از دارالعلوم تا دانشگاه تهران
«روز جمعه ۲۴ اسفند ۱۳۱۳ دانشگاه تهران طی مراسمی افتتاح شد. پس از آغاز کار دانشگاه، روز شنبه ۲۵ اسفند ماه سال ۱۳۱۳ اولین جلسه شورای دانشگاه تشکیل شد و طبق مقررات که بایستی از هر دانشکده رئیس و حداقل یک استاد در شورا عضویت داشته باشد، شورای دانشگاه انتخاب شدند.»
آفتاب‌‌نیوز :
«فکر ایجاد دانشگاه تهران اولین بار در سال ۱۳۰۵ به طور رسمی مطرح شد. در اسفند ماه این سال، ضمن مذاکرات قبل از دستور مجلس شورای ملی «دکتر اسماعیل سنگ» نماینده شهر ساری، لزوم ایجاد دانشگاه را مطرح کرد و به «سید محمد تدین»، وزیر وقت معارف گفت: «بواسطه نداشتن اونیورسیته [یونیورسیته - دانشگاه] است که محصل به اروپا می‌رود و دست ما به طرف خارجی‌ها برای جلب مستخدمین خارجی دراز است.» تدین در پاسخ دکتر سنگ گفت: «راجع به اونیورسیته که می‌توانیم آن را دارالعلوم بگوییم کمال علاقه را دارم و مشغول تهیه لوازم مقدماتی آن هم هستم نظر من این است که در یک فضای وسیعی که شاید هشتاد تا صد هزار ذرع مربع وسعت داشته باشد بنایی ساخته شود که شعب علوم و فنون مختلف در آنجا تأسیس گردد.»
تهیه مقدمات و برنامه‌ریزی برای ایجاد دانشگاه تا سال ۱۳۱۰ ادامه یافت در آن سال «دکتر عیسی صدیق» از طرف دولت آمریکا برای مطالعه در امر آموزش و پرورش به آن کشور دعوت شد. هنگام سفر دکتر صدیق، «عبدالحسین تیمورتاش» (سردار معظم خراسانی) به دستور «رضا شاه» مأمور شد که طرحی برای ایجاد یک دارالفنون که بعدها به پیشنهاد دکتر صدیق و تصویب مجلس دانشگاه خوانده، تهیه کند. در پی این دستور دکتر صدیق به بررسی پرداخت و در خرداد ماه سال ۱۳۱۰ طرحی شامل نوع تأسیسات، تعداد استادان و بودجه ایجاد دانشگاه را تدوین کرده و برای وزیر دربار فرستاد. طرحی که دکتر صدیق تهیه کرده بود مورد تصویب شاه قرار گرفت و به وزیر معارف وقت مرحوم «یحیی خان قراگزلو اعتمادالدوله» دستور داده شد که آن را به انجام برساند و به این ترتیب کار آغاز شد. اما هنوز قدم‌های نخستین برداشته نشده بود که کابینه تغییر کرد و در کابینه جدید «علی اصغر حکمت» به عنوان کفیل وزارت معارف برگزیده شد و ادامه اجرای طرح را در برنامه کار خود قرار داد.
برای ایجاد دانشگاه علاوه بر همه آن چیزها که در طرح آمده بود، تصویب قانونی هم لازم بود، به همین دلیل کمیسیونی با شرکت دکتر صدیق، «دکتر صادق رضازاده شفق»، «دکتر علی اکبر سیاسی»، «دکتر محمود حسابی» و «محمدعلی گرگانی» برای مطالعه و تدوین قانون تأسیس دانشگاه تشکیل شد و سرانجام در هشتم خرداد ماه ۱۳۱۳ مجلس شورای ملی تأسیس دانشگاه را تصویب کرد و به موجب دومین ماده این قانون شعبه‌هایی برای آموزش علوم مختلف در دانشگاه در نظر گرفته شد و هر شعبه را هم دانشکده نامیدند. این دانشکده‌ها عبارت بودند از: معقول و منقول، علوم طبیعی و ریاضی، ادبیات، فلسفه و علوم تربیتی، طب و علوم وابسته به آن، حقوق و علوم سیاسی و اقتصاد. همچنین پیش‌بینی شده بود که در صورت لزوم دانشکده‌های دیگری به این مجموعه اضافه شود. به موجب این قانون همچنین دانشسرای عالی از آغاز تأسیس دانشگاه به آن پیوست. پیش از آنکه بناهای دانشگاه تهران ساخته شود، رشته‌های ادبیات و علوم، حقوق و علوم سیاسی و طب و چند رشته دیگر در محل‌های مختلفی تدریس می‌شد. مثلاً بخشی از کاخ نگارستان برای تشکیل دانشکده ادبیات و علوم در نظر گرفته شده بود و رشته حقوق و علوم سیاسی و اقتصادی هم در محل اولیه دبیرستان ادب تدریس می‌شد و جالب‌تر از همه اینکه دانشکده طب و علوم وابسته به آن در منزل «دکتر حسین معتمد» در خیابان «آقا شیخ هادی» تشکیل شده بود.
بعد از تصویب قانون ایجاد دانشگاه، اقدامات سریع برای ساختمان دانشگاه آغاز شد و سرانجام در روز پانزدهم بهمن ماه سال ۱۳۱۳ بنیاد ایجاد اولین مرکز آموزش علوم عالی در زمین‌های جلالیه تهران گذاشته شد و این سرآغازی بود برای شکوفایی دوباره علم در ایران و بی‌نیاز شدن از نیروهای متخصص خارجی. روز جمعه ۲۴ اسفند ۱۳۱۳ دانشگاه تهران طی مراسمی افتتاح شد. پس از آغاز کار دانشگاه، روز شنبه ۲۵ اسفند ماه سال ۱۳۱۳ اولین جلسه شورای دانشگاه تشکیل شد و طبق مقررات که بایستی از هر دانشکده رئیس و حداقل یک استاد در شورا عضویت داشته باشد، شورای دانشگاه انتخاب شدند که عبارت از: «دکتر امیر اعلم» و «محمدحسین لقمان ادهم» از دانشکده طب، «دکتر عیسی صدیق» و «دکتر علی‌اکبر سیاسی» از دانشکده ادبیات، «میرزاغلامحسین رهنما» از دانشکده علوم، «حاج سیدنصرالله تقوی» و «بدیع‌الزمان فروزانفر» از دانشکده علوم منقول و معقول، «دکتر محمود حسابی» از دانشکده فنی و «دکتر ولی‌الله خان نصر» از وزارت معارف.»
منبع: روزنامه ایران
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید