد غربی احمدی نژاد نبود، می توانست تا این حد حساسیت بر انگیز و نگران کننده نباشد. اظهارات مبنی بر پاک کردن اسراییل از نقشه جهان را می توان هم جدی تلقی کرد و هم می توان جدی تلقی نکرد. همچنین تهدیدات ایران در مورد بازار نفت، که به بورس نفت ارتباطی ندارد بلکه به نابودی زیرساخت های صنعت نفت شبه جزیره عربستان یا بستن تنگه هرمز مربوط می شوند، اساسی ترین عامل هایی هستند که توجه را به آینده هسته ای ایران جلب می کنند.
ر. صفروف: بورس نفت ایران هیچ ارتباطی با زیر ساخت های صنعت نفت شبه جزیره عربستان ندارد. اگر عملیاتی نظامی علیه ایران آغاز شود بالاخره که باید این کشور به نحوی در برابر آن واکنش نشان دهد. ایران برای این کار چند سناریو در اختیار دارد. گام واقعی برای ایران در صورت دریافت نخستین ضربه های نظامی در خاک اش می تواند نابودی زیرساخت های صنعت نفت و گاز کشورهای خاور نزدیک و خاورمیانه و بستن تنگه هرمز باشد. و اگر ایران حتی یک ضربه موشکی از سوی اسراییل دریافت کند، این کشور با تمام قوا بر سر اسراییل خراب خواهد شد. در این صورت بهای جهانی نفت به حداکثر خواهد رسید که قیمت 150 دلار برای هر بشکه خوش بینانه ترین پیش بینی است.
ی. ساتانوفسکی: این موضوع که ایران به جهان اعلام می کند بمب هسته ای ندارد، نشان می دهد ایران روزی به این سلاح دست خواهد یافت. به هر حال این پیش بینی از دست زدن به اقدام پیش گیرانه برای دشمنان ایران بهتر است.
منبع: ماسکووسکی کامسامولتس