گزارشی از شورای روابط خارجی آمریکا
روابط ایران و آمریکا پس از انقلاب
آفتاب‌‌نیوز : 
بحران گروگانگیری 1980- 1979
پس از به گروگان گرفته شدن 52 تن از دیپلمات‌های آمریکایی در مرکز سفارت این کشور در تهران، مذاکراتی میان دولت کارتر و ایران صورت گرفت. در این زمان آمریکا برای افزایش فشار، واردات نفت از ایران را متوقف و میلیاردها دلار از دارایی‌های ایران را مسدود کرد. نتایج این مذاکرات قرارداد الجزیره در سال 1981 بود که براساس آن ایران گروگان‌ها را آزاد می‌کرد و آمریکا نیز متعهد می‌شود در سیاست‌های ایران دخالت نکند.
ایران ـ کنترا 1986-1985
در جریان کمک به آزاد شدن گروگان‌های آمریکایی از سوی حزب‌الله لبنان، معاملات تسلیحاتی میان ایران و آمریکا صورت گرفت. از جمله این تسلیحات موشک‌های ضد تانک آمریکایی و بخش‌هایی از هواپیمای جنگی F-14 بود. در مقابل ایران از نفوذ خود در لبنان (برای آزادی گروگان‌های آمریکایی) استفاده می‌کرد و بخشی از پول این معامله نیز به شورشیان نیکاراگوئه داده می‌شد. پس از روشن شدن این مساله و پی‌گیری‌های رسانه‌ای معلوم شد بسیاری از دولتمردان دولت ریگان در این ماجرا دست داشته‌اند. البته مدارکی در مورد آگاهی رئیس جمهور از این معامله بدست نیامد.
تنش میان دو کشور در خلیج‌فارس: 1988
کشتی‌های جنگی آمریکایی یک قایق ایرانی را غرق و دو سکوی نفتی در نزدیکی تنگه هرمز را نابود کردند. چند ماه بعد ناو آمریکایی یک هواپیمای مسافربری ایران را مورد هدف قرار داد. دولت آمریکا اعلام کرد این هواپیما را به جای یک هواپیمای جنگی مورد حمله قرار داده اما از عذرخواهی یا پذیرش اشتباه خود خودداری کرد.
تحریم‌های مالی: 1995
دولت کلینتون با تدوین تحریم‌هایی عملا مانع از تجارت شرکت های آمریکایی و شعبات خارجی آنها با ایران شد، این امر همچنین مانع از مشارکت در سرمایه‌گذاری‌های مالی یا توسعه بخش‌های نفتی ایران شد. در سال‌های بعد تحریم‌های ایران ـ لیبی تحریم‌های مشابهی در مورد شرکت‌های که معاملات تجاری‌اشان با ایران بیشتر از بیست میلیون دلار در سال بود اعمال شد.
ایجاد امیدهایی برای سرگیری روابط: 1998
مدت کوتاهی پس از انتخاب محمد خاتمی رئیس جمهور اصلاح‌طلب ایران وی در گفت‌وگو با شبکه «سی‌ان‌ان» خواستار گفت‌وگوی تمدن‌ها شد. این امر امیدها برای از سرگیری روابط میان واشنگتن و تهران را افزایش داد.
عذرخواهی آمریکا: 2000
مادلین آلبرایت وزیر خارجه وقت آمریکا در جریان سخنرانی خود در 17 مارس (2000) به خاطر دخالت‌های آمریکا در براندازی دولت محمد مصدق در سال 1953 از مردم ایران عذرخواهی کرد. به دنبال آن دولت کلینتون تحریم‌های ایران در بخش فرش، پسته و خاویر را لغو (اما تحریم‌های بخش نفت و گاز را تغییر نداد) در مقابل ایران نیز علامت‌هایی مبنی بر حسن نیت خود را نشان داد.
پس از آن در ماه سپتامبر، آلبرایت و کلینتون همزمان با حضور خاتمی در نشست سالانه سازمان ملل در این نشست شرکت کردند. آلبرایت پس از آن با کمال خرازی وزیر خارجه ایران در جریان نشست شش جانبه افغانستان دیدار کرد. این دیدار بالاترین دیدار در سطح دیپلماتیک بین دو کشور پس از بحران گروگانگیری در سال 1979 بود.
همکاری در افغانستان پس از یازده سپتامبر: 2001
همانند همه رهبران دنیا، [حضرت] آیت‌الله خامنه‌ای نیز حملات یازده سپتامبر را محکوم کرد. پس از حمله آمریکا به افغانستان برای سرنگونی طالبان، دیپلمات‌های ایرانی و آمریکایی در جریان مذاکرات نمایندگان اعضای سازمان ملل برای تشکیل دولت جدید در افغانستان دیدار کردند. جمیز دابینز نماینده ویژه آمریکا در امور افغانستان پس از آن در روزنامه واشنگتن پست نوشت: هیچ‌یک از شرکت‌کنندگان به اندازه ایران موثر نبودند.
