آفتابنیوز : غلامعلی دهقان*- تحولات جدید خاورمیانه با کنارهگیری سعد حریری، نخستوزیر لبنان، و بگیروببندهای ولیعهد سعودی و پادشاه قریب الوقوع این کشور و قضیه دردناک یمن سبب شده تا تحلیل های مختلف و بعضا مخالفی از سوی کارشناسان سیاسی ارائه شود.
آنچه مسلم است منطقه استراتژیک خاورمیانه آبستن حوادثی است که نمی توان منکر آن شد.
دراین باره نکات زیر قابل توجه است:
۱- عبدالعزیز بنیانگذار کشور عربستان سعودی رویهای را برای حکومت پس از خود بنا نهاد که میتوان آن را انتقال قدرت به شکل افقی نام نهاد. به همین سبب، به ترتیب فرزندان وی سعودفیصل، خالد، فهد و عبدالله سلمان به نوبت به قدرت رسیدهاند و برای اولین بار محمدبن سلمان ۳۳ ساله عزم آن دارد که قدرت را به شکل عمودی از آن خود کرده و رویه جدیدی بنا نهد که قطعا باب میل پسرعموهای بزرگتر از خود نیست. پس تنها راهحل بازداشت اینان به اتهام فساد و یا مرگ تحت عنوان حادثه یا سکته است. جابهجایی قدرت به شکل عمودی در خانواده سلمان هزینه زیادی دارد که تمامی قرائن و شواهد نشان میدهد بن سلمان حاضر به پرداخت این هزینههاست.
۲- در چنین شرایطی بهتر آن است که آب را گل آلود کرد و سپس از آن ماهی قدرت صید کرد. سعد حریری بعنوان نزدیکترین رجل سیاسی به خاندان سعودی به کشور عربستان فراخوانده میشود و پس از ساعتی از عربستان اعلام استعفا میکند تا هم اوضاع پیچیدهتر شود و هم بن سلمان فرآیند تغییر قدرت را تحت الشعاع قضیه سعد حریری به خوبی به پیش ببرد.
تقارن اصابت موشک به فرودگاه ریاض هم فرصتی فراهم میکند تا اوضاع امنیتیتر از گذشته فرصت خوبی برای تصفیهحسابهای داخلی بن سلمان با دیگر شاهزادگان سعودی باشد.
۳- اما پرسش اساسی این است پادشاه آینده سعودی به کدام رهبران عرب پیشین منطقه شباهت دارد؟ آیا ایرانهراسی وی او را به صدامی دیگر تبدیل می کند؟ واقعیت این است شاه جوان سعودی در همین تحولات دوساله اخیر یمن نشان داد به جهت فقدان نیروی زمینی نمیتواند قدرت مانور در زمین را داشته باشد و این درحالی است که صدام به جهت دارا بودن نیروی زمینی قابل توجه طی یک دهه دو عملیات زمینی در خاک ایران و کویت انجام داد. آیا بن سلمان جمال عبدالناصر دیگری است؟ قطعا اینگونه نیست. ناصر با ملی کردن کانال سوئز خود را با انگلیس و فرانسه درگیر کرد و با اسرائیل وارد جنگ شد. این درحالیست که قرائن و شواهد نشان از تمایل آمریکا و اسرائیل به بن سلمان دارد.
به نظر میرسد محمدبن سلمان شبیهترین فرد به جد خود عبدالعزیز باشد که با دشمنی با حاکمان مورد تایید عثمانی و با مساعدت انگلیسیها به قدرت رسید. هرچند این بار به جای انگلیس این ترامپ و نتانیاهو حامی وی هستند.
* عضو شورای مرکزی حزب اعتدال و توسعه
منبع: راهبرد