آفتابنیوز : یک روز معمولی در دسامبر سال ۲۰۱۷ در شهر کوچک ولورهامپتون در مرکز انگلستان بود که سر «جی سوینگلر» در مایکروفر گیر کرد. سوینگلر یکی از کاربران معروف شبکه اجتماعی یوتیوب است که بهخاطر کارهای عجیب و خندهدارش شناخته میشود. او یک لوله پلاستیکی در دهانش و یک پاکت پلاستیکی سبز رنگ خرید هم روی سرش گذاشته و بعد با استفاده از نوعی پلاستر یا مشمعی که در حالت عادی برای پر کردن سوراخها بهکار برده میشود، سرش را به مایکروفر چسبانده بود. پلاستر بیش از حالت عادی منبسط شد و وقتی که سوینگلر خواست مایکروفر را جدا کند، تکان نمیخورد. در نهایت اداره آتشنشانی مجبور شد که با مته بزرگی پلاستر را سوراخ کرده و سوینگلر را آزاد کند. این عملیات با حضور چند امدادگر انجام شد تا در صورت آسیب و صدمه احتمالی بتوانند بهموقع کمک کنند. این شیرینکاری که در نهایت باعث شد سوینگلر به دردسر بیفتد، او را به جایگاه جدیدی در روند ستاره شدن رساند. سوینگلر قبل از ارسال این ویدئو، در هر سه روز حدود ۱۰ هزار نفر مشترک جذب میکرد، اما بعد از ارسال این ویدئو این تعداد به ۷۰ هزار نفر مشترک افزایش پیدا کرد. بد نیست بدانید که این ویدئوی عجیب و خطرناک در طول ۱۳ ساعتی که از ارسالش میگذشت، ۸۵۰ هزاربار دیده شد.
تصاویر متفاوت برای هیجان بیشتر
انجام رفتارهای خطرناک به دنبال جمعکردن لایک، بازنشر و به اشتراکگذاری همیشه هم به این شکل ختم به خیر نمیشود. با این اوصاف است که در سالهای اخیر تعداد مصدومان و مرگهای ناشی از سلفی که بیشتر با هدف جلب توجه و دیده شدن گرفته میشوند، به سرعت رو به افزایش است. آمارها نشان میدهند که بین سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۸ بیش از ۲۰۰ نفر در سراسر جهان در حال گرفتن عکس سلفی از خودشان، مردهاند. در ماه اکتبر سالجاری میلادی هم «جان جیمز» خواننده کانادایی، در حالی که مشغول گرفتن فیلم از خودش روی بال هواپیما بود، به پایین پرت شد و مرد. «جان اورلاندو» محقق بخش دانش و تکنولوژی دانشگاه وسترن سیدنی، ساختار رسانهها و شبکههای اجتماعی را مقصر میداند که ثبات اعتبارشان را از دیگران میگیرند. از آنجایی که افراد تمایل بیشتری به نظر دادن برای سلفیهای متفاوت و پرتکاپو دارند تا سلفیهای معمولی و ساده، بسیاری از کاربران شبکههای اجتماعی چندان رغبتی به آپلود کردن و به اشتراک گذاشتن تصاویری که معمولی بهنظر میرسند، ندارند.
شبکههای اجتماعی اغلب الگوریتم مشابهی دارند و این ساختار است که چنین تمایلاتی را در کاربران تقویت میکند. اگر یک ژست یا نما محبوب و پرطرفدار بشود، با سرعتی خیرهکننده کاربران دیگر را به سوی خودش میکشاند تا آنها هم با همان ژست یا در همان نما عکسی از خودشان بگیرند. کاربران دیگری که موفقیت و محبوبیت اینها را میبینند، احتمالا تلاش میکنند تا آن را تقلید کرده یا حتی عملکرد بهتری از آنها داشته باشند تا بتوانند با همان روند محبوبیت بیشتری بهدست بیاورند. «مونا کسرا» استاد رسانههای دیجیتال دانشگاه ویرجینیا اخیرا برای بررسی در این زمینه به ایسلند سفر کرد، چون مردم این کشور گزارشهای مختلفی درباره توریستهای دادهاند که خودشان را در شرایط خطرناکی قرار میدهند تا بتوانند در دهانه آتشفشانها تصاویر عجیب و هیجانانگیزی از خودشان بگیرند. او در این مورد میگوید: «آنها هیچ تجهیزاتی با خودشان ندارند و نمیدانند که چطور باید در آن محیط قرار بگیرند. این خودش میتواند احتمال بروز اتفاقات خطرناک را برای آنها بیشتر کند.»