ایران همچنین با سازمان ملل متحد برای استقرار حدود یک میلیون مهاجر افغانی در خاک خود همکاری کرد. اما همانطور که برنارد ورتزمن گفت؛ کانال‌های ایجاد شده برای برقراری روابط میان واشنگتن و تهران با اقدام دولت جرج بوش در قرار دادن ایران به همراه عراق و لیبی در «محور شرارت» بسته شد.
پیشنهاد ایران: 2003
مدت کوتاهی پس از حمله آمریکا به عراق، ایران پیشنهاد مذاکره با واشنگتن را مطرح کرد. بنا به گفته برخی کارشناسان این درخواست ایران به سفارت سوئیس در این کشور تحویل داده شده بود و در آن اعلام شده بود ایران حاضر است در مورد موضوعاتی همچون حمایت از تروریست و به رسمیت شناختن اسرائیل با آمریکا مذاکره کند. البته کاندولیزا رایس وزیر خارجه آمریکا ماه گذشته با حضور در کنگره اعلام کرد از چنین درخواستی اطلاعی ندارد. این اقدام پس از آن صورت گرفت که منتقدین بوش گفتند سال 2003 زمان بهتری برای مذاکره با ایران بود.
دیدار کالین پاول و خرازی: 2004
در نوامبر 2004 کالین پاول وزیر خارجه مستعفی آمریکا با کمال خرازی همتای ایرانی خود در نشست شرم الشیخ دیدار کرد. اما در واقع این نشست نتایج عملی در روابط دو کشور نداشت. پاول که در این زمان فاقد قدرت رسمی بود مثل یک «اردک چلاغ» عمل کرد.
نامه احمدی‌نژاد: 2006
محمود احمدی‌نژاد رئیس جمهوری ایران در ماه می سال 2006 نامه‌ای را برای جرج بوش همتای آمریکایی خود فرستاد. هرچند این اقدام از زمان پیروزی انقلاب اسلامی در ایران بی‌نظیر بود اما با استقبال مقامات آمریکایی روبرو نشد. در اوایل سال جاری نیز طرح مذاکرات مستقیم ایران و آمریکا در مورد مساله عراق مطرح شد اما مسائل مربوط به برنامه هسته‌ای ایران مانع از انجام چنین اقدامی شد.
بحران گروگانگیری 1980- 1979پس از به گروگان گرفته شدن 52 تن از دیپلمات‌های آمریکایی در مرکز سفارت این کشور در تهران، مذاکراتی میان دولت کارتر و ایران صورت گرفت. در این زمان آمریکا برای افزایش فشار، واردات نفت از ایران را متوقف و میلیاردها دلار از دارایی‌های ایران را مسدود کرد. نتایج این مذاکرات قرارداد الجزیره در سال 1981 بود که براساس آن ایران گروگان‌ها را آزاد می‌کرد و آمریکا نیز متعهد می‌شود در سیاست‌های ایران دخالت نکند.
ایران ـ کنترا 1986-1985
در جریان کمک به آزاد شدن گروگان‌های آمریکایی از سوی حزب‌الله لبنان، معاملات تسلیحاتی میان ایران و آمریکا صورت گرفت. از جمله این تسلیحات موشک‌های ضد تانک آمریکایی و بخش‌هایی از هواپیمای جنگی F-14 بود. در مقابل ایران از نفوذ خود در لبنان (برای آزادی گروگان‌های آمریکایی) استفاده می‌کرد و بخشی از پول این معامله نیز به شورشیان نیکاراگوئه داده می‌شد. پس از روشن شدن این مساله و پی‌گیری‌های رسانه‌ای معلوم شد بسیاری از دولتمردان دولت ریگان در این ماجرا دست داشته‌اند. البته مدارکی در مورد آگاهی رئیس جمهور از این معامله بدست نیامد.
تنش میان دو کشور در خلیج‌فارس: 1988
کشتی‌های جنگی آمریکایی یک قایق ایرانی را غرق و دو سکوی نفتی در نزدیکی تنگه هرمز را نابود کردند. چند ماه بعد ناو آمریکایی یک هواپیمای مسافربری ایران را مورد هدف قرار داد. دولت آمریکا اعلام کرد این هواپیما را به جای یک هواپیمای جنگی مورد حمله قرار داده اما از عذرخواهی یا پذیرش اشتباه خود خودداری کرد.
