آفتابنیوز : کولایی با طرح این پرسش که با توجه به تعاملات روسیه و اسلام و اهمیت اسلام در اوراسیای مرکزی سیاستهای روسیه را در 50 سال اخیر چگونه میتوان تحلیل کرد و چگونه میتوان تعامل آینده روسیه با اسلامگرایی را پیشبینی کرد؟ اظهار داشت: «روسها در ابتدا خواستار تغییر دین مسلمانان این مناطق بودند. اما در نهایت آنها را به رسمیت شناختند ولی در زمان شوروی این مسأله پایان یافت. از زمان تصرف افغانستان تضعیف شوروی شروع شد. صحنه افغانستان توسط غربیها به صحنه مبارزه مسلمانان افغان با شوروی تبدیل شد. حتی این نظریه توسط حسنین هیکل مطرح شد که این طرح توسط غرب برای تضعیف شوروی پایهریزی شده بود. بعد از فروپاشی این جریان پایان نیافت و مبارزه مسلمانان علیه روسها برای عقب راندن آن از مناطق نفوذ سنتیاش ادامه یافت. اما حادثه 11 سپتامبر نقطه پایان اتحاد اسلامگرایان خاورمیانهای وغرب بود .در واقع 11 سپتامبر روسیه و آمریکا را علیه جریان اسلامگرایی متحد کرد».
کولایی ادامه داد: «چند جریان اسلامگرایی مهم در 15 سال اخیر وجود داشته است: سنتی بومی،رسمی دولتی (مثل آذربایجان) و سیاسی.
آنچه در ادبیات اسلامگرایی امروز مهم است سه موج رسمی ترکیه، عربستان و ایران یعنی ساخت مدرسه و مسجد و دیگر فعالیتهای فرهنگی که حکومتهای منطقه آن را تحمل کردهاند. اسلامگرایی بومی: جریانات دور از سلفیگری و سلفی: این جریان فراملی است و به دنبال خلافت اسلامی و جهان وطنی اسلامی هستند».
وی با بیان اینکه این امواج امروزه آزادی عمل زیادی ندارند مخصوصا جریان سیاسی، اما بعید است که همین طور باقی بماند گفت: چون اسلام دین سیاسی است و جدا کردن دین از سیاست سخت است، پس امکان اینکه مانند ترکیه جریان اسلامگرایی از کانالهای رسمی ظهور کند، زیاد است.
وی برخورد روسیه با نمونههای اسلامگرایی منطقه را چنین برشمرد:
1- سرکوب دولت اسلامگرای تاجیکستان
2- حمایت از دولت ازبکستان در برخورد با اسلامگرایان 3- برخورد با طالبان
4- برگزاری جشن هزاره اسلام در غازان در سال گذشته.
کولایی در پایان گفت: از سال 2003 تغییری در نگاه روسها به جهان شکل گرفت. روسیه معتقد است جهان آینده چند قطبی است و جهان اسلام نقش مهمی دارد و روسیه نباید به میدان برخورد فرهنگها و تمدنها تبدیل شود. با توجه به این روسیه، عضو ناظر سازمان کنفرانس اسلامی شد و درخواست عضویت رسمی دارد. تلاش برای گسترش روابط با کشورهای اسلامی، برگزاری نشستهای دولتی اسلامی، تعیین نماینده ویژه کنفرانس اسلامی، ایجاد روابط با گروههای چون حماس و حزبالله و دعوت رهبران آنها و شیعیان عراق نشان میدهد روسیه دنبال روابط با جریانهایی است که ممکن است در آینده به قدرت برسند. به نظر روسیه اسلامگرایان روسیه تهدید برای امنیت ملی هستند پس باید با حامیان و خطوط پشت آنها تعامل داشته باشد. رادیکالیزه شدن اسلام در آسیای مرکزی به نفع روسیه بود زیرا دولتهای این منطقه را به روسیه وابسته کرد. چنانچه اسلامگرایی منطقه به سمت اعتدال برود در آینده با روسیه همزیستی خواهد کرد.