این روزها دوربینهای موبایلهای هوشمند میتوانند تصاویری تقریبا با کیفیت حرفهای بگیرند، اما این دوربینها محدودیتهایی هم دارند که میتوانند باعث ترغیب کاربران به انجام رفتارهای پرخطر بشوند. بزرگنمایی دیجیتال باعث تار شدن تصاویر میشود و زاویه لنزهای این دوربینها معمولا محدود است. به همین دلیل است که افراد برای گرفتن بهترین و باکیفیتترین تصویر ممکن، خودشان را به خطر انداخته و به جاهای خطرناکی میروند تا بتوانند عمق بیشتری به تصاویرشان بدهند.
خودکشی مدرن
در ماه اکتبر امسال یک زوج در حالی که سعی داشتند در بالای یک صخره سلفی بگیرند، سقوط کردند و مردند. این ماجرا ظاهرا چندان هم عجیب و غیرمعمول نیست. از بیش از ۲۰۰ مرگ ناشی از سلفی در فاصله سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۸، دو سوم مرگها به خاطر سقوط از ارتفاعات، افتادن در آب یا ترکیبی از هر دو بوده است. شاید به همین دلیل است که اپلیکیشنی برای موبایلهای هوشمند طراحی شده که مکانهای خطرناک را از طریق گزارش کاربران قبلی شناسایی کرده و به کاربرانش هشدار میدهد. جالب است بدانید که گوشیهای موبایل تنها دستگاههایی نیستند که کاربرانشان را به گرفتن تصاویر در شرایط خطرناک ترغیب میکنند. دوربینهای عکاسی معروف GoPro که برای عکاسی در شرایط سخت طراحی و تولید میشوند، میتوانند روی سر کاربران قرار گرفته و تصاویر هیجانانگیزی را از دید خود کاربران ثبت کنند.
دوندگان و دوچرخهسواران، معمولا از اپلیکیشنهای سلامتی مانند Strava استفاده میکنند تا با یکدیگر رقابت کرده و جوایز آنلاین دریافت کنند. همه اینها میتوانند کاربران را تشویق کنند تا برای برنده شدن در چنین رقابتهایی و ثبت لحظات متفاوت و هیجانانگیزتر، به مسیرهای خطرناک و مثلا کوهستانها بروند. «آدام جانسون» دانشمند رفتارشناس دانشگاه بث در این مورد میگوید: «ما اغلب در برابر رقابتها و دریافت جوایز بسیار الهام پذیر هستیم، حتی اگر این کار ما را در خطر بیندازد.» او با همکاری یکی دیگر از همکارانش بررسی در این زمینه انجام دادهاند که نشان میدهد دوچرخه سوارانی که از اپلیکیشن Strava استفاده میکنند، معمولا با سرعت زیادی رانندگی میکنند که سرعت رانندگی اغلب آنها به بیش از ۲۲ مایل در هر ساعت میرسد. آنها این کار را برای ثبت رکورد در این اپلیکیشن و رقابت و دریافت جوایز آنلاین انجام میدهند.
این روند در همه جای جهان رایج است. کلانتر شهر لسآنجلس اخیرا اعلام کرده که از سال ۲۰۱۳ تا حالا و با افزایش تمایل مردم به گرفتن عکسی و ویدئو بهتر و متفاوتتر، تعداد عملیات نجات آنها تا ۳۸ درصد افزایش داشته است. خدمات اورژانس بریتانیا هم در سال ۲۰۱۷ گزارش کرد که بیش از ۳ هزار تماس با آنها مربوط به کاربرانی بوده که در حال گرفتن فیلم برای یوتیوب بودهاند و این رقم نسبت به سال ۲۰۱۳ دو برابر شده است. در سال ۲۰۱۷ و در آمریکا «پدرو رویز سوم» یکی از کاربران معروف یوتیوب که کتابی قطور با جلد مقوایی محکم را جلوی خودش نگه داشته بود و دوستش از فاصله نزدیک به آن شلیک کرد، کشته شد. با این همه شاید هندوستان جایگاه نخست مرگ به خاطر سلفی را به خودش اختصاص بدهد. آمارها نشان میدهند که بیش از نیمی از مرگهای ناشی از سلفی ثبت شده از سال ۲۰۱۴ تا حالا در این کشور بوده است.
وزارت حمل و نقل ریلی این کشور حالا هشدار داده است که افراد از گرفتن عکس و فیلمهای سلفی روی خطوط راه آهن خودداری کنند. نیروی پلیس بمبئی هم ۱۶ نقطه خطرناک این شهر را که مورد توجه علاقهمندان به سلفی است، شناسایی کرده است. با این همه همچنان تصاویر بیشتر و بیشتری از کارهای عجیب و خطرناکی که کاربران برای گرفتن عکس و فیلم انجام میدهند، منتشر میشوند. شبکههای اجتماعی محبوب و محبوبتر میشوند تا به عرصه رقابتی جدی برای مردم تبدیل شوند، در حالی که به عقیده کارشناسان این خود کاربران هستند که میتوانند به فکر حفظ جان خودشان باشند.
منبع: روزنامه دنیای اقتصاد