تحریم‌های مالی: 1995
دولت کلینتون با تدوین تحریم‌هایی عملا مانع از تجارت شرکت های آمریکایی و شعبات خارجی آنها با ایران شد، این امر همچنین مانع از مشارکت در سرمایه‌گذاری‌های مالی یا توسعه بخش‌های نفتی ایران شد. در سال‌های بعد تحریم‌های ایران ـ لیبی تحریم‌های مشابهی در مورد شرکت‌های که معاملات تجاری‌اشان با ایران بیشتر از بیست میلیون دلار در سال بود اعمال شد.
ایجاد امیدهایی برای سرگیری روابط: 1998
مدت کوتاهی پس از انتخاب محمد خاتمی رئیس جمهور اصلاح‌طلب ایران وی در گفت‌وگو با شبکه «سی‌ان‌ان» خواستار گفت‌وگوی تمدن‌ها شد. این امر امیدها برای از سرگیری روابط میان واشنگتن و تهران را افزایش داد.
عذرخواهی آمریکا: 2000
مادلین آلبرایت وزیر خارجه وقت آمریکا در جریان سخنرانی خود در 17 مارس (2000) به خاطر دخالت‌های آمریکا در براندازی دولت محمد مصدق در سال 1953 از مردم ایران عذرخواهی کرد. به دنبال آن دولت کلینتون تحریم‌های ایران در بخش فرش، پسته و خاویر را لغو (اما تحریم‌های بخش نفت و گاز را تغییر نداد) در مقابل ایران نیز علامت‌هایی مبنی بر حسن نیت خود را نشان داد.
پس از آن در ماه سپتامبر، آلبرایت و کلینتون همزمان با حضور خاتمی در نشست سالانه سازمان ملل در این نشست شرکت کردند. آلبرایت پس از آن با کمال خرازی وزیر خارجه ایران در جریان نشست شش جانبه افغانستان دیدار کرد. این دیدار بالاترین دیدار در سطح دیپلماتیک بین دو کشور پس از بحران گروگانگیری در سال 1979 بود.
همکاری در افغانستان پس از یازده سپتامبر: 2001
همانند همه رهبران دنیا، [حضرت] آیت‌الله خامنه‌ای نیز حملات یازده سپتامبر را محکوم کرد. پس از حمله آمریکا به افغانستان برای سرنگونی طالبان، دیپلمات‌های ایرانی و آمریکایی در جریان مذاکرات نمایندگان اعضای سازمان ملل برای تشکیل دولت جدید در افغانستان دیدار کردند. جمیز دابینز نماینده ویژه آمریکا در امور افغانستان پس از آن در روزنامه واشنگتن پست نوشت: هیچ‌یک از شرکت‌کنندگان به اندازه ایران موثر نبودند.
ایران همچنین با سازمان ملل متحد برای استقرار حدود یک میلیون مهاجر افغانی در خاک خود همکاری کرد. اما همانطور که برنارد ورتزمن گفت؛ کانال‌های ایجاد شده برای برقراری روابط میان واشنگتن و تهران با اقدام دولت جرج بوش در قرار دادن ایران به همراه عراق و لیبی در «محور شرارت» بسته شد.
پیشنهاد ایران: 2003
مدت کوتاهی پس از حمله آمریکا به عراق، ایران پیشنهاد مذاکره با واشنگتن را مطرح کرد. بنا به گفته برخی کارشناسان این درخواست ایران به سفارت سوئیس در این کشور تحویل داده شده بود و در آن اعلام شده بود ایران حاضر است در مورد موضوعاتی همچون حمایت از تروریست و به رسمیت شناختن اسرائیل با آمریکا مذاکره کند. البته کاندولیزا رایس وزیر خارجه آمریکا ماه گذشته با حضور در کنگره اعلام کرد از چنین درخواستی اطلاعی ندارد. این اقدام پس از آن صورت گرفت که منتقدین بوش گفتند سال 2003 زمان بهتری برای مذاکره با ایران بود.
دیدار کالین پاول و خرازی: 2004
در نوامبر 2004 کالین پاول وزیر خارجه مستعفی آمریکا با کمال خرازی همتای ایرانی خود در نشست شرم الشیخ دیدار کرد. اما در واقع این نشست نتایج عملی در روابط دو کشور نداشت. پاول که در این زمان فاقد قدرت رسمی بود مثل یک «اردک چلاغ» عمل کرد.
نامه احمدی‌نژاد: 2006
محمود احمدی‌نژاد رئیس جمهوری ایران در ماه می سال 2006 نامه‌ای را برای جرج بوش همتای آمریکایی خود فرستاد. هرچند این اقدام از زمان پیروزی انقلاب اسلامی در ایران بی‌نظیر بود اما با استقبال مقامات آمریکایی روبرو نشد. در اوایل سال جاری نیز طرح مذاکرات مستقیم ایران و آمریکا در مورد مساله عراق مطرح شد اما مسائل مربوط به برنامه هسته‌ای ایران مانع از انجام چنین اقدامی شد.
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید