"سرانجام وزیر خارجه راحت خوابید"

مصدق بعنوان یکی از پیشقراولان ملی شدن نفت در اردیبهشت ۱۳۳۰ مسئولیت نخست‌وزیری کشور را برعهده گرفت تا این بار سنگین را به مقصد رساند.

آفتاب‌‌نیوز :

غلامعلی دهقان، فعال سیاسی و مدرس تاریخ دانشگاه، در یادداشتی برای "راهبرد" نوشت:

۱۴اسفندسالروز درگذشت سیاستمداری است که همانند امیرکبیر قهرمان مبارزه با استعماربود و هم آزادیخواه و همچنین پایبند به قانون اساسی مشروطیت.

مصدق با نطق تاریخی خود در مجلس شورای ملی دوره چهاردهم به تاریخ ۲۳آذر۱۳۲۳ طرحی نو درانداخت و از موازنه منفی در قضیه نفت ایران سخن راند.

هرچند در آن مقطع روی سخن او درخواست اتحادجماهیر شوروی درباره نفت شمال کشور بود؛ اما آغازی شد برای استیفای حق ملت ایران در موضوع نفت جنوب کشور که برای ۶۰سال به انگلیسی ها واگذار شده بود.

شش سال بعد از این نطق به همت او و یارانش در مجلس شانزدهم و به پشتوانه یک جنبش اجتماعی که در آن آحاد ملت ایران مشارکت داشتند؛ سرانجام نفت ایران در ۲۹اسفند ۱۳۲۹ ملی شد. اما این تازه آغاز ماجرای نفت بود.

اما استعمار انگلیس که منافع خود را در خطر می دید؛ ظرف مدت ۲۸ماه با توطئه های گوناگون سرانجام آمریکایی ها را با خود همراه و باتوجه به شکاف ایجادشده در نیروهای مبارز داخلی مصدق را سرنگون کرد تا ایدن (وزیرخارجه وقت انگلیس) بگوید: "امشب با فکر راحت می خوابم".

مصدق طی ۲۸ماه نخست‌وزیری نشان داد شخصیت آزادیخواهی دارد.

دوره ۲۸ماهه وی یکی از مقاطع تاریخی کشور است که احزاب فرصت مناسبی برای طرح دیدگاه های خود داشتند.

هرچند حزب توده با راه اندازی تقریبا ۲۰۰اعتصاب و راهپیمایی قدر این فرصت را ندانست و انگلیسی ها با همین حربه حزب توده، خطر کمونیسم در ایران را دامن زدند تا جریان مذهبی را از مصدق دور کنند.

با منطق امروز می توان انتقادات جدی به مصدق وارد کرد. مثلا چرا مجلس هفدهم را منحل کرد؟ چرا رابطه بهتری با فداییان اسلام نداشت؟ چرا حزب توده آزادی عمل زیادی پیدا کرده بود؟

واقعیت این است که همیشه پس از سال ها از یک واقعه تاریخی می توان آن را نقد کرد و گفت اگر چنین می شد بهتر بود؛ اما این صرفا عبرت آموزی از تاریخ است.

در مجموع نام دکتر مصدق در تاریخ ما همیشه همراه با مبارزه برای منافع ملی در برابر استیلای بیگانگان بوده است.

گزارش خطا

لینک کوتاه: https://aftabnews.ir/0029DC