چشمه‌ای که برایش هر سال آش می‌پزند

انارستان، آبادی‌ زیبا و تاریخی در نزدیکی شهر عقدا در اردکان یزد است که زمانی به واسطه اقامت کاروانیان در کاروانسرای آن شهره بوده و الان به واسطه انارهای خوش‌مزه و چشمه‌ی جوشانش نزد اهالی منطقه و گردشگران محبوبیت دارد.

آفتاب‌‌نیوز :

شهر تاریخی عقدا از توابع شهرستان اردکان علاوه بر بناهای دیدنی و کهن، دارای جاذبه‌های طبیعی چشم‌نوازی مانند انارستان که در گویش محلی نارستان خوانده می‌شود است؛ آبادی‌ای بازمانده از دوران قاجار که چشمه‌ی جوشانِ آن و انارهای خوشمزه‌اش، حتی برای لحظه ای هم می‌تواند دل هر رهگذری را به این زیبایی‌ها گره زند.

نادر پیری اردکانی، از پژهشگران و تاریخ‌نویسان اردکانی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا می‌گوید: این روستا که وسعتی حدود دو کیلومتر مربع دارد، در فاصله ۱٨ کیلومتری شهر عقدا و ۵۰ کیلومتری مرکز شهرستان اردکان واقع شده است. روستا اگر چه دارای واحدهای مسکونی است ولی غالباً خالی از سکنه هستند و تنها در برخی ایام و ماه‌های سال مانند روزهای تعطیل و مناسبت‌های ملی مذهبی، قریب ۱٨ خانوار با جمعیتی حدود 100 نفر در انارستان به دور هم جمع می‌شوند.

به گفته‌ی وی، انار در کنار گندم و جو از محصولات اصلی این آبادی است که وجه تسمیه این روستا به عنوان «انارستان» نیز به همین موضوع بازمی‌گردد.

پیری اردکانی به چشمه آب جوشان این آبادی که در دل کوهی واقع شده است، اشاره و با بیان این که این چشمه در افکار عمومی محلی متبرک به شمار می‌رود، تصریح می‌کند: اهالی منطقه معتقد هستند که آب شیرین و گوارای این چشمه با حضور حضرت خضر نبی(ع) در این مکان به جوشش درآمده است لذا به میمنت این اتفاق، هر ساله اقدام به پخت آش نذری می‌کنند و آب چشمه را نیز شفابخش می‌دانند.

وی پیشینه این آبادی را بیشتر از روستاهای اطراف مانند «مزرعه نو» و «خلیل آباد» عنوان می‌کند و وجود کاروانسرای ‌تاریخی واقع در این آبادی را نیز موید همین مسئله می‌داند.

محسن میرجانی ارجنان، رییس پایگاه پژوهشی میراث فرهنگی اردکان در مورد سندیت این آبادی به خبرنگار ایسنا می‌گوید: «انارستان» در واقع یک کلاته به شمار می‌رود که کوچک‌تر از آبادی محسوب می‌شود و در ابتدا نیز فاقد مکانی برای سکونت بوده است.

وی با اشاره به این که بر اساس اسناد موجود، «انارستان» به عنوان یک استراحتگاه برای کاروانیان و مردم منطقه به شمار می‌رفته است، در این باره تصریح می‌کند: در وهله نخست کاروان‌سرای این کلاته مورد توجه بوده ولی سپس با توجه به رونق تولید انار در منطقه، به مرور زمان به انارستان معروف شده و به تدریج نیز سکونت برخی اهالی آبادی‌های اطراف در آن اتفاق افتاده است.

این مورخ و باستان‌شناس اردکانی، قدمت انارستان را مربوط به دوره قاجاریه، ذکر و اضافه می‌کند: البته کاروانسرای انارستان قدیمی‌تر و مربوط به دوره صفویه و در اصل یک مجموعه بین راهی منفرد در گلوگاه جغرافیایی منطقه بوده که قدمت این کلاته را نیز ارزشمند کرده است.

رییس سابق اداره میراث فرهنگی اردکان از آجر به عنوان ساختار معماری کاروانسرای ‌تاریخی انارستان یاد می‌کند و می‌گوید: شاخص‌ترین اثر تزئیناتی این مجموعه، مربوط به چارسوق داخلی و گچ‌بری‌های کاروانسراست که آن را از نظر معماری نیز به عنوان بنای شاخص منطقه مطرح کرده است.