آفتابنیوز : گروه دوم تحليلگران مي گفتند، انتخابات دوم خرداد واکنشي به ناکارآمدي اقتصادي دولت بوده است. اين گروه که عمدتاً به جناح مشهور به راست نزديک بودند با اين تحليل مي خواستند نشان دهند که رأي دهندگان نه به کليت نظام سياسي و نه حتي به جناح آنان بلکه به قوه مجريه پس از جنگ اعتراض دارند.
گروه سوم تحليلگران يعنی چپگرايان می گفتند، دوم خرداد پديده ای فرهنگی _ سياسی و در اعتراض به جناح راست بوده که هدف آن بازگشت به اصول اوليه انقلاب اسلامی است.
گروه چهارم، يعني تکنوکرات هاي نزديک به هاشمي رفسنجاني بودند که مي گفتند، دوم خرداد دنباله طبيعي دوره سازندگي است. در آن دوره زير ساخت هاي اقتصادي تقويت شد و به تبع آن جامعه مجالي يافت که پس از 8 سال مصرف مکفي به مطالبات سياسي و فرهنگي روي آورد.
اين گروه بر چند عنصر از جمله بسط آموزش و پرورش، گسترش راه هاي روستايي و توسعه خطوط تلفن به عنوان مقدمات رشد فرهنگي و اجتماعي ايرانيان تاکيد ورزيدند و گفتند: ملتي مي تواند در جست و جوي مفاهيمي مانند توسعه سياسي و فرهنگي برآيد که ابتدا توليد خود را به سطح مطلوبي رسانده باشد. پايان دو دوره دولت سازندگي اين امکان را فراهم آورد و در نتيجه دولت توسعه سياسي را مي بايست مکمل دولت توسعه اقتصادي دانست.
نزاع ميان اين چهار تحليل هنوز ادامه دارد و هر يک با نشان دادن پاره اي اسناد و مدارک در پي اثبات درستي نظريه خود هستند. اما در کنار اين جدال ها دولت سيد محمد خاتمي از همان آغاز به موازات جدال سياسي و فرهنگي با رقيبان راستگرا، سياست انضباط مالي و آزادسازي، اقتصادي، به دست چپگرايان اما با اسلوب دولت سازندگي ادامه يافت و اين روزها خاتمي در جدال با راستگرايان نه از اقتصاد چپگرا که از ضرورت پيوند اقتصاد ايران با سرمايه هاي بين المللي و کنار کشيدن دولت از فعاليت هاي اقتصادي و تصدي گري دفاع مي کند. اين نگاه حتي در فضاي انتخاباتي کنوني به راستگرايان که اکنون اصولگرا خوانده مي شوند نيز سرايت کرده است و فعالان اين جناح و برخي نامزدهاي انتخاباتي آن، مي کوشند دامن خود را از گذشته کنار بکشند. اين تبري گاه تا مرز افکار خود و گذشته هم پيش مي رود. همين وضع باعث شده است که اصولگرايان و چپگرايان در انتخاباتي به مصاف هم بروند که شعار آن از درون برنامه هاي گذشته هاشمي رفسنجاني بيرون آمده است و او خود گفته است که مي خواهد اين برنامه ها را در قالبي نو و با پرهيز از خطاهاي گذشته بار ديگر به جريان اندازد.