ترافیک دیپلماتیک خاورمیانه ادامه دارد
موافقت اسراییل با طرح صلح اعراب
آفتاب‌‌نیوز : 
آفتاب: ترافیك دیپلماتیك خاورمیانه در روزهای نخست سال جدید به تدریج در حال نشان دادن ثمرات خود است. پس از آنكه در روزهای گذشته اعراب در تجدید عهدی دوباره بر همان طرح ملك عبدالله برای معاوضه صلح در برابر زمین تاكید كردند، سفر مركل و پلوسی، دو بانوی سیاستمدار آلمانی و آمریكایی به خاورمیانه و دیدارهای آنان با مقامات هر دو طرف درگیر نشانه‌هایی از تغییر سیاست تل‌آویو را به همراه آورد.
سران رژیم صهیونیستی این روزها پس از مدت‌ها نفی هر نوع امكان مذاكره با طرف فلسطینی، از آمادگی خود برای آغاز روند صلح می‌گویند و حتی اعلا‌م كرده‌اند كه حاضرند در كنفرانسی با حضور سران عرب شركت كنند تا شاید بدین ترتیب پیش‌بینی اولمرت برای تثبیت صلح در 5 سال امكان تحقق بیابد.
پایان سنگ‌اندازی‌های اسرائیل
اسرائیل در سال‌های پایانی هزاره دوم، از همان زمان كه مقر عرفات در رام‌الله در محاصره بولدوزرهای این رژیم قرار گرفت و رئیس‌جمهوری فلسطین تبدیل به زندانی و اسیر در بند آنها گردید، سیاست خود را بر رد هر نوع مذاكره فلسطینیان قرار داده بود. اگر در دوران حضور عرفات بر مسند قدرت، آمریكا و اسرائیل به صراحت صلا‌حیت وی را برای مذاكره رد كرده و رهبر در بند فلسطین را كه تماس‌هایش با جهان خارج به شدت محدود شده بود، حامی مبارزان و حملا‌ت استشهادی آنان می‌خواندند، پس از انتخاب محمود عباس، مردی كه به عنوان معمار صلح اسلو از محبوبیت بسزایی در میان سران آمریكا و اسرائیل برخوردار بود هم ترجیح دادند تا با قائل شدن پیش‌شرط‌های غیرقابل تحقق بر سر مذاكرات، هر طرح و یا پیشنهاد صلحی را از ابتكار ژنو گرفته تا طرح ملك عبدا... ولیعهد وقت سعودی، به بن‌بست بكشانند.
سیاست اسرائیل در تمامی این سال‌ها ایجاد مانع بر سر راه این طرح‌ها و پیشنهادهای متعدد بوده است. تا جایی كه اسرائیل حتی حاضر به پذیرش نقشه راه مورد حمایت سازمان ملل، اتحادیه اروپا، ایالا‌ت متحده و روسیه هم نشده و با قائل شدن حدود 15 مورد حق تحفظ برای خود عملا مانع اجرای آن شد.
با مد نظر گرفتن چنین سابقه‌ای از مخالفت‌های متعدد با هر نوع مذاكره صلح، اقدام اخیر اولمرت در استقبال از طرح پیشنهادی اعراب، كه در واقع تكرار همان طرح ملك عبدا... در ابتدای هزاره است، حائز اهمیت بوده و حتی می‌توان آن را نمادی از آغاز عصری جدید در مذاكرات رنگ‌باخته و به بن‌بست كشانده شده صلح تلقی كرد.
اولمرت می‌گوید: تغییر نگاه و رویكرد اعراب و آمادگی آنان برای به رسمیت شناختن اسرائیل به عنوان یك دولت، شایسته تقدیر است و تداوم چنین روندی می‌تواند باعث شود تا امكان مذاكره بر سر طرح ارائه‌شده وجود داشته باشد.
اولمرت در حالی از تغییر رویكرد اعراب سخن می‌گوید كه این طرح در سال 2002 و در جریان اجلا‌س اتحادیه عرب در بیروت به تصویب رسید، از همان ابتدا در ازای بازگشت و عقب‌نشینی اسرائیل به مرزهای 1967، تاسیس كشور فلسطینی به پایتختی قدس و حل و فصل معضل آوارگان فلسطینی، به تل‌آویو وعده می‌داد كه از سوی اعراب به عنوان یك واقعیت مورد قبول قرار گرفته و حق موجودیت آن مورد شناسایی همگان قرار گیرد. در آن زمان ملك عبدالله، ولیعهد وقت سعودی، در مورد معنای تعبیر روابط عادی در طرح خود گفته بود: یعنی رابطه اعراب با اسرائیل همانند رابطه اعراب با هر كشور دیگری خواهد بود.
