آفتابنیوز : طبق آمار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، بیش از 95 درصد افراد جامعه از مصرف الکل پاک هستند اما براساس مستنداتی که شماری از کارشناسان ارایه داده اند شاهد رشد سوء مصرف الکل در کشور بویژه در میان نوجوان و جوانان کشور هستیم.
باید گفت به تناسب رشد سوء مصرف الکل در قشر نوجوان و جوان نیز ارتکاب به بزه و جنایت و انواع بیماری های کبدی نیز در کشور رشد داشته است.
هر چند آمار دقیقی از مصرف الکل و یا اعتیاد این ماده مخدر در دست نیست اما شواهد، خود گویای این مدعاست که مصرف الکل در حال افزایش است.
متاسفانه با وجود تلاش های نیروی انتظامی در زمینه نظارت و کنترل خرید و فروش الکل در کشور، شماری از شهروندان اظهار می دارند که دستیابی و تهیه الکل در کشور چندان سخت نیست و می شود با تلفن و یا پیامی کوتاه هم کالا را حتی در منزل دریافت کرد.
**آیا متولی مبارزه با الکل داریم؟
هر چند گام هایی از سوی برخی دستگاه ها در زمینه مبارزه با سوء مصرف الکل برداشته شده است اما در زمان حاضر ستادی با عنوان مبارزه با سوء مصرف الکل در کشور وجود ندارد و اصلا متولی واحدی در این خصوص نیست.
علیرضا نوروزی، رئیس اداره پیشگیری و درمان سوء مصرف مواد مخدر وزارت بهداشت درباره اقدامات این وزارتخانه در زمینه مبارزه با سوء مصرف الکل اینطور پاسخ می دهد: در حوزه کل سلامت، تنها 20 درصد اختیارات و امکانات در اختیار وزارت بهداشت است و80 درصد امکانات و اختیارات در دستگاه های دیگر است که باید در این باره اقدام کنند .
وی می گوید: وزارت بهداشت از سال گذشته یک حرکت پیش فعالانه برای مبارزه با سوء مصرف الکل انجام داد و مراکز درمان سرپایی و بستری الکل را نیز ایجاد کرد؛ همچنین به الکلهای مجاز عرضه شده در داروخانه ها، ماده تلخ کننده زد که این مساله تا حدی باعث شد تا فروش الکل در داروخانه کم شود. نگرانی دیگر، نشتی از کارخانه های تولید کننده بود که سازمان غذا و دارو با همکاری نیروی انتظامی نظارت خود را تشدید کرد.
وی در عین حال مبارزه با تولید خانگی الکل و قاچاق این ماده را بر عهده دستگاه های دیگر می داند.
به اعتقاد این مسئول وزارت بهداشت ، سهولت دسترسی و قیمت خرده فروشی بر میزان دسترسی تاثیرگذار است اما واقعیت این است که دسترسی وجود دارد.
** و اما الکل چیست؟
الکل، نوعی ماده مخدر به شمار می آید که البته پذیرش آن در جامعه در مقایسه با سایر مواد مخدر از نظر اعتیاد راحت تر است اما اما قدرت اعتیادآوری آن کمتر از سایر انواع مواد مخدر نیست.
الکل، فعالیت بدن را کند می کند و سرعت عملکردهای حیاتی را کاهش می دهد. فردی که الکل مصرف می کند به سختی راه می رود، بریده بریده صحبت می کند و قادر نیست که به سرعت از خود عکس العمل نشان دهد.
الکل موجود در جریان خون به داخل کبد وارد و در آنجا طی فرایندی تصفیه شده و به یک ماده غیر سمی تبدیل می شود. نکته قابل توجه آنکه درهر نوبت، کبد تنها قادر به تصفیه کردن میزان خاصی الکل است درصورتی که حجم الکل مصرف شده از آن مقدار بیشتر باشد تصفیه نمی شود و آن وقت است که به گردش در جریان خون ادامه می دهد.
مصرف بسیار زیاد الکل، باعث کند شدن فرایند تنفس می شود و این ماده به علت کمبود و نرسیدن اکسیژن کافی به مغز، می تواند باعث کما و یا حتی مرگ شود.
مجید ابهری، آسیب شناس و متخصص علوم رفتاری، معتقد است: سن مصرف الکل در کشور، کاهش و میزان مصرف این ماده مخدر ، افزایش یافته است.
