آفتابنیوز : یماری اسهال مدفوع آبکی و یا شل و سست است که سه بار یا بیشتر در هر روز اتفاق میافتد. تقریبا همه انسانها تجربه اسهال را در طول زندگی خود را داشتهاند.
بسیاری اوقات اسهال و استفراغ خود به خود پس از طی دورهای بهبود پیدا میکنند. اما در این دوره آب و املاح بدن کم میشوند که باید این کمبود را با خوردن مایعات سالم جبران کرد.
فرد مبتلا به اسهال ممکن است علایم خفیف تا بسیار شدیدی را بروز دهد. کسی که دارای بیماری خفیف است ممکن است فقط چند نوبت دفع مدفوع شل داشته باشد اما حال عمومیاش خوب باشد. برعکس، یک فرد مبتلا به اسهال شدید ممکن است 20 یا بیشتر در هر روز دفع داشته باشد، که حتی اتفاق میافتد تا هر 20 یا 30 دقیقه بیمار احساس دفع نماید. اسهال ممکن است با تب شکم درد و یا قوانج همراه باشد.
موارد زیر در بهبود و درمان اسهال مفیدند:
استفاده از انواع مایعات در فواصل معین به بهبود فرد دچار اسهال کمک میکند.
استراحت کافی
رژیم غذایی مناسب: مصرف مایعات، غذای کمحجم و مقوی
از همان روز اول شروع اسهال باید از مصرف مواد غذایی حاوی فیبر خودداری شود. سوپها، برنج و به خصوص کته، پاستاها و سیبزمینی کاملا پخته شده و موز کاملا رسیده انتخابهای مناسبی است.
در روز دوم میتوان از گوشتهای سفید، ماهی و تخممرغ استفاده کرد. ماست نیز گزینه خوبی است.
محصولات لبنی به غیر از ماست، مواد غذایی چرب، مواد غذایی خیلی شیرین، مواد غذایی سرشار از فیبرهای غذایی مانند سبزیجات سبز خام، مواد غذایی پر ادویه و تند و آجیلها که باعث حساسیت رودهها میشوند و نباید خورده شوند.
نوشیدنیهای الکلی، کافئیندار و شیرین حالت اسهال را شدیدتر میکند. نوشیدنیهای ورزشی آماده میتواند به جذب بهتر مایعات و درمان اسهال کمک کند.
چای: چای سیاه حاوی 8- 12 درصد تانن است، بنابراین یکی از بهترین داروهای ضداسهال طبیعی است که هیچگونه محدودیت و ممنوعیتی برای مصرف ندارد.
اگر اسهال ایجاد شده به دلیل تغییر شرایط غذایی و آب و هوایی باشد(مثلا در مسافرت) و نه در اثر میکروبها و ویروسها، استفاده از چای به صورت پودر باعث ایجاد تعادل هضم و جذب و برگشت شرایط طبیعی بدن از حالت اسهال به حالت طبیعی است.
چای جوشیده که رنگ سیاه، مزه تلخ و بوی خاص چای جوشیده دارد، نیز دارای خاصیت ضداسهال بوده و در شرایط عادی میتواند باعث ایجاد یبوست شود.
1-دم کرده یونجه درمان اسهال است. اما اگر زیاد مصرف شود نفخ میآورد.
2-موز کال شکم را سفت میکند و از راههای درمان اسهال است. موز کال زخمهای روده را نیز بهبود میبخشد. گفته میشود شیر گلهای موز در درمان اسهال خونی بسیار مؤثر است و به نوعی معجزه میکند.
3-چای ریحان
4-خاکشیر یکی دیگر از راههای درمان اسهال است.
5-جو اگر سه روز در آب خیس شود، مایعی به دست میآید که در بهبود حالت فرد مبتلا به اسهال مفید است.
6-گشنیز، گاهی برای درمان یبوست به عنوان ملین به کار میرود و گاهی برای درمان اسهال استفاده میشود.
7-ماست از جمله خوراکیهایی است که برای بهبود و درمان اسهال کودکان مفید است. مصرف آنتیبیوتیکها باعث نابودی باکتریهای مفید دستگاه گوارش و بروز اسهال میشود به همین دلیل مصرف ماست در کنار استفاده از آنتیبیوتیکها توصیه میشود.
8-خرما
9-مخلوط پیاز و سیب: پیاز رنده شده با سیب به مقدار مساوی در دفع اسهال مفیدند.
10-جوشانده پوست انار که برای درمان اسهال موثر است.
11-سماق: یک قاشق غذاخوری پر پودر سماق همراه با آب سرد، به درمان اسهال کمک میکند. اگر بعد چند ساعت حالت اسهال ادامه داشت نصف قاشق دیگر خورده شود.
12-ازگیل خام
13-علف هفتبند که برای درمان اسهال خونی، اسهال معمولی و بواسیر توصیه میشود.
14-گلهای خشک شده انبه، مغز هسته انبه نیز ضد اسهال است.
15-سیب رنده شده
16-دارچین مقوی معده، ضد نفخ و ضد اسهال است.
17-جوشانده میوه به برای درمان اسهالهای طولانی مفید است.
تغذیه کودک اسهالی:
شیر مادر (مادر باید بیش از مواقع عادی به کودک خود شیر بدهد)
سوپ
برنج کته شده
چای رقیق با کمی شکر
آب نارگیل
آب کاملاً پاک و تمیز و بهداشتی
محلول ORS که می توان با نظر پزشک از داروخانه خرید یا در منزل تهیه کرد
دلایل بروز اسهال:
موارد بد اسهال، می تواند در اثر تعدادی از منابع ایجاد شود که عبارتند از:
سرماخوردگی
آنتی بیوتیکها
مسمومیت غذایی
یک عفونت ویروسی
آب آلوده
انواع خاصی از عمل جراحی
تعدادی از بیماریهای دستگاه گوارش
چند نکته که باید به آنها توجه کرد:
در صورتی که فرد دچار اسهال مشکلاتی دارد که استفاده از مایعات را برایش محدود شده، پیش از شروع مصرف زیاد مایعات حتما باید با پزشک مشورت کند.
کودکان، زنان باردار و سالمندان مبتلا به اسهال باید بسیار مراقب باشد.
شیرخوارانی که شیر خشک میخورند باید با مشورت پزشک از شیر خشک مناسبتری استفاده کنند، اما در مورد شیرخوارانی که شیر مادر میخورد، هیچ تفاوتی ندارد و نباید شیر مادر قطع شود.
کم شدن آب بدن ناشی از اسهال میتواند برای کودکان خطرناک باشد. قبل از دادن هر دارو باید با یک پزشک مشورت شود.
چند داروی بدون نسخه می تواند به درمان اسهال کمک کند. داروهایی مانند بیسموت (Pepto-Bismol)، آتاپولگیت (Kaopectate) و لوپرامید (Imodium) بدون درمان علت بیماری، به کاهش علائم اسهال کمک میکند. افراد با اسهال مزمن نباید این داروها را بدون مشورت با پزشک استفاده کنند.
بدون تجویز پزشک نباید بیش از دو روز خوددرمانی کرد و داروی ضد اسهال خورد. مصرف بیش از اندازه این داروها مشکلساز شده و باعث یبوست میشود. در صورت داشتن تب یا اثر خون در مدفوع باید حتماً به پزشک مراجعه شود.
پیشگیری از اسهال:
اگرچه پیشگیری سخت است اما چندراه برای کاهش دادن موارد اسهال در کودکان وجود دارد:
رعایت بهداشت دست بهویژه پس از استفاده از سرویس بهداشتی و قبل از غذا خوردن.
تمیز نگهداشتن سطوح حمام برای پیشگیری از سرایت میکروبهای عفونت زا.
شستن میوه و سبزیها قبل از مصرف.
شستن سطوح آشپزخانه و وسایل آشپزی پس از تماس پیدا کردن با گوشت خام بهویژه مرغ.
قرار دادن گوشت در یخچال به محض خرید. پخت گوشت تا زمانی که دیگر صورتی نیست. پس از پخت، قرار دادن غذای باقیمانده در یخچال.
دقت در خرید مواد غذایی از فروشندگان دستفروش.
نشستن ظروف حیوانات خانگی در ظرفشویی مخصوص خانواده.
منبع: فرادید