مقامات نزدیك به اولمرت می‌گویند تل‌آویو هرچند حاضر نیست به صورت كامل مفاد طرح عبدا... را بپذیرد اما آن را زمینه مناسبی برای تحقق صلح می‌داند. به گفته این افراد، اسرائیل حاضر است برای تعدیل بخش‌هایی از این طرح به مذاكره با اعراب بپردازد.
اولمرت خود نیز در جریان نشست خبری مشترك با مركل تایید كرده و افزوده بود: به سران كشورهای عربی اعلا‌م می‌كنم كه اگر ملك عبدا...بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان، سران كشورهای میانه‌روی عرب را به نشست فرا خواند و از من به عنوان نخست‌وزیر اسرائیل و محمود عباس، رئیس تشكیلا‌ت خودگردان هم دعوت به حضور كند، در چنین اجلا‌سی حاضر شده و ضمن شنیدن دیدگاه اعراب به ارائه نظرات خود خواهم پرداخت.
مقام صهیونیست در ادامه افزوده بود: مهم نیست كه سخنان ما و سران عرب با هم در مرحله كنونی تطابق داشته باشد بلكه برگزاری چنین نشستی كه فرصت عرضه دیدگاه‌های طرفین را فراهم می‌آورد، خود فی‌نفسه حركتی مهم و باارزش محسوب می‌شود.
نخست‌وزیر اسرائیل پیش از این نیز در اظهاراتی خوش‌‌بینانه، به دنبال انتشار بیانیه پایانی نشست سران عرب بر امیدواری خود برای تحقق صلح كامل میان اعراب و اسرائیل در یك بازه زمانی 5 ساله تاكید كرده بود. اولمرت بیانیه پایانی این نشست را انقلا‌بی بزرگ خوانده و گفته بود كه تل‌آویو آماده است درهای گفت‌وگو با عربستان و برخی كشورهای میانه‌روی دیگر را برای فعال كردن طرح صلح عربی بگشاید.
پلوسی پیام اسرائیل را به سوریه می‌رساند
نانسی پلوسی رئیس مجلس نمایندگان آمریكا كه سفرش به دمشق با انتقاد شدید جمهوریخواهان رو‌به‌رو شده است می‌گوید حامل پیامی برای سران دمشق است. در این پیام كه در جریان دیدار این سیاستمدار دموكرات با ایهود اولمرت نخست‌وزیر اسرائیل به وی اعلا‌م شده است، تل‌آویو به دمشق پیشنهاد می‌كند در ازای توافق با قطع حمایت از مبارزان فلسطینی، می‌تواند به عنوان یك شریك صلح در مذاكرات مستقیم با اسرائیل حضور یابد.
واكنش دمشق به پیامی كه پلوسی برای مقامات سوری خواهد برد، هنوز مشخص نیست. منابع خبری سوری هم در این میان به نقل از كارشناسان یادآور شده‌‌اند تا زمانی كه مفاد كامل طرح در اختیار دولت سوریه قرار نگیرد امكان برآورد یا واكنش زودهنگام به آن وجود ندارد.
پیام اولمرت خطاب به اسد گذشته از هر چیز می‌تواند نشانگر تغییر دیپلماسی دمشق باشد. سوری‌ها كه از كنفرانس همسایگان عراق در بغداد برای فراهم آوردن زمینه جهت گفت‌وگوهای رو در رو و حل و فصل اختلا‌فات خود با واشنگتن استفاده كرده بودند، اكنون شاید چندان بی‌میل نباشند كه پیام اولمرت و میانجیگری پلوسی را با تامل بیشتری بنگرند. این گمانه‌زنی پس از آنكه سه نماینده جمهوریخواه كنگره آمریكا در ابتدای هفته جاری با بشار اسد دیدار كرده و پس از مباحثات فراوان در نهایت تصریح كرده بودند كه فرصت برای گفت‌وگو با رهبر سوریه وجود دارد بیش از پیش قوت می‌گیرد.
