چالش های کنگره آمریکا با توافق هسته ای ایران

آفتاب‌‌نیوز : «دونالد ترامپ» رییس جمهوری آمریکا 10 روز پیش با خودداری از تایید پایبندی ایران به توافق هسته ای، تصمیم گیری درباره آن را به کنگره آمریکا محول کرد. حال این نهاد آمریکایی باید طی60 روز تصمیم بگیرد آیا پایبندی ایران به برجام را قبول دارد یا اینکه با برقراری دوباره تحریم هایی که به حالت تعلیق در آمده بود، گام در مسیر فروپاشی توافق هسته ای بگذارد.


به گزارش ایرنا، کارشناسان این وظیفه را برای کنگره دشوار ارزیابی کرده و تحلیل های گوناگونی را از چالش و گزینه های نمایندگان ارایه می دهند.

**مخالفت دموکرات های کنگره و اروپا با ترامپ
برخی تحلیلگران و رسانه های آمریکایی می گویند ایالات متحده نمی تواند به صورت یکجانبه توافق هسته ای را بر هم بزند. اگر واشنگتن این اقدام را انجام دهد، این احتمال وجود دارد که متحدان آمریکا بدون این کشور به توافق پایبند بمانند و آن را ادامه دهند.
تارنمای روزنامه «شیکاگو تریبون» در گزارشی ضمن اشاره به این نکته نوشت: ترامپ توافق هسته ای با ایران را به کنگره واگذار کرد تا نکات مورد انتقاد کاخ سفید را رفع کند. وی از کنگره خواسته است تا توافق هسته ای را برای وی ترمیم کنند. ترامپ همچنین تهدید کرده است اگر قانونگذاران این کار را انجام ندهند، توافق را نابود خواهد کرد. این سومین اعلان نظر تهدید آمیز رییس جمهوری آمریکا به کنگره پس از تنش بر سر قانون های خدمات درمانی و مهاجرتی است. سناتور «لیندسی گراهام» اعتقاد دارد رییس جمهوری آمریکا تلاش دارد مسوولیت این اقدام را به کنگره منتقل کند تا از تصمیم گیری یک جانبه برای خروج از برجام خودداری کند. در صورتی که کنگره این کار را انجام ندهد ترامپ تهدید خود را عملی خواهد کرد.
به نوشته این روزنامه آمریکایی اگر کنگره تصمیم مورد علاقه ترامپ را اتخاذ کند، کاخ سفید می تواند نمایشی منسجم و متحد از آمریکا را در مقابل اروپایی ها و ایران به نمایش بگذارد. به باور گراهام، این شرایط به جای آنکه باعث فشار بر آمریکا شود جامعه جهانی را در وضعیت دشواری قرار می دهد.

با این حال دموکرات ها در کنگره در کنار متحدان بین المللی آمریکا تصمیم ترامپ را قبول ندارند. از یک سو رهبران فرانسه، آلمان و انگلیس از برجام دفاع کرده اند و از طرف دیگر دموکرات ها نیز از همراهی نکردن برای تصویب خواسته رئیس جمهوری آمریکا سخن می گویند. آن ها می گویند نمی خواهند در فرایندی مشارکت داشته باشند که منجر به نقض یک توافقنامه از سوی ایالات متحده می شود.

** گزینه های سخت کنگره
بر اساس اخبار رسانه ها، ترامپ استراتژی جامع خود را مقابله با اقدامات تهران در منطقه، برنامه موشکی، اقدامات نیروی دریایی و توانایی سایبری ایران عنوان کرده و از کنگره خواسته است این موضوع ها را در اصلاح برجام مورد توجه قرار دهند.
تارنمای نشریه «فورچون» در گزارشی به نحوه عمل کنگره برای اصلاح توافق هسته ای پرداخت و نوشت: برای نزدیک به 40 سال ایران و آمریکا مسیر پرتنشی را در برابر یکدیگر طی کرده اند. همیشه برای ایالات متحده موضوع اصلی این بوده است که چگونه می تواند رفتار ایران را تغییر دهد. با این حال ایران همه دوره ها را پشت سر گذاشت و با وجود تحریم های سخت بین المللی خود را با شرایط وفق داد.

