آفتابنیوز : خبرگزاری رویترز روز گذشته در گزارشی که توسط اغلب رسانههای نزدیک به حزب دموکرات آمریکا و نیز سایر رسانههای انگلیس زبان جهان نقل شده، سفر خاتمی به نیویورک را آمیزهای از فرصت و چالش دانسته و مینویسد: رئیس جمهوری پیشین ایران با این سفر خود را در میانه گرداب روابط دو کشور انداخته است. درگیری لفظی تهران و واشنگتن اکنون مدتهاست بر سر پرونده هستهای ایران تشدید شده است.
رویترز به نقل از محافل نزدیک به دولت بوش مینویسد: جمهوری خواهان انتظار دارند که خاتمی در جریان سفر خود با پرسشهای دشواری روبرو شود و تحت فشار قرار گیرد. این در حالی است که اغلب تحلیلگران سیاسی معتقدند سفر خاتمی و سخنان وی فشار جهانی بر تهران را کاهش خواهد داد.
خاتمی به باور اکثر تحلیلگران در سفر خود چهرهای میانهرویانهتر از ایران را به تصویر خواهد گذاشت. او که پایبند و طرفدار گفتوگوی تمدنهاست، قطعاً موفق خواهد شد چهرهای متفاوت از آنچه که رسانههای غربی با تاکید بر باورهای احمدینژاد از ایران ترسیم کردهاند را شکل دهد، هر چند در نهایت او را نیز باید همانند سایر دولتمردان ایرانی حامی برنامههای هستهای تهران به حساب آورد.
الن لایپسون یک مقام ارشد امنیتی سابق آمریکا در گفتوگویی با این خبرگزاری معتقد است که کاخ سفید میتواند از سفر خاتمی برای نشان دادن تمایل خود به گفتوگو، اصلاح طلبان و افرادی که خواهان زدن پل میان ایران و غرب هستند، استفاده کند. اظهارات لایپسون اما چندان با رویکرد کاخ سفید منطبق نیست. محافظهکاران آمریکایی که ظاهراً سیاست تقابل را بر تعامل ترجیح میدهند، در برابر خاتمی موضعی سرسختانه گرفته و تاکید کردهاند که هیچ دیدار رسمی با وی نخواهند داشت.
گذشته از این مواضع، سخنگوی کاخ سفید از تمامی افرادی که با رئیس جمهور پیشین ایران دیدار خواهند داشت و یا فرصت تماس با وی را پیدا خواهند کرد خواسته است تا با پرسشهای متعدد در مورد حمایت ایران از تروریسم و نقض حقوق بشر، وی را سوال پیچ کنند. چنین رویکردی چندان با پیشنهاد لایپسون هماهنگ به نظر نمیرسد.
در میانه صداها و آرای موافق و مخالف حضور خاتمی در آمریکا، تحلیلگران عموماً بر یک نقطه اشتراک نظر دارند: سفر خاتمی فشارهای بینالمللی بر ایران را کاهش خواهد داد چرا که چهرهای معتدل و آرام را از این کشور به نمایش میگذارد.
تاثیر حضور خاتمی بر کاهش فشارها ظاهراً چنان قطعی به نظر میرسد که از هم اکنون جدالی در آمریکا بر سر آن شکل گرفته است: آقای خاتمی با ماموریت مشخص کاهش فشارهای جهانی به تهران وارد آمریکا شده است؟ آیا او حامل پیامی از سوی تهران برای سیاستمداران آمریکایی است؟ و آیا او قرار است پل ارتباطی میان طرفین باشد؟
رسانههای غربی میگویند دولت آمریکا از سر ناچاری به خاتمی ویزا داده و تمایلی به حضور اصلاحطلب ایرانی در خاک خود نداشته است. خاتمی که برای حضور در اجلاس سازمان ملل در نیویورک در تاریخهای 5 و 6 سپتامبر به آمریکا دعوت شده بود، تقاضای دانشگاههای شیکاگو، هاروارد، ویرجینیا و واشنگتن را هم برای سخنرانی پذیرفته است.
مقامات آمریکایی اما ظاهرا نگران آن هستند که حضور خاتمی آنچه را که آنان مقاصد واقعی تهران میخوانند، پنهان کند. آنها میگویند ممکن است در پس چهره میانهرو و معتدل خاتمی، تندرویهای تهران از نظرها دور بماند. در چنین بستری است که به گفته یک مقام ارشد آمریکایی، به خاتمی توصیه شده است تا از «گفتوگوی میان مذاهب» سخن بگوید تا تفاوتهای وی به خوبی مشخص شود.
در حالیکه سیاستمداران ارشد آمریکایی تصریح کردهاند که نه با خاتمی دیدار کرده و نه در سخنرانیهای وی حضور خواهند یافت. جیمی کارتر، رئیس جمهور اسبق آمریکا و سیاستمداری که تسخیر سفارت آمریکا در دوران وی باعث شد تا رقابت دور دوم ریاست جمهوری را به ریگان محافظهکار واگذار کند، اعلام کرده است حاضر به گفتوگو و حتی میزبانی از خاتمی است.
دموکراتها ظاهرا در آستانه انتخابات تمایل بیشتری به نزدیک شدن به تهران دارند.
یافتن راهی برای نزدیکی با ایران در شرایطی که محافظهکاران آمریکایی هر نوع مذاکره را مشروط به تحقق شرایطی دور از ذهن کردهاند، میتواند برگ برنده آنها باشد. گذشته از این موارد خاتمی هم از استقبال دموکراتها خاطره خوشی دارد. حضور بیل کلینتون در سازمان ملل و تشویق بی وقفه خاتمی پس از سخنرانی و ارائه ایده گفتوگوی تمدنها، تصویری است که نه از ذهن اصلاح طلبان ایرانی پاک شده و نه از حافظه دموکراتها.
با تاکید بر چنین سابقه تاریخی است که روزنامه چپ گرای ایندیپندنت بریتانیا مینویسد: دیدار خاتمی از آمریکا تلاشی برای اجتناب از برخورد تمدنهاست. آیا خاتمی باز هم آمریکاییان را به تحسین چهره میانهرو و معتدل ایران وادار خواهد کرد؟