نكته جالب در این میان مخالفت صریح وزارت خارجه آمریكا با سفر پلوسی به دمشق است. آنها از سیاستمدار دموكرات و همراهانش خواسته‌اند كه یا از سفر به سوریه خودداری كنند و یا پیامی جدی و قوی را به دمشق مخابره كنند. كاخ سفید معتقد است سفر پلوسی به دمشق به معنای پیروزی دیپلماتیك بشار اسد تلقی خواهد شد.
كنار گذاشتن حماس، مذاكره با اعراب
سیاست جدید اسرائیل ظاهرا مبتنی بر دور زدن دولت وحدت ملی است. تل‌آویو امیدوار است با استفاده از فرصت مذاكره با اعراب میانه‌رو (یا در واقع حذف سوریه از معادلا‌ت منطقه‌ای) به صلحی نسبی دست یافته و سپس با استفاده از اهرم فشار دولت‌های عرب، حماس و سایر بازیگران غیرهمراه با اسرائیل را هم وادار به پذیرش شرایط جدید كند.
همراهی كشورهای عرب با اسرائیل و پایان نزاع میان طرفین، از نگاه مقامات صهیونیست به معنای پایان مقاومت خواهد بود. طرح اعراب از سوی دیگر قابل چانه‌زنی است. به عبارت دیگر در شرایطی كه در طرح‌هایی چون نقشه راه و یا حتی ابتكار ژنو بر لزوم رعایت مفاد اصلی قطعنامه‌های اصلی شورای امنیت در مورد مناقشه فلسطین و اسرائیل تاكید شده بود، در این طرح امكان چانه‌زنی بر سر میزان و نحوه بازگشت آوارگان، حاكمیت بر بیت‌المقدس شرقی، پرداخت غرامت و عقب‌نشینی و تخلیه شهرك‌های یهودی‌نشین احداث شده در اراضی اشغالی و حتی مبادله زمین وجود دارد.
اسرائیل بدین ترتیب با پذیرش طرح اعراب به عنوان زیربنای مذاكرات، ضمن مهار مبارزان شجاع فلسطینی و وادار كردن گروه‌هایی چون حماس و جهاد اسلا‌می به پذیرش توافق حاصل شده میان تل‌آویو و اعراب، كمترین هزینه ممكن را هم برای برخورداری از آرامش، امنیت و ثبات پرداخت خواهد كرد.
آفتاب: ترافیك دیپلماتیك خاورمیانه در روزهای نخست سال جدید به تدریج در حال نشان دادن ثمرات خود است. پس از آنكه در روزهای گذشته اعراب در تجدید عهدی دوباره بر همان طرح ملك عبدالله برای معاوضه صلح در برابر زمین تاكید كردند، سفر مركل و پلوسی، دو بانوی سیاستمدار آلمانی و آمریكایی به خاورمیانه و دیدارهای آنان با مقامات هر دو طرف درگیر نشانه‌هایی از تغییر سیاست تل‌آویو را به همراه آورد. سران رژیم صهیونیستی این روزها پس از مدت‌ها نفی هر نوع امكان مذاكره با طرف فلسطینی، از آمادگی خود برای آغاز روند صلح می‌گویند و حتی اعلا‌م كرده‌اند كه حاضرند در كنفرانسی با حضور سران عرب شركت كنند تا شاید بدین ترتیب پیش‌بینی اولمرت برای تثبیت صلح در 5 سال امكان تحقق بیابد.
پایان سنگ‌اندازی‌های اسرائیل
اسرائیل در سال‌های پایانی هزاره دوم، از همان زمان كه مقر عرفات در رام‌الله در محاصره بولدوزرهای این رژیم قرار گرفت و رئیس‌جمهوری فلسطین تبدیل به زندانی و اسیر در بند آنها گردید، سیاست خود را بر رد هر نوع مذاكره فلسطینیان قرار داده بود. اگر در دوران حضور عرفات بر مسند قدرت، آمریكا و اسرائیل به صراحت صلا‌حیت وی را برای مذاكره رد كرده و رهبر در بند فلسطین را كه تماس‌هایش با جهان خارج به شدت محدود شده بود، حامی مبارزان و حملا‌ت استشهادی آنان می‌خواندند، پس از انتخاب محمود عباس، مردی كه به عنوان معمار صلح اسلو از محبوبیت بسزایی در میان سران آمریكا و اسرائیل برخوردار بود هم ترجیح دادند تا با قائل شدن پیش‌شرط‌های غیرقابل تحقق بر سر مذاكرات، هر طرح و یا پیشنهاد صلحی را از ابتكار ژنو گرفته تا طرح ملك عبدا... ولیعهد وقت سعودی، به بن‌بست بكشانند.
