آفتابنیوز : سرویس بینالملل- یک پژوهشگر در حوزه برنامه امنیت بینالملیل و پروژه مدیریت اتمی در مرکز «بلفر» دانشگاه هاروارد در یادداشتی در روزنامه آمریکایی «بوستون گلوب» تحت عنوان «اعلام عدم پایبندی ایران به برجام از سوی ترامپ به معنای مرگ توافق هستهای با ایران نیست»، مینویسد: پس از آن که ترامپ اعلام کرد که قصد اعلام پایبندی ایران به مفاد برجام را ندارد کارشناسان سیاسی تا حد زیادی بر نتایج احتمالی این حرکت متمرکز شدهاند.»
به گزارش آفتابنیوز، در ادامه این یادداشت آمده است: بحث بر سر این است که این توافق در معرض خطر نابودی قرار گرفته است. در واقع، در صورتی که امریکا، خود را در دوران ریاستجمهوری ترامپ در حاشیه قرار دهد، سایر طرفین مشارکتکننده در توافق احتمالا تلاش میکنند تا جبران خسارت کننند و نقش خود را افزایش دهند، آسیبها را کنترل کنند و مفاد قرارداد و شرایط آن را حفظ کنند. واقعیت آن است که ایران و سایر طرفین توافق هستهای حول محور برجام میتوانند به آهستگی بازی کنند اما حرکت مثبت رو به جلویی داشته باشند. حتی میتوانند فرصتهای بهتری را برای آینده نیز فراهم کنند. همانگونه که کنگره به تاریخ ۱۲ دسامبر و و ضرب الاجل تعیین شده برای برداشتن گام بعدی نزدیک میشود، درک گزینهها و نتایج اقدامات میتواند آونگ را از قطب افراطی به سوی میانه حرکت دهد و به احتمال زیاد برجام را نجات دهد.
تحلیلگر «بوستون گلوب» در ادامه مینویسد: در طرف ایرانی همان طوری که در اخبار شنیدهایم و در توئیتهای اخیر دیدهایم، ترامپ از سوی حسن روحانی رییس جمهوری ایران و محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه آن کشور محکوم شده است. از دید منتقدان توافق هستهای نیز رفتار کنونی امریکا دقیقا همان چیزی است که آنان پیشتر هشدار میدادند و میگفتند که نمیتوان به آمریکا اطمینان کرد. در مقابل اما احتمال تعامل با آمریکا و تعمیق آن به شدت کاهش یافته است. همچنین، اعلام عدم پایبندی ایران به برجام سبب رضایتمندی تندروها در امریکا و اسرائیل شده است.
روابط نزدیک امریکا و ایران سالها بود که سبب هراس نتانیاهو نخستوزیر اسرائیل و کنگره تحت کنترل جمهوریخواهان شده بود. اعلام عدم پایبندی ایران به برجام به طور بالقوه به نفع مخالفان برجام است و میتواند سبب شود تا آنان برای نابودی کامل توافق هستهای بر ایران فشار بیشتری وارد کنند اما واقعیت آن است که آنان تاکنون نتوانستهاند به این هدف دست یابند. برای مثال، تحریمهای غیرهستهای که از سوی مجلس نمایندگان امریکا در تاریخ ۲۶ اکتبر تصویب شد دست تندروها در امریکا را باز میگذارد تا ادعای پیروزی کنند اما برداشتن چنین گامی علیه ایران بدون مخاطره درباره آینده توافق هستهای با وضع دوباره تحریمهای مرتبط با موضوع هستهای نخواهد بود.
نویسنده این یادداشت میافزاید: «با توجه به تمایل ترامپ به موضعگیری علیه برجام، مشخص است که اشتیاق کمی در ایالات متحده برای ورود به هرگونه مذاکرهای با ایران وجود دارد به خصوص آن که قرار به دادن امتیازات بیشتر در ازای محدودیتهای بیشتر بر برنامه هستهای ایران باشد. از دید ایران، سخنرانی ۱۳ اکتبر ترامپ کمترین امکان ممکن برای توافق اضافی درباره برجام را نشان داد. در ایران هیچگونه سرمایه و اشتیاق سیاسی برای مذاکره مجدد بر سر برجام وجود ندارد. کمتر از آن هیچگونه تمایلی به مشارکت عمومی با ترامپ در ایران وجود ندارد. در سناریویی که در آن طرفین توافق هستهای تلاشهای خود را برای حفظ آن افزایش دهند در حاشیه قرار گرفتن امریکا به طور بالفعل میتواند سبب شود تا توافق هستهای از شر مخالفان اصلیاش حفظ شود.
اظهارنظرهای عمومی مقامهای اروپایی در حمایت از برجام مفید هستند اما برای آنکه ایران متقاعد به باقیماندن در برجام شود اظهارات اینچنینی بیشتری مورد نیاز هستند. اروپاییها و امریکاییهایی که از توافق حمایت میکنند در کنار چین و روسیه بایستی برای تقویت تلاشهای دیپلماتیک با هدف حفظ مفاد و شرایط برجام کار کنند تا این اطمینان برای ایران حاصل شود که ادامه برجام سبب میشود تا آن کشور از مزیتهای این موضوع برخوردار شود. همچنین، طرفین میتوانند فضای دیپلماتیکی را ایجاد کنند تا شرایط مذاکرات درمورد مسائل غیر هستهای مانند نگرانیهای امنیتی منطقهای نیز تسهیل شوند. چنین نوعی از مشارکت اجازه میدهد که توافق هستهای زنده بماند و به تقویت اعتماد به نفس در ایران منجر خواهد شد. فضا برای مشارکت دیپلماتیک در آینده ایجاد خواهد شد. ادغام بیشتر ایران در جامعه بین المللی به صورت مستقیم بخشی از بازی نیست اما به احتمال زیاد هدف اصلی آینده کانالهای دیپلماتیک و دنبال کردن توافقهای دیگر است. به طور متناقضی، اعلام عدم پایبندی ایران به برجام از سوی امریکا، ایران را از فشارها و محدودیتهای تحمیل شده از سوی تندروهای داخلی آزاد کرده و دست دولت روحانی را تقویت کرده و به آن اجازه داده تا روابط تجاری با اروپا و جهان را از نظر دیپلماتیک و اقتصادی تقویت کند».
نویسنده این مطلب در پایان مینویسد:«در نهایت آنکه اعلام عدم پایبندی ایران به برجام از سوی ترامپ به معنای مرگ توافق هستهای با ایران نیست. در واقع، این موضوع میتواند موجب تقویت توافق شود. این وضعیت میتواند منجر به حصول اطمینان از حفظ توافق توسط طرفین دیگر برجام و حمایت از ادغام دوباره ایران در جامعه بینالمللی شود. با عقبنشینی امریکا در دوره های بعدی، سایر طرفین توافق میتوانند تعهدات خود را برای پیشبرد ابتکار عمل و اقدامات فعالانه بعدی برای آینده صلحآمیزتر تقویت کنند».