ابهری مقابله نهادهای انتظامی و قضایی با وارد کنندگان، تولید کنندگان و فروشندگان مشروبات الکلی را ضروری می داند اما در عین حال تاکید دارد چنین اقداماتی به تنهایی نمی تواند مانع رشد مصرف آن شود.
او بدون اشاره به آمار می گوید: متاسفانه شواهد ، حکایت از آن دارد که مصرف الکل در کشور افزایش یافته و آمارهای مرگ و میر بر اثر مصرف مشروبات تقلبی حدود چهار برابر شده است.
وی از دغدغه ای دیگر سخن به میان می آورد و آن عرضه مشروبات تقلبی و دست ساز است که کوری، از دست دادن بینایی، سکته های مغزی و قلبی، لرزش دست و مسمومیت های مختلف از عمده عوارض ناشی از مصرف این مواد به شمار می آید.
ابهری با اشاره به تقلبی بودن مشروبات الکلی در دسترس می گوید: متاسفانه شیشه های مشروبات الکلی با قیمت های کلان خریداری می شود تا با نوع تقلبی آن پر شود که این امر جامعه را با خطر جدی روبرو کرده است.
این آسیب شناس مشکل را فقط به نکات یاد شده محدود نمی کند و در پی آن به مصرف مشروبات الکلی به عنوان عامل برخی درگیری ، نزاع و چاقوکشی ها اشاره می کند.
وی تاکید می کند: خانواده ها و نهادهای فرهنگی باید با آموزش و اطلاع رسانی و زیان های مصرف مشروبات الکلی پیشگیری های لازم را در این زمینه انجام دهند.
این آسیب شناس، اطلاع رسانی و آگاه سازی درزمینه بروز خطرات ناشی از اعتیاد، بالابردن سطح نشاط اجتماعی با عرضه وسایل رفاهی و ورزشی و تفریحی رایگان یا ارزان و برخوردهای بازدارنده با مراکز تولید وعرضه را از جمله روش های کاربردی کوتاه مدت عنوان می کند.
این رفتار شناس اعتقاد دارد؛ امروز، دیگر وقت مخفی کاری نیست و با وجود شبکه های تلویزیونی ، ماهواره ای مروج فرهن غربی و گسترش شبکه های اجتماعی نمی توان آسیب های اجتماعی را مخفی کرد .
ابهری تاکید می کند: جامعه جوان ما هدف اصلی جنگ نرم و اصلی ترین ابزار این جنگ؛ مواد مخدر و مشروبات الکلی است.
** آیا رفتارهای زور مدارانه ، منع مصرف را در پی دارد؟
افشین طباطبایی ، جامعه شناس وپژوهشگر مسائل اجتماعی می گوید: تجربه بشری در جوامع مختلف نشان داده که استفاده از رفتارهای زور مدارانه و حتی زور پلیسی در مبارزه و کنترل مصرف الکل، نتیجه بخش نبوده است و دقیقا نتیجه عکس می دهد.بنابراین نمی توان با روش های زورمدارانه نوجوانان را از مصرف الکل بازداشت.
به اعتقاد طباطبایی هر چند ستاد مبارزه با مصرف الکل نداریم اما این ستاد درهیچ کشور مسلمانی هم تشکیل نمی شود چون این موضوع بر اساس باورهای دینی حرام است و در حوزه منعیات مردم قرار می گیرد.
وی می افزاید:در زمان حاضر در جامعه ما بدلیل ورود فرهنگ غربی به کشور، قبح این قضیه یعنی مصرف الکل از بین رفته است .
این پژوهشگرمسایل اجتماعی، آموزش را به عنوان بهترین روش برای مبارزه با مصرف الکل در میان قشر نوجوان وجوان می داند و می گوید: باید خوراک اطلاعاتی درست به بچه ها داده شود به عنوان باید شبکه رسانه ملی، فیلم و سریال خوب به مردم ارایه بدهد و کاری کند که مردم سراغ کانال های تلویزیونی خارج نشین نروند.
وی درباره علل ترغیب نوجوان و جوانان به مصرف الکل می گوید: جوانان به دلیل ارتباط گسترده جهانی واثرگذاری فرهنگ ملت های دیگر ونیز الگوبرداری های اجتماعی غربی همچون مد به سمت مصرف الکل سوق داده می شوند. امروزه وجود فیلم ها، تلویزیون، اینترنت و گوشی های موبایل، باورهای مذهبی جامعه را کمرنگ کرده ، قدرت نفوذ خانواده را کاهش داده و قبح و تابوی مصرف الکل را شکسته است.