سیاست اسرائیل در تمامی این سال‌ها ایجاد مانع بر سر راه این طرح‌ها و پیشنهادهای متعدد بوده است. تا جایی كه اسرائیل حتی حاضر به پذیرش نقشه راه مورد حمایت سازمان ملل، اتحادیه اروپا، ایالا‌ت متحده و روسیه هم نشده و با قائل شدن حدود 15 مورد حق تحفظ برای خود عملا مانع اجرای آن شد.
با مد نظر گرفتن چنین سابقه‌ای از مخالفت‌های متعدد با هر نوع مذاكره صلح، اقدام اخیر اولمرت در استقبال از طرح پیشنهادی اعراب، كه در واقع تكرار همان طرح ملك عبدا... در ابتدای هزاره است، حائز اهمیت بوده و حتی می‌توان آن را نمادی از آغاز عصری جدید در مذاكرات رنگ‌باخته و به بن‌بست كشانده شده صلح تلقی كرد.
اولمرت می‌گوید: تغییر نگاه و رویكرد اعراب و آمادگی آنان برای به رسمیت شناختن اسرائیل به عنوان یك دولت، شایسته تقدیر است و تداوم چنین روندی می‌تواند باعث شود تا امكان مذاكره بر سر طرح ارائه‌شده وجود داشته باشد.
اولمرت در حالی از تغییر رویكرد اعراب سخن می‌گوید كه این طرح در سال 2002 و در جریان اجلا‌س اتحادیه عرب در بیروت به تصویب رسید، از همان ابتدا در ازای بازگشت و عقب‌نشینی اسرائیل به مرزهای 1967، تاسیس كشور فلسطینی به پایتختی قدس و حل و فصل معضل آوارگان فلسطینی، به تل‌آویو وعده می‌داد كه از سوی اعراب به عنوان یك واقعیت مورد قبول قرار گرفته و حق موجودیت آن مورد شناسایی همگان قرار گیرد. در آن زمان ملك عبدالله، ولیعهد وقت سعودی، در مورد معنای تعبیر روابط عادی در طرح خود گفته بود: یعنی رابطه اعراب با اسرائیل همانند رابطه اعراب با هر كشور دیگری خواهد بود.
مقامات نزدیك به اولمرت می‌گویند تل‌آویو هرچند حاضر نیست به صورت كامل مفاد طرح عبدا... را بپذیرد اما آن را زمینه مناسبی برای تحقق صلح می‌داند. به گفته این افراد، اسرائیل حاضر است برای تعدیل بخش‌هایی از این طرح به مذاكره با اعراب بپردازد.
اولمرت خود نیز در جریان نشست خبری مشترك با مركل تایید كرده و افزوده بود: به سران كشورهای عربی اعلا‌م می‌كنم كه اگر ملك عبدا...بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان، سران كشورهای میانه‌روی عرب را به نشست فرا خواند و از من به عنوان نخست‌وزیر اسرائیل و محمود عباس، رئیس تشكیلا‌ت خودگردان هم دعوت به حضور كند، در چنین اجلا‌سی حاضر شده و ضمن شنیدن دیدگاه اعراب به ارائه نظرات خود خواهم پرداخت.
مقام صهیونیست در ادامه افزوده بود: مهم نیست كه سخنان ما و سران عرب با هم در مرحله كنونی تطابق داشته باشد بلكه برگزاری چنین نشستی كه فرصت عرضه دیدگاه‌های طرفین را فراهم می‌آورد، خود فی‌نفسه حركتی مهم و باارزش محسوب می‌شود.
نخست‌وزیر اسرائیل پیش از این نیز در اظهاراتی خوش‌‌بینانه، به دنبال انتشار بیانیه پایانی نشست سران عرب بر امیدواری خود برای تحقق صلح كامل میان اعراب و اسرائیل در یك بازه زمانی 5 ساله تاكید كرده بود. اولمرت بیانیه پایانی این نشست را انقلا‌بی بزرگ خوانده و گفته بود كه تل‌آویو آماده است درهای گفت‌وگو با عربستان و برخی كشورهای میانه‌روی دیگر را برای فعال كردن طرح صلح عربی بگشاید.