به نوشته این تارنما در شرایط کنونی دولت آمریکا باید اطلاعات و جزئیات را در اختیار کنگره و متحدان کاخ سفید قرار دهد تا آن ها را در مورد برنامه های مورد نظر خود توجیه کند. ترامپ باید ابزارها برای اجبار و فشار بر ایران را ارایه کند و نشان دهد که چه راهبردی را می خواهد برای مقابله با تضعیف موقعیت آمریکا و متحدانش در منطقه در پیش بگیرد.
از دیدگاه نویسنده این تحلیل، کاخ سفید می خواهد با سپردن مسوولیت اقدامات خود به کنگره از ایجاد مخاطرات سیاسی جلوگیری کند. در این راستا رییس جمهوری اگر نمی خواهد توافق را تصویب کند می تواند بر اساس قانونی که در سال 2015 مورد تصویب کنگره قرار گرفت به هدف خود برسد.

حال کنگره چند گزینه در پیش دارد. کنگره می تواند منتظر فرصت مناسبی در ماه های آینده باشد. از طرف دیگر اکنون که ترامپ خروج از توافق را به کنگره واگذار کرده است نمایندگان می توانند دوباره تحریم ها را علیه ایران برقرار سازند. این به معنای به خطر افتادن برجام است. گزینه دیگری که ترامپ نیز آن را توصیه کرد اعمال اصلاحات در این توافق است به نحوی که به صورت خودکار مسیر برای بازگشت تحریم ها باز شود. این نشریه تاکید دارد: در هر صورت کنگره باید دولت را مجاب سازد تا از طریق گفت وگو و فرایند دیپلماتیک در کنار متحدان این اهداف را دنبال کند.

روزنامه «واشنگتن پست» نیز در گزارشی به رویکرد کنگره به توافق هسته ای با ایران پرداخت و عنوان داشت مشخص است که رویکرد ترامپ در تایید نکردن برجام باعث جهت گیری متحدان نسبت کاخ سفید می شود. عملی شدن این اظهارنظر ترامپ مبنی بر برقراری تحریم ها از ماه ژانویه هم سرانجام باعث پایان کار توافق هسته ای می شود.
به نوشته این روزنامه شاید برخی نمایندگان دموکرات در کنگره نسبت به طرحی که مجازات هایی را علیه ایران در نظر می گیرد نظر موافق داشته باشند اما احتمال حمایت گسترده از دیدگاه تند دونالد ترامپ اندک است زیرا کنگره نمی تواند به وی اعتماد کند. در واقعیت دموکرات ها می خواهند همکاری کنند اما نه در تئاتری که رئیس جمهوری آمریکا صحنه گردان آن است. بنا براین ممکن است کنگره موضوع تایید نکردن برجام از سوی ترامپ را نادیده بگیرد و شرایط جدید را در مورد ایران و به ویژه در حوزه های آزمایش موشکی، پایان دوره (غروب) برجام و نفوذ منطقه ای ایران در توافق بگنجاند.

به نوشته این روزنامه آمریکایی، در این زمینه «دنیس راس» از دیپلمات های کارکشته آمریکایی پیشنهاد داده است در مراحل پایانی تصمیم گیری در زمینه توافق هسته ای، سفیران انگلیس، آلمان و فرانسه به جلسه ای غیرعلنی با کنگره دعوت شوند و نتیجه نهایی برای آن ها توضیح داده شود. مشکل اصلی در مورد اصلاح برجام جلب اعتماد اروپایی ها است و در صورت تشکیل جبهه متحد اروپایی - آمریکایی می توان از وضعیت بهتری در چانه زنی و گفت وگو با ایران برخوردار بود. در این چارچوب باید بر پایه دیپلماسی بر محورهایی که موجب نگرانی اروپا می شود تکیه کرد.
نویسنده این گزارش به کنگره پیشنهاد می دهد که از حضور و تجربه افرادی همچون سناتور «جو لیبرمن»، «رابرت گیتس» (وزیر دفاع پیشین) و «الیوت آبراهامز» جانشین مشاور امنیت ملی سابق هم استفاده کند و از آن ها برای پیشبرد امور دیپلماتیک با متحدان بهره برد. همچنین کاخ سفید می تواند یک مذاکره کننده ویژه برای این کار تعیین کند.
واشنگتن پست در پایان اینگونه آورده است: گزینه های زیادی در اختیار آمریکا نیست و مشکلات رئیس جمهوری هم کم نیستند اما باید راهی را در میانه پیدا کرد. سناتور کورکر پیشنهاد داده است «باید با یکدیگر کنار بیاییم». ممکن است دموکرات ها هم گزینه ای داشته باشند اما همه باید این را قبول کنند که هدف نباید تخریب برجام باشد و تقویت توافق هسته ای و محدودسازی ایران باید دنبال شود.