این نویسنده مسایل اجتماعی می گوید:امروزه برای نوجوانان، مصرف الکل خط قرمز نیست و به راحتی می توانند از آن عبور کنند هرچند این موضوع دربین جوانان ورزشکار و افرادی که ایمان در آنها تقویت شده است به چشم نمی خورد.
وی خاطرنشان می کند: در بسیاری مواقع جوانان یعنی دخترها و پسرها تابع خرده فرهنگ هایی هستند و مصرف الکل بعضا در این خرده فرهنگ ها شخصیت محسوب می شود.
این پژوهشگر مسایل اجتماعی همچنین نبود فرهنگ مطالعه در کشور را عامل دیگر ترغیب نوجوان به سمت مصرف الکل بر می شمرد و می گوید: اختلاف نسل ها به شکاف نسل ها بدل شده که این امر نیز جوانان را به سمت مصرف الکل سوق داده است.
وی ادامه می دهد: الکل سبب می شود تا فرد هویت کاذب اجتماعی پیدا کند. ما باید زبانی تازه پیدا کنیم که برای آنها خوشایند باشد چرا که سرزنش کردن و تنبیه کردن پاسخگو نیست.
طباطبایی ازدیگرعوامل ترغیب نوجوانان به مصرف الکل را دسترسی آسان به خرید الکل به صورت زیرزمینی و بلک مارکت عنوان می کند.
این نویسنده می افزاید: مشکل آن است که پدر و مادرها و کسانی که جامعه را اداره می کنند نتواسته اند با زبانی مناسب و جوان پسند مشکلات را برای نوجوان و جوانان بشکافند و شرح بدهند.
وی تاکید می کند: تنها والدین می توانند با آموزش صحیح فرزندان خود را از خطر ابتلا به اعتیاد الکل رهایی بخشند.
به عقیده حمید بابایی لاکه یی،روانشناس بالینی و مشاور خانواده، افرادی که الکل مصرف می کنند انسان هایی هستند که می خواهند خود را رودرروی خانواده دوستان و فامیل بزرگ نشان دهند به همین دلیل مقابل حکم الهی می ایستند.
وی درباره انگیزه نوجوانان درمصرف الکل اظهار می دارد: گروهی از نوجوانان در سنین 14، 15 سالگی به دلیل وجود خلاء های روانی بسیار بالا خود را نمی بینند ؛خانواده نیز آنها را نمی بینند. بنابراین برخی از آنان برای دیده شدن و شنیده شدن به مصرف مشروب روی می آورند.
این روانشناس ادامه می دهد : این در حالی است که مصرف الکل، شعور اصلی فرد را مختل می کند و کنترل خشم، زبان، دست، پا و چشم او تحت شعاع قرار می گیرد. با غالب شدن الکل بر سیستم مخیله، سیستم وجودی مغزی انسان از کار می افتد و ساده ترین اتقاقش این است شخص نمی داند چه می کند.
بابایی لاکه یی اضافه می کند: در این حالت چشم های نوجوان پرخون می شود و صورت شروع به دویدن زیاد می کند وصورت در اصطلاح گل می افتد.
وی می افزاید: بدن با مصرف الکل به مدت پنج سال، افت می کند و جگر سیاه در انسان به مرور از بین می رود و کلیه ها از کار می افتد و در مواردی فرد دچار بیماریهایی می شود که فعالیت طبیعی بدنش مختل می شود.
وی با بیان اینکه الکل کشنده تراز مواد مخدر است ومرگ تدریجی به همراه دارد، می گوید: سیستم بدن فرد الکلی ضعیف می شود و که اگر قطع نشود با لرزش بدن، رعشه و تیرگی پوست همراه می شود. کبد از کار می افتد، زیرچشم ها گود می شود، پف زیر چشم بوجود می آید و دورشکم چاقی بدشکل ایجاد می شود و در فرد غبغب ایجاد می شود.
وی به خانواده ها توصیه می کند که باید با آموزش صحیح به کودکان بیاموزیم که مصرف الکل چه مضرات وحشتناک مخربی به همراه دارد و سلامتی آنها را به طور جدی به مخاطره می اندازد.
منبع: ایرنا