پلوسی پیام اسرائیل را به سوریه می‌رساند
نانسی پلوسی رئیس مجلس نمایندگان آمریكا كه سفرش به دمشق با انتقاد شدید جمهوریخواهان رو‌به‌رو شده است می‌گوید حامل پیامی برای سران دمشق است. در این پیام كه در جریان دیدار این سیاستمدار دموكرات با ایهود اولمرت نخست‌وزیر اسرائیل به وی اعلا‌م شده است، تل‌آویو به دمشق پیشنهاد می‌كند در ازای توافق با قطع حمایت از مبارزان فلسطینی، می‌تواند به عنوان یك شریك صلح در مذاكرات مستقیم با اسرائیل حضور یابد.
واكنش دمشق به پیامی كه پلوسی برای مقامات سوری خواهد برد، هنوز مشخص نیست. منابع خبری سوری هم در این میان به نقل از كارشناسان یادآور شده‌‌اند تا زمانی كه مفاد كامل طرح در اختیار دولت سوریه قرار نگیرد امكان برآورد یا واكنش زودهنگام به آن وجود ندارد.
پیام اولمرت خطاب به اسد گذشته از هر چیز می‌تواند نشانگر تغییر دیپلماسی دمشق باشد. سوری‌ها كه از كنفرانس همسایگان عراق در بغداد برای فراهم آوردن زمینه جهت گفت‌وگوهای رو در رو و حل و فصل اختلا‌فات خود با واشنگتن استفاده كرده بودند، اكنون شاید چندان بی‌میل نباشند كه پیام اولمرت و میانجیگری پلوسی را با تامل بیشتری بنگرند. این گمانه‌زنی پس از آنكه سه نماینده جمهوریخواه كنگره آمریكا در ابتدای هفته جاری با بشار اسد دیدار كرده و پس از مباحثات فراوان در نهایت تصریح كرده بودند كه فرصت برای گفت‌وگو با رهبر سوریه وجود دارد بیش از پیش قوت می‌گیرد.
نكته جالب در این میان مخالفت صریح وزارت خارجه آمریكا با سفر پلوسی به دمشق است. آنها از سیاستمدار دموكرات و همراهانش خواسته‌اند كه یا از سفر به سوریه خودداری كنند و یا پیامی جدی و قوی را به دمشق مخابره كنند. كاخ سفید معتقد است سفر پلوسی به دمشق به معنای پیروزی دیپلماتیك بشار اسد تلقی خواهد شد.
كنار گذاشتن حماس، مذاكره با اعراب
سیاست جدید اسرائیل ظاهرا مبتنی بر دور زدن دولت وحدت ملی است. تل‌آویو امیدوار است با استفاده از فرصت مذاكره با اعراب میانه‌رو (یا در واقع حذف سوریه از معادلا‌ت منطقه‌ای) به صلحی نسبی دست یافته و سپس با استفاده از اهرم فشار دولت‌های عرب، حماس و سایر بازیگران غیرهمراه با اسرائیل را هم وادار به پذیرش شرایط جدید كند.
همراهی كشورهای عرب با اسرائیل و پایان نزاع میان طرفین، از نگاه مقامات صهیونیست به معنای پایان مقاومت خواهد بود. طرح اعراب از سوی دیگر قابل چانه‌زنی است. به عبارت دیگر در شرایطی كه در طرح‌هایی چون نقشه راه و یا حتی ابتكار ژنو بر لزوم رعایت مفاد اصلی قطعنامه‌های اصلی شورای امنیت در مورد مناقشه فلسطین و اسرائیل تاكید شده بود، در این طرح امكان چانه‌زنی بر سر میزان و نحوه بازگشت آوارگان، حاكمیت بر بیت‌المقدس شرقی، پرداخت غرامت و عقب‌نشینی و تخلیه شهرك‌های یهودی‌نشین احداث شده در اراضی اشغالی و حتی مبادله زمین وجود دارد.
اسرائیل بدین ترتیب با پذیرش طرح اعراب به عنوان زیربنای مذاكرات، ضمن مهار مبارزان شجاع فلسطینی و وادار كردن گروه‌هایی چون حماس و جهاد اسلا‌می به پذیرش توافق حاصل شده میان تل‌آویو و اعراب، كمترین هزینه ممكن را هم برای برخورداری از آرامش، امنیت و ثبات پرداخت خواهد كرد.
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید